1. Inhoudsopgave Observant #70 / oktober 2017
2. Social Media Surveillance in Nederland
3. Dagelijks een structurele monitor; Social media surveillance door de Nederlandse politie
4. Reputatie management bedrijven, de nieuwe private inlichtingendiensten
5. De burger als dreigingsscore; Social media surveillance in de Verenigde Staten
7. Maak het werk van Buro Jansen & Janssen mogelijk, word donateur
Gehele Observant #70 social media surveillance in Nederland (pdf)
De Nederlandse politie doet aan social media surveillance en werkt hierbij in ieder geval samen met de social media monitoring bedrijven Coosto, OBI4wan en HowAboutYou. Dit blijkt uit documenten die door Buro Jansen & Janssen via een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur Wob) zijn verkregen. Ook de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) huurt de diensten van Coosto in voor surveillance-doeleinden.
Grootschalige surveillance op internet door inlichtingendiensten kreeg bekendheid door de onthullingen van Edward Snowden in 2013 over het ‘sleepnet’ van de Amerikaanse inlichtingendienst National Security Agency (NSA). De NSA verzamelt zoveel mogelijk informatie van social media. Het opsporen van mogelijke terroristen vormt de legitimatie voor deze praktijken. De effectiviteit van het ‘sleepnet’ is nooit bewezen. Social media surveillance vindt echter niet alleen plaats door inlichtingendiensten, maar ook door de politie.
Over grootschalige surveillance door inlichtingendiensten op internet ontstond in 2013 veel discussie door de onthullingen van Edward Snowden. Bij die onthullingen ging het in eerste instantie om de activiteiten van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA, National Security Agency. De NSA verzamelt zoveel mogelijk informatie van bronnen op het internet met het doel om mogelijke terroristen op te sporen.
Dat inlichtingendiensten over iedereen informatie verzamelen met het idee daar verdachten van staatsgevaarlijke activiteiten uit te distilleren is op zich niet nieuw. Tijdens de Koude Oorlog werden veel mensen met vermeende linkse sympathieën in de gaten gehouden. Zij zouden misschien wel communist zijn of voor de Sovjet-Unie werken. In Nederland werden om die reden niet alleen mensen van de Communistische Partij Nederland, maar tal van maatschappelijke organisaties zoals de Nederlandse Vrouwen Bond, in de gaten gehouden.
De Nederlandse politie doet aan social media surveillance en werkt hierin samen met de social media monitoring bedrijven Coosto, OBI4wan en HowAboutYou. Dit blijkt uit onderzoek van Buro Jansen & Janssen.
De Nederlandse bedrijven Coosto, OBI4wan, HowAboutYou, Buzzcapture bieden monitoring tools aan op het terrein van reputatiemanagement of webcare. Deze worden afgenomen door bedrijven en overheidsorganen die negatieve publiciteit willen tegengaan. Essentieel onderdeel van het reputatiemanagement is de sentiment analyse. Bedrijven verzamelen data die worden voorzien van een label goed/positief, slecht/negatief en neutraal. De labels dienen om de publiciteit over een product of dienst te volgen. Daarbij gaat het natuurlijk vooral om negatieve berichtgeving, waar een producent snel op wil reageren.
Het op grote schaal monitoren van mensen op online en social media kwam eind 2016 in de Verenigde Staten in het nieuws. De Amerikaanse burgerrechten beweging ACLU (American Civil Liberties Union) publiceerde in oktober 2016 een rapport over het Amerikaanse bedrijf Geofeedia, dat data van Facebook, Instagram, Twitter en andere social media ter beschikking stelt aan Amerikaanse opsporingsdiensten. In reactie op het nieuws besloten Instagram, Facebook en Twitter Geofeedia geen toegang meer te geven tot openbare data van de social media bedrijven. In de Verenigde Staten laaide de discussie over social media surveillance bedrijven als Geofeedia op.
Het verzamelen van online en social media informatie door bedrijven die zich bezighouden met social media monitoring of reputatiemanagement, zoals Coosto, OBI4wan/HowAboutYou en Buzzcapture klinkt misschien technisch complex, maar is praktisch zeer eenvoudig. Coosto spreekt bijvoorbeeld van ruim vier miljoen berichten die dagelijks aan hun database worden toegevoegd. Het gemak waarmee berichten van sociale media platformen als Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn, Pinterest, YouTube en Google+ worden verzameld roept niet alleen vragen op over het gedrag van reputatiemanagement bedrijven, maar ook over de rol van social media platformen zelf.
Wilt u dat Buro Jansen & Janssen de komende jaren onderzoek blijft doen naar politie, justitie en inlichtingendiensten, overheidsoptreden in het algemeen, bedrijven die meewerken aan repressief overheidsbeleid en/of zelf ook repressief of diep ingrijpen in het leven van burgers in Nederland en Europa steun ons dan.
Word donateur of vraag familie, vrienden en bekenden donateur te worden. Bankrekening NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.