• Buro Jansen & Janssen, gewoon inhoud!
    Jansen & Janssen is een onderzoeksburo dat politie, justitie, inlichtingendiensten, overheid in Nederland en de EU kritisch volgt. Een grond- rechten kollektief dat al 40 jaar, sinds 1984, publiceert over uitbreiding van repressieve wet- geving, publiek-private samenwerking, veiligheid in breedste zin, bevoegdheden, overheidsoptreden en andere staatsaangelegenheden.
    Buro Jansen & Janssen Postbus 10591, 1001EN Amsterdam, 020-6123202, 06-34339533, signal +31684065516, info@burojansen.nl (pgp)
    Steun Buro Jansen & Janssen. Word donateur, NL43 ASNB 0856 9868 52 of NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.
  • Publicaties

  • Migratie

  • Politieklachten

  • IX – De zeehaven Rotterdam en de luchthaven Schiphol – 5.2. De luchthaven Schiphol

    5.2. De luchthaven Schiphol

    In het vorige hoofdstuk heb ik laten zien dat drugsmokkelaars
    ook het vliegtuig als transportmiddel inzetten om hun illegale waar
    naar de plaats van bestemming te (laten) vervoeren. Het aantal
    koeriers dat op Schiphol met drugs (meestal cocane) wordt
    aangehouden, is een indicatie voor de omvang van het gebruik door
    drugsmokkelaars van een internationaal vliegveld. De hoeveelheid in
    beslag genomen drugs is een andere aanwijzing voor de omvang en de
    aard van de smokkel van drugs.

    De vraag die wij ons kunnen stellen is of criminele groepen op
    Schiphol zich beperken tot het meeliften op
    de legale goederenen personenstroom, of dat, in het andere uiterste
    geval, zij macht over de luchthaven Schiphol uitoefenen of daartoe
    pogingen ondernemen. Voor de beantwoording van deze belangwekkende
    vraag hanteren wij hetzelfde stramien als in .5.1, toen wij de
    betrokkenheid van de georganiseerde criminaliteit in de haven
    Rotterdam vaststelden. Daaraan voorafgaand wordt in de volgende
    paragraaf een kort moment stil gestaan bij de beveiliging van
    Schiphol en de politiezorg daar, omdat de organisatie daarvan
    enerzijds de speelruimte aangeeft voor de georganiseerde misdaad en
    anderzijds de kijk op de aard en de omvang van georganiseerde
    misdaad ter plekke mede bepaalt.

    5.2.1. De beveiliging

    Vanaf 1 januari 1994 is na lang touwtrekken in bestuurlijk en
    justitieel Nederland door de Koninklijke Marechaussee de
    politiezorg overgenomen van het toenmalige korps rijkspolitie
    Dienst Luchtvaart. De Koninklijke Marechaussee, een onderdeel van
    defensie, was al op Schiphol aanwezig in het kader van de
    grensbewaking. De overgang van de rijkspolitie naar de Koninklijke
    Marechaussee heeft geleid tot het vertrek van veel politiemensen
    naar elders in Nederland, mede omdat de militaire cultuur
    (discipline) van de Marechaussee hen niet goed paste. Het vertrek
    heeft geleid tot een verlies aan expertise. In het bijzonder is in
    de overgangssituatie veel ervaring en kennis van de opsporing en de
    bestrijding van de georganiseerde misdaad verloren gegaan. Daardoor
    was de leiding gedwongen veel nieuw, maar onervaren
    opsporingspersoneel aan te trekken. Het moge duidelijk zijn dat de
    justitile dienst het meeste te lijden heeft gehad van en door dit
    vertrek en dat daardoor het zicht op wat zich op Schiphol afspeelt,
    sinds die tijd is afgenomen.

