De Groene Amsterdammer

“Die man is een soort Raspoetin, hij overleeft alles”. Een voormalig medewerker van de Inlichtingendienst Buitenland (IDB) neemt geen blad voor de mond over het ex-hoofd van de Dienst, K.M. Meulmeester. De vergelijking met de intrigant aan het Russische hof tekent de sfeer waarin de IDB werd opgeheven. De IDB was behalve de kleinste, ook de rumoerigste geheime dienst van Nederland. Interne conflicten, infiltratie door de Israëlische Mossad, machtsstrijd tussen ministeries, lekken naar de pers, rondom de IDB was het nooit stil. Zelfs de opheffing in 1994 maakte daar geen eind aan. In juni van dit jaar bekende premier Kok dat zijn voorganger de Kamer had misleid. Het IDB archief is ondanks Lubbers belofte grotendeels door de papierversnipperaar gejaagd. En wie denkt dat de schermutselingen daarmee tot een eind zijn gekomen heeft het mis. Het voormalig hoofd van de IDB blijkt in het geheim onder de hoede van het ministerie van Algemene Zaken nog steeds een groep spionnen te leiden. Meulmeester is terug maar eigenlijk ook nooit weggeweest. lees meer

De Militaire Inlichtingendienst (MID) is in vergelijking met de BVD de laatste vijf jaar niet zo veel in het nieuws ge weest. Dat kan twee dingen betekenen. Ofwel ze zijn er in geslaagd hun geheime activiteiten bijzonder goed te verbergen. Ofwel ze zijn echt `braaf’ geworden en beperken zich tot het controleren van sloten, het schuiven met stapels papier en het nagaan van antecedenten van militair personeel. lees meer

Enkele jaren geleden luisterde de Amsterdamse taxichauffeur Evert Reydon naar een radioprogramma over Rusland. Een van de stemmen in het programma herkende hij, die van de uit Rusland afkomstige tolk Nederlands Kiril Bratsev. Reydon belde naar de studi o en liet zijn groeten overbrengen aan de man waarmee hij “dertig jaar geleden onder niet zo prettige omstandigheden heeft samengewerkt”. Bratsev had als tolk opgetreden in een proces tegen de Nederlander in Kiev. Reydon was toen nog geen taxich auffeur maar geheim agent. Samen met collega Lou de Jager werd hij in 1961 in de Sovjet-Unie veroordeeld wegens spionage. lees meer

Of: Hoe Boerenveen geofferd werd

Een luitenant van Bouterse wordt door Amerikaanse undercover- agenten in de val gelokt en veroordeeld voor het aanbieden van faciliteiten voor drugssmokkel. De hele aktie heeft veel weg van een DEA-operatie opgezet om de Surinaamse legerleiding te associeren met cocaïne-handel. Het initiatief hiervoor was afkomstig uit Nederland, via de infiltrant Dirk Stotijn die werkt voor de CRI en de DEA. Officeel heeft de CRI de man van de zaak afgehaald meteen toen bleek dat de Surinaamse legerleiding in het spel was. De informant liep op eigen initiatief over naar de DEA, die de operatie doorzette.
De afgelopen week is gebleken dat de CRI in ieder geval altijd van de voortgang op de hoogte is gehouden door op de Amerikaanse Ambassade gestationeerde DEA-ers. De betrokken ministers werden nooit ingelicht.
Buro Jansen & Janssen dook in de archieven om de rol van Dirk Stotijn tijdens het Boerenveen-proces te analyseren. De vraag dringt zich op of de CRI met het officieel terugtrekken van de informant, niet juist de weg vrijmaakte voor een DEA- operatie tegen Bouterse. lees meer

Van de hoed en de rand.

Of: Hoe Boerenveen geofferd werd

Gepubliceerd in Ultimatum, voorjaar 1994

Een luitenant van Bouterse wordt door Amerikaanse undercover- agenten in de val gelokt en veroordeeld voor het aanbieden van faciliteiten voor drugssmokkel. De hele aktie heeft veel weg van een DEA-operatie opgezet om de Surinaamse legerleiding te associeren met cocaïne-handel. Het initiatief hiervoor was afkomstig uit Nederland, via de infiltrant Dirk Stotijn die werkt voor de CRI en de DEA. Officeel heeft de CRI de man van de zaak afgehaald meteen toen bleek dat de Surinaamse legerleiding in het spel was. De informant liep op eigen initiatief over naar de DEA, die de operatie doorzette.
De afgelopen week is gebleken dat de CRI in ieder geval altijd van de voortgang op de hoogte is gehouden door op de Amerikaanse Ambassade gestationeerde DEA-ers. De betrokken ministers werden nooit ingelicht.
Buro Jansen & Janssen dook in de archieven om de rol van Dirk Stotijn tijdens het Boerenveen-proces te analyseren. De vraag dringt zich op of de CRI met het officieel terugtrekken van de informant, niet juist de weg vrijmaakte voor een DEA- operatie tegen Bouterse.

