De drie deskundigen van het Politie-instituut openbare orde en veiligheid, en het Korps landelijke politiediensten, vinden het onverstandig bij beslissingen over het geweldsmonopolie eenzijdig te streven naar uitbreiding met geweldmiddelen. Het voortdurend benadrukken, onder meer door politiebonden, dat er een gat zit tussen wapenstok en pistool, stimuleert die eenzijdige benadering, vinden zij.

Realistische trainingen om agenten voor te bereiden op geweld op straat zijn volgens de onderzoekers veel belangrijker ‘dan het nieuwste middel dat zich aandient op de markt.’ ,,Agenten moeten niet alleen uitgerust worden, maar vooral ook toegerust, en juist daaraan ontbreekt het.”

Niettemin komen zij tot de slotsom dat ‘onder voorwaarden’ peperspray in de basispolitiezorg kan worden ingevoerd. Er moeten dan wel goede afspraken worden over het gebruik. Bovendien moeten agenten speciaal worden getraind, moet het gebruik telkens worden gemeld, en moet toepassing wetenschappelijk worden begeleid.

De onderzoekers hebben in opdracht van het ministerie van Binnenlandse zaken ook gekeken naar andere typen wapens. Zo werden afschietbare netten, waarmee agressieve personen kunnen worden ‘gevangen’, lange wapenstokken en chemische sprays, zoals traangas, beoordeeld. Netten zijn volgens de onderzoekers ongeschikt. Langere wapenstokken hebben wel voordelen, maar ze zijn door hun lengte onhandig te dragen en daardoor hooguit geschikt om in voertuigen mee te nemen. De onderzoekers vinden uitschuifbare wapenstokken meer geschikt voor de politie.

De politiedeskundigen wijzen traangasspray af, onder meer omdat er aanwijzingen zijn dat het oogletsel kan veroorzaken. Traangasbusjes zijn in gebruik bij politiemensen die belast zijn met beveiliging van leden van het koningshuis en diplomaten.

,,Het lijkt erop dat bij zorgvuldig gebruik en juiste nazorg peperspray geen medische risico’s oplevert en niet tot blijvend letsel leidt”, aldus het rapport. Als het toch moet, dan maar peperspray? ,,Nou ja, de boodschap is toch: kijk niet alleen naar de middelen”, zegt politie-deskundige dr. O. Adang, onderzoeker bij het Politie-instituut. ,,Als je een goed middel hebt, maar de vaardigheden niet beheerst om er mee om te gaan, ben je weinig opgeschoten.”

Peper heeft de politie al gevraagd voor 1 mei twee regio’s aan te wijzen om peperspray in de praktijk uit te proberen. TNO stelde afgelopen najaar na onderzoek op cavia’s vast dat peperspray bij deskundig gebruik veilig is, ook voor mensen met astmatische aandoeningen.

Al sinds 1993 wordt gezocht naar een geweldmiddel dat effectiever is dan de wapenstok, maar lichter dan het ultieme, de kogel. Het ziet er naar uit dat het peperspray gaat worden, een extract uit de vrucht van Capsicum anuum, grondstof voor hete produkten als chili en tabasco.

Een wolkje peperspray in de ogen en het slachtoffer wordt willoos door een reeks heftige fysiologische effecten: de ogen gaan tranen en raken tijdelijk verblind, de huid gaat pijnlijk branden, er ontstaat acute ademnood, de patiënt gaat ernstig trillen en raakt vrijwel zeker in paniek. Peperspray wordt al jaren in tal van landen toegepast, vooral in de VS, maar ook in België, Frankrijk, Oostenrijk en Zwitserland.

Dat er tot dusver alleen uit de VS gevallen bekend zijn van overlijden na toepassing van peperspray, heeft volgens de onderzoekers alles te maken met de manier waarop in Amerika peperspray is ingevoerd: ‘Vaak zonder duidelijke richtlijnen en met onderschatting van de noodzaak van training en nazorg’.