Uit: I&I nummer 20, 2002
Door: Jan A.G.M. van Dijk
Overheidsdiensten zijn in de greep van een ware koppelingsrage. Fraudebestrijding, identificatie van illegalen en controle op de uitvoering van ingewikkelde regelgeving vormen motieven om steeds meer computerbestanden met persoonsgegevens met elkaar te verge lijken. De acceptatie in de publieke opinie lijkt toe te nemen. Een artikel met concrete voorstellen om niettemin paal en perk aan deze praktijk te stellen.
Algemeen Dagblaad 13/01/2002
DEN HAAG, 13 januari 2002- De politie zal bij invoering van een algemene identificatieplicht altijd duidelijk moeten maken waarom zij om identiteitspapieren gevraagd heeft. Dat zogeheten ‘noodzaakscriterium’ moet altijd in het proces-verbaal gemeld zijn. Dat zei Hoofdadvocaat-Generaal B.E.P. Myjer van het ressortpakket in Amsterdam gisteravond op een verkiezingsdebat, georganiseerd door NRC Handelsblad en De Balie. Een dergelijke verplichting moet ongebreidelde controles op identiteitsbewijzen voorkomen, omdat de rechter dat noodzaakcriterium kan toetsen. Myjer zei ervan uit te gaan dat minister Donner van Justitie een dergelijke bepaling in de wet zal opnemen.
Minister Remkes van Binnenlandse Zaken (VVD) verzet zich tegen het wetsvoorstel van minister Donner van Justitie (CDA) waarin een minimumleeftijd van twaalf jaar is opgenomen voor die identificatieplicht. De coalitiepartners CDA en LPF zijn wel voorstander van het wetsvoorstel. Donner wil een algehele plicht voor het dragen van een identiteitsbewijs invoeren. Op het niet kunnen tonen van dat bewijs komt een boete te staan van maximaal 2.250 euro of twee maanden cel. De discussie over de identificatieplicht vanaf twaalf jaar laaide afgelopen week weer op toen minister Remkes (Binnenlandse Zaken, VVD) zich in het televisieprogramma Nederland Kiest afvroeg of ‘twaalf jaar wel een adequate leeftijd is’. Remkes: ‘Ik vind dat ik als minister alle argumenten zorgvuldig heb te wegen, welke leeftijd het meest adequaat en effectief is.’
GroenLinks-lijsttrekker Femke Halsema zei in hetzelfde programma dat haar partij ‘faliekant’ tegen het wetsvoorstel van minister Donner is . ‘Ik ben er ook niet van overtuigd dat een meerderheid van de Nederlandse bevolking zit te wachten op een identificatieplicht vanaf twaalf jaar.’ Gisteravond liet VVD-woordvoerder C. Cornielje tijdens het verkiezingsdebat weten dat hij voor een beperkte identificatieplicht is die met name regelt wie onder welke omstandigheden om identiteitspapieren mag vragen. Dat is volgens hem noodzakelijk om willekeur door de politie uit te sluiten.
