EDEV Den Haag
Die middag werd Irene overgebracht naar het politiebureau van Zeist. Daar sprak ze haar advocaat en werd die dag niet meer verhoord. Dat gebeurde de volgende ochtend, weer door Dick Ketting. ,,Hij vroeg wederom of ik het BPRC kende. Daarna begon hij vooral vragen te stellen over de organisatie EDEV (Een Dier Een Vriend). Hij wilde weten wie ik daarvan ken en wat ze zoal doen. Ook begon hij over het feit dat EDEV via mij geld had gegeven voor een Afrikaanse kliniek. Ik zei dat dat wel klopte, maar dat er vele organisaties zijn geweest die voor dat doel geld hebben gegeven, zoals het Prins Bernhard Fonds.”
Hierna liet hij haar de afluisterverslagen zien van mensen van EDEV die gesprekken hadden gevoerd over een afscheidsetentje voor Irene toen zij naar Azië vertrok in juli 2004. ,,Ze hadden sowieso veel tapverslagen van mensen van EDEV, er lag een hele stapel.”
Dick wist verder van alles over Irene te vertellen. ,,Wat voor opleiding ik heb gevolgd, waar m’n ouders wonen, en waar ik allemaal naar toe ben gereisd de laatste tijd.” Daarna ging het verhoor over op de auto van Irene. ,,Die heb ik al een hele tijd geleden via een advertentie in de krant verkocht. Hij wilde erg graag weten wie de auto had gekocht, want deze zou zijn gezien op een tweetal plekken waar enige tijd later acties zijn uitgevoerd.”
De volgende dag werd Irene verhoord door een nieuw koppel rechercheurs. De ene bleek een oudere man, Henk de Jong, de ander een vrouw die zich niet voorstelde en zich voornamelijk beperkte tot typwerk. Ook tijdens dit verhoor ging het over haar oude auto. Hierna kreeg Irene haar telefoon en laptop terug en kon ze gaan. Haar vakantie is in het water gevallen en haar ticket van 800 euro niet meer geldig. Dat geld wil ze in ieder geval nog wel proberen terug te krijgen.

Op de koffie
Zoals uit het verhaal van Irene al blijkt, is de Nationale Recherche zeer geïnteresseerd in de dierenrechtenorganisatie EDEV uit Den Haag. Naast het feit dat er uitgebreid telefoons worden getapt van verschillende medewerkers, kwamen twee rechercheurs eind maart ook langs op het kantoor van EDEV. De eerder genoemde Henk de Jong was een van hen. Ze waren specifiek op zoek naar twee medewerkers van EDEV, Suzanne Hogendoorn en Arnoud Koenen.
,,Ze waren eerder die dag bij Suzanne thuis langs geweest, maar daar werd hen verteld dat zij op kantoor zat”, vertelt Arnoud. ,,Ze wilden met ons praten over de dierenrechtenbeweging. Volgens eigen zeggen moeten ze binnenkort een rapport aan minister van Justitie Donner presenteren waarin de dierenrechtenbeweging in kaart wordt gebracht.”
Omdat het bezoek plaatsvond in het kantoor van EDEV mengden ook andere medewerkers zich in het gesprek. ,,We hebben de laatste tijd nogal veel hinder van de politie ondervonden bij het uitdelen van folders en tijdens demonstraties. Voor een aantal mensen van ons was dit bezoekje een reden om daar hun beklag over te doen. Daar ging het gesprek dus eigenlijk alleen maar over.” Na een kwartiertje stapten de twee, met achterlating van hun telefoonnummer, weer op.
De volgende dag werd Suzanne opnieuw door Henk de Jong gebeld. ,,De toon was deze keer wel een beetje anders. Ze wilden toch wel erg graag met me praten, maar toen ik dat afhield, begon hij me onder druk te zetten. Hij begon allerlei dingen uit m’n dossier op te noemen om vervolgens vragen als ‘hoe zit dat, hoe verklaar je dit?’ voor te leggen. Allemaal nogal onschuldige zaken die makkelijk te verklaren zijn, maar hierdoor had ik al helemaal geen zin meer om met hem te praten.”

