Het wetsvoorstel wijziging WIV geeft de Nederlandse inlichtingendiensten precies dezelfde bevoegdheid als de CIA heeft toegepast bij het monitoren van internationale financiële transacties. Het wetsvoorstel kent naast de verplichting voor de financiële sector om gegevens over specifieke personen af te staan aan de AIVD ook de verplichting om (een deel van) geautomatiseerde gegevensbestanden beschikbaar te stellen. De wet zelf zegt eigenlijk niet welke gegevens het betreft. Bij Algemene Maatregel van Bestuur zal worden vastgelegd ‘op welke soorten gegevens de verplichting betrekking heeft’. In de Memorie van Toelichting wordt uitgelegd dat ‘op deze wijze dus per aangewezen categorie kan worden voorzien in een daarop toegesneden regeling van de informatieverplichting’. In de praktijk zal het betekenen dat de AIVD de beschikking krijgt over zeer veel financiële gegevens. Die worden dan aangevuld met databestanden van vervoerders, telecom bedrijven en bestuursorganen, waarna de AIVD de gegevens gaat doorzoeken aan de hand van profielen of op zoek gaat naar bepaalde patronen.
In de Nederlandse media is terecht enige aandacht besteed aan het nieuwe boek van Ron Suskind dat in het Nederlands vertaald de ‘een procent doctrine’ heet. Het is natuurlijk onthutsend dat er in democratische politieke partijen en democratisch gekozen regeringen mensen zitten die geen enkel bezwaar hebben tegen het arresteren, opsluiten, eventueel veroordelen van onschuldige mensen. Suskind maakt duidelijk dat dit denken structureel te noemen is en daarmee nog gevaarlijker. In Nederland kennen we ook mensen die vergelijkbare standpunt innemen, waarvan Maxime Verhagen, fractieleider van de CDA, de meest bekende is.
Enkele korte berichten en links naar artikelen met betrekking tot ‘terrorismebestrijding’ in Duitsland, CIA vluchten in Duitsland en Italië en algemeen.
* In Duitsland worden al heel wat jaren wetenschappers en journalisten afgeluisterd en geobserveerd.
* op 4 juni 2006 is een hoge ambtenaar van de Italiaanse militaire geheime dienst (SISMI) gearresteerd
Europol wil graag ook meedoen in het veld van de terrorisme bestrijders. Daartoe is er kort na de aanslagen van 11 september 2001 een overeenkomst gesloten met de VS over de uitwisseling van informatie en inlichtingen met Amerikaanse diensten. Op 20 december 2002 is er op deze overeenkomst een aanvulling gekomen. In de aanvullende overeenkomst was opgenomen dat de samenwerking na twee jaar geëvalueerd diende te worden. Hier bij gevoegd is het evaluatie rapport. Uit het rapport valt op te maken dat de bilaterale samenwerking tussen diverse Europese landen waaronder Nederland en Amerikaanse inlichtingendiensten nog steeds veruit vaker worden gebruikt dan de contacten met Europol. Of dit werkelijk zo is echter weer de vraag want in het rapport wordt tevens vermeld dat de Amerikanen niet van alle diensten bijhouden wie met Europol contact hebben. Het kan dus best zo zijn dat Europol ondertussen via de Amerikaanse contacten een steeds grotere speler binnen terrorisme bestrijding is geworden.
Direct na het zomerreces, op 12 september 2006, zal de Eerste Kamer debatteren over wetsvoorstel Afgeschermde Getuigen. In dit wetsvoorstel wordt voorgesteld dat AIVD-medewerkers als afgeschermde getuige door de rechter-commissaris gehoord kunnen worden en dat ambtsberichten van de AIVD meetellen als volwaardig bewijs.
In onze nieuwsbrief nr 41 van 23 april 2006 schreven we over de brief van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVVR) aan de Eerste Kamer. De NVVR concludeerde in haar brief dat het wetsvoorstel waarschijnlijk niet voldoet aan de normen die het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens stelt. Het recht om getuigen te mogen ondervragen (artikel 6 EVRM) wordt of dat gecompenseerd te krijgen wordt teveel aangetast.
De stelling van de NVVR is recentelijk onderzocht door S. Hopman. Zij schreef een scriptie voor het behalen van een Master aan de Universiteit van Amsterdam.
Hopman onderzocht hoe in de regelingen rondom anonieme getuigenissen in de strafvervolging in de verschillende Europese landen rekening is gehouden met het recht getuigen te ondervragen of doen ondervragen, neergelegd in artikel 6 (3) d EVRM.
Hopman concludeert dat de bestaande regelingen voor gebruik van anonieme getuigen niet positief stemmen met het oog op het EVRM. Zelfs een regeling waarin duidelijk geprobeerd is om aan de eisen van het EVRM te voldoen, zoals die van België, vertoont gebreken. De Nederlandse regeling is zeker onzorgvuldig opgesteld, al is er op velerlei gebied lippendienst aan het EHRM bewezen. De lidstaten zijn duidelijk de grenzen van het door het EHRM toelaatbaat geachte aan het opzoeken
Het persoonsgericht verstoren van potentiële terrorismeverdachten in opdracht van de burgemeester is in strijd met de wet. Dat zegt Jan Brouwer, hoogleraar Algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘De dreiging van terrorisme betekent niet dat de overheid mag handelen in strijd met haar eigen wetten.’
