Cameratoezicht was tot voor kort het terrein van beveiligingsbedrijven, banken en rijke villabewoners, tegenwoordig is er bijna geen stad in Nederland waar niet gediscussieerd wordt over cameratoezicht. Met de opkomst van de discussie rond geweld op straat, zinloos geweld en uitgaansgeweld zijn politie en politiek redelijk unaniem in hun opvatting dat cameratoezicht een goede bijdrage kan leveren aan het oplossen van deze problemen. Daarmee zijn de grenzen aan de mogelijke discussie wel ongeveer neergezet: het is niet de vraag of er camera’s moeten komen, alleen waar en hoe.

lees meer

Inleiding uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Stonden de inwoners van Nederland tot voor kort nog wantrouwend tegenover allerlei vormen van overheidscontrole en gegevensregistratie, de laatste jaren lijkt de oppositie tegen dergelijke projecten als sneeuw voor de zon te zijn verdwenen. Voor enkele procenten korting bij de supermarkt of een gratis internetadres is men bereid alle persoonlijke gegevens prijs te geven.

Ook bij politici lijkt de schroom om een verregaande inbreuk te plegen op de persoonlijke levenssfeer van de burgers volledig verdwenen. Onder het vorige kabinet bleek het invoeren van een algemene identificatieplicht nog geen haalbare kaart, vandaag worden op de meest diverse plaatsen identiteiten van personen vastgesteld en geautomatiseerd opgeslagen.

lees meer

Hoofdstuk 1 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

In 1995 besluit de Tweede Kamer onderzoek te laten doen naar cameratoezicht omdat er veel onduidelijkheid, en nauwelijks beleid of wetgeving over is. Vragen waar camera’s worden geplaatst, hoeveel het er eigenlijk zijn en wat voor regelgeving van toepassing is moeten beantwoord worden. Dit is het begin van een jaren durende politieke discussie. Van deze discussie geven we in dit hoofdstuk een samenvatting(1).
lees meer

Hoofdstuk 2 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

In februari 1996 verschijnt het rapport “Toezicht met camera’s; Toepassingen, effectiviteit en juridische aspecten” van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie. In 1997 volgt het rapport “In beeld gebracht; Privacyregels voor het gebruik van videocamera’s voor toezicht en beveiliging” van de Registratiekamer. Op basis van deze twee publicaties kwamen de toenmalige Minister van Justitie en de Minister en Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken (respectievelijk Sorgdrager, Dijkstal en Kohnstamm) in november 1997 met de Notitie Cameratoezicht(1). Het doel van deze notitie was om “duidelijkheid over het doel waarvoor en de omstandigheden waaronder het gebruik van camera’s mogelijk is, met name in het licht van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer” te verschaffen. Omdat deze notitie sinds haar verschijnen als leidraad geldt in het beleid van het vorige en het huidige kabinet, geven we er hier een samenvatting van.
lees meer

Hoofdstuk 3 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Het komende hoofdstuk is bijzonder kort. Er zal een overzicht worden gegeven van relevante wetgeving op het gebied van cameratoezicht in Nederland, maar dergelijke wetten zijn er bijzonder weinig.

De wetgeving die betrekking heeft op cameratoezicht is verspreid over een aantal gebieden: privacywetgeving, strafrecht, auteursrecht, Wet particuliere beveiligingsbedrijven en recherchebureau’s. In dit hoofdstuk staan deze verschillende juridische invalshoeken op een rijtje.

lees meer

Hoofdstuk 4 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Steeds meer gemeentes in Nederland gaan over tot het invoeren van cameratoezicht in de publieke ruimte. Toen in januari 1999 Ede als eerste gemeente camera’s plaatste op het Museumplein was de belangstelling van de pers groot. In kranten en op televisie kwam al snel een discussie op gang over de aantasting van de privacy die dit met zich mee zou kunnen brengen. Was het middel niet erger dan de kwaal? Vergelijkingen met George Orwells ‘Big Brother’ waren niet van de lucht. Het gevolg was dat de camera’s in Ede alleen onder strikte voorwaarden mogen draaien.
lees meer

Hoofdstuk 5 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

‘…we were all blinded to the fact that this was a small addition in police terms, but a rather large incursion in civil liberty terms’.

(Professor Jason Ditton, 1999)(1)
Veel Nederlandse gemeentes gaan, voordat ze een beslissing nemen over cameratoezicht, op excursie in Engeland, het walhalla van de CCTV (Closed Circuit Television, een systeem waarin een gebied volledig wordt bekeken door middel van camera’s). Arnhem, Ede, Rotterdam, Zwolle en Groningen zijn enthousiast over hun bezoek en de ervaringen die ze daar hebben opgedaan. Dit land is volgens deze gemeentes “veel verder” met cameratoezicht en er zouden “goede ervaringen” zijn. Hoe ver Engeland is en welke ervaringen er zijn, wordt hieronder beschreven in een kort overzicht van een aantal manieren van cameratoezicht en de consequenties ervan.

