Volkskrant 16/12/2002

(VOLKSKRANT) AMSTERDAM. 16 december 2002 – Heel erg fout. zoeen algemene identificatieplicht. Zeker als dat wordt verlangd vanaf 12 jaar, zeggen rechtsgeleerden. Een moeder: ‘Ik zie mezelf al om de haverklap een nieuwe id-kaart aanvragen omdat mijn zoon hem is kwijtgeraakt’. Vrijdag stuurde demissionair minister Donner van Justitie zijn concept-wetsvoorstel voor een algemene identiticatieplicht vanaf de leeftijd van 12 jaar voor advies naar een aantal organisaties, waaronder het College bescherming persoonsgegevens, het Openbaar Ministerie, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Hoofdcommissarissen. Een peiling onder rechtsgeleerden, ouders en kinderen duidt op weinig enthousiasme. Ellian, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam: ‘Nu is er in Nederland nog geen discussie dat er van staatswege of door de politie wordt gediscrimineerd. Ik ben bang dat zulke discussies dan vaak moeten worden gevoerd.’ Volgens Ellian heeft een algemene identificatieplicht geen toegevoegde waarde. Een verdachte kan al door de politie om identiteitspapieren worden gevraagd, zwartrijders ook. Ellian: ‘Wat krijg je? De politie geeft bijvoorbeeld door dat een Marokkaanse jongen van een jaar of 14 een tasje heeft geroofd in tram 14. Alle jongeren in die tram met een buitenlands uiterlijk kunnen dan worden verplicht zich te identificeren. Als je één keer onschuldig wordt gevraagd om je papieren, is dat niet erg. Maar gebeurt dat drie keer in de maand dan ontstaan geweldige frustraties. Vermeende discriminatie kan grote politieke gevolgen krijgen. Kijk maar naar Antwerpen, waar Jahjah is opgestaan. In België bestaat al heel lang een algemene identificatieplicht. Heeft dat de veiligheid vergroot?’ Ellian voegt eraan toe dat ‘doorgewinterde criminelen’ met valse persoonsbewijzen werken en dat de echte probleemjongeren zich door een id-plicht niet van wandaden zullen laten weerhouden. Wie discriminatie vreest, heeft weinig vertrouwen in de Nederlandse politie, reageert Kees den Bakker, woordvoerder van de Raad van Hoofdcommissarissen. Op het concept-wetsvoorstel geeft de raad geen commentaar. Het voorstel wordt nog bestudeerd. Maar bij het vorige adviesaanvraag voor een soortgelijk voorstel, gelanceerd door oud-minister van Justitie Korthals kort na de aanslagen van 11 september reageerde de raad weinig enthousiast. De raad was van mening dat de politie bij de huidige regelgeving voldoende armslag heeft. In geval van een terroristische dreiging, hebben gemeenten al de bevoegdheid om tijdelijk een algemene identificatieplicht in te voeren. Strafrechtdeskundigc van Kalmthout vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat met een vrijheidsstraf wordt gedreigd. Volgens het wetsvoorstel hangt degene die geen persoonsbewijs kan tonen een gevangenisstraf boven het hoofd van maximaal twee maanden of een boete van 2250 euro. ‘Het is zwaar overtrokken om dat als een misdrijf te beschouwen. In veel landen met een id-plicht is het een overtreding. Zo wordt een enorme groep criminelen gecreëerd. Bij de huidige celcapaciteit is daar geen plaats voor. Het is niet meer dan symboolwetgeving. Maar wel kwalijke. Want ik voorzie toepassingsproblemen. Op welk moment wordt iemand aangehouden? Ik ben bang dat het leidt tot een jacht op illegalen en vreemdelingen.’