gepubliceerd in Ravage nr 6, 27 april 2001 door OBIV
door Eric Timmerman
gepubliceerd in Ravage nr 2, 2 februari 2001
Onlangs werden in Amsterdam minstens twee mensen benaderd om de politie te voorzien van informatie over de plaatselijke kraakscene. Hoewel men zich uitgaf voor recherche c.q. Jeugd- en Zedenpolitie, ligt benaderingen door de Regionale Inlichtingendienst (RID) meer voor de hand.
De Amsterdamse politie heeft zich bij de ontruiming van de Kalenderpanden op 31 oktober van het vorige jaar nogal laten verrassen door de heftigheid van het verzet dat de krakers. Ook bij bezoeken van Vlaams Blokker Filip de Winter en Wereldbank topman Wolfensohn aan Amsterdam is het onrustig in de stad. Wanneer de top van het politiekorps, na kritiek van de toenmalige burgemeester Patijn, moet toegeven dat haar ‘informatiepositie’ niet meer zo goed is, kan je op je klompen aanvoelen wat er gaat gebeuren.
Vragen van het lid Halsema (GroenLinks) aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Justitie over inzage BVD in dossiers vreemdelingen.
(Ingezonden 6 december 2000)
1
Heeft u kennisgenomen van het WOB-onderzoek van het Buro Jansen & Jansen van 6 oktober 2000 om een overzicht van het aantal vreemdelingendossiers tussen 1992 en 2000 ingezien door de BVD en van het antwoord van het Ministerie van Justitie van 15 november jl.?
2
Bent u op de hoogte van de uitspraak van de voormalig minister van Binnenlandse Zaken, mevrouw I. Dales, dat vanaf 1 januari 1992 nauwkeurig wordt bijgehouden van welke personen de BVD bij het Ministerie van Justitie dossiers opvraagt? 1)
3
Kunt u een verklaring geven voor het niet kunnen overleggen van een overzicht als bedoeld in vraag 1, zoals blijkt uit het antwoord van het Ministerie van Justitie? Bent u bereid de Kamer een overzicht te verschaffen van het aantal vreemdelingendossiers van het Ministerie van Justitie dat de BVD vanaf 1992 jaarlijks heeft opgevraagd en/of ingzien?
4
Is het waar dat het aantal vreemdelingendossiers waarin de BVD inzage heeft in de loop der jaren aanzienlijk is toegenomen? Kunt u een verklaring geven voor deze stijging?
5
Kunt u uiteenzetten welke criteria gelden bij het indienen en het toekennen van dergelijke inzageverzoeken? Vormt het benaderen van vreemdelingen als mogelijke informant voor een inlichtingendienst een criterium op grond waarvan een vreemdelingendossier door de BVD mag worden ingezien?
6
Bestaat de mogelijkheid om de BVD inzage in vreemdelingendossiers te weigeren? In hoeveel gevallen heeft het Ministerie van Justitie een verzoek van de BVD voor inzage afgewezen?
1) Handelingen II, Vergaderjaar 1991-1992 nr. 65, blz. 4030.
In januari 2000 schreef Buro Jansen & Janssen een korte kritiek op de tweede versie van de nieuwe WIV. Deze kritiek borduurde voort op de eerdere artikelen, zoals die gepubliceerd werden in de WIV-special van het blad VD-AMOK. De kritiek werd naar alle kamerfracties gestuurd en in bewerkte versie in Trouw gepubliceerd.
door Eveline Lubbers en Louis Sévèke
Gepubliceerd in Vrij Nederland 5 februari 2000
Je zult maar op het Betuwelijntraject wonen en je mond niet kunnen houden! Een foldertje uitdelen tegen uitbreiding van Schiphol voor de brave Vereniging Milieudefensie? Militante actievoerder of bezorgde natuurbeschermer – het lijkt niet uit te maken. Voor je het weet beland je in het databestand van de nieuwe milieu-BVD.
