Van nieuwsblog.burojansen.nl

WASHINGTON — The Pentagon’s inspector general is investigating allegations that military officials have skewed intelligence assessments about the United States-led campaign in Iraq against the Islamic State to provide a more optimistic account of progress, according to several officials familiar with the inquiry.
The investigation began after at least one civilian Defense Intelligence Agency analyst told the authorities that he had evidence that officials at United States Central Command — the military headquarters overseeing the American bombing campaign and other efforts against the Islamic State — were improperly reworking the conclusions of intelligence assessments prepared for policy makers, including President Obama, the government officials said.
Fuller details of the claims were not available, including when the assessments were said to have been altered and who at Central Command, or Centcom, the analyst said was responsible. The officials, speaking only on the condition of anonymity about classified matters, said that the recently opened investigation focused on whether military officials had changed the conclusions of draft intelligence assessments during a review process and then passed them on.
Photo
Iraqi Army recruits in Taji in April with U.S. Army trainers. About 3,400 American troops are advising Iraqi forces. Credit John Moore/Getty Images
The prospect of skewed intelligence raises new questions about the direction of the government’s war with the Islamic State, and could help explain why pronouncements about the progress of the campaign have varied widely.
Legitimate differences of opinion are common and encouraged among national security officials, so the inspector general’s investigation is an unusual move and suggests that the allegations go beyond typical intelligence disputes. Government rules state that intelligence assessments “must not be distorted” by agency agendas or policy views. Analysts are required to cite the sources that back up their conclusions and to acknowledge differing viewpoints.
Under federal law, intelligence officials can bring claims of wrongdoing to the intelligence community’s inspector general, a position created in 2011. If officials find the claims credible, they are required to advise the House and Senate Intelligence Committees. That occurred in the past several weeks, the officials said, and the Pentagon’s inspector general decided to open an investigation into the matter.
Spokeswomen for both inspectors general declined to comment for this article. The Defense Intelligence Agency and the White House also declined to comment.
Col. Patrick Ryder, a Centcom spokesman, said he could not comment on a continuing inspector general investigation but said “the I.G. has a responsibility to investigate all allegations made, and we welcome and support their independent oversight.”
Numerous agencies produce intelligence assessments related to the Iraq war, including the Defense Intelligence Agency, the Central Intelligence Agency and others. Colonel Ryder said it was customary for them to make suggestions on one another’s drafts. But he said each agency had the final say on whether to incorporate those suggestions. “Further, the multisource nature of our assessment process purposely guards against any single report or opinion unduly influencing leaders and decision makers,” he said.
It is not clear how that review process changes when Defense Intelligence Agency analysts are assigned to work at Centcom — which has headquarters both in Tampa, Fla., and Qatar — as was the case of at least one of the analysts who have spoken to the inspector general. In the years since the Sept. 11, 2001, attacks, the Pentagon has relocated more Defense Intelligence Agency analysts from the agency’s Washington headquarters to military commands around the globe, so they can work more closely with the generals and admirals in charge of the military campaigns.
Mr. Obama last summer authorized a bombing campaign against the Islamic State, and approximately 3,400 American troops are currently in Iraq advising and training Iraqi forces. The White House has been reluctant, though, to recommit large numbers of ground troops to Iraq after announcing an “end” to the Iraq war in 2009.
The bombing campaign over the past year has had some success in allowing Iraqi forces to reclaim parts of the country formerly under the group’s control, but important cities like Mosul and Ramadi remain under Islamic State’s control. There has been very little progress in wresting the group’s hold over large parts of Syria, where the United States has done limited bombing.
Some senior American officials in recent weeks have provided largely positive public assessments about the progress of the military campaign against the Islamic State, a Sunni terrorist organization that began as an offshoot of Al Qaeda but has since severed ties and claimed governance of a huge stretch of land across Iraq and Syria. The group is also called ISIS or ISIL.
Continue reading the main story
Obama’s Evolution on ISIS
Some of President Obama’s statements about the American strategy to confront ISIS and its effectiveness.
In late July, retired Gen. John Allen — who is Mr. Obama’s top envoy working with other nations to fight the Islamic State — told the Aspen Security Forum that the terror group’s momentum had been “checked strategically, operationally, and by and large, tactically.”
“ISIS is losing,” he said, even as he acknowledged that the campaign faced numerous challenges — from blunting the Islamic State’s message to improving the quality of Iraqi forces.
During a news briefing last week, Defense Secretary Ashton B. Carter was more measured. He called the war “difficult” and said “it’s going to take some time.” But, he added, “I’m confident that we will succeed in defeating ISIL and that we have the right strategy.”
But recent intelligence assessments, including some by Defense Intelligence Agency, paint a sober picture about how little the Islamic State has been weakened over the past year, according to officials with access to the classified assessments. They said the documents conclude that the yearlong campaign has done little to diminish the ranks of the Islamic State’s committed fighters, and that the group over the last year has expanded its reach into North Africa and Central Asia.
Critics of the Obama administration’s strategy have argued that a bombing campaign alone — without a significant infusion of American ground troops — is unlikely to ever significantly weaken the terror group. But it is not clear whether Defense Intelligence Agency analysts concluded that more American troops would make an appreciable difference.
In testimony on Capitol Hill this year, Lt. Gen. Vincent R. Stewart, the agency’s director, said sending ground troops back into Iraq risked transforming the conflict into one between the West and ISIS, which would be “the best propaganda victory that we could give.”
“It’s both expected and helpful if there are dissenting viewpoints about conflicts in foreign countries,” said Micah Zenko, a fellow at the Council on Foreign Relations and author of a forthcoming book, “Red Team,” that includes an examination of alternative analysis within American intelligence agencies. What is problematic, he said, “is when a dissenting opinion is not given to policy makers.”
The Defense Intelligence Agency was created in 1961, in part to avoid what Robert McNamara, the Secretary of Defense at the time, called “service bias.” During the 1950s, the United States grossly overestimated the size of the Soviet missile arsenal, a miscalculation that was fueled in part by the Air Force, which wanted more money for its own missile systems.
During the Vietnam War, the Defense Intelligence Agency repeatedly warned that even a sustained military campaign was unlikely to defeat the North Vietnamese forces. But according to an internal history of the agency, its conclusions were repeatedly overruled by commanders who were certain that the United States was winning, and that victory was just a matter of applying more force.
“There’s a built-in tension for the people who work at D.I.A., between dispassionate analysis and what command wants,” said Paul R. Pillar, a retired senior Central Intelligence Agency analyst who years ago accused the Bush administration of distorting intelligence assessments about Iraq’s weapons programs before the beginning of the Iraq war in 2003.
“You’re part of a large structure that does have a vested interest in portraying the overall mission as going well,” he said.
By MARK MAZZETTI and MATT APUZZOAUG. 25, 2015
Find this story at 25 August 2015
© 2015 The New York Times Company

Van nieuwsblog.burojansen.nl

The Islamic State in Iraq and Syria (ISIS) does not pose the biggest threat to the U.S., according to a former leader of the CIA.
It isn’t even in the top three.
“Despite that significant threat from ISIS, it is not the most significant threat to the homeland today,” former CIA deputy and acting Director Michael Morell said on Monday. “The most significant threat to the homeland today still comes from al Qaeda and three al Qaeda groups in particular.”
Those three al Qaeda subgroups — including the “core” al Qaeda branch in Afghanistan and Pakistan as well as affiliates in Yemen and Syria — have shown more willingness to confront the U.S. on its home soil, Morell said.
Of those, the most dangerous is the Yemen branch, known as al Qaeda in the Arabian Peninsula (AQAP).
“The last three attempted attacks to the United States were by al Qaeda in Yemen,” Morell said. He was referring to the failed 2009 “underwear bomber” plot on Christmas Day, as well as a scuttled 2010 plan to insert bombs into printer ink cartridges and the 2012 discovery of a plan to destroy a plane with a non-metallic suicide vest.
“They have the ability to bring down an airliner in the United States of America tomorrow,” Morell said during remarks at the National Press Club.
The two other groups posing a significant threat to the U.S., he added, were the Syria-based Khorasan Group and the original senior leadership of al Qaeda, including head Ayman al-Zawahiri.
The remarks come after dramatic new gains by ISIS in Iraq. Over the weekend, the extremist group captured the city of Ramadi, a critical regional capital, in a major setback for the U.S.-backed Iraqi government.
On Monday, Morell appeared unfazed by that development.
“There’s going to be ups and downs in this war,” he said. “There’s going to be battles won and battles lost. This is a battle lost.”
“I do think that, when you look at the broader context, taking back 25 percent of the territory that they took in their blitzkrieg, it looks pretty good,” Morell added. “And I have confidence that the strategy that we have in place is eventually going to win back Iraq.”
Morell, who retired from the CIA in 2013, is promoting a new book he wrote about the fight against al Qaeda, called The Great War of Our Time.
By Julian Hattem – 05/18/15 11:26 AM EDT
Find this story at 18 May 2015
©2015 Capitol Hill Publishing Corp

Van nieuwsblog.burojansen.nl

Almost three years ago the Defense Intelligence Agency (DIA) of the U.S. Dept of Defense accurately characterized the conflict in Syria and predicted the emergence of the Islamic State. This stunning revelation has emerged as a result of a Freedom of Information Act law suit filed by Judicial Watch in connection with the House Select Committee on Benghazi.
The heavily redacted August 2012 seven page intelligence report reveals the following:
1. Defense Intelligence Agency (DIA) confirmed the sectarian core of the Syrian insurgency. It says
“EVENTS ARE TAKING A CLEAR SECTARIAN DIRECTION. THE SALAFIST, THE MUSLIM BROTHERHOOD, AND AQI ARE THE MAJOR FORCES DRIVING THE INSURGENCY IN SYRIA.” (capitalization in the report; AQI = Al Queda in Iraq)
This analysis is in sharp contrast with western media and political elite which has characterized the “Syrian revolution” as being driven by protestors in a quest for “democracy and freedom”.
2. DIA confirmed the close connection between Syrian opposition and Al Queda. The report says
“AQI SUPPORTED THE SYRIAN OPPOSITION FROM THE BEGINNING, BOTH IDEOLOGICALLY AND THROUGH THE MEDIA….. AQI CONDUCTED A NUMBER OF OPERATIONS IN SEVERAL SYRIAN CITIES UNDER THE NAME JAISH AL NUSRAH (VICTORIOUS ARMY)”
3. DIA confirmed that the Syrian insurgency was enabling the renewal of Al Queda in Iraq and Syria. The report says,
“THERE WAS A REGRESSION OF AQI IN THE WESTERN PROVINCES OF IRAQ DURING THE YEARS OF 2009 AND 2010; HOWEVER, AFTER THE RISE OF THE INSURGENCY IN SYRIA, THE RELIGIOUS AND TRIBAL POWERS IN THE REGIONS BEGAN TO SYMPATHIZE WITH THE SECTARIAN UPRISING. THIS SYMPATHY APPEARED IN FRIDAY PRAYER SERMONS, WHICH CALLED FOR VOLUNTEERS TO SUPPORT THE SUNNIS IN SYRIA.”
4. DIA predicted the Syria government will survive but foreign powers and the opposition will try to break off territory to establish an opposition ‘capital’ as was done in Libya. The report says,
“THE REGIME WILL SURVIVE AND HAVE CONTROL OVER SYRIAN TERRITORY…… OPPOSITION FORCES ARE TRYING TO CONTROL THE EASTERN AREAS ADJACENT TO THE WESTERN IRAQI PROVINCES (MOSUL AND ANBAR), IN ADDITION TO NEIGHBORING TURKISH BORDERS. WESTERN COUNTRIES, THE GULF STATES AND TURKEY ARE SUPPORTING THESE EFFORTS. THIS HYPOTHESIS IS MOST LIKELY IN ACCORDANCE WITH THE DATA FROM RECENT EVENTS, WHICH WILL HELP PREPARE SAFE HAVENS UNDER INTERNATIONAL SHELTERING, SIMILAR TO WHAT TRANSPIRED IN LIBYA WHEN BENGHAZI WAS CHOSEN AS THE COMMAND CENTER OF THE TEMPORARY GOVERNMENT.”
5. DIA predicted the expansion of Al Queda and declaration of “Islamic State” (two years before it happened). The report says
“IF THE SITUATION UNRAVELS THERE IS THE POSSIBILITY OF ESTABLISHING A DECLARED OR UNDECLARED SALAFIST PRINCIPALITY IN EASTERN SYRIA AND THIS IS EXACTLY WHAT THE SUPPORTING POWERS TO THE OPPOSITION WANT, IN ORDER TO ISOLATE THE SYRIAN REGIME WHICH IS CONSIDERED THE STRATEGIC DEPTH OF THE SHIA EXPANSION (IRAQ AND IRAN). THE DETERIORATION OF THE SITUATION HAS DIRE CONSEQUENCES ON THE IRAQI SITUATION…… THIS CREATES THE IDEAL ATMOSPHERE FOR AQI TO RETURN TO ITS OLD POCKETS IN MOSUL AND RAMADI, AND WILL PROVIDE A RENEWED MOMENTUM UNDER THE PRESUMPTION OF UNIFYING THE JIHAD AMONG SUNNI IRAQ AND SYRIA AND THE REST OF THE SUNNIS IN THE ARAB WORLD AGAINST WHAT IT CONSIDERS ONE ENEMY, THE DISSENTERS. ISI COULD ALSO DECLARE AN ISLAMIC STATE THROUGH ITS UNION WITH OTHER TERRORIST ORGANIZATIONS IN IRAQ AND SYRIA, WHICH WILL CREATE GRAVE DANGER IN REGARDS TO UNIFYING IRAQ AND THE PROTECTION OF ITS TERRITORY.”
The last prediction (in summer 2012) is especially remarkable since it predates the actual declaration of the “Islamic State” by two years.
The August and September 2012 secret reports were sent to the Secretary of State, Secretary of Defense, State Department, Department of Defense and U.S. Central Command.
Conclusions and Questions
The Defense intelligence report accurately characterized the sectarian core of the Syrian opposition and predicted the renewal and growth of ISIS leading to the declaration of an “Islamic State”.
The consequence has been widespread death and destruction. Today much of the world looks on in horror as ISIS military forces murder and behead Palmyra soldiers and government supporters and threaten the destruction of one of humanity’s greatest archaeological treasures.
Knowing what was in this report raises the following questions:
* Why did the U.S. Government not change their policy?
* Why did the U.S. Government continue to demonize the secular Assad government and actively support a Syrian insurgency where “THE SALAFIST, MUSLIM BROTHERHOOD, AND AQI ARE THE MAJOR FORCE”?
* Why did the U.S. Government prevent mainstream media from seeing and reporting on this intelligence in 2012? (It might have quieted the barking hounds of war.)
* Why did the U.S. Government continue to allow the shipping of weapons to the Syrian opposition, as documented in another secret report from September 2012?
* Is the destruction and mayhem the result of a mistake or is it intentional?
Intentional or not, aren’t the U.S. government and Gulf/NATO/Turkey allies significantly responsible for the mayhem, death and destruction we are seeing in Iraq and Syria today?
