V.2. De Chinese georganiseerde criminaliteit in de omringende
landen
Voorgaande ontmythologisering van de tegenwoordige triades in
het Oosten is reeds bepaald belangrijk om de huidige Chinese
georganiseerde criminaliteit in Nederland te kunnen begrijpen. Maar
ze vormt nog geen voldoende voorwaarde voor een adequate analyse.
Om die te kunnen maken is het noodzakelijk om vooraf ook de
situatie van de Chinese georganiseerde criminaliteit elders in
West-Europa in ogenschouw te nemen. Ofschoon reeds sedert lang
kleine en grotere Chinese gemeenschappen in Westeuropese steden
bestaan, is er tot voor kort niet of nauwelijks gericht onderzoek
gedaan naar de criminaliteit in hun midden. Ook het verhaal van de
triades heeft wat dit betreft kennelijk weinig indruk gemaakt.
Wetenschappelijk onderzoek van enige omvang en diepgang naar
Chinese georganiseerde criminaliteit in West-Europa werd nimmer
verricht. Pas de laatste jaren is de belangstelling voor dit
onderwerp aan het ontwaken. Hierna kan dan ook slechts aan de hand
van journalistieke reportages en politile rapporten een impressie
worden gegeven van wat er in de landen om ons heen aan de hand is.
Waarbij direct voor Belgi een uitzondering moet worden gemaakt,
omdat er zover wij weten geen deugdelijke publiek document bestaat
betreffende de algemene situatie in dit buurland. Blijkens verhalen
in de pers is het niettemin zoiets als een publiek geheim dat in
steden als Brussel en Antwerpen triades, althans hieraan gelieerde
groepen, actief zijn.
Een van de weinige kenners van de Chinese georganiseerde
criminaliteit in West-Europa, Y. Chu, verbonden aan de Universiteit
van Exeter, heeft onlangs gewezen op een belangrijke ontwikkeling
die zich momenteel in Nederland en al de omringende landen
voordoet, namelijk dat de traditionele Hong Kong triades in
toenemende mate terrein moeten prijsgeven aan andere Chinese
georganiseerde misdaadgroepen. Hierbij moet zowel worden gedacht
aan groepen die verbonden zijn met triades uit andere
Zuid-Oost-aziatische staten dan Hong Kong, bijvoorbeeld uit
Maleisi, Vietnam en Singapore, maar ook aan Grote Cirkel-gangs die
worden georganiseerd in de kring van nieuwe immigranten uit China,
zowel in Hong Kong en andere Zuid-Oostaziatische landen als direct
in West-Europa zelf. Deze – voor West-Europa – nieuwe Chinese
criminele groepen proberen een deel van de handel in herone over te
nemen. Daarnaast zijn zij actief in het illegale gokwezen en de
mensensmokkel. Ook maken zij zich meer en meer schuldig aan
afpersingspraktijken binnen de Chinese gemeenschappen. Waarbij
vanzelfsprekend de verwachting is dat naarmate het aantal Chinese
immigranten uit Zuid-Oost-Azi – en dus niet langer alleen uit Hong
Kong – toeneemt, ook de eigen Chinese georganiseerde criminaliteit
in West-Europa zal groeien. De parallel met wat er in de Verenigde
Staten de voorbije decennia in dit opzicht is gebeurd, ligt voor de
hand. De overname van Hong Kong door China in 1997 zal op deze
ontwikkeling overigens geen doorslaggevende invloed uitoefenen
(Chu, 1994; Main, 1991). In aansluiting op dit laatste kan
specifiek voor het Verenigd Koninkrijk naar voren worden gebracht
dat de triades hier eigenlijk pas in de jaren zestig – op het
moment dat vele Hong Kong Chinezen immigreerden – een probleem
werden. Voordien was er ook wel sprake van triade-activiteiten, met
name in de gokwereld van Londen, maar hier werd geen aandacht aan
geschonken; hun activiteiten werden voor onschuldig gehouden. De
problematisering van hun aanwezigheid rond 1968 ging gelijk op met
de problematisering van de handel en het gebruik in drugs. Want het
waren precies de triades die voor de invoer van de meest omstreden
drug, de herone, zorgden. De triades waarom het hier gaat, zijn de
14K en de Sun Yee On – vooral sterk in
Londen -, de Wo Shing Wo – genesteld in de Midlands en de
Noordengelse steden (Birmingham en Manchester) – en de Wo On Lok –
thuis in Noord-Ierland. Zij zijn ook tegenwoordig nog betrokken bij
de drugshandel, maar – in wisselende mate – ook actief in de sfeer
van het gokwezen, de prostitutie en de videohandel. Dat zij zich
daarenboven schuldig maken aan allerhande vormen van afpersing
staat buiten kijf. In tegenstelling tot wat de namen suggereren
mogen de genoemde triades niet zonder meer worden gezien als
dpendances van de gelijknamige triades in Hong Kong. Integendeel,
waarschijnlijk vormen zij in het Verenigd Koninkrijk betrekkelijk
zelfstandige organisaties. Maar zij hebben natuurlijk wel nauwe
contacten met hun tegenhangers in Hong Kong. Ook van de Engelse
triades moet men zich geen centrale, hirarchische voorstelling
maken. Zij vormen veeleer een samenstel van redelijke zelfstandige
facties met verschillende leiders (Chu, 1994; Main, 1991; Booth,
1990).