Wie tegenwoordig een voorlichtingsavond bezoekt over de Betuwe-lijn of een spandoek vasthoudt van Milieudefensie moet er serieus rekening mee houden dat zijn naam in het bestand verdwijnt van het nieuwste landelijke inlichtingenteam het Centraal Informatie en Coördinatiepunt Infrastructurele Projecten, kortweg het CICI een broertje van de BVD. Dat blijkt uit stukken die het journalistieke onderzoeksbureau Jansen & Janssen via de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) boven tafel kreeg. CICI is de versluierende benaming voor het politieteam, dat als belangrijkste opdracht heeft om eco-activisten in de gaten te houden. Bij de kamerfractie van Groen Links maken ze zich zorgen. De opsporingsbevoegheden van de politie zijn vastgelegd. Maar inlichtingendiensten hoeven vooraf noch achteraf verantwoording af te leggen.
Eind vorig jaar verklaarde minister Peper nog dat er bij de BVD geen interesse bestaat voor Milieudefensie. Maar dat ligt blijkbaar toch even anders.
DEN HAAG (ANP) – De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD)
moet de Vereniging Milieudefensie met rust laten. Minister Peper
(Binnenlandse Zaken) heeft de Tweede Kamer waarschijnlijk onjuist
geïnformeerd, toen hij schreef dat de BVD geen taak zou hebben
bij het centraal informatie- en coördinatiepunt infrastructurele
projecten van de politie.
Dat zegt GroenLinks in een toelichting op een reeks schriftelijke
vragen aan de minister. GroenLinks-Kamerlid Varma wijst erop dat
uit onlangs openbaar gemaakte stukken blijkt dat het politiële
informatiepunt een grote belangstelling aan de dag legt voor
vreedzame, wettige acties van de Vereniging Milieudefensie, Natuur
en Milieu en Greenpeace. Dat de BVD een poging tot infiltratie in
Milieudefensie zou hebben gedaan staat volgens GroenLinks ook
haaks op de belofte van de minister. De partij maakt zich zorgen
over de vermenging van taken, bevoegdheden en werkzaamheden
tussen inlichtingendiensten van de politie en de BVD.
ANP/ANP : TWEEDE KAMER – GroenLinks: BVD moet
milieubeweging met rust laten Optioneel: MAAT 814 Intern: TK02
BVD – 02-Feb-2000 12:34:00 pm
Category: BIN/BIN
Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst krijgt wel zeer ruime tapbevoegdheden.
Willem Wagenaar en Wil van der Schans gepubliceerd in Trouw, Podium 20 januari 2000
Deze week bespreekt de Tweede Kamer het wetsvoorstel over de opvolger van de Binnenlandse Veiligheidsdienst: Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Als het aan de regering ligt krijgt deze dienst een brede taakomschrijving en zeer ruime bevoegdheden. Na kritiek vanuit de Tweede Kamer heeft de regering het wetsvoorstel op een aantal punten aangepast. Tegelijkertijd worden bevoegdheden op het gebied van afluisteren echter flink uitgebreid. Krijgt Nederland z’n eigen Echelon?
Sinds 1992 publiceert de BVD, de Binnenlandse Veiligheidsdienst, een verslag over het voorgaande jaar. Begin juni verscheen het jaarverslag van 1999. Hierbij gaat het om het openbare deel van het jaarverslag. Er bestaat namelijk ook nog een geheim deel. Dit wordt alleen besproken in de commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer. Hierin bespreken de voorzitters van de vier grootste partijen (in dit geval de VVD, PvdA, CDA en D66) een paar keer per jaar de operationele aspecten van het werk van de BVD. Hierbij gaat het dan vaak om meer actuele zaken waar (ook) de BVD bij betrokken is, zoals de beveiliging van het Joegoslavië-tribunaal of de bezetting van het huis van de griekse ambassadeur door Koerden (na de arrestatie van Öcalan).
aanh9900.394bvdonderzoeknaarmilieuactivisten aanh9900.394 bvd onderzoek naar milieuactivisten
aanh9900.394 bvd onderzoek naar milieuactivisten
Gemaakt: 22-12-1999 tijd: 14:41
RTF
2
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
16 december 1999
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de schriftelijke vragen van
– de leden Kant en Poppe, kenmerk 2990001270, mij toegezonden bij brief van 21 oktober 1999, en
DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES,
A. Peper
Commentaar op Wijzigingsnota Wet op Inlichtingen- en veiligheidsdiensten
november 1999 Buro Jansen & Janssen
In de artikelen 21 tot en met 28 van het voorstel voor een nieuwe WIV worden de bijzondere bevoegdheden van de diensten geregeld: inbreken, hacken, observeren en afluisteren worden gelegaliseerd.