Rick Sterling is a founding member of Syrian Solidarity Movement. He can be reached at rsterling1@gmail.com
Posted By Rick Sterling On May 22, 2015 @ 8:55 am In articles 2014 onward | Comments Disabled
Find this story at 22 May 2015
Copyright http://www.counterpunch.org/

Van nieuwsblog.burojansen.nl

A year ago this month, fighters from the self-proclaimed Islamic State declared they had established a caliphate in the territories they controlled in Iraq and Syria. Since then, the Islamic State has continued to grow, building affiliates from Afghanistan to West Africa while recruiting new members from across the globe. In response, President Obama has sent thousands of U.S. troops back to Iraq. The deployment of another 450 troops was announced on Wednesday. Meanwhile, the rise of the Islamic State has reshaped the jihadist movement in the region, essentially bringing al-Qaeda to the brink of collapse. According to a new investigation by The Guardian, the Islamic State has successfully launched “a coup” against al-Qaeda to destroy it from within. The Islamic State began as al-Qaeda’s branch in the heart of the Middle East but was excommunicated in 2014 after disobeying commands from al-Qaeda leader, Ayman al-Zawahiri. While the Islamic State has since flourished, The Guardian reports al-Zawahiri is now largely cut off from his commanders and keeping the group afloat through little more than appeals to loyalty. We are joined by Guardian reporter Shiv Malik.
TRANSCRIPT
This is a rush transcript. Copy may not be in its final form.
NERMEEN SHAIKH: A year ago this month, fighters from the Islamic State declared they had established a caliphate in the territories they controlled in Iraq and Syria. Since then, the Islamic State has continued to grow, building affiliates from Afghanistan to West Africa while recruiting new members from across the globe. In response, President Obama has sent thousands of U.S. troops back to Iraq. The deployment of another 450 troops was announced on Wednesday. Meanwhile, the rise of the Islamic State has reshaped the jihadist movement in the region, essentially bringing al-Qaeda to the brink of collapse.
AMY GOODMAN: According to a new investigation by The Guardian, the Islamic State has successfully launched a coup against al-Qaeda to destroy it from within. The Islamic State began as al-Qaeda’s branch in the heart of the Middle East but was excommunicated in 2014 after disobeying commands from al-Qaeda leader Ayman al-Zawahiri. While the Islamic State has since flourished, The Guardian reports al-Zawahiri is now largely cut off from his commanders and keeping the group afloat through little more than appeals to loyalty. The Guardian also reports the United States has been slow to grasp the implications of al-Qaeda’s decline and possible collapse.
Joining us now from London is Shiv Malik, lead author on The Guardian investigation headlined “How Isis Crippled al-Qaida.” Shiv, if you can talk about, well, just how ISIS crippled al-Qaeda and your meeting in Jordan with the leading al-Qaeda theorists?
SHIV MALIK: Yeah. So, this has been going on for a while now, for a couple of years at least. And, you know, from the outside, we get little pictures. You hear these skirmishes that have been going on. You hear that sort of ISIS has killed a few other members of al-Qaeda, the sort of Syrian branch of al-Qaeda called Jabhat al-Nusra. There was a big conflagration in January last year, in 2014, in which thousands died.
But the real inside story of this comes from just actually a few players, really. And thankfully, we were able to interview Muhammad al-Maqdisi and another guy called Abu Qatada. To British people, he’s quite famous because he lived here for many years, and the home secretary here—actually, various home secretaries tried to deport him over a process of almost 10 years to Jordan to face terrorism charges. He was acquitted of those eventually. But he’s been described as kind of al-Qaeda’s spiritual—or Bin Laden’s spiritual ambassador in Europe. And Maqdisi, who is actually little known in the West, is actually even more senior than Qatada in regards to al-Qaeda.
And what they’ve been doing is, actually, behind the scenes, kind of negotiating between al-Qaeda and ISIS, trying to bring these people back to the table. And they finally gave up about sort of, you know, six months ago or thereabouts, because they all used to be one family. It used to be, if you want, the al-Qaeda family. So, that’s the story that we’ve got from them, which is this process, as I said, of about over two years of how ISIS has sort of risen to take the mantle of the leadership of the sort of global jihad, if you want, from al-Qaeda.
NERMEEN SHAIKH: And, Shiv Malik, could you explain how you came to research this story? And you went to Jordan to speak to these two figures. Could you talk a little about that?
SHIV MALIK: Yeah. So, Maqdisi and Qatada kind of, for obvious reasons, both have—well, Maqdisi also has sort of terrorism convictions, but they’re in and out of prison all the time, as you can imagine—Maqdisi often without charge. He’s just sort of taken by Jordanian security services and sort of locked up. But he was released in February again, and so we went to visit him then, sort of soon afterwards. And then we carried on interviewing him. We’ve got—you know, there’s a big team of investigators that were on this piece, and so we continued to interview him and ask him questions.
And actually, when you meet him, you know, you sort of—you don’t really know what you’re going to get. This guy is the spiritual godfather of al-Qaeda, and Zawahiri counts him as a personal friend. He’s been mentor to Abu Musab al-Zarqawi. He mentored him, and Zarqawi is the founder of ISIS, if you want. He mentored him for five years in prison, and Zarqawi then went on to, of course, create absolute havoc in Iraq in 2003, beheading people, massacring Shias by the thousands. And so, you don’t know what to expect. But when you meet him, he’s sort of—he’s this very interesting guy. I mean, he’s completely energetic, enthusiastic. He’s almost childlike in his enthusiasm for talking about almost anything. His hands flail all over the place. He’s rake thin. And he’s got a real sense of humor, which, you know, sort of throws you, and you don’t really know what to do.
Qatada, on the other hand, is this very large, lumbering man, and he’s very tall, and physically, in that sense, quite intimidating. It’s quite hard to grasp just how big this guy is from sort of the pictures that we have. And he speaks very quietly, and he almost sounds like Marlon Brando in The Godfather, you know, but sort of slightly higher-pitched. So it’s this sort of—and he pauses a lot. So they kind of make an odd pair, if you want.
But we went to speak to them, and they were both very upset. They’ve spent—their life’s work has basically been bringing jihadis under one banner. And for that, that was al-Qaeda. So al-Qaeda is not just an organization, which we know has been incredibly ruthless and bloody and plotting away at terrorism events around the globe; they’re also an idea. And the idea is sort of twofold. First, it’s—and we often look at this from a Western perspective, but, you know, of course, these guys have their own agency. So, the first part of this is that al-Qaeda was created as a kind of a failure, a response to the failures of kind of localist jihadist issues going back to the ’80s and ’90s, and Algeria, for example, being a failure, and Afghanistan. So the idea was that they would all come together under one banner, and they would attack, and they would put their focus on America, because they said this is—the theory was that, look, attack the snake’s head, if you want. And so that’s what they did. And they planned against that, obviously, culminating most visciously in September the 11th. And these scholars then—this was their idea there.
But the second part of this is they’re also a vanguard for a revolutionary idea of setting up the caliphate. And those who are au fait with kind of what happened with the communist movements will know about vanguardist organization, but the idea is that they educate the people to accepting the notion of an Islamic state, and then they eventually, one day, set it up. So this is what al-Qaeda has meant for these two scholars.
And ISIS have been quietly bubbling away. They’ve alway been—they’ve been a branch of—they’ve been al-Qaeda’s branch in Iraq. That’s the best way to think of them. And they had been, for a very long time, the most troublesome branch, as well—kind of don’t listen to orders, don’t take criticism very well, won’t listen to anyone. And bin Laden had problems with them, and we know that from the Abbottabad documents that have sort of come out, the sort of tranche of documents that were seized when Americans went in and killed bin Laden in 2011 in May. But we also know this from, then, subsequently, what’s happened and what Zawahiri has said publicly. So they’ve been very troublesome.
And at one point, the sort of the peace was broken, if you want, when ISIS sent—when the Syrian civil war started, they sent some people into Syria, and they said, “You know, we’ll grab some turf. We’ll start a branch there.” And the people who then went on to lead that, sort of bunch of rebels fighting against Assad, went on to become incredibly powerful. And ISIS in Iraq say, “Ah, we’re a bit threatened by this. I’ll tell you what. We’ll just create a merger.” And it’s that point that—it was basically a bit of a power play over territory and patches of land and who would control what. Zawahiri steps in and says, “Actually, let’s just put things back to where they were.” Baghdadi steps up and says, “No way. You know what? We’re not going to do this. We don’t need you, old man in Waziristan, anymore. And if you tell us otherwise, we’re just not going to listen to you.”
So, that’s what starts a giant civil war, basically, and eventually it gets to the point where, as I said, in January 2014 just all hell breaks loose. And jihadis just keep killing jihadis, and veterans from al-Qaeda are killed, and people in ISIS are killed, and it’s incredibly messy. And it’s almost impossible to keep track of. And we spent a very long time trying to piece together, bit by bit, which villages ISIS were taking over, who was getting killed when, who was saying what. And at one point, they even killed—ISIS ended up killing Zawahiri’s emissary, which he had sent over to make peace. They killed him, too. So it was incredibly vicious and incredibly bloody. In step with scholars, which is—
NERMEEN SHAIKH: Well, very soon, Shiv Malik—
SHIV MALIK: Yes.
NERMEEN SHAIKH: Very soon after the 2003 U.S. invasion of Iraq, there was already a split, a falling out between Maqdisi, whom you spoke to, and al-Zarqawi, who was initial leader of al-Qaeda in Iraq, the so-called—the precursor to ISIS. So could you talk about what the ideological divisions are between these two groups and, in particular, focus on what their position came to be on the recruitment of former Baath leaders within this movement, the position of ISIS versus the position of al-Qaeda, what it had been and what it became?
SHIV MALIK: So, I mean, in terms of ideological divisions, the big division came when ISIS set up this caliphate. They declared this caliphate. And I said, you know, al-Qaeda is supposed to be the vanguardist organization. And there they are, ISIS, setting up a caliphate and saying, “You know, the revolution is complete. We’ve done it. We set up the caliphate. We’ve got there finally.” And that has also made, in that sense, al-Qaeda a bit redundant. They managed, ISIS, to hold onto this caliphate for a whole year now, or almost—we’re coming up to the anniversary in a couple of weeks—which is remarkable. So that’s certainly one ideological difference. And with that, they’ve been able to—ISIS have been able to capture the imagination of young radicals, who would already be susceptible to this, and also the funders. So the money and the men, the prestige is all going to ISIS at this point in time. And al-Qaeda therefore is being drained of all of that, of that pool. So they’ve been really left on the back foot.
Now, these scholars are saying—Maqdisi and Qatada, that we spoke to, have said, “Look, actually, these guys aren’t the real deal.” And that’s why they sort of stepped in. They said, “Look, we’re the elite scholarship. You know, if you’re more than gangsters, and you’re ideologues, then you’ve got to listen to us, because we’re the people who wrote the books.” So, they stepped in, and ISIS basically completely—there was a long period of time when they thought maybe there can be some reconciliation. Baghdadi actually wrote a letter to Maqdisi and said, “Please, come join us in the caliphate. Come see what it’s like. Judge for yourself.” And there was some suggestion from these two, when we interviewed them, that if they went, they’d never come back: They might get killed. So they’re obviously frightened, as well. And there was a situation, as well, a security situation in Jordan, where, again, these two might get bumped off because they’d been so critical of ISIS. You know, someone might just appear masked and gun them down. So, there’s been that, as I said, that fraticide, but ultimately, they want the same thing in the end, and these are, to Western observers certainly, very petty ideological differences.
AMY GOODMAN: Well, Shiv Malik, this may sound like a far-out question, but could you see any scenario in which the U.S. would side with al-Qaeda against ISIS?
SHIV MALIK: Not really. And they shouldn’t. I mean, you know, it’s not like al-Qaeda are friends of America by any means. In fact, they’re still very much focused on attacking America. And that’s how they—you know, this is where they find their niche now. If their marketplace has been closed down for them by ISIS, some of it anyway, then they—again, they reformulate themselves on doubling what they did before, if you want, which is to attack the West and gain, if you want, prestige from that, to appeal to their own base. And that should be very worrying for the West.
Now, that doesn’t mean that America should simply carry on focusing on al-Qaeda and not regear its intelligence machine, its military machine towards ISIS. You know, if you were wondering what’s a greater threat, ISIS certainly is. And the reason is, is because, as I mentioned before, they have a patch of land. It’s actually a very sizable territory with a massive city of a couple million people, in Mosul, in Iraq, which they’re in charge of. And this is very worrying, because this idea is now real. They’ve managed to say to the world, “Actually, we’ve held it for a year. We’ve even expanded it by taking Ramadi, which is another major city in Iraq. And look, you know, clearly God’s on our side.” You know, these people are, in that sense, sort of people of faith and religion. And if the caliphate carries on existing, it must be that we’re on the winning side. So, America should regear. And what they’ve announced already, or what seems to have been reported, was, you know, they’re going to send a few other thousand people over to Iraq, or a couple hundred other extra advisers to advise the Iraqi army. I’m not sure if that will be enough, but we’ll see.
NERMEEN SHAIKH: And before we conclude, Shiv Malik, could you talk about the significance of the civil war in Syria in precipitating the self-proclaimed Islamic State’s rise and the collapse or near collapse of al-Qaeda?
SHIV MALIK: Yeah, I mean, the civil war has allowed for chaos, and in that sense, you know, these people are sort of like gangsters or sort of drug dealers. They need turf, and they need turf so they can get money and, as I said, recruits. And it’s like a business in that sense. It has to keep itself going. And Syria provided that field. Once the revolution broke out, Assad then brutally put people down and killed them and slaughtered them. And then people decided to arm themselves, and that created the chaos. Then, in stepped—as I said, you know, in stepped ISIS, who were over the border, or ISI, as they were known then, and sent people over to sort of take advantage of all of this. So, in that sense, they have taken advantage completely of what’s been going on, but that’s not to say that people shouldn’t want to resist Assad. They should, you know? He’s been using chemical weapons and certainly chlorine bombs on his population. He’s a despicable dictator. So the question—you know, it’s a complete mess. And someone at some point is going to have to step in, whether it’s European and American forces or something else, and sort that out. But until then, as I said, ISIS will certainly take advantage of it. And they’re doing very well out of it financially.
AMY GOODMAN: We want to thank you, Shiv Malik, for joining us, investigative reporter at The Guardian, lead author of the new in-depth report, “How Isis Crippled al-Qaida: The Inside Story of the Coup That Has Brought the World’s Most Feared Terrorist Network to the Brink of Collapse.” Shiv was speaking to us in London. We’ll link to that piece at democracynow.org. This is Democracy Now! When we come back, we go to Texas. Major anti-choice actions are taking place there. Stay with us.
THURSDAY, JUNE 11, 2015
Find this story at 11 June 2015
Creative Commons License The original content of this program is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 United States License. Please attribute legal copies of this work to democracynow.org. Some of the work(s) that this program incorporates, however, may be separately licensed. For further information or additional permissions, contact us.

Van nieuwsblog.burojansen.nl

CONFRONTING THE ‘CALIPHATE’ | This is part of an occasional series about the rise of the Islamic State militant group, its implications for the Middle East, and efforts by the U.S. government and others to undermine it.
Hear from the man responsible for one of the most controversial counter-messaging videos produced by the U.S. State Department. EDITOR’S NOTE: The Washington Post has blurred the graphic images from the State Department video. (The Washington Post)
As fighters surged into Syria last summer, a video surfaced online with the grisly imagery and sneering tone of a propaganda release from the Islamic State.
“Run, do not walk, to ISIS Land,” read the opening line of a script that promised new arrivals would learn “useful new skills” such as “crucifying and executing Muslims.” The words were juxtaposed with images of the terrorist group’s atrocities: kneeling prisoners shot point-blank; severed heads positioned next to a propped-up corpse; limp bodies left hanging from crosses in public squares.
