5.2 Juridische basis en omvang
Een eigen, afzonderlijke wettelijke basis voor het runnen van
informanten ontbreekt. Het gebruik van informanten is echter een
cruciaal onderdeel van het strafrechtelijk onderzoek geworden.
Politie, staande en zittende magistratuur hebben dat volledig
aanvaard.
Voor het runnen van informanten bestaan weinig regels. Het
ontbreken hiervan wordt door menigeen als problematisch ervaren. De
Regeling tip-, toon- en voorkoopgelden (1985) biedt enige basis,
maar geeft weinig sturing aan activiteiten van de CID. In de
CID-regeling (1995) wordt noch gesproken over informanten, noch
over het runnen hiervan.
In Nederland staan enige duizenden informanten ingeschreven bij
de verschillende politieregio’s. Bij de
landelijke CID, cumulatief tot eind mei 1995 staan 2.936
informanten in het Informanten Coderings Systeem geregistreerd,
afkomstig van 17 CID-en. Medio december 1995 is dit aantal
inmiddels aanzienlijk gegroeid tot 5.259 informanten. Dit keer
hebben alle 25 RCID-en, de Koninklijke Marechaussee, de Divisie
mobiliteit van het Korps landelijke politiediensten (KLPD) (in
verband met het gedetineerdenvervoer) en een aantal bijzondere
opsporingsdiensten, waaronder de FIOD, informanten aangemeld. Het
overgrote deel van deze informanten beschikt over informatie over
de handel in verdovende middelen. Van al die duizenden informanten
wordt slechts een klein deel, een paar honderd, gerund. Slechts dit
kleine aantal informanten heeft frequent contact met de runners. De
andere informanten geven incidenteel informatie. Het aantal
informanten varieert sterk per CID. Zo staan bij de CID Twente
volgens een zegsman aldaar 64 informanten ingeschreven, waarvan er
29 daadwerkelijk worden gerund. Amsterdam/Amstelland heeft 330
structureel gerunde informanten. Daarnaast is er een lijst van
incidentele tipgevers van enkele honderden per jaar. De meeste
kernteams concentreren zich op enkele informanten die hoogwaardige
informatie kunnen geven over criminele organisaties. Zo heeft het
kernteam Randstad Noord en Midden slechts enkele informanten.