De schrijvers stellen de gedoogcultuur op één hoogte met het verschijnsel terrorisme en komen vervolgens met voorbeelden als de vuurwerkramp in Enschede en de brand in Volendam. Dit is onterecht  Wanneer je analyseert wat de oorzaken zijn van terrorisme en wat van rampen moet je deze zaken scheiden. Het effect kan wel hetzelfde zijn –doden en gewonden- maar de weg daarnaar toe is geheel anders. Een vliegtuig dat neerstort als gevolg van een mankement, levert ook doden op maar je kunt een vliegmaatschappij vervolgens niet op dezelfde wijze benaderen als terroristen. Rampen en terrorisme zijn onvergelijkbare grootheden. Wanneer de schrijvers dan vervolgens de gedoogcultuur ter discussie stellen, blijven ze hangen in de onterechte koppeling tussen deze twee verschijnselen, waardoor ze met verkeerde oplossingen komen. Terrorisme heeft namelijk niets met gedoogbeleid te maken. Rampen als gevolg van gebrekkige controle op naleving van de regels door de overheid en als gevolg van winstmaximalisatie-denken bij bedrijven en waardoor ze niet bereid zijn om fabrieken beter te beveiligen en ze te verplaatsen buiten woongebieden, is iets anders dan terreur dat willens en wetens wordt uitgeoefend om een bepaald doel te bereiken. Verder hoor je ook al geluiden dat Europa het soft-drugs gedoogbeleid en euthanasie in de discussie wil betrekken in het kader van de gedachte dat Nederland geen eiland zou mogen zijn. Maar mogen we a.u.b. nog wel een stukje eigenheid behouden?

Mogelijk dat het doel wat men wil bereiken goed of slecht is maar terreur als middel is altijd slecht.  Terreur wint echter  in ieder geval wanneer een democratie maatregelen gaat nemen die tot effect hebben dat  democratie en de vrijheid van burgers gaat verminderen. De schrijvers van het artikel willen een scherper anti-terrorisme beleid want preventie moet voorop staan. Dit is echter de omgekeerde weg. Hoewel terrorisme waarschijnlijk nooit helemaal uitgebannen kan worden, zullen de oorzaken van terrorisme moeten worden weggenomen. Wat dat betreft heeft de Engelse leider Blair meer visie tentoongespreid in zijn recente grote toespraak dan de schrijvers van het artikel. Als het om concrete maatregelen gaat, heeft de Nederlandse regering  erkend dat de BVD al voldoende bevoegdheden heeft om inlichtingenwerk te kunnen doen.

We moeten goed overdenken hoe veiligheid en burgerrechten zich tot elkaar verhouden. De roep om een algemene legitimatieplicht zal leiden tot meer discriminatie, want het zullen toch de gekleurde medemensen zijn die vaker om een legitimatiebewijs gevraagd zullen worden. Aangezien het gaat om legitimatie in openbare ruimtes zal dit stigmatisering van deze bevolkingsgroepen bevorderen. Dit is in Frankrijk bewezen, waar een dergelijke legitimatieplicht bestaat. Overigens heeft de algemene legitimatieplicht in Frankrijk en ook de VS niet kunnen voorkomen dat er terroristische aanslagen  zijn gepleegd. Als terroristen ergens verstand van hebben is het wel het produceren van valse identiteitsbewijzen.

 Dat de Stol en Klerks niet vies zijn van maatregelen met een stigmatiserende uitwerking, blijkt wanneer zij pleiten voor een intensiever vreemdelingen toezicht. Elders schrijven ze dat spanningen vermeden kunnen worden door maatregelen nadrukkelijk niet te richten op mensen met een andere religie of huidskleur. Is dit in tegenspraak met elkaar of zit er een  addertje onder het gras en zijn  Stol en Klerks sowieso voorstander zijn van versterkt toezicht op alle burgers?

