Op de kiekjes staan jongetjes met kortgeknipt zwart haar die gestoken zijn in nette pakjes. De foto is genomen op een school. De kinderen kijken recht in de lens van de camera en wat opvalt is de gelijkenis tussen de kinderen. De kinderen zijn jonge Navajo’s die door de Amerikaanse regering onttrokken zijn aan het ouderlijk gezag om ze op te voeden als échte Amerikanen. Moeilijk zal dat zijn geweest, want ten tijde van de foto hadden de Amerikaanse Indianen nog geen burgerrechten.

In Australië, land van goede hoop en toekomstverwachtingen, waren soortgelijke projecten. De overheid zag neer op de Aboriginals en hun leefwijze en cultuur en nam hun kinderen af om ze te heropvoeden. Naar westers model. Dat ging tientallen jaren door en dit jaar maakte de Australische regering eindelijk excuus aan de Aboriginals en hun gestolen jeugd.

In het Duitse Derde Rijk ging men nog veel verder. Om de jeugd niet alleen op te voeden in de correcte geldende leer, maar zelfs raszuivere super-Duitsers te scheppen, werden in speciale Lebensborn-tehuizen kinderen grootgebracht afkomstig van uitgekozen ouders. Zo waren alle gewenste uiterlijke kenmerken aanwezig. Nu de opvoeding nog!

In de voormalige Sovjet-Unie werden politieke dissidenten, andersdenkenden, niet alleen naar Siberië gestuurd. Psychiatrische ziekenhuizen zaten vol mensen die ‘genezen’ moesten worden. Zij hadden in de ogen van het overheidsapparaat afwijkende normen en waarden en waren dus ziek. Artsen en zorginstellingen werkten mee aan de ‘genezing’ van deze mensen.

Alle vier bovenstaande voorbeelden geven aan hoe een overheid zich niet alleen bemoeit met de opvoeding van kinderen, maar ook bepaalt hoé die kinderen moeten worden opgevoed en welke cultuur daarbij gewenst is. Niet de cultuur van de ouders, maar de cultuur die de overheid de enig juiste vond. Gelukkig behoren al deze gevallen tot een sinds lang vervlogen verleden. Ouders mogen hun kind opvoeden volgens hun eigen normen en waarden. Ook wanneer zij cultureel of etnisch tot een minderheid behoren. Dat geldt zeker in het liberale Nederland. Vrijheid blijheid. Toch?

In NRC.nl van 14 augustus 2015 de volgende kop:’Jeugdzorginstellingen onvoldoende toegerust voor behandeling Syriëgangers’. Volgens het artikel is het ook allerminst zeker dat de behandeling slaagt. Waarom dan toch die jongeren opsluiten? ‘Het is de bedoeling dat radicale tieners in jeugdinstellingen worden behandeld om van hun extremistische denkbeelden af te komen. Maar de behandeling gaat soms niet van start, of komt te laat op gang. Het aanbod van de instellingen is ontoereikend om de complexe problematiek van radicalisering te behandelen, zegt de Kinderbescherming. Ook komt het voor dat geradicaliseerde jongeren geïsoleerd worden binnen de instelling. Ze mogen niet meedoen aan groepsactiviteiten en doen hun schoolwerk los van de andere kinderen.’ ‘Het opsluiten van geradicaliseerde jongeren in de jeugdzorg is een ultieme poging om te voorkomen dat zij zich aansluiten bij terroristische groeperingen in Syrië of Irak, zoals Islamitische Staat (IS). Rechters plaatsen minderjarigen doorgaans uit huis bij concrete aanwijzingen dat zij willen uitreizen naar oorlogsgebied, omdat dit de ontwikkeling van het kind zou bedreigen.’

Een artikel dat nogal wat vragen oproept. Ten eerste worden minderjarigen die zich willen aansluiten bij IS opgesloten in een instelling om te voorkomen dat zij zich daadwerkelijk aansluiten. Tot daar is er iets voor te zeggen. Maar een behandeling geven aan die jongeren is een geheel andere kwestie. Behandeling waarvoor? Of waartegen? Dat er in veel gevallen weinig terechtkomt van een behandeling, ligt wel een beetje in het verlengde van de vraagstelling. Die jongeren zijn toch niet ziek?

