De identificatieplicht zou binnenkort wel eens opgeheven kunnen worden. Als middel om te controleren wie je bent heeft je paspoort of id-bewijs binnenkort geen waarde meer. Met andere, veel geavanceerde technieken zal de overheid je bewegingen van uur tot uur kunnen controleren.
Neem bijvoorbeeld de geweldig handige OV-chipcard, die we binnenkort allemaal moeten gebruiken als we met het openbaar vervoer willen reizen. Natuurlijk erg makkelijk, maar de overheid kan nu wel precies bijhouden waar we allemaal naartoe reizen.
Met de auto gebeurt over niet al te lange tijd precies hetzelfde. In het kader van het rekening rijden zullen we een ‘black box’ ingebouwd krijgen die precies bij gaat houden hoeveel kilometers we waar afleggen. Een handig middel om files te bestrijden, maar ook voor de controlerende overheid.
De overheid wil steeds meer van ons weten. Agenten controleren met ‘catch kens’ langs de kant van de weg of een automobilist in de politiebestanden voorkomt, ze lopen met handcomputers door de wijk, ze kijken mee met camera’s in steeds meer steden, ze fouilleren preventief in zogenaamd gevaarlijke gebieden, en last but not least, Nederland is nog steeds kampioen afluisteren.
De wetgeving maakt het ook steeds makkelijker om informatie over personen op te slaan. Was het eerst nog redelijk beperkt tot mensen die verdacht werden van een strafbaar feit, tegenwoordig verdwijnen meer en meer gegevens van niet-verdachte personen in de databestanden van de politie.
Vervolgens wordt het ook eenvoudiger deze gegevens te koppelen aan bestanden van andere diensten. Het binnenkort in te voeren Burger Service Nummer staat hiervoor garant. Door middel van ‘datamining’ wil de overheid dan ook preventiever gaan optreden. Bij datamining worden zoveel mogelijk databestanden gekoppeld en doorzocht. De politie heeft het over ‘een digitale slotgracht’ om grote steden/Nederland heen. Risicofactoren bepalen vervolgens of je gecontroleerd wordt. Aan de hand van profielen zal bepaald worden of je gecontroleerd gaat worden.
Vanaf 2007 is het raster nog verder verfijnd. Van elk kind dat vanaf nu in Nederland geboren wordt, zal een elektronisch kinddossier worden aangelegd. Ontsnappen is niet mogelijk, alle gegevens liggen voor de eeuwigheid vast.
De controlesystemen worden ook steeds verfijnder. Camerasystemen registreren niet langer beelden, maar ook geluid. Er wordt ook hard gesleuteld aan software waarmee ‘verdachte bewegingen’ kunnen worden geselecteerd uit de rest, slimme camera’s, slimme toegangspoorten, slimme controle?
De definitieve verfijning van controle wordt mogelijk met de snel in opkomst zijnde techniek van RFID-chips. Een soort streepjescode in een miniatuur radiozendertje waardoor het volgen en herkennen van een product wordt vergemakkelijkt. Het is ingevoerd in het kader van logistieke en commerciële activiteiten, maar leent zich uitermate goed voor massale monitoring van producten en mensen. RFID-chips zullen over niet al te lange tijd op of in alle producten geplaatst worden ter vervanging van de streepjescodes. Met een radiosignaal kunnen de RIFD tags afgelezen worden. In de toekomst zullen niet alleen producten met RFID getagt worden, maar ook allerlei pasjes (zoals de OV-chipcard!), bagage, en uiteindelijk mensen zelf.
De technische infrastructuur wordt dus steeds verfijnder en de wetgeving steeds ruimer. Controles zijn niet alleen gericht op ‘verdachten’ of verdachte situaties, uitwisseling van informatie wordt eenvoudiger, gegevens mogen langer bewaard worden en datamining wordt mogelijk.
De bewakingsstaat zal binnen een tiental jaar klaar zijn, de gevolgen worden pas later zichtbaar. Controle zal in toenemende bepalen wie uitgesloten wordt van bepaalde onderdelen van de maatschappij. Teveel negatieve kenmerken? Resultaat controle en achterstelling. Veel positieve kenmerken: geen controle en voorkeursbehandeling. De feiten uit je verleden bepalen dan voor 100% de mogelijkheden van je toekomst.
Regel is regel. Een computer, een camera, een RIFD-chip onderhandelt niet. Ze worden afgesteld op een bepaalde marge, op bepaald gedrag en daarbinnen zal je je moeten begeven. Techniek neemt de rol van buurtregisseurs en wijkagenten over. Elke afwijking wordt voor eeuwig vastgelegd.
Bovendien neemt het zicht op je eigen identiteit af. Het aantal registraties, de koppeling en de datamining zorgen ervoor dat het zicht op de registraties verdwijnt. Toenemende uitwisseling met particuliere partners verergert dit alleen maar. De risico’s van foute registratie nemen toe en hebben ernstige consequenties. Je digitale persoonlijkheid wordt belangrijker dan je fysieke.
Maar ik heb toch niets te verbergen roept men dan? Natuurlijk niet, maar draai het eens om en vraag je af of je alles, maar ook daadwerkelijk alles wilt vrijgeven? Is de overheid tot in de eeuwigheid te vertrouwen? Zorgt een foutje in het verleden tot problemen in de toekomst? Zijn je chat-sessies van nu bepalend voor je sollicitatie van morgen. Bij welk groep hoor jij, en wie bepaalt wat er met je gebeurt?