LPF-Kamerlid Eerdmans zei gisteren in een reactie dat hij het ‘ridicuul’ vindt dat Remkes opeens ‘een omtrekkende beweging maakt’. De LPF steunt het voorstel van Donner en is van mening dat ‘een slappe aanpak niet meer werkt’. Volgens Eerdmans is twaalf jaar wel degelijk een adequate leeftijdsgrens omdat ‘criminelen steeds jonger met verkeerde zaken bezig zijn.’ (AD)
Artikelen 2001
Nederland met strijd terreur behoedzaam ( Het Parool 06/12/2001 )
CDA wil vingerafdrukken van alle Nederlanders ( ANP 04/12/2001 )
Zonder rechten geen plichten ( Trouw 27/11/2001 )
“Papiere” bitte! ( Kleintje Muurkrant 23/11/2001)
Bulgaren testen hier crimineel repertoire ( Het Parool 15/11/2001 )
Wie houdt zich nu al aan identificatieplicht? ( Trouw 27/10/2001 )
Kleine uitbreiding identificatieplicht ( NRC Handelsblad 26/10/2001 )
Kabinet is voor incidenteel tonen persoonsbewijs bij dreigingen
( de Volkskrant 26/10/2001 )
Verplichte legitimatie bij calamiteit ( Het Parool 26/10/2001 )
De binnenlandse oorlog ( NRC Handelsblad 20/10/2001 )
Het gevaar van minder privacy ( de Volkskrant 06/10/2001 )
Paspoort (Ingezonden Brief in de Volkskrant van 03/10/2001)
Verplichte legitimatie biedt schijnveiligheid ( NRC Handelsblad 02/10/2001 )
Identificatieplicht pakt vooral de gewone burger ( Trouw 29/09/2001 )
Het persoonsbewijs ( Uit: NRC van 29/09/2001 S. Montag )
‘Papieren? Daar hebt u niets mee te maken, constable’ ( NRC Handelsblad 28/09/2001 )
In strijd met de Nederlandse tradities ( Trouw 28/09/2001 )
Twijfels over nut van legitimatieplicht ( Algemeen Dagblad 28/09/2001 )
Identificatieplicht ( NRC Handelsblad 27/09/2001 )
Geen bijval voor Van Boxtel ( Trouw 27/09/2001 )
Steun voor verplichte identificatie ( Het Parool 26/09/2001 )
De grenzen weer dicht, dat kan niet ( NRC Handelsblad 17/09/2001 )
Verdachten zonder naam langer in cel ( Het Parool 24/04/2001 )
Illegalen in Amsterdam: theorie en praktijk ( Het Parool 26/01/2001 M. van Engelen )
Het Parool 06/12/2001
MAYKE CALIS
DEN HAAG – Terrorisme maakt landen kwetsbaar. De aanslagen in New York van 11 september hebben dat pijnlijk duidelijk gemaakt. Angst voor nieuwe terreuracties en vastberadenheid van regeringen om nieuwe aanslagen te voorkomen, leiden in veel Europese landen tot aangescherpte antiterrorismewetten. Wat hebben Nederland, Frankrijk, Duitsland en Engeland tot nu toe gedaan?
In Nederland liet minister Benk Korthals van Justitie onmiddellijk na de aanslagen weten geen heil te zien in een uitbreiding van bevoegdheden van politie en justitie. Volgens hem kan dat terreuracties niet voorkomen. Wel breidde Korthals de identificatieplicht uit. Bij een concrete terroristische dreiging kan voor een nauw omschreven plaats en tijd een plicht tot identificatie gelden. Een algemene identificatieplicht, zoals die geldt in België en Frankrijk, wilde Korthals niet. Andere maatregelen die in Nederland werden genomen zijn uitbreiding van het personeel van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, politie en openbaar ministerie.
ANP 04/12/2001
DEN HAAG (ANP) – Het CDA is er niet op tegen als op den duur de vingerafdrukken van alle Nederlanders worden opgeslagen in een databank voor de politie.
Tweede-Kamerlid Wijn (CDA) heeft dat dinsdag gezegd. Hij brengt dit in de loop van de dag naar voren in een Kamerdebat over de vraag of de vingerafdrukken van asielzoekers mogen worden opgeslagen voor politieonderzoek. Juridisch mag dit laatste niet en de PvdA wil er een einde aan maken, maar het CDA ziet in praktijk wel voordelen. De politie zou dan meer delicten oplossen. Wijn vindt de opslag van vingerafdrukken nauwelijks een inbreuk op de privacy. ,,De afdruk zegt immers niets over iemands medische of financiële situatie of iemands gedrag”, stelt hij. De CDA’er voorziet wel dat zo’n landelijke verzameling vingerafdrukken niet een-twee-drie te realiseren is. Wijn verwacht bijvoorbeeld discussies over de vraag vanaf welke leeftijd de afdrukken moeten worden opgeslagen. ,,Maar als er een meerderheid in de Tweede Kamer voor is, dan kunnen we verder.” Hij wil daarbij beginnen een Kamermeerderheid te vormen voor het gebruik van de afdrukken van asielzoekers. De nieuwe wet bescherming persoonsgegevens staat dat gebruik niet langer toe. Alleen bij zware misdrijven mogen namen van asielzoekers nog aan de politie worden doorgegeven, meent hij. De dienst Nationale Recherche Informatie (NRI) in Driebergen, die het systeem beheert, vermoedt dat zo tientallen misdrijven niet opgelost worden. De PvdA stelde vorige week al dat bestanden met vingerafdrukken van asielzoekers zo snel mogelijk gescheiden moeten worden van die van criminelen. Anders versterkt het de negatieve beeldvorming over criminele activiteiten van vreemdelingen, vinden de PvdA-Kamerleden Van Oven en Middel.
