Afgelopen januari is opnieuw een dierenrechtenactivist benaderd door de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD). Ook in dit geval was het aanvankelijk onduidelijk dat het om een BVD-benadering ging. Dat gebeurde ook in maart/april vorig jaar.
Op woensdag 2 januari 2002 werd de betreffende activist, we noemen hem Karel, gebeld door een man die zei dat hij werkte bij de recherche van de politie in Limburg. Eerder had Karel zelf eens contact opgenomen met de politie over strafbare feiten waarvan hij wat wist, die niets met (dierenrechten)activisme te maken hadden. De rechercheman zei dat hij over die zaken, ‘en nog wat dingen’, eens verder wilde praten. Hij wilde Karel dicht bij diens huis oppikken om iets te gaan drinken. Karel en de man, Peter van Baal, maakten een afspraak voor de volgende dag. Karel nam contact met ons op. Wij waarschuwden meteen dat dit geen gewone recherche was. Peter van Baal is immers een bekende RID-er van de regiopolitie Limburg-Noord. Bovendien verwachtten wij dat het om een benadering voor de BVD zou gaan.
De volgende dag, om twee uur, werd Karel opgepikt door twee mannen in een blauwe Opel Vectra: Peter van Baal en Arie Valentijn. De eerste legitimeert zich als medewerker van de regionale recherche van de regiopolitie Limburg-Noord. Arie maakt zich niet verder bekend. In een restaurant langs de snelweg praten de drie vervolgens een klein uurtje. Met name Van Baal is aan het woord over het onderwerp waarover Karel al eens eerder contact had gehad met de politie. Valentijn praat wat in het algemeen over politiek en maatschappij. Op de terugweg, in de auto, verschuift het gespreksonderwerp. Valentijn brengt het gesprek op dierenrechtenactivisme en Karels activiteiten en belangstelling op dat vlak. Karel houdt zich op de vlakte. Tenslotte wordt afgesproken dat ze binnenkort nog wel eens af zullen spreken. De politie zal dan wel contact opnemen. Als Karel dat wil dan kan hij ook zelf met de politie contact opnemen.
Op dinsdag 8 januari heeft Karel zelf contact opgenomen met Peter van Baal om hem te laten weten dat hij geen verder contact wilde met de politie/BVD. Van Baal zegt dan dat hij dat ook wel verwacht had en dat zij ook niet meer wilden, omdat ze wisten dat Karel contact met het OBIV had. Hij vond het wel erg vervelend dat het zo gegaan was: dat zij Karel niet verteld hadden dat Valentijn BVD-er was. Hij wilde daar nog wel met hem over praten, maar dat moest dan meteen. Een afspraak later in de week kon absoluut niet.
In maart/april 2001 werd door dezelfde Arie Valentijn, van de BVD, de Nijmeegse actievoerder ‘Frans’ benaderd. Het verhaal over die benadering brachten wij naar buiten op 30 april. Je kunt het nog steeds nalezen op http://squat.net/nijmegen/bvd/.
Bij de benadering van Frans werd hem pas in een hotelkamer duidelijk dat hij met de BVD te maken had en niet met de politie, zoals men gezegd had. In het geval van Karel is dat helemaal niet tegen hem gezegd. Pas toen Karel daar via ons over ingelicht was werd dat toegegeven.
Peter van Baal is dus medewerker van de Regionale Inlichtingendienst (RID). Ieder politiekorps beschikt over een RID. Zo’n dienst kent twee taken: informatievergaring in het kader van de (regionale) openbare orde en werkzaamheden verrichten ten behoeve van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD). De BVD dient, kort gezegd, de staatsveiligheid te garanderen en doet onder meer onderzoek naar gewelddadig activisme. Het openbare orde-werk gebeurt onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. Het betreft een politietaak. Het BVD-werk wordt onder verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken verricht. Als BVD-er hebben de RID-medewerkers andere (verdergaande) bevoegdheden dan als politiemens. Als politiemens daarentegen beschikt de RID-er over opsporingsbevoegdheid en kan hij/zij bijvoorbeeld een vuurwapen dragen. Dat is voor een BVD-er niet weggelegd.
Oproep!!
De verhalen van Karel en Frans zijn helaas niet enig in hun soort. Zeker in Nijmegen hebben we in de afgelopen tien jaar de nodige, voor Nederland unieke, informatie en ervaring opgebouwd over het werken van inlichtingendiensten in de praktijk. In Nijmegen zijn een achttal BVD-agenten bekend geworden: sommigen werden ontmaskerd, anderen stopten zelf met hun werkzaamheden en maakten hun verhaal, sinds 1993 via OBIV, wereldkundig. In 1990 werd via het boek De tragiek van een geheime dienst, de hele plaatselijke BVD-afdeling ontmaskerd. In 1998 verscheen van ons het boek Operatie Homerus, spioneren voor de BVD (Uitgeverij Papieren Tijger, Breda, ISBN 90-6728-100-X). In het boek wordt een reconstructie gemaakt van een langdurige infiltratie in buitenparlementair links. Ook de verhalen van eerder bekend geworden BVD-agenten komen in het boek aan bod.
Als je zelf ook met een inlichtingendienst in aanraking bent geweest of dat nog komt, dan horen we graag je verhaal. We kunnen dan samen kijken wat er mee te doen: publiciteit zoeken, een klacht indienen, zaken verder uitzoeken, of juist niet. Deze oproep geldt natuurlijk ook voor mensen die al (geruime tijd) voor een dienst werken, maar meer informatie willen of met hun werk willen stoppen. Je zult niet de eerste zijn die zijn/haar verhaal bekend maakt en op zo’n manier een punt achter zijn/haar inlichtingencarrière kan zetten. Het is ook prettiger zelf met je verhaal te komen, dan plotseling door anderen ontmaskerd te worden.
Je kunt ons schrijven, mailen of (iets lastiger misschien) aanspreken. Je hoeft daarvoor niet in Nijmegen te wonen en ook niet persé activist(e) te zijn,
Onderzoeksbureau inlichtingen- en veiligheidsdiensten (OBIV)
postbus 1501
6501 BM NIJMEGEN
email: obiv@dds.nl