Iedereen in Nederland boven de twaalf jaar moet in de toekomst desgevraagd aan de politie een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen. Degene die dat niet doet, riskeert een gevangenisstraf van maximaal twee maanden of een boete van maximaal 2.250 euro. Dat staat in een concept-wetsvoorstel van minister Donner (Justitie). De minister heeft het voorstel voor advies gestuurd aan onder meer het College bescherming persoonsgegevens, het openbaar ministerie, de Raad van Hoofdcommissarissen, de Raad voor de Rechtspraak, de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak, de Nederlandse Orde van Advocaten en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In het concept-wetsvoorstel krijgt de politie de bevoegdheid om identificatie te vragen bij alle reguliere politietaken: de opsporing van strafbare feiten, de handhaving van de openbare orde of de hulpverlening. De identificatieplicht geldt dus niet alleen voor verdachten van een strafbaar feit. Wel moet er een aanleiding zijn voor een identiteitscontrole; er worden geen willekeurige controles gehouden. De op deze wijze ingevulde identificatieplicht betekent dat – als het wetsvoorstel wordt aangenomen – iedereen verplicht is altijd een geldig identiteitsbewijs bij zich te dragen. Aan de identificatieplicht kan worden voldaan met de bestaande erkende identiteitsbewijzen (paspoort, rijbewijs of Europese identiteitskaart). Het concept-wetsvoorstel voor een algemene identificatieplicht vloeit voort uit het Strategisch Akkoord 2002 en het Nationaal Veiligheidsplan. Het doel is de criminaliteitsbestrijding en rechtshandhaving doeltreffender aan te pakken.
Wordt Big Brother werkelijkheid?
De aanslagen van elf september gaven het veiligheidsdenken een ongekende impuls. Om de nationale veiligheid op te voeren en het risico van terreurdaden te verminderen nemen regeringen over de hele wereld hun toevlucht tot technologieen als biometrie, videobewaking, het onderscheppen van e-mail en telefoonverkeer, koppelen en raadplegen van bestanden en nieuwe wettelijke bevoegdheden om de controle op individuele burgers te vergroten. De veiligheidswaan heeft grote gevolgen voor de persoonlijke levenssfeer van ons allen.
DEN HAAG (ANP) – De Nederlandse Orde van Advocaten is erop tegen de identificatieplicht uit te breiden naar iedereen van twaalf jaar en ouder, zoals minister Donner van Justitie heeft voorgesteld. De orde vindt dat er al genoeg situaties zijn waar een identiteitsbewijs is vereist.
De beroepsorganisatie van alle 12.000 advocaten heeft dat maandag aan minister Donner van Justitie geadviseerd. Die had om advies gevraagd. De advocaten zien niet in dat een algemene identificatieplicht de rechtshandhaving aantoonbaar verbetert, wat de enige reden zou moeten zijn om de plicht wel uit te breiden. De minister is daar volgens hen te onduidelijk over.
De leeftijdsgrens van twaalf jaar valt ook niet in goede aarde bij de orde. De advocaten vinden dat Nederland niet uit de pas moet lopen met andere Europese landen waar jongeren pas vanaf zestien jaar om een identificatiebewijs kan worden gevraagd.
Ook de straf die staat op het niet kunnen aantonen van je identiteit, is volgens de orde buiten proportie. Al eerder liet de Jeugdraad zich negatief uit over de algemene identificatieplicht. Ook die raad heeft twijfels over de effectiviteit ervan.Ook de politiek is verdeeld. CDA, VVD en LPF willen wel uitbreiding terwijl de linkse partijen dat niet willen.
zie ook: Advies order van advocaten
Nederland is nog maar nauwelijks bekomen van Nawijns voorkeur voor de doodstraf en de rituelen van de tweede kamer of er komt al weer een minister uit de bende van Balkenende met een voorstel dat de grenzen van het fatsoen overschrijdt. Minister Donner wil een algemene identificatieplicht voor iedereen van twaalf jaar en ouder. De identificatieplicht staat al 17 jaar op het verlanglijstje van het CDA en is een speerpunt in het strategisch akkoord.