OT301 Amsterdam
De rechercheurs vonden het ondertussen blijkbaar wel gezellig om ‘bij de mensen thuis’ langs te gaan. Een week na het bezoek aan EDEV brachten ze een bezoek aan Amsterdam. Al snel bleek dat ze bovenmatig geïnteresseerd zijn in de gekraakte voormalige filmacademie aan de Overtoom, OT301.
In dit gebouw vond in 2002 de internationale Animal Rights Gathering plaats, een bijeenkomst van dierenrechtenactivisten. Ook heeft de Dierenbevrijdingsfront Supportgroep (DBF-SG, woordvoerders) hier in het verleden enige tijd een kantoortje gehad.
Peter is een van de bewoners van het pand, en beheerder van het computernetwerk. Op 29 maart jl. stond Henk de Jong en zijn vrouwelijke collega, samen met de wijkagent, opeens op de binnenplaats van het pand en vroegen naar Peter. Deze werd er bij gehaald en gevraagd of hij met ze wilde praten over dierenrechtenactivisme.
Peter: ,,Ik was best wel nieuwsgierig en ben met ze mee gegaan naar het wijkbureau. Daar begonnen ze al snel over het feit dat er vanaf het pc-netwerk van de OT301 allerlei mails verstuurd waren die verband hielden met dierenrechtenactivisme. Naast allerlei aankondigingen voor demonstaties of andere acties zou er ook een brandaanslag vanaf een computer bij ons zijn geclaimd.”
Vervolgens lieten ze Peter een behoorlijke stapel papier zien met de woorden ‘We weten alles van je’. ,,Het waren tapverslagen en prints van e-mails die door mij waren verstuurd, maar ook door anderen in het pand. Ze gingen over van alles en nog wat, maar niet over dierenrechtenactivisme, daar hou ik me ook helemaal niet mee bezig.”
De rechercheurs maakten opmerkingen over Peter z’n werk en bijvoorbeeld ook over ruzies die hij met z’n vriendin had gehad. ,,Uit bepaalde opmerkingen maakte ik op dat ik al vanaf mei 2004 wordt afgeluisterd. Hierna vroegen ze nog naar allerlei personen, maar die kende ik niet, dus daar kon ik ook niet veel over vertellen.”

Fotomap
De volgende dag werd Peter door de twee rechercheurs gebeld. Ze wilden nog een keer met hem praten, maar hij zei dat hij er niet zo’n trek meer in had. Ze zetten hem echter onder druk en hij besloot alsnog op het verzoek in te gaan.
Peter: ,,Buiten op straat lieten ze me een map zien met een twaalftal foto’s en vroegen me wie ik daar van kende. Ik heb van twee personen min of meer erkend dat ik die wel eens in OT301 heb gezien, want dat wisten ze toch al, maar de rest kende ik niet.”
De foto’s waren van slechte kwaliteit. ,,Toen ik daar wat van zei, reageerden ze met: ‘probeer jij maar eens goede foto’s vanuit een rijdende auto te maken’. Voordat ze vertrokken lieten ze me ook nog even tussen neus en lippen door weten dat OT301 onder permanente cameraobservatie staat, en dat ze precies weten wie er in en uit lopen.”
Een week later werd ook Peters vriendin, die eveneens in OT301 woonachtig is, door beide rechercheurs benaderd. Zij is hen opgevallen doordat ze ooit telefonisch en per e-mail contact heeft gehad met iemand van de DBF-SG over een feest. Haar werd gevraagd of ze bepaalde personen kent, maar ook hier ging het voor het overgrote deel om mensen die ze nooit ontmoet heeft. Ook vroegen de rechercheurs haar of ze niet een rondleiding door het pand konden krijgen, ze wilden wel eens zien waar dat kantoortje van de DBF-SG gevestigd was. Dit verzoek werd beleefd afgewimpeld.

Respect voor Dieren
Elders in Amsterdam werd ook Robert door ‘Henk en Petra’ van de NR met een bezoekje vereerd. Ze melden zich via de intercom op het woonadres van Robert, actief voor Respect voor Dieren, en vroegen hem of hij even met hen wilde praten.
Robert: ,,Ze begonnen met de vraag of ik niet op m’n werk moest zijn. Hiermee wilden ze even laten merken dat ze op de hoogte waren van m’n werkplek. Vervolgens vertelde de vrouwelijke rechercheur me dat ik geen verdachte was, maar dat ze me meer als getuige zagen. Ze hadden een heel dossier van me, ze wilden dat ik dat kwam inkijken en mijn kant van het verhaal zou laten horen. ‘Laat maar zien dat dossier’, want ik was wel benieuwd. Ze hadden het echter niet bij zich. Ik kreeg twee telefoonnummers en moest maar bellen als ik een afspraak met ze wilde maken.”
Robert is niet de enige activist van Respect voor Dieren, een actiegroep die erg actief is de laatste maanden met picketlines, die in het vizier is gekomen van de Nationale Recherche. Ook een actievoerder uit Eindhoven kreeg een telefoontje. ,,Nadat ze eerst m’n moeder hadden gebeld met de vraag of ik soms naar Amsterdam was verhuisd, belden ze me half maart op m’n mobiele telefoon. Het was hen opgevallen dat ik zo vaak bij acties van Respect voor Dieren in Amsterdam aanwezig was. Ze wilden graag een afspraak met me maken, maar waar ze het precies over wilden hebben, wilden ze over de telefoon niet vertellen. Helaas was toen de batterij van m’n telefoon leeg en stopte het gesprek. Ik heb verder niks meer van ze gehoord.”

