Grueber op Justitie en Veiligheid
Het is verdomde stil rond het onderzoek naar de gewelddadige dood van de 41-jarige Raymon van der Tien uit Purmerend.
Raymon werd in de vroege ochtend van 1 september 2017 om het leven gebracht door politieagenten uit de regio Purmerend/Zaanstreek-Waterland. Getuigen die op het moment van het incident al wakker waren of gewekt werden door het geluid van de vele schoten, telden om en nabij de tien schoten. Sommige getuigen telden er zelfs meer.
Dupont op Justitie en Veiligheid
Op maandag 27 november meldde de staatsomroep NOS hoe een speciaal team van de politie in Amsterdam in beslag genomen vestjes van Satudarah aantrok om de vrouw van een moordverdachte te intimideren. ‘Agenten van het Team Werken Onder Dekmantel, de undercover-afdeling van de politie, deden zich voor als leden van een motorclub. Zo probeerden ze informatie los te peuteren over de moord op de Amsterdamse dj Djordy Latumahina. Een reconstructie. Op een woensdagmiddag in oktober parkeert een vrouw haar auto in een dorpje in Noord-Holland. Haar twee kinderen zitten op de achterbank. Dan verschijnt plots een zwarte Mercedes, die haar auto klemrijdt. Twee mannen stappen uit. Allebei hebben ze tatoeages, een van hen draagt een motorjack. Ze kloppen op het raam; de vrouw doet het naar beneden. Een van de mannen vraagt of ze wil uitstappen; haar kinderen hoeven dit gesprek niet te horen.’ Inmiddels is de moordverdachte aangehouden door de politie.
Dupont op Justitie en Veiligheid
Op de Facebookpagina van The Force kwamen wij de volgende post tegen. Naar aanleding van een artikel in de krant over iemand die lid was van een niet genoemde motorclub, belde een medewerker van Freak Runner op naar de politie en voerde het volgende verhelderende telefoongesprek:
‘Waarom worden de MC clubs vermeld in een artikel als het een lid is die gearresteerd wordt?
FRN – Terwijl een persoon een gewelddadige overval pleegde in 2011 bij een oud echtpaar, dat dus 16 jaar geleden is gebeurd, wordt er nu bij Omroep Brabant een artikel over dit onderwerp geschreven.
De 42-jarige Arnold de G. uit Den Bosch is door de rechtbank in Den Bosch veroordeeld voor deze gewelddadige overval. Natuurlijk als dit echt bewezen is moet deze man zwaar gestraft worden. Maar wat ik vreemd vindt is dat Omroep Brabant besloten heeft om ook in het artikel te vermelden en ik citeer: “De man is lid van een ‘outlaw’ motorclub en werd in mei vorig jaar opgepakt.” Ook dit kom ik dagelijks tegen op de website van Politie.nl.
Dupont op Justitie en Veiligheid
Op 9 april 2013 berichtte misdaadverslaggever Mick van Wely in zijn internetblog hoe Satudarah-voorman in Duisburg Ali Osman het einde van de Hells Angels aankondigde. (http://mickvanwely.nl/satudarah-het-gevecht-om-duisburg/) Kort daarop werd Ali gearresteerd. Dat was ook eigenlijk niet echt een wonder. Zulke extreme uitspraken in een, volgens de media en de politie, zeer explosief milieu kunnen de vlam in de Pfanne doen slaan. Dat gebeurde weliswaar niet, want de reactie van een Duitse woordvoerder van de Hells Angels was simpel: ‘De honden blaffen, de karavaan trekt verder.’
Op 21 maart 2018 kunt u in het kader van een raadgevend referendum uw mening geven over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017). Deze wordt ook wel aangeduid als Sleepwet, hetgeen verwijst naar de uitbreiding van mogelijkheden om communicatieverkeer af te luisteren (door middel van bulkinterceptie) door de inlichtingendiensten (AIVD en MIVD). Dit is echter slechts één aspect van de WIV 2017.
