Dossier Europa

Het asiel- en immigratiebeleid ontwikkelt zich meer en meer op Europees niveau. Op dit beleid is nauwelijks parlementaire of juridische controle mogelijk. Het Europees parlement heeft nauwelijks iets te vertellen over dit beleidsterrein; nationale parlementen kunnen alleen op het laatste moment hun zegje doen.

Het Europees asielbeleid in 2000 volgt de totstandkoming van dit beleid. Vanaf het prille begin tot het Verdrag van Amsterdam. De nadruk ligt op de ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar, waarin de Koerdencrisis en de Kosovocrisis de motors vormden van het praktische Europese asielbeleid. Daarnaast wordt aan de hand van beleidsdocumenten uit de doeken gedaan hoe dit beleid in de dagelijkse praktijk vorm krijgt en vervolgens wordt omgezet in bindende afspraken tussen de Europese lidstaten. Het boek eindigt met de voorbereidingen van de Europese asieltop in oktober 1999 in Tampere.

lees meer

Hoofdstuk 1

Een proces van afsluiting

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Eén Europa. De slogans, affiches en spotjes op de tv schilderen ons een mooi plaatje voor. Geen grenzen, gelijke rechten en economische groei. Jongeren reizen van Noord naar Zuid, goederen zijn onbeperkt verplaatsbaar, ouderen verzekerd van hun bestaan.
Toch is er een groep die soms letterlijk uit de boot valt: asielzoekers en migranten. Waar critici eind jaren tachtig al voor vreesden wordt met de dag meer waarheid: niet-Europeanen zijn steeds minder welkom in Europa. Het gaat al zover dat zelfs vluchtelingen uit de Balkan niet meer welkom zijn in West-Europa. Toen voormalig vvd-voorman Bolkestein enkele jaren geleden voorstelde om in Europa voortaan alleen nog maar Europese asielzoekers op te vangen, tuimelde half Nederland nog over hem heen. Een paar jaar later, met Bolkestein inmiddels als nationale held door links en rechts geparachuteerd op een ­ niet zo – hoge Europese post, is ook dat al weer een lichtbaken uit lang vervolgen tijden. `De Balkan voor de Balkanvluchtelingen’, luidt nu het credo.

lees meer

Hoofdstuk 2

Europees asielbeleid in vogelvlucht

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Het lieflijke dorpje Schengen, gelegen aan de Moezel in Luxemburg, kreeg op 14 juni 1985 hoog bezoek. De regeringsleiders van Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk ondertekenden die dag het Akkoord van Schengen. Terugblikkend kan gesteld worden dat daarmee de eerste stap werd gezet op weg naar een gezamenlijk Europees asiel- en migratiebeleid. De regeringsleiders besloten namelijk om hun onderlinge binnengrenscontroles op te heffen. Het doel was om te komen tot een interne markt, waar kapitaal, goederen en personen vrijelijk heen en weer konden bewegen. De grenscontroles werden verplaatst naar de buitengrenzen van het ‘Schengengebied’.

lees meer

Hoofdstuk 3

Het Verdrag van Amsterdam

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

In 1996 start de zogenaamde Intergouvernementele Conferentie (igc) van de Europese Unie. Tijdens een igc staan institutionele en inhoudelijke hervormingen van de Europese Unie centraal. De uitbreiding van de Europese Unie met nieuwe lidstaten staat hoog op de agenda. Allerlei kwesties die raken aan de besluitvorming ­ en daarmee de machtsverhoudingen – binnen de EU nemen een prominente positie in.
Ook het Europese asiel- en migratiebeleid wordt door de regeringsleiders onder de loep genomen. Men wil twee grote kwesties regelen. De eerste is de integratie van Schengen in de Europese Unie. De Schengensamenwerking omvatte inmiddels alle lidstaten van de Europese Unie, met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

lees meer

Hoofdstuk 4

Schengen trekt de teugels aan

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Het Verdrag van Amsterdam, inclusief de afspraken over het toekomstige asiel- en migratiebeleid, treedt pas in werking als het verdrag door alle nationale parlementen is geratificeerd. Over de inhoud van het te voeren beleid zegt het Verdrag van Amsterdam feitelijk niet veel. Het geeft alleen aan op welke terreinen er gezamenlijk beleid moet komen.
In welke richting Europese beleidskringen denken wordt wel duidelijk in de winter van 1997, die in het teken staat van de dreigende ‘exodus’ van Irakese Koerden naar Europa. Op dat moment zijn er nog steeds grote verschillen in het asiel- en immigratiebeleid van de lidstaten van de Europese Unie. Sommige lidstaten ontvangen meer asielzoekers, terwijl andere lidstaten een soort gedoogbeleid ten aanzien van illegale immigranten voeren.