Verjaarsvisite
Ook bij een gekraakte boerderij in Gelderland stonden de speurneuzen van de Nationale Recherche onverwachts op de stoep. Op 18 april kwamen Petra Frowijn en Henk de Jong op visite bij een van de bewoonsters, op de dag van haar verjaardag. Frowijn liep onaangekondigd het erf op en riep de naam van de jarige. De vrouw liet haar weten niet gediend te zijn van het onaangekondigde bezoek.
Frowijn zei daarop dat ze in opdracht van minister Donner een rapport over dierenrechtenactivisme moeten maken. De activiste zou als getuige worden gehoord en niet als verdachte. Het ging om haar kijk op het verhaal dat ze aan het maken zijn. De vrouw en haar huisgenoten maakten nog eens duidelijk dat Frowijn en De Jong het erf dienden te verlaten. Die laatste bleef gedurende het bezoek in de auto (een lichtgrijze metallic VW Golf met het kenteken 92-NK-PP) zitten en maakte aantekeningen van wat – en vermoedelijk wie – hij zag.
Elders in het zuiden van het land probeerden de twee het op een andere, indirecte manier. Ze gaan bij de ouders van Kevin langs, voormalig woordvoerder van DBF-SG. ,,De rechercheurs vertelden m’n ouders dat al mijn mail- en telefoonverkeer afgetapt wordt, maar dat ze tot nu toe geen strafbare feiten hebben gevonden.”
Toch vonden ze het nodig om de ouders van Kevin nog even te vermelden dat hun zoon met de nieuwe terrorismewetgeving wel opgepakt zou kunnen worden. Verder informeerden ze nog naar het been van z’n schoonzus die net geopereerd was. ,,Even laten merken dat ze echt alles tappen. Ze wilden dat mijn ouders een afspraak met mij maakten zodat ik mijn dossier in kon zien. Ik heb helemaal geen zin om met ze te praten, en m’n ouders hebben hen gebeld met die boodschap. Ze zouden mij dan persoonlijk nog wel bellen, maar ik heb nog niks van ze vernomen.”

Rapporteren of arresteren?
Waar de Nationale Recherche heen wil met al deze huisbezoekjes blijft vooralsnog gissen. Meerdere malen heeft men aangegeven zich bezig te houden met het opstellen van een rapport voor minister Donner, dat in mei of juni af zou moeten zijn. Dat zou kunnen kloppen. Dergelijke teams krijgen vaak een budget voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld voor een jaar. Aangezien de Nationale Recherche sinds juli 2004 bezig is, nadert waarschijnlijk de deadline.
Het verslag zal duidelijk moeten maken of er voldoende aanknopingspunten zijn voor een vervolg of dat de Nationale Recherche prioriteit zal moeten geven aan een ander onderwerp. Toch is de landelijke recherchedienst naast het feit dat ze informatie verzamelt, in de eerste plaats een opsporingsdienst. Het is dan ook goed mogelijk dat op basis van het onderzoeksresultaat wel degelijk aanhoudingen gaan plaatsvinden. De tijd zal het leren.
Wij adviseren iedereen die met de Nationale Recherche of andere politie- of geheime diensten te maken krijgt, niet op hun vragen in te gaan. Je hoeft deze mensen niet in je huis te laten, tenzij ze een machtiging tot binnentreding hebben. Je hoeft ze niet te woord te staan, zeker niet als je verdachte bent van een strafbaar feit. Opsporing en vervolging van strafbare feiten is niet in je voordeel of dat van je kameraden in de strijd.
Ook als je denkt zelf niets te verbergen te hebben, dan kan dat nog anders uitpakken door een justitie-bril of voor andere mensen. De politie is bovendien niet de meest voor de hand liggende discussiepartner ten aanzien van je politieke doelen en middelen. Het registreren van je gegevens grijpt in op je privacy en die van de mensen om je heen, of dat nou je medeactivisten of je familieleden en vrienden zijn.
Jouw veronderstelling dat ze bepaalde zaken toch al weten kan terecht zijn, maar dan nog is een bevestiging van jouw kant overdadig en kan die andere schaden. Het advies is en blijft dus: praat niet met ze en zeker niet over jouw acties en die van anderen. Licht je vrienden, familie en medeactivisten in en stuur vooral een afschriftje naar onderstaande clubs, waartoe de schrijvers van dit artikel behoren.

Onderzoeksbureau Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (OBIV): Postbus 1501, 6501 BM Nijmegen. Tel 024 3233586. E-mail obiv@dds.nl
Buro Jansen & Janssen: Postbus 10591, 1001 EN Amsterdam. Tel 020 6123202. E-mail info@burojansen.nl