Trouw 27/11/2001
Door Ahmed Aboutaleb
Minister Van Boxtel zou plannen hebben om het voor allochtonen met een tijdelijke verblijfsvergunning moeilijker te maken een levenspartner uit het land van herkomst te halen. De minister veronderstelt blijkbaar dat de komst van deze soort nieuwkomers het integratieproces verhindert. Volgens dezelfde bron verzet staatssecretaris Kalsbeek zich tegen het plan omdat zij er niets voor zou voelen de Vreemdelingenwet die pas ingrijpend is herzien, opnieuw open te breken. Een ontmoedigingsbeleid voor allochtone gezinsvormers zou volgens insiders gericht moeten zijn op nieuwkomers uit Turkije en Marokko, de twee grote groepen waar de integratie moeizaam verloopt. Echter, de maatregelen van de minister zullen deze groepen niet raken omdat nogal wat Turkse en Marokkaanse jongeren inmiddels de Nederlandse nationaliteit hebben. Daarmee zijn ze Nederlanders en dienen ze net zo te worden behandeld als autochtone Nederlanders die een partner van elders laten overkomen. Het is nu eenmaal niet mogelijk Nederlanders van de eerste en van de tweede graad in het staatsbestel te introduceren. Net zo’n probleem hebben we gezien bij pogingen van het kabinet om Antilliaanse jongeren de toegang tot Nederland te weigeren.
Kleintje Muurkrant 23/11/2001
Na de dramatische gebeurtenissen in Amerika verkeert de wereld in een shocktoestand. Hoe kon dit gebeuren? Hadden de aanslagen niet voorkomen kunnen worden? De roep om veiligheid wordt steeds luider. Politie en inlichtingendiensten staan klaar met hun verlanglijstje om telefoons af te tappen en email te onderscheppen. Internet moet in de gaten gehouden worden en databases gekoppeld. Producenten van biometrische apparatuur staan te dringen om zaken te doen met het Witte Huis en politici en zelfs burgers roepen om een algehele identificatieplicht. Veel techniek en symptoombestrijding moeten het antwoord zijn op de dreiging van een onzichtbare vijand.
door Johan van Someren
Het Parool 15/11/2001
PAUL VUGTS
AMSTERDAM – Nu Bulgaren sinds het voorjaar geen visum meer nodig hebben om Nederland binnen te komen, wordt de Amsterdamse binnenstad belaagd door groepen Bulgaarse criminelen die ieder een specifieke ‘discipline’ beheersen. Hun kennis van de Nederlandse wet – en vooral de mazen daarin – doet commissaris van politie Ad Smit vermoeden dat de groepen strak zijn georganiseerd. Ook Roemenen zorgen voor veel problemen.
Het gaat volgens Smit, chef van de politie in de binnenstad, duidelijk niet meer om losse groepen of incidenten.
Tweede Kamer der Staten-Generaal 28069 Identificatieplicht
nr. 1 Brief van de minister van Justitie
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
‘s-Gravenhage, 29 oktober 2001
Ten vervolge op mijn brief van 15 oktober 2001 aan de voorzitter van de Vaste Commissie voor Justitie uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal, zend ik u hierbij de notitie Beperkte uitbreiding van de identificatieplichten.
