Recente demonstraties tegen Haags politiegeweld en vermeend racistisch handelen binnen het korps, hebben geleid tot een tegenactie vanuit de top van het korps. Tevens worden organisatoren van het protest benaderd door de AIVD.
De 17-jarige Rishi Chandrikasing werd op 24 november 2012 op station Hollands Spoor in Den Haag door een agent doodgeschoten, nadat NS-personeel tegen de politie had beweerd dat hij bewapend was, wat niet het geval bleek te zijn. De rechtbank besliste op 23 december 2013 dat de politieagent die het fatale schot loste niets te verwijten viel en dat de ‘verdachte’ wegrende.
Veel mensen in Den Haag waren boos en organiseerden op 28 december 2013 een betoging waarmee het ontslag van burgemeester Jozias van Aartsen en politiechef Paul van Musscher werd geëist. Tijdens deze demonstratie waaraan zo’n vijftig mensen vielen wat klappen. De politie was massaal aanwezig en arresteerde drie personen. De overheid gaf de demonstranten de schuld van het ‘geweld’, de betogers stelden dat agenten hen liepen te jennen en hen doelbewust provoceerden.
Gelet op het geringe aantal demonstranten en aanhoudingen, is het verhaal van de politie ongeloofwaardig. Zoals gewoonlijk zette de Haagse politie zwaar in, meldde achteraf dat het meerdere arrestaties niet uitsloot, maar één van de drie arrestanten heeft nooit boete ontvangen voor het zogenoemde vergrijp dat hij zou hebben gepleegd. De rechtszaak van een ander is opnieuw uitgesteld en een derde is veroordeeld voor 80 uur taakstraf omdat hij niet zou hebben meegewerkt aan zijn arrestatie die hij onterecht vond.
Racisme
De demonstratie werd niet enkel georganiseerd naar aanleiding van de vrijspraak van de politieagent, berichten over racistisch politieoptreden vormden eveneens aanleiding. In de slipstream van de betoging werd een aantal actiegroepen in het leven geroepen, waarvan er één een demonstratie op 1 augustus 2014 organiseerde. Het protest draaide onder meer om het resultaat van een onderzoek door de Nationale Ombudsman die ‘geen aanwijzing voor structurele misstanden bij politie Schilderswijk heeft aangetroffen.’
Zo’n kleine honderd demonstranten die op 1 augustus vorig jaar meeliepen voelen zich door de overheid niet serieus genomen en zijn de mening toegedaan dat er wel degelijk een structureel probleem is met het optreden van de Haagse politie. Zij worden daarin ondersteund door een rapport van Amnesty International uit oktober 2013. In ‘Proactief politieoptreden vormt risico voor mensenrechten in Nederland’ worden vragen opgeroepen over het racistische optreden van de politie. Hoewel het om een literatuur onderzoek gaat, lijkt Amnesty met het rapport een gevoelige snaar te hebben geraakt. De politie reageerde namelijk furieus. Er volgde een eigen rapport, of eerder een scriptie die werd omgezet in een rapport van de Universiteit van Leiden dat het tegendeel moest bewijzen.
In de zomer van 2014 vertoonde een lokale Haagse tv-zender fragmenten van een interview met politiechef Paul van Musscher uit november 2010. Daarin zegt Musscher dat hij van een ‘deskundige’ heeft vernomen “dat de inwoners uit Gouda uit het Rif gebergte komen. Dat zijn Berbers. Berber komt van het woord Barbaar. En dat is inderdaad cultureel ingebakken dat ze wat wilder zijn. Wat makkelijker op straat leven. Wat ruiger. Je zou kunnen zeggen dat het genetisch meegekomen is.”
Deze uitspraak was aanleiding voor een nieuw protest van de groep mensen die eerder de demonstratie had georganiseerd vanwege de uitspraak van de agent die Rishi Chandrikasing had doodgeschoten. Zij kondigden aan om op 28 november 2014 bij het Haagse stadhuis te protesteren tegen Van Musscher. Het protest zou de start worden van een campagne tegen de racistische politiechef.