Gevaarlijk zijn ook de ideeën van mensen als Bram Peper die vinden dat er meer geklikt moet worden. Zelf noemt Bram Peper dit klokkenluiden, en roept premier Kok op tot ‘meer waakzaamheid’ maar het effect is hetzelfde: onderling wantrouwen tussen burgers.

Waar we niet naar toe moeten is een situatie waarin het mogelijk is dat autoriteiten, zonder dat er maar één verdenking bestaat, toegang hebben tot je persoonlijke gegevens.  Toch gaat het stevig die kant op. In het kader van de veiligheid is de privacy van de burger steeds minder veilig voor de overheid.

Medio mei stelde een commissie onder leiding van hoogleraar strafrecht Paul Mevis voor – onder bijval van minister  Korthals van Justitie – dat de politie, zonder daarvoor nog een bevel van de rechter-commissaris of enige andere motivering te hoeven overleggen, bij bedrijven klantgegevens mag opvragen. Adresgegevens, giro- en creditcardnummer, informatie over aankopen, waar gepind is en met wie er  is gebeld – supermarkten, banken en telefoonmaatschappijen moeten zulke informatie volgens dit voorstel zonder meer overleggen zodra de eerste de beste agent daarom vraagt. Er hoeft dus geen enkele concrete verdenking te bestaan jegens de burgers van wie de gegevens worden opgevraagd.

De Europese Unie heeft een plan in de steigers staan (Enfopol 98) om alle communicatie van burgers te onderscheppen en die zeven jaar lang te bewaren. Alle e-mail, telefoon, fax, internetverkeer, ja zelfs de inhoud van alle websites dient te worden onderschept, opgeslagen en bewaard. Niet omwille van de bestrijding van grote, georganiseerde misdaad; nee, omwille van de bestrijding van élke vorm van misdaad dienen alle burgers op alle niveaus te worden afgetapt, stelt de EU. Alle lidstaten krijgen de verplichting hun nationale wetgeving aan te passen zodra het voorstel is aangenomen.

Dan is er de pas ingevoerde wet Wiv. Deze wet geeft Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD, de voormalige BVD) en de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MID). vergaande  aftapbevoegdheden: ze mogen elke vorm van  telecommunicatie aftappen, waarbij ze ook eventuele  versleuteling ongedaan mogen maken. Zij hebben hiervoor wel toestemming nodig van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Verder hebben de inlichtingendiensten onbeperkte en ongecontroleerde toegang tot abonneegegevens van alle telecommunicatieleveranciers en onbeperkte en ongecontroleerde toegang tot verkeersgegevens (wie belt wanneer met wie en hoelang duurt dat). Zelfs degene die een bericht of bestand heeft versleuteld, is verplicht om op verzoek van de inlichtingendiensten de versleuteling ongedaan te maken.

Bijna twee jaar geleden is het, dat burgemeesters meer bevoegdheden hebben gekregen om groepjes mensen preventief op te pakken en tijdelijk te interneren. Wanneer in de perceptie van politie en burgemeester een groepje een verdachte houding aanneemt kunnen ze dus worden aangehouden. Collectief oppakken, zonder dat er sprake is van strafbare feiten is strijdig met internationale wetten. Me dunkt dat er meer dan genoeg mogelijkheden zijn voor de handhavers van de wet om op te treden en op te sporen. Wouter van Stol en Peter Klerks, beide verbonden aan de Politie Academie, zouden moeten beseffen dat de overheid al drie vingers heeft en dat men dus niet de hele hand moet willen.

Angst is koren op de molen van het terrorisme. Met hun terreur willen extremisten een samenleving ontregelen en paniek veroorzaken. Terreur heeft succes wanneer allerlei wilde maatregelen worden ingevoerd om het gevoel van onveiligheid te vergroten, maar waarbij tegelijkertijd de overheidsrepressie in een samenleving toeneemt. Dat moeten we niet willen als burgers. De kans slachtoffer te worden van terrorisme is vele vele malen kleiner dan de kans op een ongeluk in het verkeer, en toch stappen we iedere dag weer welgemutst in onze auto.

(Gepubliceerd in het Eindhovens Dagblad)