Teneinde bovengenoemd onderscheid te verduidelijken moeten de
rol en houding van de wettige marktpartijen ten opzichte van het
scala van frauduleuze activiteiten in de beschouwing worden
betrokken. Voorop staat dat de reguliere markt doorgaans
slachtoffer is van fraude, in de zin dat het marktmechanisme wordt
verstoord en daarmee ook de concurrentieverhoudingen; in bepaalde
gevallen kan een dergelijke marktverstoring zelfs leiden tot de
ondergang van n of meer legale bedrijven. Op het niveau van de
lokale, nationale en/of supranationale overheid is veelal sprake
van aanzienlijke financile schade in de vorm van ten onrechte
uitgekeerde subsidies en/of het derven van inkomsten. Op het niveau
van de individuele burger ten slotte kan gewezen worden op de grote
en kleine beleggers die als gevolg van een frauduleuze constructie
een deel van hun vermogen in rook zien opgaan. Bij de fraudevormen
die in dit rapport als parasitair worden aangeduid, overheerst dit
element van slachtofferschap. De benadeelde partijen worden
leeggezogen door de fraudeurs en hebben geen enkele baat bij de
nieuw ontstane marktverhoudingen. Behalve aan de reeds aangehaalde
frauduleuze beleggingsconstructies valt daarbij te denken aan
BV-fraudes, waarin met achterlating van een groot aantal
crediteuren rechtspersonen worden misbruikt en opgeblazen.

In tegenstelling tot de parasitaire fraudevormen zijn in geval
van een symbiotische relatie de actoren op de wettige markt niet
alleen als slachtoffers van het frauduleuze handelen aan te merken,
maar is in meer of mindere mate sprake van een verwijtbare
betrokkenheid van (een deel van) de wettige nijverheid bij de
misdaadhandel. De betrokkenheid van reguliere marktpartijen kan
uiteenlopen van het afnemen van goederen tegen onwaarschijnlijk
lage prijzen, het doen van een spontane handreiking aan fraudeurs
tot aan het zelf initiren van een zwarte/grijze markt. Van dit
brede spectrum van verwevenheid tussen frauduleus en regulier
marktgedrag volgt in paragraaf 3.3 een aantal voorbeelden.

Op elke poging tot categorisering valt af te dingen dat de
sociale werkelijkheid geweld wordt aangedaan doordat de casustiek
ingepast moet worden in een (a priori of a posteriori) ontworpen
model. Zo kan ook ten aanzien van de in deze studie gehanteerde
tweedeling worden gesteld dat sommige fraudevormen zich moeilijk
eenduidig als parasitair dan wel als symbiotisch laten inkaderen.
In veel fraudezaken zijn zowel marktpartijen aan te wijzen die
slechts nadeel ondervinden van het frauduleuze handelen, als
marktdeelnemers die met dezelfde fraudeconstructie meeliften en
daarvan profijt trekken.

Dit brengt ons bij de vraag waarom desondanks gekozen is voor de
tweedeling parasitair-symbiotisch. Zoals in de komende hoofdstukken
uitgebreid uit de doeken zal worden gedaan, heeft genoemde
differentiatie betekenis voor de wijze waarop de criminele groepen
worden ingericht, de teweeggebrachte schade en, niet in de laatste
plaats, de wijze waarop fraudeurs zich trachten te immuniseren ten
opzichte van de vijandige buitenwereld. Teneinde het bovengenoemde
onderscheid in te kleuren zullen in de onderstaande paragrafen aan
de hand van casustiek de activiteiten en modus operandi van de
bestudeerde dadergroepen nader tegen het licht gehouden worden.
Tevens zal ten aanzien van een aantal fraudevormen de context
worden geschetst waartegen het frauduleuze handelen
plaatsvindt.

vorige        
volgende        
inhoudsopgave en zoeken