The source of the video was revealed only in its closing frame: the U.S. Department of State.
“Welcome to ISIS Land” was in some ways a breakthrough for the U.S. government after years of futility in attempting to compete with the propaganda of al-Qaeda and its offshoots. The video became a viral phenomenon — viewed more than 844,000 times on YouTube — and a cause of significant irritation to its target.
But the minute-long recording also became a flash point in a much broader debate over how far the United States should go in engaging with a barbaric adversary online.
The clip was assembled by a special unit at the State Department charged with finding ways to contain the spread of militant Islamist ideology. The Center for Strategic Counterterrorism Communications, or CSCC, had direct backing from President Obama, help from the CIA, and teams of Arabic, Urdu and Somali speakers who were thrust into the fray on Twitter and other social-media platforms.
The center was to function “like a war room in a political campaign — shake things up, attack ads, opposition research,” said Alberto Fernandez, a veteran U.S. diplomat who was put in charge of the group. The video targeting the Islamic State, which is also known by the abbreviations ISIS and ISIL, was emblematic of that edgy approach, using the enemy’s own horrific footage to subvert the idea that recruits were “going off to Syria for a worthy cause,” Fernandez said, “and to send a message that this is actually a squalid, worthless, dirty thing.”
The propaganda wars since 9/11 VIEW GRAPHIC
In seeking to change minds overseas, however, the CSCC also turned heads in Washington. Experts denounced the group’s efforts as “embarrassing” and even helpful to the enemy. Critics at the State Department and White House saw the use of graphic images as a disturbing embrace of the adversary’s playbook. And for all the viral success of “ISIS Land,” even the center’s defenders could never determine whether it had accomplished its main objective: discouraging would-be militants from traveling to Syria.
The fallout has put the U.S. government in a frustratingly familiar position — searching yet again for a messaging strategy that might resonate with aggrieved Muslims and stem the spread of Islamist militancy.
It is a problem that has proved more difficult to solve than almost any other for counterterrorism officials. In the 14 years since the Sept. 11 attacks, the United States has degraded al-Qaeda, tracked down and killed Osama bin Laden and protected the country from any mass-casualty follow-up attacks.
Al-Qaeda’s brand of militant ideology, however, has only spread.
Previous U.S. efforts have ranged from covert CIA propaganda programs to a Walt Disney-produced film. Their ineffectiveness has hindered attempts to rebalance U.S. counterterrorism policy, leaving the government heavily dependent on armed drones, commando teams and other instruments of lethal force.
With less than two years to go in Obama’s second term, his administration is trying yet another approach. Fernandez, 57, has been replaced, and the unit he led has been instructed to stop taunting the Islamic State. The State Department recently launched a new entity, the Information Coordination Cell, which plans to enlist U.S. embassies, military leaders and regional allies in a global messaging campaign to discredit groups such as the Islamic State.
The plan is to be “more factual and testimonial,” said Rashad Hussain, 36, a former White House adviser brought in to lead the effort. It will seek to highlight Islamic State hypocrisy, emphasize accounts of its defectors, and document its losses on the battlefield — without recirculating its gruesome images or matching its snide tone. “When amplified properly, we believe the facts speak for themselves,” Hussain said.
‘What I’ve been asking for’
The CSCC began with more going for it than any of its predecessors, but it also faced major obstacles.
It was always vastly outnumbered by its online adversaries, had a minuscule budget by Washington standards, and was saddled with what some regard as the insurmountable burden of having to affix the U.S. government label to messages aimed at a skeptical Muslim audience.
The center was conceived by senior officials at the State Department, including its counterterrorism chief, Daniel Benjamin, who was among a group of administration insiders who worried that the White House had become more focused on killing terrorists than preventing the recruitment of new ones.
It also became a priority for then-Secretary of State Hillary Rodham Clinton, who wrote in a memo that the unit should be modeled on a campaign “war room,” equipped to monitor every utterance by the adversary and respond rapidly.
[From hip-hop to jihad, how the Islamic State became a magnet for converts]
Even with Clinton’s backing, however, a 2010 meeting at the White House offered an early indication of how contentious the plan would be. The CIA’s drone war in Pakistan was at full throttle when Benjamin pitched the idea for the center to Obama and key players on his national security team, including Clinton, counterterrorism adviser John Brennan and senior aide Denis McDonough.
As Benjamin wrapped up, Obama erupted.
“This is what I’ve been asking for — why haven’t we been doing this already?” the president demanded, according to a former senior U.S. official who attended the meeting and did not represent the State Department.
“There was irritation” in Obama’s voice, the former official said, aimed at aides he had been pressing for options to keep al-Qaeda’s ideology from spreading. “Everybody on his counterterrorism team had a little bit of egg on their face at that point,” said the former official, who was not authorized to speak publicly about the meeting and requested anonymity.
McDonough, Brennan and others seemed angered to have been upstaged, former officials said, and would continue to be seen as obstacles to the plan.
“The whole thing got off on a bad foot bureaucratically,” the former official said. “The antibodies were out to kill it from the beginning.”
The proposal languished long after Obama’s flash of frustration. In her memoir, Clinton said that “despite the president’s pointed comments in July 2010, it took more than a year for the White House to issue an executive order” establishing the center.
That order, which was finally signed just two days shy of the 10-year anniversary of the Sept. 11. attacks, outlined the center’s mission in broad terms and made Obama’s backing explicit. But its most important provision to State was language requiring the CIA, Pentagon and Justice Department to contribute employees and resources to the CSCC.
‘Happy Muslim’ campaign
The authority seemed to mark a turning point for the State Department after years of being powerless to compel cooperation from other departments, and an opportunity to break from approaches tried in a string of earlier, ill-fated initiatives.
Among them were videos commissioned in 2002 by former Madison Avenue advertising executive Charlotte Beers, who was appointed to the public diplomacy post one month after the Sept. 11 attacks. The $15 million campaign, called “Shared Values,” profiled Muslims living contentedly in the United States, including a baker in Ohio and a fire department medic in Brooklyn.
Some in the State Department derisively labeled it the “Happy Muslim” campaign. It was quickly shelved, and Beers left the administration in 2003.
As the Iraq war raged in 2005, President George W. Bush turned to his longtime communications adviser, Karen Hughes, to reverse the plunging global opinion of the United States. As the new head of public diplomacy, she created a unit named the Digital Outreach Team to defend U.S. policies in online chat rooms that seethed with hostility toward the United States. She also persuaded Disney to produce a feel-good “Portraits of America” film that was shown in airports and U.S. embassies.
As U.S. efforts faltered, al-Qaeda was learning to take advantage of a rapidly changing media landscape.
The group’s early attempts at messaging had often been amateurish, consisting mainly of stilted videos that showed bin Laden staring into the camera, lecturing followers and referring to world events that had occurred weeks or months earlier — a reflection of how long it took to smuggle out the recordings.
Osama bin Laden speaks in this image made from an undated video broadcast on Friday, Oct. 29, 2004 by Arab television station Al-Jazeera. In the statement, bin Laden directly admitted for the first time that he carried out the Sept. 11 attacks, and said “the best way to avoid another Manhattan” was to stop threatening Muslims’ security. ((Al-Jazeera via AP))
In this Monday, Nov. 8, 2010 file photo taken from video and released by SITE Intelligence Group, Anwar al-Awlaki speaks in a video message posted on radical Web sites. ((SITE/AP))
But al-Qaeda understood the importance of messaging from the outset. It had established a media wing known as As-Sahab, or “The Cloud,” to manage its propaganda efforts. The unit began turning out dozens of films a year and was led by an American convert, Adam Gadahn, who helped produce the group’s Western-aimed propaganda until he was killed in January in a CIA drone strike.
By 2009, al-Qaeda had found a compelling voice for the Internet age in Anwar al-Awlaki, a U.S.-born cleric who joined the terrorist group’s affiliate in Yemen, known as AQAP. Awlaki’s English-language sermons attracted a global following, and his calls for violence were seen as a catalyst in a series of attacks, including a 2009 shooting at Fort Hood in Texas that killed 13 people.
A year later, that same Yemen-based franchise began releasing an English-language online magazine called Inspire with bomb recipes and articles encouraging lone wolf attacks. The first issue arrived the same month as the White House meeting in which Obama endorsed the CSCC plan.
[The hidden hand behind the Islamic State militants? Saddam Hussein’s.]
As the center finally began to take shape at the State Department, there was a sense that significant ground had already been lost.
When Richard LeBaron, a career U.S. diplomat, was asked to be the center’s first director, he described the job offer to his wife. Noting that it had been nine years since the Sept. 11 attacks, she reacted with disbelief.
“You’re doing this now?” she asked.
LeBaron spent much of his first year securing resources and assembling staff. As the group’s work got underway, he steered away from the mass audience approaches of Beers and Hughes, campaigns that he thought had only convinced Muslims that “the United States perceived them as a problem,” he said. He believed that al-Qaeda’s ideology appealed to a tiny fraction of that population and that any effort to divert recruits had to be “fought in a very, very narrow trench.”
Under LeBaron, the group produced its first online video mocking al-Qaeda. The video alternated footage of al-Qaeda leader Ayman al-Zawahiri declaring that only violence would bring change to the Middle East with scenes of what were then the largely peaceful uprisings of the Arab Spring.
GoPro cameras and fanboys
The center’s appetite for barbed attacks intensified when LeBaron retired in early 2012 and was replaced by Fernandez.
A Middle East expert and one of the State Department’s best Arabic speakers, Fernandez had studied al-Qaeda’s ideology and propaganda strategy with the mind-set of a scholar. But he also had a penchant for bluntness that sometimes rankled his bosses. In 2006, he was forced to apologize for remarks during an interview on Al Jazeera television in which he said the United States had been guilty of “arrogance and stupidity” in Iraq.
As head of the center, Fernandez sought to sharpen a campaign that some in the State Department already saw as uncomfortably edgy. He pushed the team to take a more combative stance against al-Qaeda online. But his arrival coincided with the emergence of a new adversary with its own impulse to escalate.
The Islamic State began as an Iraq-based franchise of al-Qaeda, but it severed those ties and transformed itself into the most potent militant force in Syria with a mix of daring assaults on major cities and public displays of gruesome violence, including videotaped beheadings of Western prisoners.
The group’s power in Syria accounts for much of its appeal. But the danger it poses beyond the Middle East is based largely on the global following it has amassed by exploiting Twitter and other social media in ways that al-Qaeda never envisioned.
Compared with the Islamic State, “al-Qaeda is your parents’ Internet,” Fernandez said. “It’s AOL.com or MySpace.”
Over the past four years, more than 20,000 foreign fighters have flocked to Syria and Iraq, including at least 3,400 from Western countries. The migration has eclipsed the flow of militants into Afghanistan in the 1980s, and the Islamic State has been the main draw.
Map: Flow of foreign fighters to Syria VIEW GRAPHIC
The Islamic State’s media wing employs a virtual production line, turning battle footage captured on GoPro cameras into polished propaganda films, including an hour-long documentary called “Flames of War,” that are disseminated by an army of followers and “fanboys.” The group has produced unsettlingly authentic “news” reports with the coerced cooperation of one of its prisoners, British television correspondent John Cantlie. Through exchanges on Twitter, it has also enticed Western women to travel to Syria to become “ISIS brides.”
U.S. officials have described the Islamic State’s propaganda as remarkably slick and sophisticated, characterizations that LeBaron called “borderline racist.” “The notion behind that is how could these Arabs be so smart? How could these terrorists be so skilled?” he said. “Why wouldn’t they be? They’re growing up with the same exposure to social media.”
[Islamic State appears to be fraying from within]
By mid-2013, the Islamic State had eclipsed al-Qaeda as the CSCC’s top priority. The team produced dozens of videos and banners depicting ISIS as a menace to Muslims in Syria, and it tried to trade blows with the group on Twitter, even though State Department posts were often drowned out by the volume of Islamic State messages.
As the center’s campaign intensified, the Islamic State showed flashes of irritation. The group launched a Twitter account, @Al-Bttar, specifically to engage in running arguments with the State Department team.
It also orchestrated campaigns aimed at getting the team kicked off Twitter and YouTube by bombarding those companies with waves of complaints accusing the CSCC of violating their terms of service. At times, Fernandez said, the effort forced State Department officials to appeal to the companies to get their accounts restored.
There were also death threats. Most were vague vows by Islamic State followers to track down the center’s employees. But in one case, ISIS managed to identify one of the center’s contract workers by name and singled him out as a target. The threat was traced to a militant in Spain who was subsequently arrested, U.S. officials said.
Inspired by Monty Python
The center occupies a cramped second-floor office at the State Department that officials said is the only space in the department’s Public Diplomacy Bureau equipped with the locks, alarms and other systems needed to serve a classified facility. Inside, employees track terrorist propaganda and devise responses at computers that are equipped with access to reports from the CIA’s Open Source Center and other channels. Most of the front-line work on social media is carried out by contractors in a separate building nearby.
Since its inception, the center had purposely avoided posting any material in English. It did so in part to avoid running afoul of rules barring the State Department from attempts to influence American citizens. But officials also cited another concern: venturing into English would expose the center’s efforts to more scrutiny in Washington.
At times the constraint seemed absurd. In September 2013, gunmen from al-Shabab staged an assault on a shopping mall in Nairobi while supporters of the Somali terrorist group touted the unfolding carnage on Twitter. Although the al-Shabab tweets were in English, the State Department team could respond only in Somali or Arabic.
As the Islamic State expanded its efforts to attract Western recruits — largely through English-language propaganda — the State Department scrapped its policy.
In late 2013, the center unveiled an English-language campaign dubbed “Think Again Turn Away” aimed at the Islamic State. In a typical skirmish last year, the terrorist group launched a barrage of messages on Twitter under the hashtag #CalamityWillBefallUS. The center tried to disrupt the stream with caustic replies. One showed a feeble-looking bin Laden watching television in the compound where he was killed and warned Islamic State followers: “I want to remind you what happens to terrorists who target us.”
At first, the messages caused only small ripples of reaction outside these narrow channels on social media. But Fernandez soon began scribbling out a script for a new video that would draw a much bigger audience.
The idea for “ISIS Land” emerged in the summer of 2014, while the Islamic State was rapidly expanding. The group had stormed into Iraq and seized Mosul, a city of 2 million, with virtually no resistance from the American-trained Iraqi army. The organization changed its name from ISIL to the Islamic State as it formally declared itself ruler of a restored caliphate — a highly symbolic move that harked back to the historic empires of Islam.
Simultaneously, the Islamic State unleashed a barrage of new videos in English. Among them were segments dubbed “five-star jihad” that depicted life for Islamic State fighters as lavish, with access to hillside mansions, gleaming SUVs and swimming pools overlooking the group’s conquered terrain.
Fernandez, who had served in Syria, wanted to counter that message with a video that would both mock and mimic the Islamic State’s preening style. Fernandez drew inspiration from Monty Python spoofs of the Crusades, and he asked his team to gather some of the most brutal footage of the Islamic State available online.
“Welcome to ISIS Land” sat largely unnoticed on the center’s YouTube channel after it was posted on July 23, 2014. It was part of a much larger collection that included nearly 300 other clips, including more than 200 in Arabic.
Then, like so many online phenomena, “ISIS Land” was propelled into the mainstream by seemingly inexplicable forces.