Benadering
Voorafgaande de demonstratie kregen de actievoerders echter al te maken met intimidatie van zowel de inlichtingendienst als van de politie. Op 6 oktober 2014 werd een van de organiserende jongeren gebeld door een medewerker van de AIVD. De jongen kreeg ‘Jeroen van der Vorst’ aan de lijn, maar brak het gesprek netjes af. Zoals gewoonlijk bij de AIVD geven de medewerkers zich niet meteen uit als zijnde werkzaam voor de inlichtingendienst maar als ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Van der Vorst vroeg of de jongeman hem terug wilde bellen op het nummer 0648410018 als hij bereid is om eens met hem te komen praten. Van der Vorst wilde graag met hem afspreken op het hoofdbureau van politie, in ieder geval de demonstratie van eind 2013. Waarom Van der Vorst deze groep jongeren op de korrel nam, is onduidelijk. Waarom hij juist deze jongen benaderde, is wel duidelijk. De groep die de demonstraties organiseert is klein maar hecht, en de benaderde persoon is relatief nieuw. Daarnaast heeft de inlichtingendienst naar alle waarschijnlijkheid informatie verzameld om in te kunnen schatten of ze hem onder druk konden zetten, want inlichtingendiensten benaderen steevast mensen die kwetsbaar en beïnvloedbaar zijn en tevens onder druk kunnen worden gezet.
Een andere deelnemer aan de actiegroep, Thomas van Beersum, belde Van der Vorst dezelfde dag nog terug. Hij vroeg de geheim agent waarom ze hen benaderde. Hierop volgde een vaag gesprek, iets dat meestal het geval is zodra medewerkers van inlichtingendiensten wordt gevraagd naar hun wijze van handelen. Thomas legde Van der Vorst nogmaals uit wat het doel is van het aanstaande protest van 28 november 2014.
De actiegroep nam het gesprek met de AIVD’er op en plaatste het op Facebook. Diverse mensen reageerden en liken de actie. Vijf dagen later stonden er twee agenten voor de deur van Thomas. Hij kreeg een brief overhandigd waarin hij werd aangeklaagd voor belediging, smaad (schrift) en laster van een ambtenaar in functie. Hij moest verschijnen voor verhoor in het kader van een strafrechtelijk onderzoek.
Dit verhoor vond plaats op 16 oktober 2014 in Katwijk. Korpschef bureau Haaglanden, Paul van Musscher had aangifte tegen hem gedaan, vandaar het strafrechtelijk onderzoek. De aangifte volgde op de passage in de op Facebook geplaatste video waarin de korpschef als racist wordt betiteld. Tijdens zijn verhoor kreeg Thomas een reeks vragen voorgelegd waar hij geen antwoord op gaf. Hij beriep zich op zijn zwijgrecht. Thomas werd aangemerkt als verdachte.
‘Ophef onterecht’
De aangifte tegen deze actievoerder volgde na een storm van kritiek op de korpschef die zelf ‘niets snapt van de ophef’, zoals het AD van 8 juli 2014 kopte. Toch is het nogal vreemd dat deze korpschef zelf geen idee heeft dat zijn in 2010 gedane discriminerende uitspraken over Marokkaanse Nederlanders hem kwalijk te nemen zijn. Dit is vooral problematisch omdat Van Musscher binnen de landelijke politie verantwoordelijk is voor de portefeuille Discriminatie en Diversiteit.
Dit feit zegt wellicht het een en ander over het heersende institutionele racistische karakter binnen het Nederlandse politieapparaat. Mensen genetisch wegzetten als barbaars, ook al gaat het hier om een citaat van een ander, is een opmerking die alle perken te buiten gaat. Deze opmerking als zijnde racistisch benoemen, is eigenlijk nog mild. Het feit dat de korpschef aangifte heeft gedaan van belediging, smaad en laster, maakt duidelijk dat de politie burgers die gebruik maken van hun grondwettelijke recht op vrijheid van meningsuiting intimideert.
Dat het niet bij een benadering door de inlichtingendienst en een aanklacht wegens smaad is gebleven, werd duidelijk op de dag van de demonstratie. Voor het Haagse stadhuis moesten twintig personen zich legitimeren, pasjescontrole. Acht personen die dit weigerden werden aangehouden.
Zodra een ambtenaar in functie niet tegen een stootje kan nadat hij opmerkingen heeft gemaakt die als racistisch zijn te kwalificeren, en vervolgens misbruik maakt van zijn macht, kun je concluderen dat hij ongeschikt is voor de functie van korpschef. En al helemaal niet als verantwoordelijk ambtenaar voor beleid ten aanzien van discriminatie en diversiteit.
artikel als pdf