    De Marechaussee heeft drie belangrijke taken op Schiphol te
    vervullen: de beveiliging van de burgerluchtvaart, de
    basispolitiezorg en de grensbewaking. De beveiliging van Schiphol
    gebeurt in nauwe samenwerking met de particuliere
    beveiligingsdiensten. Een particuliere beveiligingsdienst (Securop)
    is ingeschakeld om de ruimbagage door te lichten, voor het
    fouilleren van passagiers, voor het houden van profile
    checks
    van passagiers en om toezicht te houden op het
    schoonmaakpersoneel. De Marechaussee surveilleert in het kader van
    de politiezorg in het gebied, neemt aangiftes op van slachtoffers
    van criminaliteit, houdt zich bezig met de bestrijding van
    zakkenrollerij en van diefstallen van bagage van en uit auto’s,
    enzovoorts. De grensbewakingstaak betreft de controle van
    reisdocumenten van in-, door- en uitreizende passagiers (in 1993
    werden 7.584 mensen Nederland weer uitgezet; in 1994: 7.863) en
    voert pre-boarding controles uit om te voorkomen dat
    passagiers zonder geldige reisdocumenten op Schiphol aankomen. In
    de periode van februari tot december 1994 zijn op 185 vluchten op
    deze wijze in het buitenland controles uitgevoerd die tot 476
    weigeringen van personen hebben geleid. De Marechaussee gaat er
    vanuit dat deze pre-boarding checks een preventieve werking
    hebben omdat in diezelfde periode 525 personen na het bekend worden
    van die checks niet meer voor de reis met het vliegtuig zijn komen
    opdagen (terwijl zij al in het bezit waren van een geldig
    ticket).

    De justitile dienst wordt vrijwel geheel in beslag genomen door
    de bestrijding van de smokkel van drugs. De aandacht gaat uit naar
    drugskoeriers en naar de eventuele medeplichtigen die werkzaam zijn
    op de luchthaven.

    Om de burgerluchtvaart beter te kunnen beveiligen is niet elk
    deel van het terrein van Schiphol voor iedereen toegankelijk. Er
    zijn speciale beschermde gebieden die slechts door personen die in
    het bezit zijn van een zogenaamd Schipholpasje mogen worden
    betreden. Bagagemedewerkers, schoonmakers, cateringpersoneel,
    bewakingspersoneel of technici beschikken over een pasje om in deze
    gebieden hun werkzaamheden te kunnen verrichten. Op Schiphol hebben
    ongeveer 20.000 mensen zo’n pasje. Daarnaast zijn er 25.000
    oproepkrachten die bij ziekte, vakantie of vrije dagen het
    reguliere personeel vervangen. In een continu bedrijf als Schiphol
    moet namelijk altijd vervangend personeel aanwezig zijn. Deze
    vervangers zijn ook in het bezit van zo’n Schipholpas.

    Voor criminele groepen is het, of het nu om drugssmokkel of
    mensensmokkel gaat, aantrekkelijk om zulke pasjes in bezit te
    krijgen of mensen met zo’n pasje voor hun karretje te spannen.
    Criminele groepen kunnen dat onder andere doen door eigen mensen op
    de luchthaven te stationeren om de smokkel zo soepel mogelijk, dat
    wil zeggen zonder controles, te laten verlopen. De pasjes zijn
    derhalve zeer gewild. Tot voor een aantal jaren kon iedereen die
    dat voor zijn of haar werk nodig had, een Schipholpas aanvragen en
    vrijwel altijd direct in ontvangst nemen. Tegenwoordig wordt iedere
    nieuwe aanvraag gescreend op onder andere criminele contacten. Van
    alle aanvragen wordt ongeveer 2 tot 3% afgewezen omdat er van zulke
    contacten sprake zou zijn. In veel gevallen zijn het familieleden
    of partners van bij de politie bekende drugshandelaren of van
    anderen uit het criminele milieu die een baan op Schiphol ambiren.
    Ongeveer 10% van de aanvragers trekt de sollicitatie in wanneer
    bekend wordt gemaakt dat zij nader zullen worden onderzocht.
    Bijzondere aandacht in deze procedure voor het verkrijgen van
    toegangspassen voor de beveiligde gebieden krijgt het personeel van
    luchtvaartmaatschappijen (bemanning, technici, onderhoudsmonteurs),
    van de verladers, personeel van de
    vrachtafhandeling, schoonmaakmedewerkers en alle nieuwe
    uitzendkrachten. De Marechaussee wil in de toekomst een pool van
    gecontroleerde uitzendkrachten, omdat zij deze groep werknemers
    zeer gevoelig acht voor benvloeding of infiltratie door criminele
    organisaties.