Alberto M. Fernandez is the State Department’s Coordinator for the Center for Strategic Counterterrorism Communications. (Sarah L. Voisin/The Washington Post)
A reporter for a British newspaper, the Guardian, posted a link to the video on his Twitter feed. CNN aired an arched-eyebrow segment. HBO comedian John Oliver lambasted the video on his mock news show. And Islamic State followers responded with a parody of their own called “Run Do Not Walk to U.S. Terrorist State.”
Critics blasted not only the video, but also the broader “Think Again Turn Away” campaign. Rita Katz, whose SITE Intelligence Group tracks the online communications of terrorist groups, began cataloguing what she considered to be the center’s most embarrassing materials and said the campaign was playing into the Islamic State’s hands by bolstering its reputation for cruelty and expanding its audience.
“It’s better to not do anything than to do what they’re doing at the State Department,” Katz said.
Others bridled at what they considered the unseemly spectacle of a U.S. government entity behaving like a social-media punk. “They’re trying to reach these kids, but it’s backfiring,” said Patrick M. Skinner, a former CIA agent who works as a counterterrorism consultant. “It’s like the grandparents yelling to the children, ‘Get off my lawn.’ ”
Underfunded, falling short
Fernandez had made sure that the “ISIS Land” video was approved in advance by officials from the White House, the CIA, the Pentagon and the State Department. But the public reaction emboldened insiders who were already skeptical of the center’s work.
Amid the rash of negative coverage, Marie Harf, a State Department spokeswoman, began urging that the CSCC be reined in. In an e-mail to White House communications adviser Ben Rhodes and others, she said that she was “supremely uncomfortable” with the graphic images that were “going out under the State Department seal.”
The center’s ability to fend off the criticism was hampered by the difficulty of measuring the effectiveness of its work. The group could point to the size of its following on Twitter and argued that all the death threats and efforts to shut down its accounts were evidence that the center had gotten under the Islamic State’s skin.
But the claims were seen by many as irrelevant or unconvincing.
“The consensus has been that this has been ineffective,” said Rep. Edward R. Royce (R-Calif.), chairman of the House Foreign Affairs Committee, which has oversight of the State Department and its operations. “If we can’t measure the impact of what we’re doing, how do we prove that it’s effective?”
“Welcome to ISIS Land” went on to be viewed in numbers never approached by any of the center’s other films. But even now it is not clear that any of those viewers were ever at risk of joining the Islamic State, let alone diverted from that path.
To Fernandez, the center has been subjected to an impossible standard.
“How do you prove a negative?” he asked. “Unless some guy comes out with his hands up and says, ‘I was going to become a terrorist. I saw your video. I loved it. I changed my mind.’ You’re never going to get that.”
The fallout weakened the center’s already wobbly footing in Washington.
Since its creation, the center’s budget had hovered between $5 million and $6 million per year, a range that barely registers on Washington’s spending scale.
The Pentagon, by comparison, spends about $150 million each year to influence public opinion and win “hearts and minds.” The CIA has spent more than $250 million to monitor social media and other “open” sources of intelligence, according to documents obtained by former NSA contractor Edward Snowden, with millions more spent on covert propaganda efforts.
At the State Department, the stagnant funding became a major source of frustration, at times spilling into public view. When an ABC News story described the administration’s media strategy against militant Islam as underfunded and falling short, Rhodes, the Obama adviser, fired off an e-mail to Fernandez saying that he had backed the group’s work. He also told Fernandez that he thought criticism of the White House was unfair.
Fernandez replied in an e-mail that he hadn’t been a source for the story, but he agreed with its contents, according to several officials familiar with the exchange. Fernandez declined to comment on the matter.
The center’s troubles were compounded as its supporters in the administration dwindled. Benjamin, who had pushed to create the group, left the State Department at the end of 2012 for an academic position at Dartmouth College. Clinton resigned as secretary of state weeks later and was replaced by John F. Kerry, who overhauled the department’s public diplomacy ranks.
Even so, Fernandez pressed ahead late last year with an ambitious proposal to double the center’s budget. He made his case in a memo that detailed how badly the center was overmatched. Because of budget constraints, the outreach team could be online only five days a week, rarely during hours that corresponded with peak Internet activity in the Middle East. The proposal cited the poor production quality of its videos as proof that even its equipment was inferior to that of the Islamic State.
But in a broader sense, Fernandez saw the budget struggle as a test of U.S. resolve after years of waiting for moderate Muslim leaders to take on the religion’s most radical strains.
“It is about contesting a space that had been ceded to the adversary,” Fernandez said. “Even if you’re outnumbered, even if you’re shouted down, there is value in showing up.”
‘The backfire effect’
The new leadership at the State Department eventually decided that more resources were needed, but that they would go to a new entity, and that it was time for Fernandez to retire.
Richard Stengel, a former managing editor of Time magazine hired by Kerry as head of public diplomacy, had concerns about the center’s “snarky tone.” He pushed an approach he had employed at Time: “Curate more and create less.”
“The kind of content we were creating wasn’t resonating in ways I would have hoped,” Stengel said in an interview. Going forward, messages would be more fact-based. “You say the caliphate is heaven on earth? We’re going to show you pictures where sewers don’t work. You’re winning on the battlefield? Here’s a satellite picture of you guys retreating.”
Scores of hostages, including Westerners, have been killed by the Islamic State since 2014. Here are some of the major incidents where the Islamic State killed the hostages. VIEW GRAPHIC
As foreign officials gathered in Washington in February for a White House-sponsored summit on countering violent extremism, the State Department announced the creation of the Information Coordination Cell.
In part, Stengel said the new direction was driven by resource realities. There is no way for the department to match the volume of output on social media from the Islamic State, and therefore it should enlist other departments and allies. One of the cell’s main initiatives is to distribute a “talking points” memo each day to U.S. embassies and allied governments, urging them to emphasize a common set of themes or news items about the Islamic State.
But Stengel also acknowledged that the changes reflect competing points of view in a philosophical debate.
Fernandez was convinced that the Islamic State’s appeal was largely emotional, casting itself as an antidote to feelings of victimhood and powerlessness among alienated Muslims. Undermining that appeal required using — and hopefully subverting — the graphic images and themes that resonated with the group’s recruits.
Skeptical, Stengel cited what he said researchers have called “the backfire effect: when you try to disabuse somebody who has a strongly held belief, more often than not it makes their belief even stronger.”
In February, Fernandez was replaced by Hussain, the Obama adviser who served as special envoy to the Organization of Islamic Cooperation and was a close associate of Rhodes at the White House.
The center has not produced a new English-language video in several months. The “Think Again Turn Away” campaign is being shelved in favor of a new tag line: “Terror Facts.” And the CSCC is expected to be combined with the Information Coordination Cell as part of an unnamed new entity.
The center’s creators see the changes as a retreat from the war room they envisioned.
[The Islamic State’s war against history]
“The fate of the CSCC just underscores the difficulty of experimentation in government — there is zero tolerance for risk and no willingness to let a program evolve,” Benjamin said.“It’s easier to do the same stuff over and over and wring your hands instead of investing resources and having patience.”
In interviews, Hussain and Stengel described ambitious plans to build on the work of the center and help other nations set up messaging operations modeled on the one at State. The first of these was recently established in the United Arab Emirates, although officials said its messaging work remains in “beta mode” and has not yet surfaced online.
The department also appears to be revisiting some pages of the Bush administration’s propaganda playbook.
Late last year, Stengel reached out to Hollywood, asking for help to counter the messages of both the Islamic State and Russia. On Oct. 14, he met with Michael Lynton, chief executive of Sony Pictures Entertainment, according to company e-mails obtained by hackers and released by WikiLeaks in April.
“Michael: It was great to see you yesterday. As you could see, we have plenty of challenges in countering ISIL narratives in the Middle East,” Stengel wrote the next day. “I’d love to convene a group of media executives who can help us think about better ways to respond.”
Julie Tate contributed to this report.
Greg Miller covers the intelligence beat for The Washington Post.
Scott Higham is reporter assigned to The Post’s investigative unit.
By Greg Miller and Scott Higham May 8
Find this story at 8 May 2015
© 1996-2015 The Washington Post

Van nieuwsblog.burojansen.nl

A former intelligence officer for the late Iraqi dictator Saddam Hussein was the mastermind behind Islamic State’s takeover of northern Syria, according to a report by Der Spiegel that is based on documents uncovered by the German magazine.
Spiegel, in a lengthy story published at the weekend and entitled “Secret Files Reveal the Structure of Islamic State”, says it gained access to 31 pages of handwritten charts, lists and schedules which amount to a blueprint for the establishment of a caliphate in Syria.
The documents were the work of a man identified by the magazine as Samir Abd Muhammad al-Khlifawi, a former colonel in the intelligence service of Saddam Hussein’s air defense force, who went by the pseudonym Haji Bakr.
Spiegel says the files suggest that the takeover of northern Syria was part of a meticulous plan overseen by Haji Bakr using techniques — including surveillance, espionage, murder and kidnapping — honed in the security apparatus of Saddam Hussein.
The Iraqi national was reportedly killed in a firefight with Syrian rebels in January 2014, but not before he had helped secure swathes of Syria, which in turn strengthened Islamic State’s position in neighboring Iraq.
“What Bakr put on paper, page by page, with carefully outlined boxes for individual responsibilities, was nothing less than a blueprint for a takeover,” the story by Spiegel reporter Christoph Reuter says.
“It was not a manifesto of faith, but a technically precise plan for an ‘Islamic Intelligence State’ — a caliphate run by an organization that resembled East Germany’s notorious Stasi domestic intelligence agency.”
The story describes Bakr as being “bitter and unemployed” after U.S. authorities in Iraq disbanded the army by decree in 2003. Between 2006 to 2008 he was reportedly in U.S. detention facilities, including Abu Ghraib prison.
In 2010 however, it was Bakr and a small group of former Iraqi intelligence officers who made Abu Bakr al-Baghdadi the official leader of Islamic State, with the goal of giving the group a “religious face”, the story says.
Two years later, the magazine says, Bakr traveled to northern Syria to oversee his takeover plan, choosing to launch it with a collection of foreign fighters that included novice militants from Saudi Arabia, Tunisia and Europe alongside battle-tested Chechens and Uzbeks.
Iraqi journalist Hisham al-Hashimi, whose cousin served with Bakr, describes the former officer as a nationalist rather than an Islamist. The story argues that the secret to Islamic State’s success lies in its combination of opposites – the fanatical beliefs of one group and the strategic calculations of another, led by Bakr.
Spiegel said it had obtained the papers after lengthy negotiations with rebels in the Syrian city of Aleppo, who had seized them when Islamic State was forced to abandon its headquarters there in early 2014.
(Writing by Noah Barkin; Editing by Crispian Balmer)
World | Sun Apr 19, 2015 12:42pm EDT Related: WORLD, SYRIA, IRAQ
REUTERS/THAIER AL-SUDANI
Find this story at 19 April 2015
Copyright http://www.reuters.com/

Van nieuwsblog.burojansen.nl

Der Spitzel-Führer des “Islamischen Staates”
Er entwarf den Masterplan zur Machtübernahme in Syrien, baute ein Spitzelnetz auf, installierte den selbst ernannten Kalifen: Haji Bakr war der wichtigste IS-Stratege, die Religion nutzte er nur als Mittel zum Zweck. Der SPIEGEL hat seine Geheimdokumente ausgewertet.
Die meisten kannten ihn als den Mann mit dem weißen Bart, manche als den mit dem schwarzen Bart. Der örtliche Rebellenkommandeur erinnerte sich an ihn unter dem Namen “Schweib”, zuständig für die Waffenbeschaffung. Einer der örtlichen politischen Köpfe kannte ihn als “Abu Bakr al-Iraqi”, als den Verantwortlichen für religiöse Belange in der Kleinstadt Tal Rifaat in der umkämpften Ebene Nordsyriens.
Erst nachdem ein kleines Rebellenkommando ihn erschossen hatte, Anfang 2014, wurde allen klar: Es war stets derselbe Mann. Ein Mann, der darauf bedacht war, möglichst keine Spuren zu hinterlassen.
Die Rebellen wussten im ersten Moment nicht, wen sie da im Feuergefecht erschossen hatten. Aber sie wunderten sich: Warum brachte der “Islamische Staat” eine regelrechte Streitmacht von Süden heran, um die Stadt zu stürmen? Warum rückten sie mit mehr als einem Dutzend Pick-ups mit aufmontierten Maschinengewehren an? Warum schickten sie einen Selbstmordattentäter vor, der sich am Stadtrand in die Luft sprengte?
Sie hatten den Trupp frühzeitig entdeckt, erwartet und zurückgeschlagen. Aber keiner wusste zunächst, welches Ziel so wertvoll war, dass der IS mit solcher Wucht angriff. Die Leiche des Erschossenen verstauten die Rebellen in einer Kühltruhe.
Bakr steuerte anderthalb Jahre lang die Eroberung Nordsyriens
So endet die Geschichte von Haji Bakr, wie der Mann innerhalb der IS-Miliz hieß. Es ist die Geschichte des wohl einflussreichsten Terror-Strategen der jüngeren Vergangenheit – dem Architekten der Organisation, die in den vergangenen Jahren weite Teile Syriens und des Iraks unter ihre Kontrolle und Terror über viele Tausend Menschen gebracht hat. Es ist die Geschichte des Kopfes hinter dem “Islamischen Staat”.
Die Rebellen holten den Leichnam erst wieder hervor, als ein Anführer aus einer anderen Stadt sie alarmierte. Sie legten den leblosen Körper auf eine orangefarbene Wolldecke im tiefgrünen Wintergras – jeder sollte ihn sehen können; jeder sollte sich von seinem Tod überzeugen. Dann verscharrten sie ihn, den Mann mit den vielen Namen, in einem namenlosen Grab.
Sein richtiger Name lautet Samir Abed al-Mohammed al-Khleifawi, einst Oberst im irakischen Militärgeheimdienst mit dem erhöhten Rang einer Generalstabsverwendung. Mehr als zwei Jahrzehnte lang hatte er im Herzen von Saddam Husseins Geheimdienststaat gelernt, wie man mit einem System aus flächendeckender Überwachung und feindosiertem Schrecken eine Bevölkerung im Griff hält.
Wie sehr er seine Lektionen verinnerlicht, wie geschickt und penibel er geplant hatte, das wurde den Rebellen erst klar, als sie das unscheinbare Haus durchsuchten, in dem Haji Bakr gelebt und von dem aus er anderthalb Jahre lang die Eroberung Nordsyriens gesteuert hatte.
Im Haus fanden sie die Pläne, die die Strategie des IS offenbarten – und anhand derer sich das Vorgehen der Terrororganisation in den vergangenen Jahren en détail rekonstruieren lässt: Wie eine Handvoll aus dem Irak eingesickerter erfahrener Machtübernahme-Profis unter Bakrs Anleitung ihren schleichenden Eroberungszug begonnen und wie der IS zur wichtigsten Terrororganisation der Gegenwart wurde.
Die Papiere liegen dem SPIEGEL vor (hier finden Sie die Dokumente in der aktuellen Ausgabe). Es sind komplexe handschriftliche Aufrisse, manche so umfangreich, dass sie auf mehrere zusammengeklebte Blätter gezeichnet worden waren. “So etwas hatten wir noch nie gesehen”, sagte Radwan Qarandel, der örtliche Rebellenführer.