In het eerste voorstel voor een nieuwe wet van februari 1998 liep de regering op het gebied van de bevoegdheden zo hard van stapel dat vanuit het hele politieke spectrum de nodige kritiek te horen was. Onder andere de introductie van het schenden van het briefgeheim zorgde voor de nodige onrust. Wie verwacht had dat deze kritiek enige invloed zou hebben op het nieuwe wetsvoorstel komt bedrogen uit. Er is geen enkele bevoegdheid geschrapt, er zijn er inmiddels alleen maar bijgekomen. Wat meer is: op het gebied van het aftappen van telecommunicatie zijn alle grenzen losgelaten en is de introductie van een Nederlandse variant op het Echelon-project wettelijk gezien geregeld.
Aflevering 14 van 9 april 1999
Criminele geheim agenten
De politie mag van de politiek niet meer met criminele burgerinfiltranten werken. De politie is echter niet het enige overheidsapparaat dat criminele burgers als infiltrant inzet. Dat doet de BVD ook. Maar het wordt de BVD vooralsnog niet verboden met criminele burgerinfiltranten te werken. Dat is volgens mij een probleem, met name omdat dan niet valt uit te sluiten dat de BVD ten behoeve van de opsporing van strafbare feiten zal doen wat de politiek de politie thans verbiedt.
Het is een feit van algemene bekendheid dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten hun kennis voor het grootste deel halen uit openbare bronnen. Er wordt gezegd dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten en dus ook de BVD hun kennis voor 80 tot zelfs 95% uit open bronnen halen. De rest van de informatie verzamelt de BVD deels door het onderscheppen van (gecodeerd) berichtenverkeer, deels door de inzet van informanten en geheim agenten. Blijkens artikel 21 van het wetsontwerp over de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, dat bestaande praktijk formaliseert, zijn de inlichtingen- en veiligheidsdiensten bevoegd tot de inzet van `natuurlijke personen’ (lees: burgerinformanten en -agenten) om gericht gegevens te verzamelen `omtrent personen en organisaties die voor de taakuitvoering van een dienst van belang kunnen zijn’.
26279 Verslag van de commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten over haar werkzaamheden in het jaar 1997 Nr. 2
VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG
Vastgesteld 21 januari 1999
De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties<1> heeft op 9 december 1998 overleg gevoerd met minister Peper van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de heer Melkert, voorzitter van de commissie voor de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten over:- het jaarverslag van de Binnenlandse veiligheidsdienst over 1997 (BiZa-98-737);
– het jaarverslag van de commissie voor de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer over 1997 (26279, nr. 1);
– het rapport “De politieke islam in Nederland”, toegezonden bij brief van de minister van Binnenlandse Zaken d.d. 15 juni 1998 (BiZa-98-702);
– schriftelijke vragen en antwoorden van de leden Van Oven en Valk inzake de Britse geheime dienst (aanhangsel II, vergaderjaar 1997-1998, nr. 818 en 1998-1999, nr. 150).
NIJMEGEN (Eindhovens Dagblad) – Op 18 juli 1980 ‘s avonds laat houdt de Nijmeegse politie aan de rand van de stad een fietser aan die door rood rijdt. De agenten willen graag in zijn tas kijken. De man weigert. Als ook na aandringen de fietser weigert zijn tas te openen, pakken de agenten de man vast, draaien zijn arm op zijn rug en kijken in de tas. Daarin zit een brandbom en een situatieschets van het kamp Heumensoord.
Enkele maanden geleden ontving de Tweede Kamer de nieuwe Wet Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). Dit wetsvoorstel vormde de aanleiding voor redactie van VD AMOK onder de titel Dossier WIV het themanummer uit te brengen. In dit themanummer wordt de nieuwe WIV uitgebreid besproken, wordt ingegaan op de achtergronden van inlichtingen- en veiligheidsdiensten en komen enkele bijzondere problemen aan de orde.