Orde van Advocaten 23/01/2003
inzake: Wetsvoorstel uitbreiding Identificatieplicht
Mijnheer de Minister,
Bij brief van 10 december 2002 heeft u de Nederlandse Orde van Advocaten verzocht voor 1 februari 2003 te adviseren omtrent de uitbreiding van de identificatieplicht. De Algemene Raad heeft hierover advies ingewonnen van de Adviescommissie Strafrecht. Dit pre-advies is in dit advies van de AR ge nsereerd. In het advies zal worden ingegaan op de vraag of een algemene identificatieplicht wenselijk is en inhoudelijk op de voorgestelde wetsartikelen die aanleiding geven tot opmerkingen.
ANP 17/01/2003
DEN HAAG, 17 januari 2003- Het is niet absoluut noodzakelijk dat kinderen van twaalf jaar altijd een identificatie op zak hebben. Wat minister Donner van Justitie betreft kan die draagplicht ook gelden vanaf bijvoorbeeld veertien jaar. Hij stelde onlangs voor om de identificatieplicht te laten gelden vanaf twaalf jaar. De CDA-bewindsman vindt het weliswaar beter om de identificatieplicht te laten gelden vanaf twaalf jaar, maar is niet van plan hier een hard punt van te maken als het te veel kritiek ontmoet. Donner zei dit donderdag in het radio-1 programma De Ochtenden. Onlangs liet VVD-minister Remkes van Binnenlandse Zaken weten dat hij twaalf jaar wat jong vindt. Donner wijst er echter op dat de criminaliteit onder jongeren vanaf twaalf jaar toeneemt. Dat is voor hem een reden om de identificatieplicht vanaf die leeftijd te laten gelden. Donner denkt dat het beter is dat koffieshops alleen softdrugs mogen verkopen aan Nederlanders. Dat neemt een hoop irritatie weg bij buurlanden die Nederland verwijten dat hun burgers hier vrijelijk drugs kunnen kopen, aldus Donner. Volgens hem is dat te regelen door van koffieshops verenigingen of gesloten clubs te maken. Alleen leden mogen er dan drugs kopen. (ANP)
Volkskrant 10/01/2003 door F.J.M. Feldbrugge
De algemene identificatieplicht zal niet leiden tot effectievere misdaadbestrijding, maar wel tot machtsuitbreiding van de politie en verslechtering van de relatie met de burgers, denkt F.J.M. Feldbrugge.
Met een merkwaardige gelatenheid heeft de bevolking kennisgenomen van de plannen van de minister van Justitie om een algemene identificatieplicht in te voeren. De meeste burgers zijn er niet gelukkig mee, maar nemen aan dat het toch onvermijdelijk is en hopen dat het allemaal wel mee zal vallen. Het gemiddelde (toekomstige) Kamerlid zal er ook zo over denken. Het ministerie verwijst op zijn website naar de drie hoofdtaken van de politie: opsporing van strafbare feiten, handhaving van de openbare orde en hulpverle ning. Alleen voor de eerste taak bestaat nu een algemene identificatieplicht voor personen die zijn staande gehouden of aangehou den als verdachte. Daarnaast is er een groot aantal bijzondere situa ties waarin men verplicht kan zijn zich te identificeren; het tonen van het rijbewijs door de automo bilist is het bekendste voorbeeld.
NRC Handelsblad 02/01/2003
De demissionaire minister van Justitie, Donner, wil een algemene identificatieplicht invoeren, inclusief een draag- en toonplicht. Dat staat in een voorontwerp van een wetsvoorstel dat voor advies naar allerlei instanties is gezonden.
Nederland kent sinds 1994 een partiële algemene identificatieplicht. De politie kan de verdachte van delicten als voetbalvandalisme en zwartrijden verplichten zich te legitimeren. Een legitimatieplicht geldt ook al op de werkplek. Dat moet dus wel flink zoden aan de dijk hebben gezet, zou men zeggen. Maar dat valt te betwijfelen, zo blijkt uit een recente studie van de Nijmeegse rechtssociologe Anita Böcker met de titel `Identificatieplicht: oplossing of oorzaak van problemen’. Zij spreekt van symboolwetgeving met een hoog ideologisch gehalte. De meeropbrengst van een algemene draag- en toonplicht is dubieus. Het potentieel voor overlast en ergernis is dat allesbehalve.