In dem Konvolut findet sich unter anderem Folgendes:
der detaillierte Plan für den Einstieg: Spionagezellen, als islamische Missionsbüros getarnt, sollen in allen Dörfern und Städten etabliert werden
Ablaufpläne dafür, wie Orte “geöffnet” werden sollten
Organigramme für konkurrierende Geheimdienste
der Entwurf für separate Abteilungen, die geheime Morde und Entführungen planen und durchführen, als Vorstufen zur anschließenden Machtübernahme.
“Hochintelligent, entschlossen, exzellenter Logistiker”
Die Geschichte Haji Bakrs ist weniger die Geschichte eines Ideologen als die eines kühlen Strategen. Er war “absolut kein Islamist”, erinnert sich der irakische Journalist und Kenner der Radikalenszene, Hischam al-Haschimi, an den früheren Karriereoffizier, der gemeinsam mit Haschimis Cousin auf der Luftwaffenbasis Habbaniya stationiert gewesen war. “Oberst Samir”, wie er ihn nennt, “war hochintelligent, entschlossen und ein exzellenter Logistiker.” Aber als Paul Bremer, der US-Statthalter nach Saddams Sturz in Bagdad, “im Mai 2003 einfach per Dekret die gesamte Armee auflöste, war er arbeitslos und verbittert”.
Es begann der lange Weg des nüchternen Geheimdienstprofis, der nichts dem Zufall und schon gar nicht dem Glauben überließ, an die Spitze der schon damals brutalsten Dschihadistengruppe, die als al-Qaida im Irak bekannt wurde. Im Untergrund traf Haji Bakr, wie er sich nun nannte, Abu Mussab al-Sarkawi, den weltweit berüchtigten Drahtzieher zahlloser Selbstmordanschläge auf amerikanische Soldaten, das Uno-Hauptquartier in Bagdad, aber ebenso auf schiitische Heiligtümer und Geistliche.
Für zwei Jahre saß Haji Bakr im amerikanischen Gefangenenlager Camp Bucca und im Gefängnis von Abu Ghuraib, wo viele der späteren Terrorkontakte erst geknüpft wurden. Die US-Besatzer im Irak hatten ein tragisches Talent dafür, sich erst mit der Auflösung der gesamten Armee und dann mit oft wahllosen Massenverhaftungen ihre intelligentesten Feinde selbst zu schaffen und zu vereinen.
Die Intrige um al-Baghdadi
Es dauerte Jahre, bis die kühlen Strategen aus Saddams Geheimdiensten und die islamistischen Fanatiker zusammenkamen. Erst als 2010 der aus al-Qaida im Irak hervorgegangene “Islamische Staat” fast seine gesamte Führungsspitze verlor, war dies der goldene Moment für Haji Bakr: Stets die graue Eminenz im Hintergrund intrigierte er den heutigen “Kalifen” Abu Bakr al-Baghdadi an die Spitze des IS.
Er erzählte den versteckten Anführern je einzeln, dass die anderen schon einverstanden seien. Wer trotzdem noch dagegen war, würde in den folgenden Monaten spurlos verschwinden. So wie ab 2013 im anarchischen Nordsyrien die von Haji Bakrs Spitzel-Kohorten ausgemachten Gegner einer nach dem anderen verschleppt und ermordet würden.
In seinen Plänen, die akribisch umgesetzt wurden und den IS bis 2014 zum Herrscher über ungefähr ein Drittel Syriens machten, tauchte der Islam, außer in den Eingangsfloskeln, gar nicht auf. Scharia, islamische Gerichtsbarkeit, verordnete Frömmelei – alles war nur Mittel zum Zweck, unterworfen einem einzigen Ziel: die neu gewonnenen Untertanen zum Gehorsam zu zwingen und die enorme Zugkraft des Dschihad, die zu Tausenden aus aller Welt strömenden Radikalen, benutzen zu können.
Selbst für die zwangsweise Bekehrung zum Islam, in seinem Verständnis die sklavische Unterwerfung, verwendet Haji Bakr keinen religiösen, sondern einen technischen Begriff: “Takwin”. Er bezeichnet die Implementierung. Ein nüchternes Wort, das sonst in der Geologie oder Bauwissenschaft verwendet wird.
Vor 1200 Jahren allerdings war es schon einmal auf eigentümliche Art berühmt geworden: bei schiitischen Alchemisten als Bezeichnung für die Schaffung künstlichen Lebens. In seinem “Buch der Steine” hatte der Perser Jabir Ibn Hayyan im 9. Jahrhundert von der Erschaffung eines Homunkulus, eines künstlichen Menschen, geschrieben, in Geheimschrift und Codes: “Das Ziel ist es, alle zu täuschen, bis auf jene, die Gott liebt.”
Ob Haji Bakr von dieser lang versunkenen Bedeutung seines Wortes für die Schaffung der Gläubigen wusste? Wahrscheinlich nicht. Aber die alten Geheimdienstler an der Spitze des IS agieren wie Alchemisten der Gegenwart, die aus der Angst der anderen und ihrem nüchternen Machtkalkül den künstlichen Gottesstaat erschaffen wollten.
19. April 2015, 13:17 Uhr
Von Christoph Reuter
Find this story at 9 April 2015
© SPIEGEL ONLINE 2015

In ‘De jihadistische angstvisioenen van de NCTV (II internationaal)’ een grove analyse van de internationale berichtgeving van de NCTV over de afgelopen tien jaar. Hier per jaar een grove analyse, een vogelvlucht, of om in de terroristische terminologie te blijven een drone vlucht. Alles wordt slechts aangestipt omdat het ondoenlijk is om op alle arrestaties en aanslagen uitgebreid in te gaan. Het gaat om het doorbreken van de denktrant, het doorbreken van de dreigingsbeeld diarree zoals elders beschreven wordt. Elke arrestatie wordt door de NCTV gevierd als een overwinning op de ‘vijand’, maar bij elke arrestatie hoort een verhaal. Soms worden de mensen meteen vrijgelaten, soms na maanden, jaren. Onschuldig, maar gebrandmerkt als terrorist, want dat is het beeld dat overblijft. En de aanslagen, mislukt of gelukt, zijn incidenten in de oorlog tegen de terreur. Een oorlog waar geen einde aan komt en die lijkt op een slag tussen goed en kwaad. We zijn beland in ‘Middle Earth’, ‘In de ban van de Ring’. De werkelijkheid is echter anders. Aanslagen zijn altijd doorspekt van mysteries waarbij inlichtingendiensten een belangrijke rol spelen. Voorkennis, afgebroken observaties, informanten, infiltranten en andere schimmenspelen, maar ook drone strikes, bombardementen, militaire operaties op een plaats en een aanslag in een stad of dorp ernaast. In een wereld die steeds meer wordt afgeschilderd als een bipolair speelveld strijden de zogenoemde geallieerden tegen de zogenoemde as van het kwaad, tegenwoordig steeds minder in de hoedanigheid van staten, maar steeds meer in de vorm van een groep ‘unlawful enemy combatants’. Wij, de westerse wereld, eigent zich de alledaagse waarheid van de oorlog tegen de terreur toe, een oorlog die oneindig is in tijd en geografie, maar ook in deelnemers. Deze vogelvlucht gaat deels van DTN naar DTN, en volgt een patroon van jaar in jaar uit. Tien jaar terreur, terreur van het dreigingsbeeld.
2005 Mondiale radicalisering
DTN-1 / 10 juni 2005
DTN-2 / 29 september 2005
DTN-3 / 5 december 2005
2006 De lange arm van al-Qaida
DTN-4 / 2 maart 2006
DTN-5 / 7 juni 2006
DTN-6 / 16 oktober 2006
DTN-7 / 20 december 2006
2007 Gevechtspauze PTSS NCTb
DTN-8 / 25 april 2007
DTN-9 / 4 juni 2007
DTN-10 / 9 oktober 2007
DTN-11 / 27 november 2007
2008 Jaar van de ongekende dreiging
DTN-12 / 5 maart 2008
DTN-13 / 9 juni 2008
DTN-14 / 9 september 2008
DTN-15 / 19 december 2008
2009 Nederland en haar strijdgebieden in de derde wereldoorlog
DTN-16 / 6 april 2009
DTN-17 / 19 juni 2009
DTN-18 / 11 september 2009
DTN-19 / 15 december 2009
2010 oorlogsmennerij en dreigingspropanda van een dienst
DTN-20 / 7 april 2010
DTN-21 / 18 juni 2010
DTN-22 / 13 september 2010
DTN-23 / 17 december 2010
2011 Spelen met bedreigingen, arrestaties en aanslagen
DTN-24 / 18 maart 2011
DTN-25 / 17 juni 2011
DTN-26 / 3 oktober 2011
DTN-27 / 12 december 2011
2012 Wie is het gevaarlijkst: armpje drukken met al-Qaida,
DTN-28 / 26 maart 2012
DTN-29 / 22 juni 2012
DTN-30 / 8 oktober 2012
DTN-31 / 17 december 2012
2013 Terreurfabriek
DTN-32 / 13 maart 2013
DTN-33 / 1 juli 2013
DTN-34 / 7 november 2013
2014 Duurzame dreiging
DTN-35 / 24 februari 2014
DTN-36 / 30 juni 2014
DTN-37 / 12 november 2014
2005 mondiale radicalisering
DTN-1 / 10 juni 2005
Bij de eerste DTN (juni 2005) worden internationale netwerken als Al-Qaida één op één gekoppeld aan een arrestatie in Nederland. “Het eerste vastgestelde en door aanhouding van betrokkene verijdelde geval van ‘zelfontbranding’ in Nederland kan hieraan worden toegeschreven.” Het gaat waarschijnlijk om de aanhouding van Wesam al Delaema en de man is al veroordeeld door de coördinator terrorismebestrijding voordat de rechter er aan te pas is gekomen. Zijn advocaat zegt in 2008 tegen Vrij Nederland: “Wij zijn nooit toegekomen aan een inhoudelijke behandeling van dit Nederlandse onderzoek, waarbij zeker de nodige vragen zijn te zetten. Want hoe hard is die verdenking van zijn betrokkenheid bij terreurdaden nu?” (13 maart 2008). Het zou ook kunnen gaan om Bilal Lamrani, alleen was hij bekend bij justitie, had vastgezeten voor het bedreigen van Geert Wilders en “in de gevangenis had Bilal gevraagd hoe hij aan semtex kon komen en op zijn usb-stick waren handleidingen gevonden voor het maken van explosieven” (NRC Handelsblad 8 september 2007). Aan de arrestatie gaat een onheilspellende zin vooraf die de mondiale radicalisering op de kaart zet: “Diverse netwerken alsook individuen hebben het gedachtegoed van Al Qa’ida overgenomen en trachten de ideologie door missie en/of terrorisme tot uitdrukking te brengen.” De nuance is in het dreigingsbeeld niet terug te vinden. De internationale netwerken en de Nederlandse netwerken lijken één op één met elkaar verbonden in deze DTN. Veteranen trainen lokale mensen en de boel radicaliseert, gezien de twee beschreven arrestaties zijn grote vraagtekens te zetten bij de eenvoud van het bestempelen van lokale jongeren als Al-Qaida soldaten.
DTN-2 / 29 september 2005
De DTN (29 september 2005) die volgt, staat vooral in het teken van de aanslagen in London op 7 en 21 juli 2005. De dreiging was kritiek, althans dat suggereert het dreigingsbeeld, maar weer niet kritiek door de aanslagen in het Verenigd Koninkrijk. “In de maand juli 2005 was er sprake van een tijdelijke verhoging van de dreiging, die te maken had met het proces tegen de Hofstadverdachten.” Het DTN stelt bij de actuele dreiging dat “Nederland onverminderd in de belangstelling van potentiële terroristen staat. De militaire steun die Nederland levert aan de internationale strijd tegen het terrorisme draagt bij aan een hoog internationaal profiel van ons land.” De AIVD doet daarom onderzoek naar de bedreiging van het evenement Sail door al-Qaida (Elsevier “Al-Qa’ida dreigt met aanslag op Sail”). Het blijft onduidelijk of al-Qaida daadwerkelijk een bedreiging heeft geuit, hoewel de diensten onderzoek doen naar de berichten. De coördinator oordeelde namelijk dat “dergelijke verklaringen weinig geloofwaardig zijn.” Waarom de NCTb aan de geloofwaardigheid twijfelt wordt ook niet duidelijk, vooral ook omdat er onderzoek naar wordt gedaan. De coördinator wijst naar de media die angstgevoelens zouden aanwakkeren, maar maakt vervolgens niet duidelijk waarom het Sail incident in het dreigingsbeeld is opgenomen. Internationaal gaat het niet meer zozeer om netwerken alswel om de Nederlandse militaire aanwezigheid in Irak en Afghanistan. De Nederlandse aanwezigheid in die landen zou de “operationele keuze van jihadisten beïnvloeden en een belangrijke inspiratiebron voor radicalisering vormen.”
DTN-3 / 5 december 2005
In het derde DTN worden Nederlandse jongeren direct aan de mondiale terreurbeweging gekoppeld, Nederlandse jongeren die zich aangetrokken voelen tot de radicale islam lijken al bijna lid van al-Qaida: “in de context van mondiale radicaliseringsprocessen”. De NCTb bedoelt daarmee dat in andere westerse landen dezelfde processen plaatsvinden, “globale maatschappelijke processen”. Onduidelijk is waar die conclusie vandaan komt, het dreigingsbeeld stapelt verder. Het feit dat er van al-Zawahiri (kopstuk van al-Qaida) tegelijk een videoboodschap wordt uitgezonden als van een van de daders van de aanslagen in Londen, “in combinatie met voorlopige onderzoeksresultaten, wijst op een betrokkenheid van krachten buiten het Verenigd Koninkrijk.” Welke onderzoeksresultaten wordt niet vermeld. En of die onderzoeksresultaten zijn gedeeld is tevens twijfelachtig, want welke reden zouden de Engelse diensten hebben om dat wel te doen. De aanslagen in London zijn nooit grondig onderzocht en er heeft geen openbaar parlementair onderzoek plaatsgevonden zoals in Spanje. Enkele vragen zijn te vinden in het boek The London Bombings: An Independent Inquiry Van Nafeez Mosaddeq Ahmed. Verdachte Jean Charles de Menezes, een Braziliaanse Brit, werd op 22 juli 2005 door de politie met zeven kogels in zijn hoofd gedood. De man was ongewapend en onschuldig. Opvallend is dat de coördinator terrorisme bestrijding geen aandacht besteedt aan deze dode, noch aan de aanslagen op Bali op 1 oktober 2005, blijkbaar zijn die niet van belang voor het Nederlandse dreigingsbeeld, hoewel in Bali veel toeristen de dood vonden. Beide gebeurtenissen zetten namelijk vraagtekens bij de rol van overheden. Ten aanzien van de aanslagen op Bali heeft voormalig president van Indonesië Abdurrahman Wahid bijvoorbeeld in een interview met het Australische SBS’s Dateline aangegeven dat volgens hem politie en militaire officieren een rol hebben gespeeld bij de aanslagen. Hij maakte zich zorgen over de relaties tussen Indonesische autoriteiten en terroristen.
De toon is gezet in 2005. De NCTb ziet bestrijding van terreur als het aanzetten van de dreiging. Analyses van de dreiging zijn niet echt analyses, maar vetgedrukte krantenkoppen in een ambtelijke terreurbode. Duiding en analyse zoals een enkele keer de AIVD en de vroegere BVD dit middels door rapporten zoals ‘van Dawa tot Jihad’ heeft gedaan, komt niet overeen met het beleid van de dienst. Niet analyseren, maar aandikken is het devies.