    5.2.2. Medewerking aan smokkel

    Uit de bespreking van de dossiers over criminele groepen die hun
    smokkelactiviteiten van drugs, mensen of andere goederen via
    Schiphol laten lopen, is duidelijk geworden dat hulp van het
    personeel op deze luchthaven (van binnenuit) in die gevallen meer
    regel dan uitzondering was. Die medewerking heeft niet zozeer met
    Schiphol alleen van doen, maar is een verschijnsel waarmee
    vliegvelden overal in de wereld te maken kunnen hebben of krijgen.
    De aard van uit te voeren werkzaamheden in het luchtvervoer maakt
    dat luchthavens in de wereld kwetsbaar zijn voor georganiseerde
    misdaad en wel om de volgende redenen: andere illegale goederen te
    smokkelen of om de groepsleden daarmee snel te verplaatsen; –
    criminele groepen maken gebruik van de transport- en
    overslagfaciliteiten van een luchthaven om drugs of daar tijdelijk
    opgeslagen. Deze waardevolle goederen vormen een aantrekkelijk
    doelwit voor criminele – veel goederen van waarde worden per
    vliegtuig vervoerd. Deze komen aan op een luchthaven en worden
    groepen. Omdat de vrachten niet in afgesloten containers, maar los
    op pallets zijn verpakt, is het vrij eenvoudig goederen te stelen
    door mensen die werkzaam zijn op de luchthaven (vergelijk hiermee
    de havendiefstallen van 25 jaar terug (Hoekema, 1973);

    en met zo min mogelijke vertraging worden afgehandeld. Indien
    bepaalde schakels in die afhandeling niet – de snelheid van
    handelen op een luchthaven is hoog. Alles, of het nu goederen of
    personen zijn, moet snel goed functioneren, strandt de stroom van
    goederen of van mensen ergens in die afhandelingsketen. Elke
    vertraging tast het imago van een vliegveld aan en maakt het voor
    vervoerders minder aantrekkelijk om daar te landen;

    groepen in staat zijn hun mensen in zo’n keten te plaatsen dan
    kan de smokkel van drugs of mensen buiten de – de afhandelingsketen
    is door de druk snel te moeten werken zo kort mogelijk gemaakt.
    Wanneer criminele controles om gebeuren (Soms is het al met drie of
    vier mensen mogelijk een hele keten te regelen: een persoon in land
    van vertrek die de drugs in het vliegtuig plaatst, een die de
    goederen in ontvangst neemt en een die de smokkelwaar door de
    douane en grensbewaking sluist). Het maakt veel uit of een
    criminele groep het personeel van drie schijven
    (afhandelingspunten) moet controleren door geweld, chantage of
    corruptie of van tien schijven. Of dit op Schiphol het geval is,
    zal hierna worden besproken; mogelijk voor criminele groepen daar
    in onder te duiken;

    – de grote drukte op een luchthaven als gevolg van het massale
    vervoer van mensen en goederen maakt het bewakingsinstanties
    vrijwel onmogelijk alles en iedereen te controleren;
    – de drukte en de snelheid waarmee een en ander moet worden
    afgewerkt, maakt het voor opsporings- en criminele groepen gebruikt
    als ontmoetingsplaats en als plaats om hun handel te regelen. –
    vliegvelden (in transitoruimtes, lounges, hotels, en dergelijke)
    worden door internationaal opererende Kijken wij in het bijzonder
    naar Schiphol, dan kunnen de volgende sectoren als kwetsbaar voor
    infiltratie door criminele groepen worden aangemerkt:

    1. de schoonmaaksector. Personeel van schoonmaakbedrijven kan
    met de Schipholpas in principe op veel, zo niet alle terreinen van
    de luchthaven komen. Zij zijn dus in staat drugs of gesmokkelde
    mensen in ontvangst te nemen en buiten het luchthavengebied te
    brengen. Schoonmaakbedrijven en hun personeelsleden vormen derhalve
    een doelwit voor criminele groepen die op de een of andere manier
    medewerking van binnenuit nastreven;

    2. de catering. Het personeel van de catering van vliegtuigen en
    van de horeca op Schiphol kan met een pasje op zeer veel plaatsen
    komen. Zij zijn dus voor criminele groepen interessant om
    bijvoorbeeld drugs uit vliegtuigen te halen voor er controles
    plaatsvinden of deze daar juist in te plaatsen vlak voor het
    vertrek, enzovoort;

    3. bagage-afhandelingssector of de vrachtloodsen. Degenen die op
    deze plaatsen werkzaam zijn, kunnen in principe de smokkel van
    illegale goederen begeleiden door de smokkelwaar op te vangen en
    buiten de opsporingsdiensten om naar de expeditie brengen;