Artikelen 2002
Politie: verwacht niet te veel van legitimatieplicht ( NRC Handelsblad 27/09/2002 )
Orthodoxe joden in verweer tegen identificatieplicht ( ANP 20/12/2002 )
Jeugdraad ziet weinig in identificatieplicht ( ANP 19/12/2002 )
Nieuwe identificatieplicht nieuw? ( Trouw 17/12/2002 )
Identificatieplicht is symboolwetgeving ( Volkskrant 16/12/2002 )
Plicht tot identificatie vanaf 12 jaar ( Parool 16/12/2002 )
Wetsvoorstel identificatieplicht boven 12 jaar ( Juridisch Dagblad 13/12/2002 )
Kinderen moeten zonder paspoort buiten kunnen spelen ( door Femke Halsema, 13 december 2002 )
Biometrisch paspoort eind 2004 ( Computable 06/12/2002 )
Orthodoxe joden tegen identificatieplicht ( De Twentsche Courant Tubantia 02/12/2002)
Identificatieplicht op straat? ( Door onze redacteur Jos Verlaan
Den Haag, NRC Handelsblad 30 November 2002 )
Identificatieplicht verder uitgebreid ( Reformatorisch Dagblad 08/03/2002 )
Ziekenhuizen tegen legitimatieplicht ( Telegraaf 27/02/2002 )
‘Politie mag niet zomaar om pas vragen’ ( Algemeen Dagblad 13/01/2002 )
Advocaten tegen uitbreiding identificatieplicht ( ANP )
Identificatieplicht (interview met Jan de Wit (SP))
Op naar de algemene identificatieplicht (door Max Arian)
Identificatieplicht (door Thijs van der Meer)
Terrorisme en Angst (ingezonden brief Frans Vliegenberg gepubliceerd in het Eindhovens Dagblad)
Persbericht: Concept Wetsvoorstel ( Ministerie van Justitie )
ANP 20/12/2002
AMSTERDAM. 20 december 2002 – Het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) roept minister Donner (Justitie) op om bij de invoering van een algehele identificatieplicht rekening te houden met religieuze bezwaren van orthodoxe joden. Volgens de joodse traditie is het niet toegestaan om op de sabbat (van vrijdagavond tot zaterdagavond) buitenshuis spullen bij zich te dragen. Daar valt ook een identiteitskaart onder.
Een woordvoerder van het NIK zei donderdag te verwachten dat enkele duizenden orthodoxe joden problemen hebben met zo’n identiticatieplicht. Hij hoopt dat minister Donner een uitzondering wil maken. “Maar als er meer bekendheid zou zijn voor deze bezwaren, zouden we al een heel eind zijn.”
Ook vraagt het kerkgenootschap in een brief aan de minister aandacht voor de gevoeligheid van een identificatieplicht onder de joodse bevolking. ‘Dat roept herinneringen op aan de Tweede Wereldoorlog.’ Donner heeft eerder deze maand verschillende organisaties om advies gevraagd over zijn ontwerpwetsvoorstel. Het NIK vraagt zich af of er ook wordt gekeken naar de bezwaren die onder de joodse bevolkingsgroep leven. Het NIK is de overkoepelende organisatie van joodse gemeenten in Nederland en vertegenwoordigt ongeveer 6000 gelovigen.
ANP 19/12/2002
UTRECHT, 19 december 2002 – De Nederlandse Jeugdraad gelooft niet dat de invoering van een identificatieplicht voor iedereen van twaalf jaar en ouder de veiligheid op straat vergroot. Alleen in combinatie met andere maatregelen zou die maatregel kunnen werken, zegt voorzitter Joost de Bruin. Hoewel de Jeugdraad niet door minister Donner (Justitie) om advies is gevraagd, zal de NJR de bewindsman laten weten ernstige twijfels te hebben over de effectiviteit van zijn voorstel. ?In beginsel moet je alle mogelijkheden om criminaliteit te bestrijden aangrijpen, maar Donner vergeet dat de jongeren ook de grootste groep slachtoffers zijn.? De Bruin heeft de indruk dat jongeren de zwarte piet krijgen toegespeeld. ?Als de identificatieplicht niet gepaard gaat met meer voorzieningen voor jongeren, werkt het niet.? Als het aan Donner ligt, riskeert iemand die zich niet kan identificeren een een gevangenisstraf van twee maanden of een boete van 2250 euro. De identificatieplicht geldt dus niet alleen voor verdachten van een strafbaar feit. Niet alleen de politie, maar ook ambtenaren die toezicht houden op de naleving van gemeentelijke of andere overheidsregels moeten de bevoegdheid krijgen om identificatie te vragen. Donner verwacht dat een aantal instanties hem uiterlijk 20 januari adviseert over de haalbaarheid van zijn voorstel. Daaronder zijn het College bescherming persoonsgegevens, het Openbaar Ministerie, de Raad van Hoofdcommissarissen, de Raad voor de Rechtspraak, de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVVR), de Nederlandse Orde van Advocaten (Nova) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. (ANP)
Identificeren, scannen en profileren
De Nederlandse rechtbanken zijn overbelast en kunnen het werk nauwelijks aan. Binnenkort krijgen ze het echter nog veel drukker. Tenminste wanneer minister Donner zijn zin krijgt, en zijn wetsvoorstel voor een algemene identificatieplicht wordt aangenomen.