Persoonsgericht verstoren is een nieuw wapen in de strijd tegen terrorisme. Potentiële verdachten van terrorisme worden openlijk dag en nacht in de gaten gehouden. Het doel: een persoon onbruikbaar maken voor een eventueel terroristisch netwerk. Naar verluidt gaat het om een werkwijze die in Nederland al anderhalf jaar gangbaar is en bij tientallen mensen wordt toegepast. De politie post voor hun woningen, belt regelmatig aan om te kijken of de persoon thuis is en volgt ze op straat. Bezoek wordt aangesproken en het is niet ondenkbaar dat buurtbewoners wordt gevraagd verdachte zaken rond de woning van de persoon te melden.
Hoogleraar Algemene rechtswetenschap Jan Brouwer heeft forse kritiek op het persoonsgericht verstoren, dat volgens hem een wettelijke grondslag ontbeert. Het is de burgemeester die verantwoordelijk is gemaakt voor het verstoren, met als argument dat mogelijke terroristen een gevaar voor de openbare orde zijn. Een ogenschijnlijke logische argumentatie, zegt Brouwer, maar in werkelijkheid een juridische vondst die de overheid bevrijdt van de beperkingen van het strafrecht. ‘Het strafrecht is redelijk dichtgetimmerd. Het openbare orde-recht is juridisch gezien braakliggend terrein, dat er nu met de haren is bij gesleept. Ik vind dat dubieus.’
Een update van de bijdrage van Louis Sévèke aan het boekje Tips tegen Tralies, juni 2006
In deze bijdrage willen we nagaan in welke registers activisten zoal geregistreerd worden en wat de mogelijkheden van inzage zijn. We beperken ons tot overheidsregistratie. Daarnaast bestaat natuurlijk de mogelijkheid dat actievoerders geregistreerd staan bij particuliere recherchebureaus, al dan niet in opdracht van bedrijven. Bovendien is het bekend dat extreem-rechts enige moeite doet om gegevens over ‘volksvijanden’ te verzamelen. Ook voor particuliere recherchebureaus geldt dat die niet te koop lopen met hun eventuele gegevensbestanden. Die bestanden vallen overigens, evenals de meeste andere persoonsregistraties, onder de Wet Persoonsregistraties. Volgens die wet mogen persoonsregistraties alleen aangehouden worden met een bepaald doel. De opgenomen gegevens mogen alleen rechtmatig en ten behoeve van dat doel verkregen zijn. Een register moet ook aangemeld worden en over het algemeen moet een privacyreglement worden opgesteld. Die laatste twee plichten gelden overigens niet voor alle registraties. Vrijgesteld zijn ondermeer abonnement- en salarisadministraties.
01- Themakrant terrorisme; krant over de andere kant van terrorismebestrijding van Buro Jansen & Janssen
02 Reactie op burgemeester Deetmans reactie op het onderzoek “Ruimte voor Recht” naar het recht op vrijheid van demonstratie in Den Haag
03- Willekeurig strafrecht, artikel over het uitbreiden van Bijzondere Opsporingsbevoegdheden in terrorismezaken.
04- Rapport van Commissie van Toezicht op de Inlichtingendiensten: radicaal links
05- Rapport Commissie van Toezicht op de Inlichtingendiensten: Contra-Terrorisme-operatie AIVD
06- De Nederlandse Vereniging van Rechtspraak wederom kritisch over wetsvoorstel AIVD als afgeschermde getuige
07- Twee rapporten ombudsman: geweld bij voetbalwedstrijd en rugnummers ME
08- Informant bij de Internationaal Socialisten
09- Informant binnen radicaal links
10- Europol ontwikkelingen
Nationale parlementen minder zeggenschap over Europol
11- de schaduwzijde van the War on Terrorism
12- Nog steeds donateurs gezocht
13- Toegang tot databanken en kranten/tijdschriften
Deze krant is de eerste in een serie themakranten van Buro Jansen & Janssen. U vindt hierin informatie over een thema dat door ons kritisch is onderzocht. Deze krant gaat over terrorismebestrijding. Wat is er aan de hand in Nederland? Het woord terrorisme lijkt meer te worden gebruikt dan welk woord dan ook. Als je nog niet van terreur beschuldigd bent tel je bijna niet meer mee. Je kunt er misschien om lachen, maar de humor lijkt nog lang niet zijn intrede te hebben gedaan in het terrorismedebat. Nee, het lijkt eerder of alle remmen los zijn. Wetten en regels worden aangescherpt zodat politie en inlichtingendiensten mensen eerder kunnen oppakken. Moderne computertechnieken maken het ook nog eens mogelijk veel informatie op te slaan en te koppelen. Wat vroeger niet mogelijk was is nu met een handomdraai geregeld. Wie mag de informatie
gebruiken? Geheim bewijsmateriaal van de inlichtingendienst mag voor de rechtbank komen. Hoe gaat men met deze informatie om? En hoe zeker zijn we dat al de informatie klopt? Mensen kunnen lange tijd worden vastgehouden zonder dat het tot een proces komt. De straffen moeten langer worden.