De Nederlandse overheid is het pertinent oneens met IS en wil ten koste van veel proberen te voorkomen dat Nederlandse onderdanen afreizen naar het oorlogsgebied om deel te nemen aan de strijd in de rangen van IS. Afreizende meerderjarige onderdanen worden regelmatig in het buitenland aangehouden en teruggestuurd en in Nederland zelf proberen wij onderdanen die van plan waren naar IS af te reizen strafrechterlijk te vervolgen. In het verlengde daarvan is de opsluiting van minderjarigen die willen afreizen naar IS. Meerderjarigen komen voor de rechter om te worden veroordeeld, minderjarigen zijn ziek en moeten worden behandeld. Dit is dus allemaal inherent aan de zienswijze van de Nederlandse overheid. Dezelfde jongeren zouden in Syrië of Irak zelf worden geëerd als helden.

Hoe stelt de Nederlandse overheid zich op wanneer Nederlandse minderjarige onderdanen zouden afreizen naar andere oorlogsgebieden of legers? In het verleden zijn er nogal wat minderjarigen geweest die zich aanmeldden bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Kwamen zij bij terugkeer in een gesloten instelling terecht om ze te ‘genezen’? En wat te zeggen van de minderjarige Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog actief waren voor het Verzet? Of de minderjarige Engelandvaarders? Of de zestienjarigen die zich aanmeldden bij het Korps Mariniers? Is er ooit één van die minderjarigen opgesloten om te ‘genezen’?

Het lijkt er dus op dat in het geval van IS de jeugdige vrijwilligers vooral moeten worden ‘genezen’ omdat zij zo’n afwijkend ideaal hebben. Zouden diezelfde jongeren hun kamertjes vol hebben hangen met recruteringsposters van de Nederlandse krijgsmacht, dan zou geen rechter het in zijn hoofd halen een verplichte kuur voor te schrijven.

‘Volgens jeugdrechtdeskundige Maria de Jong van de Universiteit Leiden kunnen gesloten jeugdzorginstellingen maar “zeer beperkt” bijdragen aan de heropvoeding van jihadreizigers. Jeugdzorg Nederland zegt in een reactie dat de kritiek “nieuw” voor haar is en gaat met de Kinderbescherming in overleg over hoe instellingen dienen om te gaan met geradicaliseerde tieners.’, gaat het artikel verder. Jeugdzorg Nederland, lezen wij hier. Niet te verwarren met Bureau Jeugdzorg, zoals zovelen wel doen. Jeugdzorg Nederland kent de kritiek niet en gaat in overleg over hoe de instellingen waar minderjarige Jihadgangers worden opgesloten, moeten omgaan met de geradicaliseerde tieners. Jeugdzorg wijst dus geenszins het opsluiten van minderjarigen af en heeft het dus ook duidelijk over ‘geradicaliseerde tieners’. De wens om mee te willen vechten met IS is dus in de ogen van Jeugdzorg Nederland radicaal en rechtvaardigd opsluiting. Opsluiting terwijl die jongere nog helemaal niet ergens heeft meegevochten en de behandeling nou juist onduidelijk is. Iemand willen genezen van zijn idealen.

Over Jeugdzorg Nederland zijn veel klachten. We zoeken er een paar op. Op 9 november 2012 schrijft het Algemeen Dagblad over het joodse jongetje Barak Cohen dat een speelbal in een familieruzie is geworden. De jongen is door Jeugdzorg toegewezen aan pleegouders die lid zijn van de Pinkstergemeente. Op 26 april 2013 schrijft ejbron.wordpress.com over de jongen: ‘Barak zit nu in een tehuis. Hij is 14 jaar oud, zit daar nu 6 maanden. Hij mag niet bellen, niet chatten, totaal geen contact met de familie hebben. Hij moet onthechten, noemt Jeugdzorg dat – van zijn opa en oma, zijn cultuur, zijn vrienden, van alles wat hem zo dierbaar was.’ ‘Hij wil naar zijn opa en oma en in liefde en zijn cultuur groot gebracht worden.’ De jongen wordt dus door Jeugdzorg met opzet onttrokken aan een joodse religieuze opvoeding en wordt zelfs bij leden van de streng gelovige christelijke Pinkstergemeente geplaatst.