2006 De lange arm van al-Qaida
DTN-5 / 7 juni 2006
In 2006 kristalliseert zich de internationale component van het dreigingsbeeld verder uit. “Het dreigingsbeeld voor Nederland is onlosmakelijk verbonden met internationale
Ontwikkelingen,” alsof Osama Bin Laden direct met Nederlandse radicale moslims spreekt. Aan de andere kant is “een direct effect van aanslagen elders is niet altijd aanwijsbaar,” staat in DTN 5 (7 juni 2006) bij internationale context. “Het jihadistische terrorisme in landen als Irak, Afghanistan en Indonesië doet afbreuk aan westerse belangen,” schrijft de NCTb. De oorlogen in Irak en Afghanistan worden eufemistisch aangeduid als conflictgebieden, brandhaarden alsof het alleen om “westerse belangen” zou gaan. Er woedt geen oorlog, de lokale bevolking telt niet meer mee en alles is terrorisme tegen ‘westerse belangen’. Het gevaar is “een «ideologische» wervingskracht waaruit radicalisering in het westen” voortvloeit en “de «export» van jihadistische strijders” (DTN 5).
DTN-4 / 2 maart 2006
Dat die internationale component nogal vaag is maakt een fatwa uit DTN-4 (2 maart 2006) duidelijk. “De authenticiteit van deze op internet geciteerde fatwa kan vooralsnog niet bevestigd worden,” schrijft de NCTb die de fatwa toeschrijft aan “Abu Musab al-Suri, volgens de dienst een van de belangrijkste Al Qa’ida ideologen.” Dat de fatwa op radicale websites staat en wordt verspreid is duidelijk, de coördinator heeft de fatwa daar vandaan. Direct contact met al-Qaida is er niet. En de cirkel is dan rond want de NCTb schrijft dat de fatwa “door veiligheidsautoriteiten serieus wordt genomen,” anders was deze niet in het dreigingsbeeld opgenomen. Dat deze opmerking angstgevoelens aanwakkert is duidelijk, maar wat deze opmerking bijdraagt aan het beter begrijpen van de dreiging van Nederland is onduidelijk. Ook de volgende paragraaf uit DTN 4 is onnavolgbaar. De coördinator stelt dat er een “overkoepelende jihadistische organisatie” in Noord-Afrika wordt opgericht en dat dat “een niet te veronachtzamen dreiging voor Europa” met zich meebrengt. Die dreiging komt voort uit de volgende redenering. De “Noord-Afrikaanse jihadistische netwerken hebben reeds contacten in Europa,” er zijn “veel Algerijnse en Marokkaanse migranten aanwezig in West-Europese” en de nieuwe organisatie heeft “waarschijnlijk een hoog netwerkkarakter”. Conclusie is dat alle Marokkaanse en Algerijnse Nederlanders deel uit maken van een netwerk en dat biedt “operationele voordelen” aan de “nieuwe organisatie.” En niet alleen Noordelijk Afrika staat in brand: “Overigens blijft ook het conflict in Irak als strijdtoneel” actief. De coördinator terreur timmert al bij het vierde dreigingsbeeld aan de weg, levensgevaarlijk is het in Nederland.
DTN-6 / 16 oktober 2006
Op 10 augustus 2006 worden 24 mensen aangehouden in het Verenigd Koninkrijk. Ze waren van plan om trans-Atlantische vluchten op te blazen. Enkele jaren later werden drie mannen veroordeeld. De coördinator oordeelt dat “de zaak van invloed is op de terroristische dreiging tegen het westen,” maar dat “er echter geen verbanden tussen deze zaak en Nederland is geconstateerd (DTN-6).” Ook vanuit Irak (de internationale jihadistische
Agenda), Afghanistan (mag evenmin onvermeld blijven), de oorlog tussen Israël en Libanon (hernieuwde inspiratiebron) en Noord-Afrika (mogelijke uitstraling van de Ontwikkelingen) zijn een bron van zorg voor de NCTb. Bij de achtergronden van die zorg wordt verwezen naar “jihadistische netwerken”, “reizende Irak-jihadisten” en “uitstraling”. Bij elke alinea van “Internationale dreiging en uitstraling naar Nederland” van DTN-6 (16 oktober 2006) moet de toenmalige coördinator Joustra toegeven dat er “geen aanwijzingen” en “geen directe dreiging” is. De coördinator klinkt bijna verongelijkt. Waarom? Zijn wij niet belangrijk genoeg? Vandaar dat de NCTb de paragraaf afsluit met: “Ondanks alle discussies en onderzoeken zijn er op dit moment geen overtuigende definitieve inschattingen van de slagkracht van de kern van al Qa’ida.”
DTN-7 / 20 december 2006
De laatste DTN-7 (20 december 2006) van het jaar borduurt voort op die kern van al-Qaida. “In toenemende mate komen aanwijzingen beschikbaar die suggereren dat de kern van al Qa’ida weer in staat zou zijn om ook in westerse landen, al dan niet met behulp van lokale netwerken, aanslagen te (laten) plegen,” stelt de NCTb. Dit gekoppeld aan “signalen en geruchten die duiden op een op handen zijnde grootschalige aanslag, georganiseerd door de kern van al Qa’ida” en “dat Nederland in september in een toespraak van kern al Qa’ida kopstuk Zawahiri werd genoemd,” lijken de situatie op scherp te zetten bij de terreurbestrijders. Alles loopt met een sisser af: “De dreiging is niet zonder meer van toepassing op Nederland.” In de paragraaf terrorisme loopt de coördinator alles af wat ons landje bedreigt. De op het internet beschikbare “zeer professionele handleidingen ten behoeve van fabricage en inzet van aanslagmiddelen.” De “«talibanisering» van de grens tussen Pakistan en Afghanistan” zijn van belang voor Nederland evenals “de contacten tussen dergelijke Marokkaanse netwerken (gearresteerde inwoners van Marokko) en geestverwanten in Nederland”. Daarnaast is er ook “het internetgebruik van jihadisten” en andere zaken die “zowel de gekende als de voorstelbare dreiging.” beïnvloeden. Het klinkt als de beruchte Donald Rumsfeld quote: “There are known knowns. These are things we know that we know. There are known unknowns. That is to say, there are things that we know we don’t know. But there are also unknown unknowns. There are things we don’t know we don’t know”.
De dreigingsbeelden hebben het karakter aangenomen van een patiënt die aan een zware angststoornis leidt. Alles heeft misschien te maken met het dreigingsniveau in Nederland, alleen zijn er geen aanwijzingen en het is onduidelijk wat het betekent voor Nederland. En de “intensieve media-aandacht voor dergelijke geruchten leidt er overigens wel toe dat een van de kerndoelen van terroristen wordt bevorderd: het verspreiden van angst,” staat in DTN-7. Waarom pompt de NCTb die geruchten dan opnieuw rond? Voegt daar het minder vage woord signalen aan toe en zegt dat de geruchten “de aandacht hebben van de Nederlandse diensten.” Wie leidt er nu aan een angststoornis? Want wie de internationale context van 2006 beschouwt, krijgt de indruk dat die “grootschalige aanslag” op Nederland slaat en dan wordt het dreigingsniveau verlaagd, niets aan de hand dus.
We zijn in 2006 toegetreden tot de kern van al-Qaida en eigenlijk zijn wij blind. We worden bedreigd door zowel gekende als voorstelbare bedreigingen. Alles kan, een vuile bom, vliegtuigen, bomauto’s, bomfietsen, het arsenaal is onbeperkt en eigenlijk weten we het niet. Donald Rumfeld, Secretary of Defense van de Verenigde Staten, had het al over de unknown unknowns in 2002, gelukkig is het in Nederland nog niet zo ver, want er zijn alleen nog maar known unkowns, voorstelbare bedreigingen.
2007 Gevechtspauze PTSS NCTb
DTN-8 / 25 april 2007
Begin 2007 wordt het dreigingsniveau verlaagd naar beperkt. De logica van de verlaging is niet te volgen. DTN-8 (25 april 2007) borduurt voort op de vorming van een “overkoepelende jihadistische organisatie” in Noord-Afrika. De Algerijnse groep Groupe Salafiste pour la Prédication et le Combat (GSPC) zou zich een jaar eerder hebben aangesloten bij al-Qaida, de dreiging was toen substantieel. Toen waarschuwde de NCTb voor Algerijnse en Marokkaanse netwerken in Europa, ook in Nederland. Begin 2007 lijkt er plotseling niets aan de hand, waarom wordt niet duidelijk. Als argument voert de coördinator aan dat de Noord-Afrikaanse groepen “deels uit pragmatisme hun operationele activiteiten momenteel vooral in de eigen regio opvoeren.” Om kort te gaan, de Noord-Afrikanen blazen alleen zichzelf op. De coördinator onderwijst dat “regionale aanslagen doorgaans minder voorbereidingen vergen dan transnationale.” Opvallend is ook dat een verwijzing naar de Algerijnse en Marokkaanse gemeenschap in Europa is weggepoetst uit dit stukje internationale context. Ook Afghanistan en Irak zijn van het dreigingsmenu verdwenen, vooral Afghanistan is opvallend in verband met de Nederlandse aanwezigheid daar in 2007. Die aanwezigheid was steeds de trigger voor aanslagen in eigen land, zo niet begin 2007, waarom blijft onduidelijk. Andere ambtenaar die de teksten schreef? Beter humeur van de coördinator? Weinig tijd voor de dreiging? Het blijft gissen.
DTN-9 / 4 juni 2007
Twee maanden later op 4 juni 2007 (DTN-9) is Afghanistan toch weer terug: “Het internationale profiel van landen die deelnemen aan de strijd in Afghanistan blijft hoog” en “Nederland is daardoor in bepaalde mate een voorstelbaar doelwit, zeker gelet op het parallelle profiel met bijvoorbeeld Duitsland.” Afghanistan was twee maanden daarvoor nog onvindbaar op de jihadistische landkaart, maar nu is Nederland een voorstelbare target. Hoe komt een dergelijk “in bepaalde mate voorstelbaar doelwit” dan tot stand. Noord-Afrikanen vechten op jihadistische strijdtonelen zoals Irak, Tsjetsjenië en Afghanistan, keren terug naar huis en plegen een aanslag, klaar is kees. Om het spannend te houden spreekt de coördinator van landen van herkomst dat lijkt te verwijzen naar Noord-Afrika, maar kan ook Nederland zijn want “gezien de contacten met en nabijheid van Europa zou dit ook gevolgen kunnen hebben voor de dreiging tegen Europa (waaronder Nederland).” Toch blijft het dreigingsniveau beperkt. Wil de coördinator ons geruststellen? Nee, we zijn een voorstelbaar doelwit en de trainees van al-Qaida keren terug, dus is een aanslag heel goed mogelijk. Het dreigingsniveau is maar net verlaagd of de verhoging is al weer in zicht. Binnen afzienbare tijd is de dreiging weer substantieel. De NCTb wil vooral de angst erin houden.
DTN-10 / 9 oktober 2007
DTN-10 (9 oktober 2007) pakt dan ook uit met arrestaties in Denemarken en Duitsland gerelateerd aan mogelijke aanslagen en enkele “terroristische incidenten” in het Verenigd Koninkrijk (zie ook: ‘De mist van aanslagen’ 5 september 2007 Buro Jansen & Janssen). Het lijkt alsof het steeds dichterbij komt. De dienst schrijft dat er “al langer berichten circuleren dat Europeanen in jihadistische trainingskampen in het Midden-Oosten worden opgeleid om in de toekomst aanslagen te plegen in hun thuisland.” Landen van herkomst zijn plots niet meer de Noord-Afrikaanse landen aan de Middellandse Zee, maar Noord-Europa. De Duitse situatie zou dat onderstrepen, maar zijn de circulerende berichten meer dan geruchten? Het wordt niet duidelijk wat de coördinator nu wil zeggen met de circulerende berichten. De dienst doet er niet veel aan om de angst weg te nemen: “Hieruit blijkt dat de lange arm van Al Qa’ida inmiddels verder reikt dan landen met een grote Pakistaanse gemeenschap,” klinkt het onheilspellend. De Pakistaanse buurman is plots ingedeeld in het ‘andere’ kamp. De NCTb gooit nog wat extra internationale olie op het vuur. De “snelle radicalisering en de ongebruikelijke achtergrond van de verdachten in het Verenigd Koninkrijk … een lastig voorspelbare dreiging tegen ons land is.” Sussende woorden zijn in de DTN’s van 2007 alleen nog even in een laatste alinea gezet, daar staat dan dat er “aanwijzingen ontbreken” en “het beeld van de door de Nederlandse diensten gekende netwerken vooralsnog niet verontrustend is.” Het ging in Engeland echter niet om ‘gekende’ netwerken, maar om ‘ongebruikelijke verdachten’ en daarom is er sprake van een ‘lastig voorspelbare dreiging’, dus zelfs die sussende woorden zijn misplaatst. Rumsfeld’s unknown unknowns doen hun intrede in Europa. Dan maar over naar de gewapende jihad in Afghanistan, dat is na drie jaar dreiging vertrouwd.
DTN-11 / 27 november 2007
Het laatste DTN van 2007 en ook de laatste met een beperkte dreiging op dat moment lijkt te willen suggereren dat de Nederlandse aanwezigheid in bijvoorbeeld Afghanistan minder problematisch is. Het is wel een inspiratiebron voor radicale jongeren hier maar “in deze netwerken zijn geen personen met kennis over de routes naar de strijdgebieden.” Ze kunnen niet afreizen omdat ze de weg niet weten, hoewel er wel “aanwijzingen zijn van financiële steun op beperkte schaal vanuit ons land aan in het Pakistaans/Afghaanse grensgebied aanwezige jihadistische groeperingen” en er zijn “transnationale netwerken, die ook in Nederland vertakkingen hebben.” De coördinator lijkt niet te kunnen besluiten. Er zijn geen contacten en daarom hebben de jongeren geen adres om naar toe te reizen, maar ze sturen wel geld en er zijn netwerken waar zij contact mee hebben. “De dreiging tegen Nederland of tegen Nederlandse belangen in het buitenland (lees militairen) kan op termijn toenemen,” schrijft de dienst. Daarmee is de NCTb weer terug bij de “contacten tussen lokale autonome netwerken en internationale netwerken, zoals kern al Qa’ida of daaraan gelieerde groepen.” Lokale netwerken zijn ook Nederlandse netwerken suggereert DTN-11, maar er is tegelijkertijd niets aan de hand. Er is wel een internationale context, maar omdat er geen aanwijzingen waren is die internationale context eigenlijk nutteloos. Polder jihadisten zijn blijkbaar anders dan Engelse, Duitse of Deense Jihadisten. De coördinator is echter niet zo snel van zijn angststoornis af te helpen want hij wil toch wel even de factoren noemen die “de voorstelbaarheid van de dreiging voor Nederland nader inkleurt.” Hierbij noemt hij dat bekeerlingen, moslimmigranten die zich nog maar kort hebben gevestigd in Nederland, voor de NCTb aan de lijst van mogelijk terroristen moeten worden toegevoegd omdat “deze groep aantrekkelijk als doelgroep is voor terroristische netwerken.”
