Het gebrek aan transparantie van de AIVD en MIVD maakt een analyse van de effectiviteit en toegevoegde waarde van hun bijdragen aan de nationale veiligheid onmogelijk.

Nederland kent twee inlichtingendiensten. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) brengt politiek maatschappelijke ontwikkelingen en bedreigingen in kaart en waarschuwt voor bedreigingen en risico’s. Volgens haar jaarverslag van 2016 produceerde de dienst 152 ambtsberichten, 457 inlichtingenrapporten en 118 dreigingsproducten. Het jaarverslag specificeert niet over welke onderwerpen is gerapporteerd.

lees meer

Toezicht en controle op de AIVD en MIVD is in de loop der jaren mondjesmaat toegenomen. Tot 2002 waren de verantwoordelijke ministers, soms aangevuld met andere ministers of de Rechtbank Den Haag, hiervoor verantwoordelijk. Daarna veranderde dit met de invoering van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).

De CTIVD beoordeelt achteraf of de AIVD en de MIVD zich aan de regels en wetgeving hebben gehouden en geeft adviezen. De verantwoordelijke ministers kunnen de aanbevelingen van het CTIVD naast zich neerleggen. De toezichthouder heeft inmiddels 55 rapporten gepubliceerd. In 2016 heeft zij vijf rapportages afgerond, waaronder bijvoorbeeld een rapport over de afluisterbevoegdheid van de MIVD en een rapport over de invulling van criteria voor samenwerking met buitenlandse diensten.

lees meer

De Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), in de volksmond ook wel de commissie Stiekem genoemd, bestaat sinds 1952. In de commissie hebben de fractievoorzitters van de grootste partijen zitting. Op dit moment bestaat de CIVD uit vijf fractievoorzitters, drie van de coalitiepartijen (VVD, CDA, D66) en twee van oppositiepartijen (PVV en GL). De commissie vergadert onder strikte geheimhouding, maar brengt summier verslag uit aan de Kamer.

Het functioneren van de CIVD staat al jarenlang ter discussie. Toenmalig commissievoorzitter Van Thijn zat in de jaren ’70 regelmatig alleen te vergaderen met ministers en ambtenaren. Naar verluidt zaten sommige fractievoorzitters, die wel kwamen opdagen, te slapen of hadden zij de stukken niet gelezen. Het is niet bekend of het met de vergaderdiscipline van de commissie nog steeds zo schrijnend gesteld is. Wel is bekend dat de helft van de leden in 2016 niet op de vergaderingen aanwezig was.

lees meer

In de WIV 2017 heeft de wetgever een nieuwe commissie in het leven geroepen: de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). De TIB toetst of de besluiten van de minister over de inzet van bevoegdheden rechtmatig zijn, bijvoorbeeld een besluit om over te gaan tot bulkinterceptie of hacken. Anders dan de reeds bestaande Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) toetst de TIB de inzet van bevoegdheden vooraf.

De benoemingsprocedure voor de TIB wordt in de WIV 2017 omschreven. De commissie bestaat uit een voorzitter en twee leden, waarvan één lid over technische deskundigheid dient te beschikken. De Nationaal Ombudsman en de hoogste rechters bevelen gezamenlijk voor elke functie drie potentiële kandidaten aan. Daarna draagt de Tweede Kamer per functie drie kandidaten voor aan de minister van Binnenlandse Zaken: voor het voorzitterschap, het algemene lid en voor de technisch expert.

lees meer

Kunnen we er op vertrouwen dat een geheime dienst die geen afstand heeft gedaan van een dubieus verleden in de huidige praktijk wél de nodige zorgvuldigheid zal betrachten?

Ondanks veel gemopper over allerlei zaken hebben de meeste Nederlanders in het algemeen nog wel vertrouwen in wat de overheid namens ons doet of nalaat. De rechtsstaat is stevig verankerd in de samenleving. Wetten bieden de burgers in principe bescherming tegen onrecht, onveiligheid, machtsmisbruik en willekeur.

lees meer

In de WIV 2017 worden vergaande bevoegdheden aan de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten toegekend. In vergelijking met Britse en Duitse wetgeving levert dat een aantal overeenkomsten en verschillen op.

De Duitse en Britse wetgeving bieden net als de WIV 2017 de inlichtingendiensten de bevoegdheid om communicatie in bulk van het internet te tappen. Bulk betekent dat de diensten grote hoeveelheden communicatie tegelijkertijd kunnen afluisteren zonder selectie, dus van ieder individu in een bepaalde stad of zelfs land.

lees meer

De nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017) zou volgens velen nodig zijn in de strijd tegen terrorisme. Vaak wordt er daarbij op gewezen dat bij bulkinterceptie van metadata de privacy van burgers niet wezenlijk wordt aangetast. Juist grootschalige gegevensverzamelingsprocessen zijn er immers niet op gericht om zaken te weten te komen over concrete individuen.

Dit argument raakt ook aan een basaal uitgangspunt dat zowel in de privacyliteratuur als -jurisprudentie wordt omarmt, namelijk dat burgers alleen een beroep kunnen doen op hun recht op privacy als zij kunnen aantonen direct en individueel geraakt te zijn. Dat wordt in de literatuur wel het non-interference principe genoemd, waaruit volgt dat er bij een interference een inbreuk op een recht is gepleegd.

lees meer

De in opdracht van politiediensten uitgevoerde social media surveillance staat op gespannen voet met de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering en betoging.