Op 5 april 2006 zond burgemeester Deetman van Den Haag een reactie op ons onderzoek “Ruimte voor het Recht” aan de Haagse gemeenteraad. In ons onderzoek was naar voren gekomen dat Den Haag restrictief omgaat het recht op demonstratie. Zie voor alle conclusies de samenvatting van het rapport lees meer
De Tweede Kamer debatteert over de uitbreiding van de bevoegdheden van de politie bij de bestrijding van terrorisme. De politie mag volgens dit voorstel bijzondere opsporingsbevoegdheden (observeren, afluisteren, infiltreren) inzetten tegen vermeende terroristen als er slechts sprake is van een ‘aanwijzing’. Ook mogen voortaan criminele burgerinfiltranten worden ingezet bij de opsporing van terroristische misdrijven. Alles lijkt mogelijk in de ‘strijd tegen het terrorisme’. Ten slotte krijgen personen die in openbare dienst van een vreemde staat zijn – bijvoorbeeld Amerikaanse agenten – vergelijkbare bevoegdheden als Nederlandse opsporingsambtenaren op Nederlandse bodem. De Tweede Kamer wekt de indruk serieus naar het wetsvoorstel te kijken door er drie dagen aan te besteden, maar in werkelijkheid is het een gelopen race. Sommigen Tweede Kamerleden vinden het voorstel niet ver genoeg gaan, anderen sputteren een beetje tegen. Het zal een voorspelbaar debat worden in tijden waarin strafrecht en de bevoegdheden van inlichtingen en opsporingsdiensten bij terrorisme bestrijding zonder fundamentele discussie worden opgerekt. lees meer
Commissie van Toezicht AIVD: meer duidelijkheid nodig over rol Regionale Inlichtingendienst.
De Commissie van Toezicht op de inlichtingen en veiligheidsdiensten (CTIVD) bracht begin april 2006 een rapport uit over de manier waarop de inlichtingendiensten zich bezig houden met radicaal-links en dierenrechtenactivisme. lees meer
Toezichtsrapport CTIVD over de rechtmatigheid van de uitvoering van een contra-terrorisme operatie van de AIVD
Op 28 oktober 2005 berichtten KRO’s Netwerk en NRC Handelsblad over Saleh B., een 28-jarige man van Marokkaanse afkomst uit Rotterdam, die volgens verschillende leden van de Hofstadgroep door de geheime dienst (AIVD) als informant is ingezet in tenminste zes terreuronderzoeken. lees meer
Tijdens de behandeling in de Eerste Kamer over dit wetsvoorstel, waarin voorgesteld wordt dat AIVD informatie gebruikt mag worden als bewijsmateriaal in rechtzaken en dat ambtsberichten van de AIVD als zelfstandig bewijsmateriaal kunnen gelden, vroegen een aantal fracties zich af op welke wijze ontlastende informatie voor verdachten wordt afgehandeld. lees meer
In zijn rapport van 6 april 2006 stelt de Ombudsman dat na afloop van de voetbalwedstrijd Vitesse-FC Den Bosch hebben individuele politieagenten van de politie Gelderland-Midden ongecontroleerd en excessief geweld gebruikt. Het onderzoek van de politie naar aanleiding van klachten hierover vertoonde ernstige gebreken, waardoor het slechts verhullend heeft gewerkt.
Uit het onderzoek van de Ombudsman blijkt dat individuele politiemensen met hun wapenstok FC Den Bosch supporters letsel hebben toegebracht en autoruiten hebben ingeslagen zonder redelijk doel. Er zijn politiehonden ingezet tegen individuele supporters die geen enkele kant meer op konden, waardoor zij hondenbeten opliepen. In één geval heeft een agent de ruit van een auto ingeslagen en een politiehond de auto ingejaagd, zodat de inzittenden in het nauw raakten. In een ander geval lag een man die al gebeten was, geboeid op de grond terwijl een agent de hond aanzette om nog een keer te bijten. Bovendien heeft de agent zijn voet in de nek van de man gezet en zijn hoofd tegen de grond gedrukt. De Nationale ombudsman is geschokt door het excessieve karakter van het geweldgebruik door de politie dat uit zijn onderzoek naar voren is gekomen.
Naar aanleiding van een andere klacht over gewelddadig politie-optreden tijden seen voetbalwedstrijd stelt de Ombudsman dat het gedrag van individuele leden van de Mobiele Eenheid (ME) op dit moment onvoldoende controleerbaar is. In werkelijkheid is het achterhalen van de identiteit van een individuele ME-er echter niet altijd mogelijk. De huidige praktijk leidt tot onduidelijkheid en daarmee tot klachten. De Nationale ombudsman pleit dan ook voor meer duidelijkheid en vraagt de minister om te bekijken hoe de controleerbaarheid van ME-ers kan worden gewaarborgd, zodanig dat de veiligheid van de medewerkers niet in het geding komt.
De Nationale Ombudsman