Trouw 27/10/2001
redactie binnenland
Minister Korthals van justitie wil in het kader van de terrorismebestrijding de identificatieplicht ‘een beetje’ uitbreiden. Als voorbeeld noemde hij een dreigende aanslag, zoals die rond de tunnels bij Amsterdam en Rotterdam eind september. In zo’n geval moet de politie mensen om een legitimatie kunnen vragen.
Maar hoever gaat die verplichting tot nog toe eigenlijk? De meeste Nederlanders zijn het zich niet bewust, maar volgens een wet uit 1994 moet iedereen op zijn werk te allen tijde een identiteitsbewijs (een rijbewijs volstaat niet!) bij zich hebben.
NRC Handelsblad 26/10/2001
Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 26 OKT.
Minister Korthals (Justitie) wil de identificatieplicht op beperkte schaal uitbreiden. Hij wil geen algemene identificatieplicht, zoals die wel geldt in landen als België en Frankrijk. Maar hij wil het wel mogelijk maken dat om legitimatie kan worden gevraagd bij concrete terroristische aanslag.
Op dit moment geldt alleen op het werk en voor automobilisten een identificatieplicht. Voor vreemdelingen geldt een `draagplicht’ dat er op neer komt dat zij altijd een geldig identiteitsbewijs binnen handbereik moeten hebben. Dat is het gevolg van de beperkte legitimatieplicht uit 1992 waar het toenmalig kabinet Kok-Lubbers toen mee instemde. Toenmalig minister Hirsch Ballin ging er bij invoering van die legitimatieplicht van uit dat burgers uit zichzelf altijd een identiteitsbewijs op zak zouden dragen.
VVD en CDA in de Tweede Kamer bepleiten al langer een algemene identificatieplicht. Maar Korthals wil de Wet op de identificatieplicht slechts zodanig uitbreiden dat bij acute terreurdreiging voor een nauw omschreven gebied en tijdsperiode zo’n verplichting mogelijk is. Dat gebeurt dan op last van de officier van justitie. Vanochtend vergaderde de ministerraad over het voorstel van Korthals.
de Volkskrant 26/10/2001
Het kabinet is tegen een algemene identificatieplicht, zoals België en Frankrijk kennen. Wel zullen burgers in de toekomst worden verplicht hun persoonsbewijs te tonen als sprake is van terroristische dreigingen. De huidige, beperkte identificatieplicht wordt daartoe uitgebreid, aldus kringen rond het kabinet.
Vandaag vergadert het kabinet erover. Na de aanslagen in de Verenigde Staten wordt in de Tweede Kamer aanzienlijk milder gedacht over het onderwerp, dat lange tijd taboe was.
CDA en VVD zijn voor een algemene identificatieplicht, waarbij burgers verplicht zijn altijd een persoonsbewijs bij zich te dragen. PvdA en D66 zijn daar nog steeds tegen, maar zijn bereid te praten over uitbreiding.
Enkele jaren geleden werd de identificatieplicht, die al gold voor officiële handelingen en voor bankzaken, uitgebreid tot voetbalstadions, het openbaar vervoer en de werkplek.
In deze gevallen is de burger overigens niet verplicht een persoonsbewijs bij zich te dragen. Wel moet hij, als er aanwijzingen zijn voor een strafbaar feit, alle medewerking verlenen voor identificatie. Desnoods moet hij mee naar het politiebureau. Dat gaat nu ook gelden voor terroristische dreigingen, als het aan het kabinet ligt.
Minister Korthals van Justitie had na de aanslagen al gezegd te denken aan uitbreiding van de identificatieplicht. Hij zei overigens niet de illusie te hebben dat daarmee veel terroristen kunnen worden ontdekt. Die zijn slim genoeg om een valse identiteit aan te nemen.
De D66-ministers in het kabinet lijken met de nu voorgestelde uitbreiding te kunnen leven. Minister Van Boxtel van Grotesteden- en Immigratiebeleid, vanouds tegenstander, is bijgedraaid sinds hij druk bezig is met een fraudebestendig paspoort met irisscan. De PvdA-bewindslieden tobben nog over uitbreiding.