lees meer

Iedere inlichtingendienst waarover Nederland beschikt is betrokken bij Suriname. De gebeurtenissen in de voormalige kolonie zijn complexer dan de departementale indeling van de Nederlandse inlichtingendiensten. Het gevolg is een overlap in aandachtsgebieden, competentie-geschillen en gevallen van landjepik. Onduidelijk is welke dienst zich met welk aspect bezighoudt. De samenwerking met Amerikaanse diensten is een complicerende factor. Overwegingen van hogere buitenlandse politiek en inmenging van de Verenigde Staten bevorderen de inzichtelijkheid ook niet. lees meer

Kan men een geheime dienst opheffen? Sommigen menen dat dit niet mogelijk is. De in archieven opgeslagen eindprodukten en de netwerken, die daaraan ten grondslag liggen worden simpelweg van de ene dienst op de andere overgedragen, desnoods via de vrije markt. Voorbeelden van dit verschijnsel zijn te vinden in de geschiedenis van de fascistische geheime diensten. Ook in de discussie over de Stasi vind je het thema terug. lees meer

De oorlog van de FBI tegen de ‘binnenlandse vijand’

Uit: Konfrontatie nr. 12, juli 1992, buro Jansen & Janssen.

De Bom

Een kleine stopwatch verstopt onder de vensterbank in een kamer van het Amerikaanse Congres tikt haar laatste seconden weg. Het is 7 november 1983, precies om 23.00 uur ontploft er een bom op Capitol Hill.
Deze aanslag kwam voor de FBI op een buitengewoon goed moment. Het vinden van de daders zou het image van de Dienst als effectieve en betrouwbare bewaker van de binnenlandse veiligheid weer wat kunnen opkrikken.
Naar buiten toe deed de afdeling Voorlichting van de FBI de aanslag af als een relatief onbetekenend incident veroorzaakt door een geïsoleerd groepje radikalen.

lees meer

Een kleine stopwatch verstopt onder de vensterbank in een kamer van het Amerikaanse Congres tikt haar laatste seconden weg. Het is 7 november 1983, precies om 23.00 uur ontploft er een bom op Capitol Hill. lees meer

Suriname, de media en de ‘War on Drugs’

In iets verkorte vorm gepubliceerd in Ultimatum, feb/mrt 1992

Afgelopen zomer barstte de geruchtenmachine over Suriname los in de media. Een stroom van ‘onthullingen’ over betrokkenheid van de Surinaamse legerleiding bij drugshandel werd aangevuld met alarmerende berichten over infiltratie van de Nederlandse ambtenarij om de coke in goede banen te leiden. Harde feiten ofer daadwerkelijk omgekochte politie- en justitiemensen zijn echter vooralsnog niet boven tafel gekomen. Wat er bleef hangen was niet alleen de konnektie Suriname & Drugs, maar ook het onbehaaglijke gevoel dat er iets niet klopte, het idee dat er meer achter zat…
Een rekontstruktie.

lees meer

Suriname, de media en de ‘War on Drugs’

Afgelopen zomer barstte de geruchtenmachine over Suriname los in de media. Een stroom van ‘onthullingen’ over betrokkenheid van de Surinaamse legerleiding bij drugshandel werd aangevuld met alarmerende berichten over infiltratie van de Nederlandse ambtenarij om de coke in goede banen te leiden. Harde feiten ofer daadwerkelijk omgekochte politie- en justitiemensen zijn echter vooralsnog niet boven tafel gekomen. Wat er bleef hangen was niet alleen de konnektie Suriname & Drugs, maar ook het onbehaaglijke gevoel dat er iets niet klopte, het idee dat er meer achter zat… lees meer

Hoofdstuk 5, Regenjassendemokratie

De BVD heeft heel nadrukkelijk geen opsporingsbevoegdheden. Na de oorlog lag de herinnering aan de Gestapo, de politieke politie van de Duitsers nog te vers in het geheugen. Formeel wordt in de wet dan ook nog steeds vastgehouden aan de radikale scheiding tussen inlichtingenwerk en opsporingsdoeleinden.
Het werk van de BVD is niet gebonden aan het Wetboek van Strafvordering. Dat houdt onder meer in dat een BVD-er ongewapend is en nooit iemand mag aanhouden. Maar het betekent ook dat het door niemand te controleren is hoe de BVD aan haar informatie komt. Omdat er geen regels zijn waar de Dienst zich aan hoeft te houden én omdat de BVD formeel geen opsporingswerk doet, is er bijna nooit aanleiding tot rechterlijke toetsing. De enkele keren dat het wel zover komt dat een BVD-er ter verantwoording wordt geroepen door een rechter, beroept hij zich altijd op de noodzaak tot geheimhouding om te voorkomen dat er teveel bekend zou worden over de werkwijze van de Dienst. BVD-informatie als bewijsmateriaal is in Nederland dan ook zeer omstreden. lees meer