In 2013 speelde ook de zaak-Yunus. Het Turkse jongetje Yunus wordt door Jeugdzorg aan de ouderlijke macht onttrokken, omdat het kind botbreuken zou hebben die alleen door mishandeling kunnen zijn ontstaan. De islamitische Turkse ouders worden geconfronteerd met het feit dat de jongen bij christelijke lesbische pleegouders wordt geplaatst. Dit druist zeer in tegen hun Turkse cultuur. Na talloze rechtszaken en grote publieke verontwaardiging in Turkije over de zaak blijkt dat Yunus helemaal geen botbreuken had en dus ook niet mishandeld kan zijn. Toch wordt de jongen niet overgedragen aan de ouders, omdat hij al te lang bij zijn pleegouders heeft gewoond en het niet goed zou zijn hem daar nu aan te onttrekken. Bij die pleegouders wordt het hem verboden Turks te praten, volgens jeugdzorg-darkhorse.nl op 21 maart 2013.

Bovenstaande gevallen lijken een beetje op wat er nu gebeurt. Minderjarigen worden aan de ouderlijke macht onttrokken en heropgevoed, waarbij Jeugdzorg bepaalt wat de norm is. Het zijn niet meer de ouders die bepalen dat de jongere Turks, joods of streng-islamitisch wordt opgevoed. In bovenstaande gevallen is in ieder geval duidelijk dat genoemde jongeren in een hen vreemde cultuur werden opgevoed. Wie bepaalt nu eigenlijk welke cultuur goed is en welke niet? Wie bepaalt welk ideaal goed is en welk niet? Wie bepaalt wie er genezen moet worden?

Over Jeugdzorg Nederland zijn er niet alleen veel klachten, er zijn ook regelrechte beschuldigingen die er niet om liegen. Op 5 mei 2013 schrijft jeugdzorg-darkhorse.nl : ‘Jeugdzorg Nederland is uitgegroeid tot een miljarden business met een omzet van 4 miljard euro per jaar. Wat niet algemeen bekend is, omdat het tegenstrijdig lijkt met “zorg voor het kind”, is dat Jeugdzorg Nederland in feite grof geld verdient met het zoveel mogelijk signaleren van kindermishandeling en de stappen die Jeugdzorg daaropvolgend kan en mag nemen. Voor iedere ondertoezichtstelling ontvangt Jeugdzorg ca.7.000 euro per jaar, voor een ‘zorgtraject’ tot 1730 € per kind/maand voor iedere uithuisplaatsing 30.000 euro, hierbij ook de pleegzorgvergoedingen van tot ca. 600€/maan/kind. Als een kind iets mankeert, zoals autisme, ontvangt Jeugdzorg nog meer en als een kind in een gesloten instelling komt zelfs 80.000 euro per jaar.’

Op jeugdzorg-darkhorse-plus.blogshot.nl/2013/05/praktijk-van-jeugdzorg-1.html staan nog diverse voorbeelden van schrijnende gevallen. Er kan telkens niets aan worden gedaan en ouders staan machteloos. Eenmaal in de handen van Jeugdzorg is vaak onbereikbaar totdat de jongeren niet meer minderjarig zijn.

Jeugdzorg verdient dus geld met de opvang van minderjarigen die worden onttrokken aan het ouderlijk gezag. We zagen net al dat niet in alle gevallen een sluitende zaak bestaat tegen de ouders van het kind. Wat is dus Jeugdzorg Nederland en wie zijn daar de baas? Volgens de eigen website Jeugdzorgnederland.nl : ‘Jeugdzorg Nederland ondersteunt ondernemers in de zorg voor jeugd, zodat zij hun werk voor kwetsbare kinderen en jongeren op de beste manier kunnen doen. Veel organisaties die verantwoordelijk zijn voor jeugd- en opvoedhulp en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering in Nederland, zijn lid. Jeugdzorg Nederland behartigt hun belangen en maakt zich sterk voor een goed georganiseerde en professionele zorg voor jeugd.’

In het bestuur van Jeugdzorg Nederland zitten mensen met een gevarieerde achtergrond, hoewel een aantal veel ervaring heeft met jeugdzorginstellingen en ook een aantal uit een juridisch milieu komt. De bestuurders grossieren in de nevenfuncties en de bijbanen. Voorzitter Hans Kamps bijvoorbeeld is voorzitter van de SNPI, zit in de Raad van Commissarissen van ONVZ Zorgverzekering, is commissaris bij de FD Mediagroep en doet zelfs nog journalistiek werk. Twee bestuurders vallen ons echter op: vice-voorzitter Frank Candel en Ans van de Maat. Beiden werkten bij Intermetzo.