Wat is de kern van de veiligheids- en inlichtingendienstenproblematiek? De officiële doelstelling voor de geheime diensten omvat de bescherming van de democratische rechtsorde, staatsbelangen en strategische gegevens en het uitvoeren van veiligheidsonderzoeken. De inzet van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten levert problemen op.
Special over de BVD, met veel aandacht voor de WIV
De Nederlandse inlichtingendiensten krijgen een gigantische uitbreiding van bevoegdheden en de bestaande bescheiden openbaarheid rond hun reilen en zeilen nog verder te beperken.
Kabinet koerst op continuïteit met nieuwe WIV
De nieuwe WIV maakt geen schoon schip met de dubieuze praktijken waaraan de inlichtingendiensten zich in het verleden schuldig hebben gemaakt. De aanpassing aan de behoeften van de veiligheidsdiensten van grondwetsartikelen die de privacy van burgers moeten beschermen, lijkt een opmaat voor de nieuwe wetgeving. De bescherming van de burgerrechten en de democratische controle leggen het andermaal af tegen het belang van deze diensten.
Geen garanties tegen misbruik bevoegdheden
Het nieuwe wetsvoorstel moet in de eerste plaats adequate en effectieve garanties bieden tegen het misbruik van bijzondere bevoegdheden door inlichtingendiensten. Bij nadere beschouwing van de wet blijkt dat een kader dat de toetsing van de rechtmatigheid van de inzet van bijzondere bevoegdheden mogelijk moet maken, ontbreekt. Het lijkt slechts een kwestie van tijd dat burgers deze wetgeving zullen aanvechten bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Spioneren en opsporen in de regio
Na de Tweede Wereldoorlog is er, met de Gestapo in het achterhoofd, beslist dat de bevoegdheid tot opsporing door de politie en het inwinnen van inlichtingen strikt gescheiden moeten zijn. Toch kreeg ieder politiekorps in Nederland een aantal agenten in dienst die behalve het opsporen van wetsovertreders ook inlichtingen moeten verzamelen. Wat was in de laatste 50 jaar de praktijk en wat regelt de nieuwe wet over dit onderwerp.
De BVD heeft het gevaar van extreem-rechts steeds gebagatelliseerd
De Nederlandse inlichtingendiensten infiltreren, luisteren af, volgen, liegen en bedriegen. Dat is algemeen bekend. Publikaties over de bezigheden van de dienst beschrijven echter vooral haar aandacht voor linkse politieke groepen en personen. Toch is ook extreem-rechts onderwerp van aandacht. Welke extreem-rechtse groepen zijn door de BVD geobserveerd en waarom?
Tot de negentiger jaren opereerde de BVD vooral als schimmige geheime dienst die communisten, spionnen en linkse activisten in de gaten hield. Tegenwoordig is dat anders. Arthur Docters van Leeuwen, hoofd van de BVD van 1989 tot 1994 wist zowel verstokte BVD’ers als de toenmalige minister van binnenlandse zaken Ien Dales te overtuigen van de noodzaak van een koerswijziging in plaats van een afslanking van de inlichtingendienst. Het terrein dat Docters zag braakliggen was het grensvlak van de onderwereld met de bovenwereld: de corrupte ambtenaar, de door criminelen beïnvloedde politicus.
Duitse veiligheidsdienst loopt in eigen val
10 augustus 1994: op het vliegveld van München worden twee nucleaire smokkelaars gearresteerd, vlak nadat ze met lijndienst 3369 van Lufthansa uit Moskou waren geland. Later die dag werd in een hotel nog een handlanger opgepakt. In hun bagage werd een aanzienlijke hoeveelheid plutonium en lithium ontdekt. Wereldwijd werd geschokt hierop gereageerd. De Bundesnachrichtendienst (BND, de Duitse veiligheidsdienst) had het spoor naar de smokkelaars ontdekt en beschouwde de arrestatie als een triomf. Maar uiteindelijk zou deze triomf leiden tot een politiek schandaal van grote omvang, waarin de BND het trieste middelpunt vormde. Wat was er misgegaan?