De dreigingsbeelden lezen als Russisch roulette. Toch is het altijd substantieel of beperkt, maar nooit kritiek. Het is veilig om in het midden te gaan zitten. Het kan altijd misgaan, maar het is nog niet misgegaan of toch wel. Het is bijna alsof de coördinator aan PTSS leidt, een zwaar trauma heeft opgelopen en de omstandigheden zijn daar zodat het elk moment weer kan plaatsvinden. Nederland kende eerder aanslagen naast Pim Fortuyn en Theo van Gogh. De actie van Molukkers, maar ook de RAF, Rode Leger en andere groeperingen. Waar deze ingehouden angst van de terreurdienst voor staat is niet duidelijk. Gaat het hier om faalangst, politieke druk, gebrekkige analyse, gebrek aan kennis zoals later in 2014 zal blijken, de dienst geeft geen inzicht in haar eigen dreiging. In de komende jaren zal dieper op de arrestaties worden ingegaan. In 2007 worden hier de arrestaties in Denemarken, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk niet in perspectief gebracht, hoewel er vaak veel meer aan de hand is dan alleen maar de opmerking dat er terroristen zijn opgepakt. Hoe komt dat over? Er worden mensen gearresteerd, is dat rustgevend of is dat juist angstaanjagend? Betekenen arrestaties dat die ‘gevaarlijke mensen’ echt bestaan of betekent het dat er potentiële aanslagplegers zijn aangehouden en er niets aan de hand is? De dreigingsbeelden geven geen inzicht, doel is niet wegnemen, maar eerder toevoegen van angst.
2008 Jaar van de ongekende dreiging
DTN-12 / 5 maart 2008
Het zat al in de lucht in 2007, de dreiging nam toe, of was eigenlijk niet afgenomen, of was voorstelbaar, in ieder geval niet meer beperkt en daarom verhoogde de coördinator de dreiging naar substantieel in 2008 wat hem een vermelding in de Volkskrant en het NRC Handelsblad opleverde. Het zou allemaal te wijten zijn aan de “toegenomen internationale jihadistische invloeden” volgens DTN-12 (5 maart 2008). De NCTb stelt dat “de dreiging hoofdzakelijk uit gaat van door de kern van al Qa’ida aangestuurde of beïnvloede groepen uit Pakistan en Afghanistan. Tegelijkertijd verwijst de dienst naar arrestaties in Spanje van een groep Indiërs en Pakistani die “naast plannen voor aanslagen in Spanje zélf, ook doelen in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Portugal op het oog hadden.” Het grote gevaar schuilde volgens de NCTb erin dat zij “vanuit het ene Europese land aanslagen in het andere worden voorbereid en gefaciliteerd,” en dat het gaat om een “ongekende dreiging.” Ook toen wilde men die vluchtgegevens van reizigers van binnen de EU verzamelen.
“Radicalisering, netwerkvorming en training vinden in het buitenland plaats,” waardoor de zichtbaarheid in Europa afneemt, daarbij wordt verwezen naar het jaar daarvoor en de Spaanse arrestaties. Probleem bij arrestaties is dat er nog geen rechter aan te pas is gekomen, waardoor als er niets is gebeurd de vraag gerechtvaardigd is of de versie van de overheid wel klopt. De CNI, de Spaanse inlichtingendienst, had wel aangegeven dat de mannen, vrouwen en kinderen aanslagen aan het voorbereiden waren. Nu waren er onderdelen voor explosieven gevonden, maar die waren ook weer niet helemaal duidelijk, en al snel werd duidelijk dat de Spaanse politie had opgetreden na een tip van een beschermde getuige die de mensen had aangewezen. De CNI en de Spaanse politie hebben een niet al te goede naam als het gaat over de behandeling van migranten en bij de aanslagen in 2004 in Madrid zijn grote blunders gemaakt voor de aanslagen. Bij El Tribunal Supremo, de Spaanse Hoge Raad, werden de straffen voor de Pakistani en de Indiërs verlaagd omdat el Supremo oordeelde dat de plannen voor een aanslag zich in een embryonaal stadium bevonden en er weinig motivatie voor het plegen van een aanslag was bij de leden van de groep. Van een dreigingsdeskundige verwacht je een zeker matigende houding, niet iemand die bij elke arrestatie moord en brand schreeuwt. Ook niet iemand die blij is om een nieuwe terreurclub te introduceren om te onderstrepen dat die ook een “uitgebreid ondersteuningsnetwerk heeft in Europa”, wat in het Spaanse voorbeeld in het geheel niet het geval was.
DTN-13 / 9 juni 2008
In DTN-13 (9 juni 2008) zijn de arrestaties in Barcelona al verworden tot een Barcelona-cel “met vertakkingen in verschillende Europese landen.” De Spanjaarden vragen alleen om de overlevering van een persoon uit Nederland, die in Breda is gearresteerd. Het is alsof de coördinator zich verkneukelt over de “Barcelona-cel” want “transnationale netwerken blijven in potentie risicovol. Door alle aandacht voor Pakistaanse netwerken lijkt al-Qaida op de achtergrond te verdwijnen, maar niets is minder waar. In het DTN wordt aangegeven dat al Qa’ida-leiders Bin Laden en Al Zawahiri via video en audio boodschappen zouden hebben gezegd dat “het beledigen van de profeet Mohammed, niet ongestraft kan plaatsvinden.” Hoe de beide heren dit precies hebben gezegd blijft onduidelijk aangezien er geen bronvermelding is gegeven. Europa zou zijn genoemd in het kader van de Deense Mohammed-cartoons. Of Nederland of andere landen ook zijn genoemd blijft onvermeld. De NCTb blijft even mysterieus als Al Zawahiri die zich volgens de dienst in een apart bericht zich zou hebben “gericht tot al Qa’ida in de Islamitische Maghreb (AQIM) en de Islamitische Staat in Irak (ISI) met het verzoek om acties uit te voeren tegen Europa en specifiek Denemarken.” Wat de geïnteresseerde lezer met deze opmerking moet blijft onduidelijk en gelukkig wordt het beeld beëindigd met de zin dat er geen nieuwe ontwikkelingen in de internationale jihad zijn sinds DTN-12. Maar die Al Zawahiri dan? Of was dat een Youtube clip waarvan de authenticiteit nog niet kon worden vastgesteld? Speelt hier hetzelfde als bij de nieuwe ster aan het terroristisch firmament, LIFG. De NCTb introduceerde de LIFG (Libyan Islamic Fighting Group) in DTN-12. De groep zou zich hebben aangesloten bij al Qa’ida in het najaar van 2007, waarom deze groep wordt vermeld blijft onduidelijk. Wil de dienst aangeven hoe al-Qaida oprukt in Noord Afrika?
DTN-14 / 9 september 2008
De drie maandelijks productie van een DTN en ook nog regelmatig een voortgangsrapportage terrorismebestrijding is geen sinecure. Was in 2005 nog enig enthousiasme te bespeuren in de teksten, mede door de steeds veranderende indeling, kopjes en positie van onderdelen in 2008 lijkt er langzaam een soort stroomlijning plaats te vinden. Om de lezer enigszins tegemoet te komen wordt zo nu en dan een nieuw woord in het beeld geïntroduceerd. En in DTN-14 (9 september 2008) is dat voorkeursdoelwit. Nederland is per 9 september 2008 “een van de voorkeursdoelwitten van internationaal opererende jihadistische netwerken.” De NCTb baseert zich hierbij op “berichten op internationale jihadistische web fora” en “uiteenlopende bronnen.” Welke bronnen dit zijn wordt niet nader gespecificeerd. En een aanslag in Nederland zou voor de hand liggen omdat “jihadisten het in de islamitische wereld verslechterde imago van de jihadistische strijd willen opvijzelen.” De coördinator heeft nog meer berichten opgevangen, namelijk dat “Westerse (waaronder Europese) rekruten in jihadistische trainingskampen van verschillende terroristische groepen in het Pakistaans/Afghaanse grensgebied.” Wat voor berichten mogen wij als lezers niet weten, ook blijft onduidelijk hoe serieus we die berichten moeten nemen. Het dreigingsbeeld somt op: “groepen werken samen”, “al Qa’ida zou op zoek zijn naar Westerse rekruten”, “dergelijke rekruten zouden mogelijk minder opvallen” en de Duitse politie uit zijn zorgen over “islamisten die zouden hebben verbleven of thans nog zouden verblijven in trainingskampen.” Eigenlijk een recept om niet meer de trein in te stappen, maar wacht eens. “al Qa’ida zou op zoek zijn” dus het is niet eens zeker dat ze op zoek zijn, is het een gerucht, bericht, tweet … En “zouden mogelijk minder opvallen” betekent dat ze gewoon niet opvallen of dat ze er nooit zullen komen en dus niet opvallen. En tot slot de Duitse federale politieagent die het heeft over “zouden hebben verbleven of thans nog zouden verblijven.” Hoeveel vaagheid kun je stoppen in een dreigingsbeeld om vervolgens te concluderen dat de dreiging substantieel is?
DTN-15 / 19 december 2008
Op 26 november 2008 vonden er een reeks terroristische bomaanslagen en schietpartijen plaats in het Indiase Mumbai. Elf leden van Lashkar-e-Taiba dringen het centrum van de stad binnen en doden 164 en verwonden meer dan 600 mensen. Aan de vooravond van de aanslagen speelt nog een Amerikaanse DEA dubbelspion, David Headley, een vreemde rol. Indiërs vragen zich af waarom de Amerikanen geen inlichtingen over hem hebben gedeeld voor de Mumbai aanslagen. DTN-15 volgt op 19 december 2008 en wijdt een zin aan de aanslagen: “Indiase Mumbai, eind november, illustreren daarnaast dat westerse personen en objecten in algemene zin doelwit vormen van jihadisten.” En dat terwijl de trainingskampen in Pakistan in alle voorgaande DTN’s hoog op de agenda stonden. En ook in DTN-15 wordt gewag gemaakt van de Pakistaanse terroristen kweekvijver: “Verschillende in het Afghaans/Pakistaanse grensgebied opererende jihadistische bewegingen” waaronder de Islamic Jihad Union waar Duitse jihadisten aan verbonden zouden zijn en “ontvoering van westerse diplomaten.” Het vijftiende dreigingsbeeld lijkt stiekem een propaganda oorlog met de ‘jihadisten’ aan te willen gaan. Het begint met Fitna, de film van Wilders “die door jihadisten wordt gezien als een belediging en provocatie.” Ze willen echter geen aanslag plegen in Nederland en Nederlandse doelen elders vanwege die belediging maar om ‘hun imago op te vijzelen’. De coördinator voegt daarom opnieuw een nieuw woord toe aan het terrorisme lexicon ‘exogene dreiging’. Deze is toegenomen in “het buitenland”. Daarvoor wordt verwezen naar Pakistan en naar AQIM en “daaraan gelieerde groepen die hun activiteiten geografisch steeds verder uitbreiden in Noord-Afrika. De Noord-Afrikanen zouden westerse bedrijven in de regio bedreigen en dat zou passen in het media-offensief ten aanzien van het opvijzelen van het imago van de jihadisten. En dat imago kreeg op 11 september 2008 een flinke knauw want het lukt al-Qaida volgens de NCTb niet om een aangekondigde video op internet te zetten.” Berichtgeving daarover op jihadistische websites geeft aan dat dit door jihadisten is ervaren als gezichtsverlies,” oordeelt de coördinator die voor het eerst zich van zijn offensieve kant laat zien. Het laatste dreigingsbeeld van Joustra is een plaagstoot van de UWV man aan het grote al-Qaida.
Terug naar de slag om Mumbai met zijn 164 doden en meer dan 600 gewonden. Slechts één zin wijdt de coördinator eraan. Misschien niet gek, want India is nu eenmaal ver weg. Een enkele toerist is voor de dienst niet belangrijk, hoewel in de toekomst zal blijken dat die aandacht er in sommige gevallen wel degelijk is. Waarom terug naar Mumbai? Om de Amerikaanse DEA agent David Headley en zijn rol bij de terreuraanslag die nooit echt helemaal is opgehelderd. Een dubbelagent die veel vragen oproept over voorkennis van de Amerikanen en waarom de Indiërs niet zijn gewaarschuwd. Komt een aanslag ons beter uit dan een kritische beschouwing van het inlichtingen en opsporingsapparaat? Dit laatste brengt ons weer bij Spanje en de transnationale terreurnetwerken. Met twee landen heb je al een transnationaal netwerk, maar wat voegt het toe aan het dreigingsbeeld. En wat zeggen arrestaties over dat beeld? Een stel immigranten worden gearresteerd. In Nederland ook regelmatig omdat een landgenoot of een autochtone Nederlander Meld Misdaad Anoniem heeft gebeld met een terreuralarm. De Spaanse Hoge Raad oordeelde dat de gearresteerde verdachten weinig motivatie hadden voor het plegen van een aanslag. Waren zij erin geluisd en droegen ze het brandmerk van de terrorist en was er geen weg meer terug naar een veroordeling? Of was er echt een transnationaal netwerk van ongemotiveerde terroristen? Dreigen is zo gebeurd, de dienst zal er niet snel voor worden vervolgd, veel andere Nederlanders wel. Dat geeft te denken.
2009 Nederland en haar strijdgebieden in de derde wereldoorlog
DTN-16 / 6 april 2009
Onder Erik Akerboom die op 1 april 2009 als nieuwe NCTb aantreedt, wordt er een vast omlijnde structuur van het dreigingsbeeld vastgelegd. Eerst een samenvatting, dan internationale dreiging, gevolgd door Europa, Nederland, polarisatie en weerstand. De koppen verschillen soms maar de vorm van het driemaandelijkse inlichtingenverslag is er. De eerste van zijn hand verschijnt op 6 april 2009. DTN-16 haakt aan op het Afghaans/Pakistaanse grensgebied waar groepen als de “kern al Qa’ida en de Islamic Jihad Union (IJU), de capaciteit en de wil hebben om westerse belangen aldaar en in Europa te treffen.” Kern al-Qaida slaat eigenlijk altijd op het duo Bin Laden en al Zawahiri, andere groepen als AQIM worden vaak geportretteerd als franchise ondernemingen van de ‘kern’. Er wordt een idee geschapen van een wijdvertakte multinationale organisatie, de internationale jihad, rond de ‘kern’. Coördinator Akerboom voegt aan de vertakkingen een nieuw land toe. “In Somalië zoekt de jihadistische groepering Al Shabaab aansluiting bij de
internationale jihad,“ schrijft de NCTb in 2009 terwijl de banden met al-Qaida al veel langer bestaan. Bij ‘netwerken in Europa’ komt het kern duo van al-Qaida opnieuw terug. Zij zouden hebben opgeroepen tot “wraakacties tegen het Verenigd Koninkrijk” tijdens de Israëlische bombardementen op Gaza begin 2009. Enige context van die oproep is niet te vinden in het DTN, wat het betekent voor de dreiging van Nederland evenmin.