Volgens de overheid draagt de WIV 2017 bij aan de nationale veiligheid en de effectiviteit van de inlichtingendiensten. Veel mensen denken hierbij in eerste instantie aan het voorkomen van terroristische aanslagen. De inlichtingendiensten richten zich echter niet alleen op (potentiële) terroristen, maar op veel meer mensen en zaken die volgens de diensten een bedreiging zouden vormen voor de democratische rechtsorde. Een dreiging die echter niet altijd evident is.
Met invoering van de WIV 2017 worden de bevoegdheden van de inlichtingendiensten verder uitgebreid terwijl controlemogelijkheden en het toezicht op de werkwijze beperkt blijven.
De overheid wil de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2017 (WIV 2017) invoeren omdat de oude wet (WIV 2002) gemoderniseerd moet worden. Maar ook omdat de bevoegdheden in de ‘oude’ wet te beperkt zouden zijn voor de diensten. Bepaalde wetten zijn decennia oud en het is dan goed om deze aan te passen.
De vraag is of de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten moet blijven groeien naar de behoeften van de inlichtingendiensten, of juist een kader moet stellen.
Halverwege de jaren ’50 van de vorige eeuw sloeg het 105 Verbindingsverkenningsbataljon zijn kamp op in Gorinchem. Met ruim tachtig kroegen een lustoord ‘waar de meisjes niet schuw waren voor de wapenrok’, aldus de toenmalige bataljonscommandant. Deze eenheid van de Koninklijke Landmacht was belast met het afluisteren en onderscheppen van berichten van radiozenders van het Sovjetleger en het peilen van zijn troepenbewegingen in het kader van de Koude Oorlog.
De WIV 2017 beoogt de veiligheid te vergroten, maar het hacken door de inlichtingendiensten leidt tot nieuwe veiligheidsrisico’s voor de burger.
Het is de zomer van 2014. Op een kantoor in Zoetermeer rollen er allerlei tekens over het scherm van de hacker. Een analist ontvangt live camera beelden van wat een grauwe passage lijkt te zijn in een onbelangrijk gebouw nabij het Rode Plein in Moskou.
De AIVD heeft een zeer ruime opvatting over personen en organisaties die een bedreiging zouden vormen voor de nationale veiligheid en democratische rechtsorde.
De AIVD houdt zich bezig met dreigingen tegen de Nederlandse staat en de democratische rechtsorde. Tijdens de Koude Oorlog, toen er sprake was van een duidelijk vijandbeeld, was het helder. Communisten vormden een bedreiging. Na de val van de Muur verlegde de AIVD haar werkterrein en werden ´bedreiging´ en ´democratische rechtsorde´ steeds ruimer gedefinieerd.
‘Om het werk goed en effectief te kunnen blijven doen, moeten de diensten dan ook daar ‘zijn’ waar de informatie is.’ Dit stelt de AIVD op haar website. De WIV 2017 richt zich derhalve vooral op de mogelijkheden van inlichtingendiensten om meer informatie te vergaren. De vraag echter is of dáár nu wel het probleem ligt. ‘Zijn’ de diensten dan niet daar waar de informatie zich bevindt?
Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten heeft al in 2015 opgemerkt dat de regering met betrekking tot de nieuwe interceptiebevoegdheid die de WIV 2017 mogelijk maakt niet goed heeft uitgelegd ‘waarom deze bevoegdheid noodzakelijk is, waarom de bestaande bevoegdheden niet in voldoende mate volstaan en welke (ernstige) problemen de voorgestelde bevoegdheid precies gaat oplossen’.
Volgens de overheid is bulkinterceptie noodzakelijk om aanslagen te voorkomen. Maar het middel kan het zicht van de inlichtingendiensten dusdanig vertroebelen waardoor potentiële aanslagplegers door de mazen van het sleepnet glippen.