lees meer

Hoofdstuk 5

Het Oostenrijkse strategiedocument

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Terwijl binnen Schengen en de JBZ-Raad volop wordt geprobeerd zo veel mogelijk uit de Koerden-crisis te slepen, neemt Oostenrijk op 1 juli 1998 de voorzittershamer van de Raad van de Europese Unie over van Luxemburg. Traditioneel ontving Oostenrijk als vooruitgeschoven post richting Oostblok veel politieke vluchtelingen uit Oost-Europa. Ook na de val van de Muur was Oostenrijk voor veel vluchtelingen de toegangspoort tot Europa. Vanaf 1990 heeft dit geleid tot een zeer strenge wetgeving op het gebied van asiel en immigratie. Zo kent Oostenrijk al jarenlang dalende quota voor gezinshereniging, zeer korte asielprocedures, opvang voor slechts een derde van de asielzoekers en de beruchte Schubhafte, gevangenissen voor illegalen. Asielzoekers en immigranten vormen een constant thema in de Oostenrijkse politiek, waar extreem-rechtse politici als Jürgen Haider bij de laatste verkiezingen een kwart van de stemmen binnensleepten.

lees meer

Hoofdstuk6

Opvang in eigen regio

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999
Terwijl ambtenaren in het Oostenrijks strategiedocument proberen een samenhangende Europese asielstrategie te schetsen, die als leidraad voor de toekomst moet fungeren, wordt Europa geconfronteerd met de hoog oplopende crisis in Kosovo. Het biedt de mogelijkheid om een aantal al ontwikkelde concepten aan de praktijk te toetsen en andere concepten onder de politieke druk van het moment naar voren te schuiven.

lees meer

Hoofdstuk 7

Nederland neemt het voortouw

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Terwijl in de Kosovo-crisis alle onderwerpen van de Europese asielsamenwerking de revue passeren, werken ambtenaren op de achtergrond gestaag verder aan de zogenaamde geïntegreerde, pijleroverstijgende aanpak waartoe de Europese ministers eind 1998 besloten. Voortbordurend op de aanpak die voor het eerst werd gekozen tijdens de crisis rond de Koerden van eind 1997 (zie hoofdstuk 3) en als praktische invulling en vervanging van het gehavende Oostenrijkse strategiedocument (zie hoofdstuk 4), proberen de Europese landen spijkers met koppen te slaan. Tijdens de speciale asieltop in oktober 1999, waartoe de Europese regeringsleiders in 1998 besloten, moeten alle lijntjes samenkomen en dient de basis gelegd te worden voor het Europese asielbeleid van de volgende eeuw.

lees meer

Hoofdstuk 8

Europees asielbeleid in de volgende eeuw

Uit: Dossier Europa, Asielbeleid in 2000, Uitgeverij Papieren Tijger, september 1999

Het valt niet te voorspellen wat de top in Tampere precies zal opleveren. Berichten wijzen erop dat de voorbereidingen traag verlopen en dat de tegenstellingen tussen de eu-lidstaten traditioneel hoog oplopen. Tegelijkertijd kan juist een Europese top verrassingen opleveren. Bij een Europese top schuiven de regeringsleiders aan – er wordt zaken gedaan op hoog niveau. Daar wil nog weleens een stevige koehandel plaatsvinden.
Een bekend voorbeeld is de top van Essen uit 1994, toen premier Kok onverwacht akkoord ging met een uitbreiding van de bevoegdheden van de European Drugs Unit, de voorloper van Europol. Het Nederlandse parlement was maandenlang door de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken verzekerd dat dit niet zou gebeuren. Premier Kok en zijn topambtenaren van Algemene Zaken beslisten echter anders.

lees meer

Europees asielbeleid in 2000

Dossier Europa

Het Europees asielbeleid in 2000 Jelle van Buuren en Wil van der Schans

Uitgeverij De Papieren Tijger

ISBN 9067281042

prijs f25,-

Het asiel- en immigratiebeleid ontwikkelt zich meer en meer op Europees niveau. Op dit beleid is nauwelijks parlementaire of juridische controle mogelijk. Het Europees parlement heeft nauwelijks iets te vertellen over dit beleidsterrein; nationale parlementen kunnen alleen op het laatste moment hun zegje doen.Het Europees asielbeleid in 2000 volgt de totstandkoming van dit beleid. Vanaf het prille begin tot het Verdrag van Amsterdam. De nadruk ligt op de ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar, waarin de Koerdencrisis en de Kosovocrisis de motors vormden van het praktische Europese asielbeleid. Daarnaast wordt aan de hand van beleidsdocumenten uit de doeken gedaan hoe dit beleid in de dagelijkse praktijk vorm krijgt en vervolgens wordt omgezet in bindende afspraken tussen de Europese lidstaten. Het boek eindigt met de voorbereidingen van de Europese asieltop in oktober 1999 in Tampere.

Bestellingen kunt u richten aan:

Uitgeverij Papieren Tijger

Postbus 2599

4800 CN Breda

telefoon & fax: 076 5228375

e-mail: tijger@stelling.nl

web: http://www.stelling.nl/pt/index.html