Het Parool 26/10/2001
DEN HAAG – Er komt geen algemene identificatieplicht als het aan VVD-minister Benk Korthals (Justitie) ligt. De bestaande legitimatieplicht wordt wel uitgebreid. Wanneer sprake is van een concrete terroristische dreiging, kan de politie personen voortaan om een legitimatie vragen. Korthals weet zich gesteund door de regeringspartijen en het CDA.
Korthals noemt als voorbeeld de dreiging rondom de verkeerstunnels in Amsterdam en Rotterdam begin september.
Een anonieme brief waarin bomaanslagen in de Coen- en Zeeburgertunnel in Amsterdam en de Botlektunnel en de Beneluxtunnel in Rotterdam werden aangekondigd, leidde tot een grote verkeerschaos toen de tunnels tijdelijk werden gesloten voor het verkeer.
Het Parool, vrijdag 26 oktober
DEN HAAG – Er komt, als het aan VVD-minister Benk Korthals (Justitie) ligt, geen algemene identificatieplicht. De bestaande legitimatieplicht wordt wel uitgebreid. Wanneer sprake is van een concrete terroristische dreiging, kan de politie personen voortaan om een legitimatie vragen. Korthals weet zich gesteund door de regeringspartijen en het CDA.
Korthals noemt als voorbeeld de dreiging rondom de verkeerstunnels in Amsterdam en Rotterdam begin september. Een anonieme brief waarin bomaanslagen in de Coen- en Zeeburgertunnel in Amsterdam en de Botlektunnel en de Beneluxtunnel in Rotterdam werden aangekondigd, leidde tot een grote verkeerschaos toen de tunnels tijdelijk werden gesloten voor het verkeer. In een beperkte straal rondom ‘het bedreigde gebied’ mag de politie in de toekomst mensen om een legitimatie vragen. Wie die niet heeft, is niet strafbaar, maar moet wel meewerken aan zijn identificatie. Als de dreiging is opgelost, vervalt de identificatieplicht.
Het kabinet zal vandaag in de ministerraad over dit voorstel een besluit nemen.
de Volkskrant, Binnenland, 26 oktober 2001
Het kabinet is tegen een algemene identificatieplicht, zoals België en Frankrijk kennen. Wel zullen burgers in de toekomst worden verplicht hun persoonsbewijs te tonen als sprake is van terroristische dreigingen. De huidige, beperkte identificatieplicht wordt daartoe uitgebreid, aldus kringen rond het kabinet.
Vandaag vergadert het kabinet erover. Na de aanslagen in de Verenigde Staten wordt in de Tweede Kamer aanzienlijk milder gedacht over het onderwerp, dat lange tijd taboe was.
CDA en VVD zijn voor een algemene identificatieplicht, waarbij burgers verplicht zijn altijd een persoonsbewijs bij zich te dragen. PvdA en D66 zijn daar nog steeds tegen, maar zijn bereid te praten over uitbreiding.
Enkele jaren geleden werd de identificatieplicht, die al gold voor officiële handelingen en voor bankzaken, uitgebreid tot voetbalstadions, het openbaar vervoer en de werkplek.
In deze gevallen is de burger overigens niet verplicht een persoonsbewijs bij zich te dragen. Wel moet hij, als er aanwijzingen zijn voor een strafbaar feit, alle medewerking verlenen voor identificatie. Desnoods moet hij mee naar het politiebureau. Dat gaat nu ook gelden voor terroristische dreigingen, als het aan het kabinet ligt.
Minister Korthals van Justitie had na de aanslagen al gezegd te denken aan uitbreiding van de identificatieplicht. Hij zei overigens niet de illusie te hebben dat daarmee veel terroristen kunnen worden ontdekt. Die zijn slim genoeg om een valse identiteit aan te nemen.
De D66-ministers in het kabinet lijken met de nu voorgestelde uitbreiding te kunnen leven. Minister Van Boxtel van Grotesteden- en Immigratiebeleid, vanouds tegenstander, is bijgedraaid sinds hij druk bezig is met een fraudebestendig paspoort met irisscan. De PvdA-bewindslieden tobben nog over uitbreiding.