Het massaal aftappen van het internetverkeer, ook wel bulkinterceptie genoemd, is volgens de overheid noodzakelijk om de nationale veiligheid te vergroten en terroristische aanslagen te voorkomen. De in de WIV 2017 opgenomen bevoegdheid tot bulkinterceptie geeft de inlichtingendiensten de mogelijkheid om grote hoeveelheden communicatie (telefoon en internet) zonder selectie, dus van iedereen in een bepaalde stad of zelfs land, te verzamelen.
Het gebrek aan transparantie van de AIVD en MIVD maakt een analyse van de effectiviteit en toegevoegde waarde van hun bijdragen aan de nationale veiligheid onmogelijk.
Nederland kent twee inlichtingendiensten. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) brengt politiek maatschappelijke ontwikkelingen en bedreigingen in kaart en waarschuwt voor bedreigingen en risico’s. Volgens haar jaarverslag van 2016 produceerde de dienst 152 ambtsberichten, 457 inlichtingenrapporten en 118 dreigingsproducten. Het jaarverslag specificeert niet over welke onderwerpen is gerapporteerd.
Toezicht en controle op de AIVD en MIVD is in de loop der jaren mondjesmaat toegenomen. Tot 2002 waren de verantwoordelijke ministers, soms aangevuld met andere ministers of de Rechtbank Den Haag, hiervoor verantwoordelijk. Daarna veranderde dit met de invoering van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).
De CTIVD beoordeelt achteraf of de AIVD en de MIVD zich aan de regels en wetgeving hebben gehouden en geeft adviezen. De verantwoordelijke ministers kunnen de aanbevelingen van het CTIVD naast zich neerleggen. De toezichthouder heeft inmiddels 55 rapporten gepubliceerd. In 2016 heeft zij vijf rapportages afgerond, waaronder bijvoorbeeld een rapport over de afluisterbevoegdheid van de MIVD en een rapport over de invulling van criteria voor samenwerking met buitenlandse diensten.
De Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), in de volksmond ook wel de commissie Stiekem genoemd, bestaat sinds 1952. In de commissie hebben de fractievoorzitters van de grootste partijen zitting. Op dit moment bestaat de CIVD uit vijf fractievoorzitters, drie van de coalitiepartijen (VVD, CDA, D66) en twee van oppositiepartijen (PVV en GL). De commissie vergadert onder strikte geheimhouding, maar brengt summier verslag uit aan de Kamer.
Het functioneren van de CIVD staat al jarenlang ter discussie. Toenmalig commissievoorzitter Van Thijn zat in de jaren ’70 regelmatig alleen te vergaderen met ministers en ambtenaren. Naar verluidt zaten sommige fractievoorzitters, die wel kwamen opdagen, te slapen of hadden zij de stukken niet gelezen. Het is niet bekend of het met de vergaderdiscipline van de commissie nog steeds zo schrijnend gesteld is. Wel is bekend dat de helft van de leden in 2016 niet op de vergaderingen aanwezig was.
In de WIV 2017 heeft de wetgever een nieuwe commissie in het leven geroepen: de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). De TIB toetst of de besluiten van de minister over de inzet van bevoegdheden rechtmatig zijn, bijvoorbeeld een besluit om over te gaan tot bulkinterceptie of hacken. Anders dan de reeds bestaande Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) toetst de TIB de inzet van bevoegdheden vooraf.
De benoemingsprocedure voor de TIB wordt in de WIV 2017 omschreven. De commissie bestaat uit een voorzitter en twee leden, waarvan één lid over technische deskundigheid dient te beschikken. De Nationaal Ombudsman en de hoogste rechters bevelen gezamenlijk voor elke functie drie potentiële kandidaten aan. Daarna draagt de Tweede Kamer per functie drie kandidaten voor aan de minister van Binnenlandse Zaken: voor het voorzitterschap, het algemene lid en voor de technisch expert.