lees meer

Hoofdstuk 6 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Er is weinig onderzoek gedaan naar de mensen die letterlijk achter de schermen toezicht houden. Terwijl deze personen het eigenlijke cameratoezicht doen en dus erg veel invloed hebben op gebruik en effect van het toezicht. In een onderzoek van de wetenschappers Armstrong en Norris, “The Maximum Surveillance Society”, wordt een beeld geschetst van de praktijk van het cameratoezicht: waarom kiest een operator ervoor op een bepaald moment een bepaald persoon te volgen. Dit hoofdstuk is op de bevindingen van Armstrong en Norris gebaseerd.
lees meer

Hoofdstuk 7 uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Camera’s bewaken verkeerscamera’s op Belgische weg
De Telegraaf, vrijdag 3 oktober 1997
Aan het eind van de maand zullen de onbemande camera’s die langs de Belgische wegen verkeersovertredingen moeten registreren, officieel in gebruik worden genomen. Dat betekent tevens het einde van een tijdperk waarin automobilisten met een ‘zware voet’ betrekkelijk ongemoeid door het land konden scheuren.

lees meer

Conclusie uit ZOOM Dossier Cameratoezicht

Augustus 2000

Sinds de gemeente Ede cameratoezicht invoerde op het Museumplein struikelen de initiatieven voor nieuwe cameraprojecten in de Nederlandse binnensteden over elkaar. Een voorlopig eindpunt zou het indienen van een wetsvoorstel over cameratoezicht moeten zijn. In september 1999 voerden de vaste kamercommissies van Justitie en Binnenlandse Zaken een algemeen overleg over dit onderwerp, waarin door Kamerlid Wagenaar van de PvdA de hoop werd uitgesproken dat een ‘aangekondigde wettelijke regeling zal leiden tot de gewenste duidelijkheid en een einde maken aan de misverstanden over camera’s en privacy.’

lees meer

Hoofdstuk 1 uit ZOOM
Dossier Cameratoezicht

In 1995 besluit de Tweede Kamer onderzoek te laten doen naar cameratoezicht omdat er veel onduidelijkheid, en nauwelijks beleid of wetgeving over is. Vragen waar camera’s worden geplaatst, hoeveel het er eigenlijk zijn en wat voor regelgeving van toepassing is moeten beantwoord worden. Dit is het begin van een jaren durende politieke discussie. Van deze discussie geven we in dit hoofdstuk een samenvatting(1). lees meer

Hoofdstuk 2 uit ZOOMrnDossier CameratoezichtrnrnIn februari 1996 verschijnt het rapport \”Toezicht met camera\’s; Toepassingen, effectiviteit en juridische aspecten\” van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie. In 1997 volgt het rapport \”In beeld gebracht; Privacyregels voor het gebruik van videocamera\’s voor toezicht en beveiliging\” van de Registratiekamer. Op basis van deze twee publicaties kwamen de toenmalige Minister van Justitie en de Minister en Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken (respectievelijk Sorgdrager, Dijkstal en Kohnstamm) in november 1997 met de Notitie Cameratoezicht(1). Het doel van deze notitie was om \”duidelijkheid over het doel waarvoor en de omstandigheden waaronder het gebruik van camera\’s mogelijk is, met name in het licht van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer\” te verschaffen. Omdat deze notitie sinds haar verschijnen als leidraad geldt in het beleid van het vorige en het huidige kabinet, geven we er hier een samenvatting van. lees meer

Hoofdstuk 3 uit ZOOM
Dossier Cameratoezicht

Het komende hoofdstuk is bijzonder kort. Er zal een overzicht worden gegeven van relevante wetgeving op het gebied van cameratoezicht in Nederland, maar dergelijke wetten zijn er bijzonder weinig.
lees meer

Hoofdstuk 4 uit ZOOM
Dossier Cameratoezicht

Steeds meer gemeentes in Nederland gaan over tot het invoeren van cameratoezicht in de publieke ruimte. Toen in januari 1999 Ede als eerste gemeente camera’s plaatste op het Museumplein was de belangstelling van de pers groot. In kranten en op televisie kwam al snel een discussie op gang over de aantasting van de privacy die dit met zich mee zou kunnen brengen. Was het middel niet erger dan de kwaal? Vergelijkingen met George Orwells ‘Big Brother’ waren niet van de lucht. Het gevolg was dat de camera’s in Ede alleen onder strikte voorwaarden mogen draaien.
lees meer

Hoofdstuk 5 uit ZOOM
Dossier Cameratoezicht

‘…we were all blinded to the fact that this was a small addition in police terms, but a rather large incursion in civil liberty terms’.

(Professor Jason Ditton, 1999)(1)

Veel Nederlandse gemeentes gaan, voordat ze een beslissing nemen over cameratoezicht, op excursie in Engeland, het walhalla van de CCTV (Closed Circuit Television, een systeem waarin een gebied volledig wordt bekeken door middel van camera’s). Arnhem, Ede, Rotterdam, Zwolle en Groningen zijn enthousiast over hun bezoek en de ervaringen die ze daar hebben opgedaan. Dit land is volgens deze gemeentes “veel verder” met cameratoezicht en er zouden “goede ervaringen” zijn. Hoe ver Engeland is en welke ervaringen er zijn, wordt hieronder beschreven in een kort overzicht van een aantal manieren van cameratoezicht en de consequenties ervan. lees meer