Met de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten 2017 krijgen de inlichtingendiensten meer mogelijkheden om op grote schaal communicatie van burgers af te tappen. De meeste mensen zullen echter nauwelijks beseffen dat de Nederlandse politie al op grote schaal burgers op social media in de gaten houdt.

lees meer

De WIV 2017 volgt de WIV 2002 op, die een wijziging is van de eerste Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten uit 1987. Voordien was het werk van de inlichtingendiensten geregeld via een Koninklijk Besluit.

Naast de verschillende wetten met de begeleidende Memorie van Toelichtingen en tussentijdse wijzigingen zijn hier ook te vinden de jaarverslagen van de AIVD, MIVD en de toezichthouder de CTIVD. Daarnaast ook alle toezichtsrapporten van de CTIVD en de jaarverslagen van de CIVD, de commissie stiekem. Daarnaast zijn de reacties van de Raad van State, de CTIVD en de Autoriteit Persoonsgegevens op het wetvoorstel WIV 2017 toegevoegd.

lees meer

Schulze op Justitie en Veiligheid

Op 26 januari 2018 om tien over zeven ‘s avonds  drongen twee gemaskerde personen een buurthuis in Amsterdam binnen waar het heel druk was met kinderen en volwassenen. Er was een kookles en kickboks-les voor kinderen bezig. De twee roepen iets, ze zoeken iemand, en schieten tien keer op de aanwezigen. Een 20-jarige stagiair wordt in haar been geschoten, de 17-jarige Mohammed Bouchikhi, die als stagiair de kookles begeleidt, wordt drie keer in de borst getroffen en sterft ter plaatse. Een derde slachtoffer wordt in de nek geraakt. Deze is een ‘bekende van de politie’ en raakte in november 2017 ook al gewond bij een schietpartij in de buurt waarbij de 19-jarige Ayman om het leven kwam. Er wordt gezegd dat hij nu het doelwit zou zijn geweest.

lees meer

Dupont op Justitie en Veiligheid

Op YouTube staat sinds enkele dagen een filmpje. Dit filmpje is op YouTube gezet door de Hells Angels in Duitsland. En dit is zeer opmerkelijk. De Hells Angels praten niet met de pers en leggen geen verklaringen af. Clubzaken zijn clubzaken. Toch is er nu voor gekozen om een verklaring af te leggen. In Duitsland is er opnieuw een grens overschreden. Daarbij is niet alleen het recht geschaadt. Er zijn ook gewonden gevallen. Wij hebben het Duitstalige filmpje voor u, de lezer, vertaald. Wanneer u het leest, betekent dat dat u wetenschap hebt. Realiseert u zich dat de Duitse politie nauw samenwerkt met de Nederlandse politie wanneer het gaat om de bestrijding van motorclubs. Denkt u aan het doodschieten van de honden van Satudarah-lid Michel Boer. Voor de niet ingewijden: SEK is een bijzondere politie-eenheid, vergelijkbaar met een arrestatieteam.

lees meer

Dupont op Justitie en Veiligheid

Op 9 februari 2018, vorige week, schreef De Telegraaf hoe een vrouwelijke officier van justitie die zich bezighield met een strafzaak tegen No Surrender heeft moeten onderduiken na bedreigingen uit onbekende hoek. De suggestie was aanwezig dat die onbekende hoek gevuld is met motorgeronk. De reactie van de nieuwe minister van justitie en veiligheid, Ferd Grapperhaus, loog er niet om: Hij noemde de bedreiging „een grof schandaal” en „vreselijk voor haar en haar familie.” „Dit is gewoon een typisch voorbeeld van de georganiseerde misdaad die op sommige plaatsen denkt dat ze de samenleving kunnen overnemen”, aldus de bewindsman.’

lees meer

Dupont op Justitie en Veiligheid

Degenen die hebben opgelet op school, zullen zich nog herinneren de Processen van Neurenberg. Processen tegen nazi’s die synoniem werden met hoe de beschaafde wereld omging met de oorlogsmisdaden van kopstukken uit het Derde Rijk.

Vandaag is er opnieuw een groot proces in het Duitse Neurenberg. En ook deze keer is niet alleen de uitkomst van belang, maar ook de intentie. Deze keer is het de Duitse staat tegen belangrijke vertegenwoordigers van die staat. De staat is aangeklaagd door de staat, zou je kunnen zeggen. In Nederland wordt hier natuurlijk geen enkele aandacht aan besteed door de media. Tot vandaag!

lees meer

Intern onderzoek van MI5 naar het werk van de inlichtingendienst met betrekking tot Salman Abedi, de man die zich in Manchester opblies, stelt dat de dienst steken heeft laten vallen. Bij de aanslag kwamen vijfendertig mensen om het leven. Het interne onderzoek is niet openbaar. Er zal naar alle waarschijnlijk geen openbaar of parlementair onderzoek plaatsvinden naar de aanslag in Manchester. Het publiek moet het hier mee doen.

Het interne onderzoek spreekt over twee missers van MI5. Er zijn verschillende versies van die twee missers. Het zou gaan om twee inlichtingen die niet terreur gerelateerd waren. Aan de andere kant wordt gesproken over twee afzonderlijke aanwijzingen die in de maanden voor de aanslag bij MI5 binnenkwamen en die zijn blijven liggen. Volgens het interne onderzoek waren de aanwijzingen zeer relevant dus wel terrorisme gerelateerd. Waarom ze zijn blijven liggen wordt niet duidelijk.

lees meer