    4. de expeditie is kwetsbaar omdat via de expeditie allerlei
    smokkelwaar snel naar de plaats van bestemming kan worden
    gebracht;
    5. vliegtuigbemanningen. Deze personeelsleden hebben veelal een
    bijzondere status. Zij worden in afzonderlijke doorgangen
    gecontroleerd, kennen de wegen en de mensen op veel luchthavens en
    zijn dus bruikbaar om drugs of andere illegale goederen te
    smokkelen;

    6. de beveiligingssector. De particuliere beveiliging en de
    reguliere opsporings- en bewakingsdiensten als douane, AID en
    Koninklijke Marechaussee zijn kwetsbaar omdat door chantage, geweld
    of corruptie zij door
    criminele groepen kunnen worden ingeschakeld voor criminele
    activiteiten. Juist omdat bijna alle controles door mensen uit deze
    sector moeten worden verricht, is hun medewerking aantrekkelijk
    voor criminele groepen. De vraag die vervolgens aan de orde is, is
    of criminele groepen er in zijn geslaagd zich in te nestelen op de
    luchthaven Schiphol. Om deze vraag te beantwoorden kijken wij –
    zoals we hiervoor ook voor de Rotterdamse haven hebben gedaan –
    onder andere naar aanwijzingen voor grootschalige diefstallen,
    afpersingen, protecties, ontvoeringen of liquidaties van
    leidinggevenden of ander personeel. Daarnaast wordt bekeken of
    sprake is van corruptie bij het personeel van opsporings- en
    bewakingsdiensten op Schiphol dan wel of ander personeel op de
    luchthaven te maken heeft met de smokkel van illegale produkten of
    mensen. Er zijn geen aanwijzingen dat vakbonden in Nederland op
    welke manier ook worden benvloed door of in de greep zijn van
    criminele organisaties (zie het deelrapport van Bruinsma over de
    bouwnijverheid). Er zijn geen politile of andere berichten bekend
    waaruit naar voren komt dat eigenaren en/of bedrijfsleiders te
    maken hebben met afpersingspraktijken, opgedrongen protectie,
    ontvoeringen en/of liquidaties. Er zijn wel aanwijzingen dat
    personeel van Schiphol door diverse figuren worden benaderd om voor
    hen bepaalde werkzaamheden te verrichten zoals het meenemen van
    pakjes op vluchten, het brengen van goederen naar de beveiligde
    gebieden, het buiten Schiphol brengen van gestolen waar, het uit de
    bagagekelders weghalen van koffers of tassen. In de meeste gevallen
    worden dergelijke verzoeken gemeld aan de autoriteiten, maar daarop
    bestaat uiteraard geen volledig zicht. Omdat deze verzoeken
    vergezeld gaan van het aanbieden van geld en vrijwel nooit door
    middel van (het dreigen met) geweld worden afgedwongen, kan niet
    worden gesproken van afpersing of intimidatie. Uiteraard kan dat
    laatste niet uitgesloten worden geacht, maar de informatie wijst
    niet in die richting en zeker niet in de richting van het
    veelvuldig voorkomen van deze praktijken.

    Schiphol heeft wel te maken met vrachtdiefstallen. Zoals eerder
    al in .3.2 is gemeld wordt er vracht gestolen. In 1994 werden 66
    aangiften van vrachtdiefstallen genoteerd. In drie grote
    recherchezaken naar diefstallen van goederen was personeel van de
    luchthaven betrokken. In de eerste zaak werden in 1994 twee
    KLM-medewerkers aangehouden die ervan werden verdacht horloges en
    andere kostbare goederen te hebben gestolen. De horloges en parfums
    waren afkomstig van trolleys met tax-freeprodukten die
    gewoonlijk in vliegtuigen tijdens de reis aan passagiers worden
    verkocht. De daders maakten gebruik van de toegangspas van de
    luchthaven Schiphol om bij de vliegtuigen te komen en van
    schaarwagens om de trolleys uit de vliegtuigen te halen. In totaal
    waren zeven andere KLM-medewerkers bij de heling en de verkoop van
    deze gestolen goederen betrokken. In de tweede zaak werden door
    vier mannen in negen diefstallen in totaal 2.694 harddiskschijven
    van pallets gestolen. Deze harddiskschijven werden geleverd aan
    computerbedrijven die op hun beurt legaal deze harde schijven aan
    klanten doorverkochten. De verdachten in de leeftijd van rond de
    dertig jaar waren in het bezit van wapens (maar er is door de
    Marechaussee geen geweld geconstateerd) en besteedden hun
    opbrengsten aan dure auto’s, horloges en een uitbundig
    uitgaansleven. In de derde zaak werd door personeel ter plekke van
    pallets die in vrachtloodsen stonden opgeslagen, goederen gestolen.
    Een KLM-loodsmedewerker was de hoofdverdachte.