Over de huidige situatie in Frankrijk bestaan geen samenhangende
informatieve publikaties. Wel zijn er in het nabije verleden enkele
boeken gepubliceerd die geheel of ten dele betrekking hebben op de
criminaliteit in de zeer omvangrijke Chinese gemeenschappen die
Frankrijk dankzij haar koloniale verleden in Zuid-Oost-Azi, rijk
is. Uit het boek van Robertson, dat in 1977 verscheen, blijkt dat
in Frankrijk, net als in Engeland, de triades en de al dan niet
hiermee verwante groepen pas als een probleem werden beschouwd op
het moment dat bleek dat zij volop betrokken waren bij de
heronehandel, halverwege de jaren zeventig. En niet zomaar
betrokken! Aan de ene kant kwamen de initiatieven uit Hong Kong,
Bangkok en andere grote steden, en deze werden ondersteund door
Corsicanen die indertijd naar Zuid-Oost-Azi waren uitgeweken. Aan
de andere kant onderhielden die, ook op Frans grondgebied,
connecties met de Amerikaanse cosa nostra (Robertson, 1977). In het
boek van Chairoff en Le Saint, dat tien jaar later verscheen, wordt
en detail beschreven dat het probleem van de Chinese georganiseerde
criminaliteit ook in Frankrijk niet langer alleen een probleem van
traditionele triades en drugshandel is. De triades, of althans de
Franse evenknien ervan, die het in Parijs en andere grote steden
zeker tot in jaren tachtig voor het zeggen hadden, zijn naast de
14K de Huk Sai Hui en de Hei Ser Hui. Hun groepen (loges) houden
zich niet langer alleen met de smokkel van herone en cocane bezig,
maar zijn binnen de Chinese gemeenschappen ook actief in onder
andere het illegale gokwezen, afpersing van de horeca, prostitutie,
de illegale namaak van merkkleding en elektrische apparatuur, de
vervalsing van documenten, de smokkel van drank en het witwassen
van zwart geld. Zij onderhouden nauwe handelsrelaties met Chinese
organisaties all over the world, en dus ook in Europa – in
Londen, Amsterdam enzovoort. Om onderlinge conflicten op Frans
grondgebied te voorkomen, hebben de triades de verschillende
illegale activiteiten zoveel mogelijk onder elkaar verdeeld, tot op
het niveau van de groepen die binnen hun kader opereren. Wanneer
het niettemin tot conflicten over de controle op bepaalde
territoria of activiteiten komt, worden deze nogal eens met geweld
beslecht. Ook groepen van een andere nationaliteit die belangen van
de triades echt in het gedrang brengen, worden op deze manier
bestreden, tenminste als er geen andere wegen meer openstaan. Hun
illegale activiteiten verklikken zij bijvoorbeeld aan de politie.
Overigens ziet men in de jaren tachtig ook in Parijs het
verschijnsel dat triades gebruik maken van Chinese jeugdbendes om
hun illegale operaties te beveiligen en drugs te verdelen in de
stad (Chairoff en Le Saint, 1987). Ook in de al bij al toch
overvloedige Duitse real crime-literatuur wordt niet of nauwelijks
aandacht geschonken aan de Chinese georganiseerde criminaliteit.
Dit moet kennelijk worden geweten aan de spreekwoordelijke
ontoegankelijkheid van de Chinese gemeenschappen voor westerlingen,
want het gewelddadige optreden van bekende triades als de 14K en de
Wo Shing Wo in het gok- en prostitutiemilieu heeft, net als een
aantal hardhandige overvallen op Chinese restaurants door Grote
Cirkel-groepen in de voorbije 10 15 jaren, meer dan eens voor de
nodige consternatie gezorgd (Roth en Frey, 1992). De desbetreffende
incidenten zijn voor het Bundeskriminalamt, enkele jaren geleden,
niettemin voldoende reden geweest om de situatie landelijk in kaart
te brengen. De conclusie van deze studie is dat de Chinese
georganiseerde criminaliteit verhoudingsgewijs slechts een klein
deel van het probleem vormt, ook al moet rekening worden gehouden
met een hoog dark number. In de jaren 1990-1993 werden er 30
opsporingsonderzoeken in deze hoek van de georganiseerde
criminaliteit uitgevoerd. Deze onderzoeken hadden vooral betrekking
op afpersingen, mensensmokkel (en vervalsing van documenten),
overvallen, drugshandel en illegaal gokken. Zij vonden met name
plaats in de deelstaten Beieren, Baden-Wrttemberg, Hessen,
Niedersachsen en Nordrhein-Westfalen. Het Bundeskriminalamt sprak
bovendien de verwachting uit dat het probleem van de Chinese
georganiseerde criminaliteit in Duitsland de komende jaren niet zou
toenemen. Om de eenvoudige reden dat de meeste Chinezen bij
voorkeur emigreren naar landen waar reeds grote Chinese
gemeenschappen bestaan: Amerika, het Verenigd Koninkrijk en …..
Nederland.