Intermetzo is een gigant in de jeugdzorg. Talloze fusies en overnames resulteerden in LSG-Rentray dat twee jaar geleden werd omgedoopt in Intermetzo. Ans van de Maat wérkt niet alleen bij Intermetzo, zij is bestuurder van de jeugdzorggigant. Frank Candel maakt het nog bonter, hij is voorzitter van de Raad van Bestuur van Intermetzo. Zo hoog in het bestuur van een jeugdzorginstelling en ook nog in het bestuur van Jeugdzorg Nederland is als een slager die zijn eigen vlees keurt, of als een rechter die aandelen heeft in de plaatselijke gevangenis.

Of beide bestuurders weten waar zij het over hebben en de jongeren echt kunnen helpen is moeilijk te zeggen. Frank Candel heeft verschillende nevenfuncties, dus het lijkt aannemelijk dat geld ook een rol speelt. Je zou moeten kijken naar wat Intermetzo doet om te beoordelen wat voor soort mensen in het bestuur van Jeugdzorg Nederland zitten.

Op skipr.nl lezen wij op 7 mei 2012 hoe LSG-Rentray-bestuurder Henny Lodewijks in 2011 een ontslagvergoeding ontving van 157.013 euro en in dat jaar een totaal van 340.743 euro ontving. Lodewijks stapte op bij LSG-Rentray op advies van de Raad van Toezicht. Frank Candel hierover: ‘Omdat er hierdoor voor Lodewijks een pensioengat dreigde, is er een regeling getroffen om dit deels op te vangen.” Lodewijks is nog steeds als ZZP’er actief bij LSG-Rentray. De oud-bestuurder is voor een aantal inhoudelijke projecten ingehuurd. Candel: “Lodewijks is van grote waarde voor LSG-Rentray en vakinhoudelijk willen we hem wel voor onze organisatie behouden.’ Lodewijks ontvangt een vergoeding voor zijn activiteiten. Lodewijks nam op 19 januari 2012 afscheid als bestuurder bij LSG-Rentray. Ter gelegenheid hiervan werd hij ook nog geridderd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Over deze affaire werden zelfs nog Kamervragen gesteld, maar de zaak werd niet teruggedraaid. Wat ook niet werd teruggedraaid waren de vele ontslagen bij Intermetzo die plaats moesten vinden door de bezuinigingen. Op 10 januari 2012 kwam destentor.nl met een artikel over de overname door LSG-Rentray van Zonnehuizen in Zeist. Het betekende tevens het ontslag van 700 werknemers. Of op 29 oktober 2014 bijvoorbeeld kopte rtvutrecht.nl: ‘Honderd ontslagen bij zorginstelling Intermetzo’. Niemand van deze honderden werkzoekenden kreeg zoveel geld mee als Henny Lodewijks of mocht blijven als ZZP’er.

Naast een merkwaardig personeelsbeleid werd de instelling zelf ook niet altijd geprezen. Op 28 juli 2014 berichtte skipr.nl: Intermetzo, een instelling voor kinder- en jeugdzorg, is door de Inspectie Jeugdzorg op de vingers getikt. De zorg op een van de vestigingen in Overijssel is ondermaats geweest.’ Even googelen brengt een stortvloed aan klachten op diverse fora en webpagina’s of Facebook, zowel over als door personeel, aan het licht. Te veel om uit te zoeken.

Jeugdzorg Nederland heeft dus bestuurders die zelf werkzaam zijn in jeugdzorginstellingen die goed verdienen aan het opnemen en ‘genezen’ van minderjarigen. Het eigen personeel wordt radicaal aan de kant gezet, met uitzondering van een enkele collega-bestuurder die daar financieel veel wijzer van wordt. Tegelijkertijd meent Jeugdzorg Nederland mee te kunnen oordelen over minderjarigen die vanuit Nederland naar Syrië of Irak willen reizen. In ieder geval wordt meegewerkt aan het overheidsbeleid dat ‘jihadisme’ afwijst en worden minderjarigen, al dan niet met behandeling, opgesloten in zorginstellingen. Misschien zal de geschiedenis uitwijzen of IS goed of slecht was. En misschien zal dat ook gebeuren met Jeugdzorg Nederland.

Val je buiten het normkader van de Nederlandse overheid en ben je minderjarig dan kan er veel geld aan je worden verdiend. Hoe strafbaar is mensenhandel?