Het wetsvoorstel behelst een verplichting voor iedereen vanaf 12 jaar om een geldig identificatiebewijs op zak te hebben.Vanaf dat moment ontstaat er een enorme groep nieuwe criminelen die veroordeeld kunnen worden tot een gevangenisstraf van maximaal twee maanden of een boete van maximaal 2250 euro.
Daar gaan de rechtbanken het nog druk mee krijgen. Mijn buurvrouw van 80 is nogal vergeetachtig en zal wanneer zij even naar de Hema gaat zeker haar paspoort thuis laten liggen. Op dat moment is zij al in overtreding en kan ze bij controle een straf opgelegd krijgen. Ook kinderen op weg naar school zullen strafbaar zijn wanneer zij geen geldig papier bij zich dragen. Waarschijnlijk zijn hun ouders dan verantwoordelijk voor de overtreding die uit de nieuwe wet volgt. Nooit eerder kon je zo terloops de wet overtreden.
Trouw 17/12/2002
AMSTERDAM, 17 december 2002 – Als het aan minister Donner ligt, moet iedereen vanaf twaalf jaar straks een identiteitsbewijs bij zich dragen. ‘Onzinnig’, vindt Femke Halsema van GroenLinks. Goed idee, vinden anderen. Maar wat is eigenlijk het verschil tussen Donners ontwerpwetsvoorstel en de huidige identificatieplicht? Sinds 1994 moet iedereen zich in Nederland kunnen identificeren in tien specifieke situaties. Namelijk: bij geldzaken, bij de notaris, bij het aanvragen van een sofinummer, bij het arbeidsbureau, bij indiensttreding, op het werk, bij het aanvragen van een uitkering, bij binnenlands vreemdelingentoezicht, tijdens het zwartrijden in het openbaar vervoer en bij het bezoeken van een voetbalwedstrijd. Omdat sommige situaties zich onverwacht kunnen voordoen, luidt het advies ook nu: draag altijd een id-bewijs bij je. Dit geldt ook voor jongeren vanaf twaalf jaar. Daarnaast mag de politie alleen verdachten van een strafbaar feit om een id vragen.
Volkskrant 16/12/2002
(VOLKSKRANT) AMSTERDAM. 16 december 2002 – Heel erg fout. zoeen algemene identificatieplicht. Zeker als dat wordt verlangd vanaf 12 jaar, zeggen rechtsgeleerden. Een moeder: ‘Ik zie mezelf al om de haverklap een nieuwe id-kaart aanvragen omdat mijn zoon hem is kwijtgeraakt’. Vrijdag stuurde demissionair minister Donner van Justitie zijn concept-wetsvoorstel voor een algemene identiticatieplicht vanaf de leeftijd van 12 jaar voor advies naar een aantal organisaties, waaronder het College bescherming persoonsgegevens, het Openbaar Ministerie, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Hoofdcommissarissen. Een peiling onder rechtsgeleerden, ouders en kinderen duidt op weinig enthousiasme. Ellian, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam: ‘Nu is er in Nederland nog geen discussie dat er van staatswege of door de politie wordt gediscrimineerd. Ik ben bang dat zulke discussies dan vaak moeten worden gevoerd.’ Volgens Ellian heeft een algemene identificatieplicht geen toegevoegde waarde. Een verdachte kan al door de politie om identiteitspapieren worden gevraagd, zwartrijders ook. Ellian: ‘Wat krijg je? De politie geeft bijvoorbeeld door dat een Marokkaanse jongen van een jaar of 14 een tasje heeft geroofd in tram 14. Alle jongeren in die tram met een buitenlands uiterlijk kunnen dan worden verplicht zich te identificeren. Als je één keer onschuldig wordt gevraagd om je papieren, is dat niet erg. Maar gebeurt dat drie keer in de maand dan ontstaan geweldige frustraties. Vermeende discriminatie kan grote politieke gevolgen krijgen. Kijk maar naar Antwerpen, waar Jahjah is opgestaan. In België bestaat al heel lang een algemene identificatieplicht. Heeft dat de veiligheid vergroot?’ Ellian voegt eraan toe dat ‘doorgewinterde criminelen’ met valse persoonsbewijzen werken en dat de echte probleemjongeren zich door een id-plicht niet van wandaden zullen laten weerhouden. Wie discriminatie vreest, heeft weinig vertrouwen in de Nederlandse politie, reageert Kees den Bakker, woordvoerder van de Raad van Hoofdcommissarissen. Op het concept-wetsvoorstel geeft de raad geen commentaar. Het voorstel wordt nog bestudeerd. Maar bij het vorige adviesaanvraag voor een soortgelijk voorstel, gelanceerd door oud-minister van Justitie Korthals kort na de aanslagen van 11 september reageerde de raad weinig enthousiast. De raad was van mening dat de politie bij de huidige regelgeving voldoende armslag heeft. In geval van een terroristische dreiging, hebben gemeenten al de bevoegdheid om tijdelijk een algemene identificatieplicht in te voeren. Strafrechtdeskundigc van Kalmthout vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat met een vrijheidsstraf wordt gedreigd. Volgens het wetsvoorstel hangt degene die geen persoonsbewijs kan tonen een gevangenisstraf boven het hoofd van maximaal twee maanden of een boete van 2250 euro. ‘Het is zwaar overtrokken om dat als een misdrijf te beschouwen. In veel landen met een id-plicht is het een overtreding. Zo wordt een enorme groep criminelen gecreëerd. Bij de huidige celcapaciteit is daar geen plaats voor. Het is niet meer dan symboolwetgeving. Maar wel kwalijke. Want ik voorzie toepassingsproblemen. Op welk moment wordt iemand aangehouden? Ik ben bang dat het leidt tot een jacht op illegalen en vreemdelingen.’
Parool 16/12/2002
AMSTERDAM. 16 december 2002 – Iedereen ouder dan twaalfjaar moet binnen afzienbare tijd een geldig identificatiebewijs bij zich dragen en dat op verzoek tonen. Degene die zich niet wil of kan identificeren, riskeert een gevangenisstraf van maximaal twee maanden of een boete van ten hoogste 2250 euro. Dat is de kern van een wetsvoorstel dat demissionair minister Piet Hein Donncr van Justitie gisteren bekend heeft gemaakt. Volgens Donner verhoogt de identificatieplicht het gezag van de politie op straat. In het voorstel van Donner mogen in de toekomst ook andere ambtenaren dan politieagenten naar een legitimatiebewijs vragen. Het gaat dan bijvoorbeeld om ambtenaren van bouw- en woningtoezicht en medewerkers van de arbeidsinspectie. Volgens de minister is het niet de bedoeling dat de politie ‘willekeurig’ identiteitscontroles zal uitvoeren, maar moet er ‘een aanleiding’ zijn. Momenteel mag de politie alleen verdachten van een misdrijf naar hun identiteit vragen. In de toekomst mag dat ook gebeuren als de openbare orde wordt verstoord. Vooral de oppositie heeft problemen met een algemene identificatieplicht. Fractieleider Femke Halsema van GroenLinks noemde het voorstel onzinnig. Volgens haar betekent het dat kinderen alleen nog buiten kunnen spelen als ze een paspoort bij zich hebben. ‘Kinderen staan nu nog in het paspoort van hun ouders. Mogen ze alleen nog met hun ouders buiten spelen? En mag je de school pas in als je je paspoort laat zien?’ Donner heeft het voorstel gisteren voor advies gestuurd naar een groot aantal instanties., waaronder het College Bescherming Persoonsgegevens, het openbaar ministerie en de Raad van Hoofdcommissarissen. De minister heeft laten weten dat de Tweede Kamer na de verkiezingen van 22 januari een al dan niet gewijzigd voorstel krijgt. Het voorstel voor een algemene identificatieplicht is een uitvloeisel van het veiligheidsplan dat onlangs door de Tweede Kamer werd goedgekeurd.