    De zaken die hier zijn besproken, en andere berichten bevestigen
    dat beeld, laten zien dat deze diefstallen niet door criminele
    groepen van buitenaf worden georganiseerd en uitgevoerd, maar door
    personeel (al dan niet samen met anderen) dat de verleiding niet
    kan weerstaan. Van systematische en op grote schaal uitgevoerde
    diefstallen van goederen van de luchthaven door criminele groepen
    in of buiten Schiphol zijn, voorzover de kennis reikt, geen sporen
    aangetroffen.

    In hoeverre criminele groepen actief zijn op de luchthaven is al
    eerder besproken in dit deelrapport. De diverse
    opsporingsonderzoeken die de afgelopen periode hebben gedraaid
    maken duidelijk, dat drugs en mensen worden gesmokkeld door
    criminele groepen die medewerking hebben van personeel van de
    luchthaven. De indruk daarbij is dat op Schiphol niet de leiding
    van deze criminele organisaties actief is. Veeleer is sprake van
    criminele activiteiten die door (tijdelijke) ondergeschikte
    medeplichtigen en door groepsleden uit de lagere echelons worden
    ontplooid. In de meeste overige gevallen zijn het individuen en
    kleine handelaars die hun handel op zeer kleine schaal uitvoeren
    door persoonlijk of met hulp van een koerier een paar kilo cocane
    te smokkelen. Van illegale mensenhandel is een soortgelijk beeld te
    schetsen. Ook daar is te zien dat de organisatoren op de
    achtergrond niet in beeld komen, maar dat voornamelijk handlangers
    en medeplichtigen uit de lagere echelons van criminele organisaties
    zichtbaar actief zijn. Het aangeboden materiaal overziend, kan
    worden gesteld dat de georganiseerde misdaad zich geen vaste plaats
    op Schiphol heeft verworven en zeker geen macht over de luchthaven
    heeft veroverd. Wel wordt op allerhande manieren getracht personeel
    in te schakelen als hulp bij de smokkel van illegale goederen en
    mensen. En daarmee zijn wij bij de beantwoording van de laatste
    vraag van deze paragraaf gekomen, namelijk of er
    corruptiepraktijken bekend zijn van werknemers van de bedrijven op
    Schiphol, politiefunctionarissen, douaniers, particuliere bewakers,
    schoonmakers, enzovoorts.

    Om dit na te gaan hebben wij een groot aantal landelijke en
    lokale politieberichten, dossiers en
    Rijksrecherchegegevens nagegaan. Een willekeurige greep uit de
    betrouwbare politieberichten Noot , dossiers,
    jaarverslagen van de Koninklijke Marechaussee,
    rijksrechercherapporten uit de afgelopen vijf jaren: handlangers
    buiten het gebied;

    – een groep KLM-medewerkers uit de bagagekelder nam koffers met
    drugs van de band en bracht die naar tegen enkele leden van de
    Koninklijke Marechaussee en (2) van betrokkenheid in 31 gevallen
    van – volgens het officile jaarverslag over het jaar 1993
    Noot is melding gemaakt van (1) vier
    corruptie-onderzoeken Schipholmedewerkers bij criminele
    activiteiten;

    • een Surinaamse criminele organisatie had voor de smokkel van
      cocane de medewerking van twee douaniers;
    • in 1990 is een douanier aangehouden in verband met de smokkel
      van drugs;
    • in een periode van vijf maanden in 1994-1995 zijn door het
      Sluisteam bijna 60 personen die werkzaam zijn op Schiphol verdacht
      van actieve medewerking aan mensensmokkel;

    westen van het land;
    – drie politiemensen van de Dienst Luchtvaart werkten als
    uitsmijter en portier bij horecagelegenheden in het Marechaussee.
    De functionaris zorgde in zijn vrije tijd voor een stempel om
    voorlopige visa te verlengen. Na – een Surinaamse mensensmokkelaar
    werkte via een dubieus reisbureau samen met een lid van Koninklijke
    een rijksrecherche-onderzoek is de functionaris geschorst;

    criminele groep bestaande, uit woonwagenbewoners;
    – een Schipholmedewerker werd aangehouden tijdens het plaatsen van
    drugs in een vliegtuig voor een om naar Nederland te smokkelen;
    – een criminele groep uit Suriname maakte gebruik van
    Schipholmedewerkers om cocane buiten de douane

    • een criminele organisatie had douaniers omgekocht om cocane uit
      Suriname naar Nederland te smokkelen;
    • diverse medewerkers en bemanningsleden van een
      luchtvaartmaatschappij waren betrokken bij de smokkel van
      cocane;

    en beschikte over een pasje voor het betreden van de beveiligde
    gebieden; – een eerder oneervol ontslagen luchthavenpolitieman
    werkte in zijn nieuwe functie als bewaker op Schiphol goederen als
    tv’s, audio-apparatuur en leren jasjes in een horecagelegenheid.
    Het lid van de Marechaussee – een douane-ambtenaar en een lid van
    de Koninklijke Marechaussee verkochten drugs en diverse gestolen
    was tevens werkzaam als portier bij een disco;

    dat deze groep gebruik maakte van twee leden van de Koninklijke
    Marechaussee, een douanier en een – een opsporingsonderzoek van een
    regiokorps naar een grote autochtone criminele groep bracht aan het
    licht medewerkster bij de douane. Zij werden er allen van verdacht
    koeriers voor deze groep op Schiphol op te vangen en naar buiten te
    begeleiden. Bovendien bestond in dat tactische onderzoek de
    verdenking dat twee douanemedewerkers informatie over het
    opsporingsonderzoek aan de criminele organisatie doorspeelden;
    leverde geen concrete zaak op;

    – een rijksrecherche-onderzoek naar een douanier die ervan werd
    verdacht op Schiphol cocane te smokkelen Surinaamse herkomst,
    waarnaar de rijksrecherche onderzoeken heeft ingesteld. (Voor meer
    informatie hierover – naast deze gevallen waren er andere zaken met
    betrekking tot leden van de Koninklijke Marechaussee van wordt
    verwezen naar de deelrapporten van Bovenkerk en Fijnaut over de
    Surinaamse connectie en over de Amsterdamse situatie in deze reeks
    studies.)

    De besproken gevallen geven aan dat op Schiphol, in vergelijking
    met de haven Rotterdam, medewerking van binnenuit aan criminele
    groepen een grotere rol speelt en de omvang daarvan ook groter is.
    Hoewel de werkelijke omvang van criminele contacten en
    medeplichtigheid van betrokken personeel, bewakingsdiensten,
    douaniers en leden van de Koninklijke Marechaussee om begrijpelijke
    redenen niet feitelijk kan worden vastgesteld, kan op grond van de
    hier gepresenteerde voorvallen, die slechts op een deel van het
    aantal berichten en zaken zijn gebaseerd, worden vastgesteld dat op
    Schiphol medewerking aan criminele groepen vaker dan incidenteel
    plaats vindt. Het blijkt dat Schiphol in een aantal sectoren en op
    meer plaatsen poreus is. Het aantal van bijna 60 personeelsleden
    die het Sluisteam in zijn jonge bestaan heeft getraceerd, wijst op
    een meer dan incidentele medewerking aan smokkelactiviteiten.
    Hierbij moet niet worden vergeten dat wil mensensmokkel
    plaatsvinden, dat nooit onzichtbaar kan gebeuren. Mensen kun je
    niet verstoppen. Van de smokkel van drugs kan worden aangenomen dat
    drugs ongemerkt via de legale goederenstroom door de controles
    kunnen slippen. Illegale immigranten moeten worden opgevangen en
    onopgemerkt naar buiten worden geloodst. Deze handelingen kunnen
    nooit door vreemdelingen die rechtstreeks vanuit elders in de
    wereld worden aangevlogen, zelfstandig worden uitgevoerd. Hulp van
    medeplichtigen die de weg kennen en weten hoe en waar illegale
    passagiers naartoe moeten, is onmisbaar.


    vorige        
    volgende        
    inhoudsopgave en zoeken