DTN-17 / 19 juni 2009
In DTN-17 wordt opnieuw een franchise aan al-Qaida toegevoegd, Jemen. Eigenlijk is het onduidelijk waarom de coördinator Jemen in juni 2009 toevoegde, de aanslag op de Amerikaanse ambassade in Sana’a vond plaats op 17 september 2008 en de eerste schermutselingen vonden in de periode voor 2002 plaats, voor het bestaan van het DTN. De verschillende oorden aaneengeregen in de vorm van jihadistische strijdgebieden, zijn verworden tot battlefield locaties, onderdeel van de totale oorlog tegen terreur waar Nederland aan deelneemt. In de eerste vijf jaar van de NCTb, maar ook de vijf jaar die volgen, wordt geen aandacht besteed aan de achtergrond van de conflicten in de respectievelijke ‘jihadistische strijdgebieden’. Ze zijn ontmenselijkt als terrorisme haarden en voedingsbodems voor rekrutering. Soms staat er één zin in het dreigingsbeeld dat probeert te duiden waar de woede vandaan komt, maar meestal niets. In DTN-17 gaat het natuurlijk over de rekrutering in de Swat-vallei, de tribale gebieden bij de Pakistaans-Afghaanse grens, en over de kern van al-Qaida die onder druk wordt gezet. Dat die drone oorlog ook een keerzijde heeft lijkt enigszins te worden erkend: “De woede groeit mede omdat de aanvallen met onbemande vliegtuigen deels vanaf Pakistaans grondgebied zouden worden uitgevoerd,” maar vervolgens wordt er door gezapt naar “ontwikkelingen in de andere jihadistische strijdgebieden.” Van de terugkeerders “kan een grote dreiging uitgaan,” schrijft de coördinator. Bij de duiding kunnen zij aangestuurd worden, hebben ze een “jihadistische intentie” en hebben ze “terroristische vaardigheden opgebouwd”. Wat dit bijdraagt aan een beter begrip van de dreiging in Nederland is onduidelijk. De oorlog klotst al over onze schoenen zou je bijna denken, “intentie en vaardigheden”, het wachten is op de klap.
DTN-18 / 11 september 2009
“De dood van Mehsud in augustus 2009 bij een beschieting met een onbemand vliegtuig
is voor zowel de Pakistaanse als de Amerikaanse regering dan ook een belangrijke overwinning,” staat in DTN-18. De coördinator had tot dat moment geen aandacht besteed aan dhr. Baitullah Mehsud die blijkbaar zonder vorm van proces standrechtelijk geëxecuteerd mag worden van de Nederlandse regering. De Engelse krant The Guardian schrijft op 5 augustus 2009 dat zijn vrouw ook is gedood, net als zijn dokter en diens vrouw volgens The bureau of investigative journalism. Zijn vier kinderen raakten gewond bij de aanslag door de Amerikanen. Het DTN gaat gemoedelijk verder, de andere strijdtonelen passeren de revue. “Verder zijn er indicaties dat jihadisten vanuit Somalië aanslagen beramen op westerse doelen in Kenia en Ethiopië,” schrijft de NCTb, welke zijn onduidelijk, enige duiding ontbreekt opnieuw. Al-Shabaab, de Somalische organisatie, zou “ideologische aansluiting zoeken bij de internationale jihad”, en de derde wereldoorlog breidt zich verder uit. AQIM wordt ook opnieuw opgevoerd. Die breidt zijn actieradius ook uit. “Deze groepering is vooral actief in Algerije en ontplooit daarnaast activiteiten in het grensgebied van Algerije, Mauritanië, Mali en Niger,” licht de coördinator toe. Hoewel er in februari en december 2008 en in januari 2009 in totaal acht westerlingen werden ontvoerd in Tunesië en Niger, is dit de eerste keer dat het NCTb waarschuwt voor ontvoeringen in Noord-Afrika. Waarom de dreiging niet eerder is opgenomen in het DTN is onduidelijk, helemaal omdat na januari 2009 er vooral gewapende confrontaties plaatsvonden tussen AQIM en het Algerijnse leger. Bijna de gehele moslimwereld is ondertussen verworden tot battle zone volgens politieman Akerboom: “Ook in andere delen van de wereld waar de jihad zich kan manifesteren, blijft een dreiging van ontvoering van westerlingen, en daarmee ook Nederlanders, bestaan.” Ook in Europa zijn we niet veilig: “De trend dat internationale jihadistische groeperingen Europees grondgebied nog steeds zien als een doelwit, handhaaft zich.” Het loopt allemaal met een sisser af: “Hoewel concrete aanslagplannen niet onderkend zijn.”
DTN-19 / 15 december 2009
We leven ondertussen na vijf jaar DTN in een totaal oorlogsveld, “ook in andere delen van de wereld waar de jihad zich kan manifesteren, blijft een dreiging van ontvoering van westerlingen, bestaan,” maar toch verlaagt de coördinator het dreigingsniveau naar beperkt eind 2009. Akerboom zal tijdens de rest van zijn termijn als coördinator het niveau niet meer verhogen. Wat is er gebeurd? Zijn er internationale veranderingen? De coördinator beweert in deze DTN plotseling dat de kern van al-Qaida, u weet wel het duo Bin Laden en Al Zawahiri, onder druk staat. Ook zijn ‘wij,’ de westerlingen, in het grensgebied tussen Pakistan en Afghanistan aan de winnende hand. Enige achtergrond over deze gebieden is ons onthouden, het zijn jihadistische strijdgebieden, punt. Toch is de oorlog niet voorbij, gelukkig voor de coördinator: “Ondanks de toegenomen militaire druk slagen de Pakistaanse Taliban er echter nog steeds in om in hoog tempo aanslagen in het land uit te voeren.” En niet alleen daar is het onveilig ook in Afghanistan “winnen de Afghaanse Taliban
aan kracht.” En “elke vorm van triomf van de Taliban is een overwinning voor het jihadistische terrorisme.” De kern van al-Qaida is aan de andere kan ook weer niet vleugellam. Ze maken allerlei “geluids- en videoboodschappen gericht aan Europa” en volgens de NCTb gaat de dreiging uit van “al Qa’ida gerelateerde groeperingen.” Opnieuw zijn de rekruten “het grootste veiligheidsrisico” opnieuw uit het grensgebied tussen Pakistan en Afghanistan, waar ‘wij’ aan de winnende hand zouden zijn.
Om te onderstrepen dat we eigenlijk constant door het oog van de naald kruipen, somt de coördinator drie incidenten op. De eerste gaat over een kernaanval: “Zo zijn er aanwijzingen dat ‘Al Qa’ida in de Islamitische Maghreb’ (AQIM) een inmiddels aangehouden Frans-Algerijnse kernfysicus heeft aangespoord om een aanslag te plegen op Franse bodem,” stelt DTN-19. Het gaat om Adlène Hicheur, een succesvol wetenschapper verbonden aan het Frans-Zwitserse CERN. Zeshonderd wetenschappers riepen in januari 2012 op voor zijn vrijlating. Tijdens een periode dat hij ziek was en onder de morfine zat, communiceerde hij per email met Phenixshadow, het pseudoniem van Mustapha Debchi volgens de Franse inlichtingendiensten. Vraagtekens bij deze claim van de DCRI, de Franse geheime dienst, zijn op zijn plaats. In de vuile oorlog in Algerije wordt een mistig spel gespeeld door inlichtingendiensten zoals Lounis Aggoun en Jean-Baptiste Rivoire in Françalgerie: Crimes et Mensoges d’etats en Mohammed Samraoui in Chronique des Annees de Sang duidelijk aantonen. De volgende casus van Akerboom maakt dit evenzeer duidelijk. De Deense inlichtingen- en veiligheidsdienst (Politiets Efterretningstjeneste, de PET) en de Amerikaanse Federal Bureau of Investigation (FBI) hebben naar eigen zeggen met de aanhoudingen van twee individuen in de Verenigde Staten (VS) het risico van een aanslag in Denemarken gereduceerd,” schrijft hij. Het gaat om David Coleman Headley en Tahawwur Hussain Rana. Rana, een voormalig dokter en zakenman, die Headley de mogelijkheid had geboden om naar Denemarken af te reizen als werknemer van Rana’s Far North Side immigration bedrijf. Headley had het idee om een aanslag te plegen op de kantoren van de krant de Jyllands-Posten. Of Rana in de val is gelokt door Headley blijft onduidelijk, punt is dat veel zogenoemde terrorisme comploten door de FBI zelf in elkaar zijn gezet in de Verenigde Staten (The Terror Factory: Inside the FBI’s Manufactured War on Terrorism) David Headley was een DEA dubbelspion, speelde een dubieuze rol in de Mumbai aanslagen waar 164 mensen het leven verloren en was vooral op de vlucht voor de Indiase politie. En dan de ‘lone wolf’ ( een verhullend concept zie: ‘Breivik’s misdaad staat niet op zichzelf’, Buro Jansen & Janssen) die op 12 oktober 2009 een aanslag zou hebben willen plegen op een militaire kazerne. Hij werd geportretteerd als fanaticus, maar aan de andere kant stelt een journalist van Cronaca Qui dat Mohamed Game was komen klagen bij de krant over de slechte omstandigheden waaronder hij leefde. Wat er precies is gebeurd, zal misschien over jaren pas duidelijk worden als overheidsdocumenten openbaar worden gemaakt.
Context is het woord dat als een rode draad ontbreekt in de dreigingsbeelden. Uitgangspunt van de DTN’s kan zijn het afschilderen van de wereld als een groot inferno van Dante. Dat is betrekkelijk eenvoudig. Je zet wat aanslagen op een rij en stelt dat de kern van al-Qaida een Youtube filmpje heeft gemaakt waarbij ze Nederland op een wereldbol aanwijzen. Dit roept echter allerlei vragen op. Wie zijn die mensen van de kern, hoe echt is het filmpje, wie hebben het bekeken en hoe serieus nemen die de heren Bin Laden en Al Zawahiri. Daarnaast is er ook een andere context. Wat is er aan de hand in het grensgebied tussen Pakistan en Afghanistan. Welke rol speelt de Pakistaanse geheime dienst? In het geval van Mumbai moet daar nog aan toegevoegd worden welke rol Amerikaanse diensten en hun spionnen spelen. En met die spionnen komen we bij een arrestatie die een aanslag zou hebben voorkomen, maar hebben die diensten niet door een dubbelspion zelf angst en terreur gezaaid? Door de wereld plat te maken, tweedimensionaal, ontstaat er een wereld van zwart-wit. Goed en kwaad. Monsters en elfen en doet het er niet meer toe wat er in Jemen, Somalië of elders is gebeurd, gebeurt of gaat gebeuren. Natuurlijk is dreiging gekoppeld aan een industrie en overheidsfinanciering, maar wie dreiging zaait zal terreur oogsten, want veelal onschuldige mensen komen in de knel in een oorlog, ook een oorlog tegen terreur.
2010 oorlogsmennerij en dreigingspropanda van een dienst
DTN-20 / 7 april 2010
Het jaar 2010 opent op een geweldige manier voor de NCTb, meer dreiging kun je je niet wensen. Gelukkig wordt in DTN-20 (7 april 2010) alles op een hoop gegooid zodat we toch nog een overzichtelijke jihadistische oorlog hebben en blijft de dreiging op miraculeuze wijze beperkt. De Internationale context wordt volgens de coördinator gekenmerkt door een “veelvormigheid van de internationale terroristische dreiging”. Volgens Akerboom betekent dit dat “in een context van diverse regionale conflicten en internationale brandhaarden de
wereld te maken kreeg met verschillende terroristische acties, waarbij de uitvoerders
qua achtergrond verschilden.” “Veelvormigheid” en “verschillende achtergronden”, maar gelukkig allemaal vanuit dezelfde hoek, namelijk kern van al-Qaida, dat in 2009 nog in het nauw zat maar zich razendsnel als een veelkoppig monster heeft ontwikkeld. Het draait wel allemaal om al-Qaida hoewel de “kern van al Qa’ida” verzwakt is, maar toch in staat is om aanslagen over de hele wereld te plegen. Dit zou tot uitdrukking komen door “een Amerikaanse legerpsychiater die dertien militairen op de basis Fort Hood, Texas, doodde”, de “mislukte aanslag op de Deense tekenaar van de omstreden spotprenten in Aarhus, Denemarken”, “de verijdelde aanslag tegen de vlucht naar Detroit” en een mislukte aanslag in Saoedi-Arabië waar niets over wordt gemeld. De man in Aarhus, Mohamed Geele drong het huis in van cartoonist Kurt Westergaard met een bijl en een mes. De man zou ook contacten hebben met al-Shabaab en verschillende keren naar de hoorn van Afrika zijn afgereisd. Nicholas Kamwende, hoofd van de Kenya’s antiterrorisme politie vertelde de New York Times dat hij informatie heeft gedeeld met de Deense ambassade, zoals over mogelijke connecties van Geele met plannen voor een aanslag. Dhr. Geele kwam als migrant naar Denemarken in 1995, trouwde en kreeg drie kinderen. Zijn ex-vrouw vertelde de Jyllands-Posten, de krant waar de Mohammed-cartoons van Westergaarde werden gepubliceerd, dat de PET, de Deense inlichtingendienst, zou hebben geprobeerd Mr. Geele te rekruteren in 2006. Het blijft onduidelijk welke rol de PET heeft gespeeld en of er fouten zijn gemaakt bij de surveillance van Geele. Zijn verhaal heeft veel weg van dat van Mohammed Bouyeri, hij is waarschijnlijk ook benaderd. Was hij informant van de AIVD? En dan de schietpartij op 5 november 2009 op de militaire basis Fort Hood. Majoor Nidal Malik Hasan schoot dertien militairen neer op een Amerikaanse basis. Het verhaal is te complex voor de NCTb, dus wordt alleen de aanslag vermeld want Nidal Hasan was misschien gelovig, maar leek het Amerikaanse leger niet te haten. Hij steunde militairen die terugkeerden uit Irak en Afghanistan. Hij stond op de nominatie om te worden uitgezonden, maar wilde dat niet, hij kende de gruwelijkheden van de oorlog maar al te goed. Hij postte op Scribd verhalen over zelfmoordaanslagen onder de naam Nidal Hasan, maar de FBI die kennis had genomen van de berichten lijkt niet tot actie zijn over gegaan. Dit laatste geldt ook voor Umar Farouk Abdulmutallab die op vlucht 253 van Northwest Airlines van Lagos via Amsterdam naar Detroit zijn vieze onderbroek tot ontploffing probeerde te brengen. Ook bij Abdulmutallab zijn er vele vragen te stellen waaronder die over zijn blijkbaar niet opgemerkte reisbewegingen, zijn vader, een Nigeriaanse bankier en voormalig regeringsfunctionaris, die de Amerikaanse ambassade in Abuja (Nigeria) waarschuwde voor zijn zoon die naar Jemen zou zijn vertrokken en de radicale islam aanhing, het niet intrekken van het visum van de man en het feit dat hij met zijn vieze onderbroek door diverse veiligheidscontroles, ook in Amsterdam, was gekomen. Akerboom beschuldigd in DTN-20 AQAS (“Al Qa’ida op het Arabische Schiereiland “) van “overtrokken propaganda-uitingen”, maar laat zelf geen gelegenheid onbenut om aan te geven hoe gevaarlijk ze zijn, zonder een serieuze duiding van het incident te geven, aan te geven wat de omvang en slagkracht van de groep is of achtergronden van het conflict dat al jaren speelt in Jemen te vermelden. De oorlog blijft voortduren, heerlijk simpel. De terugkerende conclusie van het Nederlands internationale profiel is dat van een “jihadistische perceptie van het islamdebat in Nederland, evenals de rol van Nederland als medestander van de VS en Israël.” Misschien is dat profiel wel een correcte omschrijving en zit daar een vraag in voor de coördinator?
DTN-21 / 18 juni 2010
DTN-21 (18 juni 2010) staat in het teken van de propaganda, daartoe worden verschillende woordvoerders en ideologen van de jihadistische strijd opgevoerd. Deze worden in de spotlight gezet omdat opnieuw de slagkracht van de “kern al Qa’ida onder druk staat.” De standrechtelijke executies door onbemande vliegtuigen zouden de druk op al-Qaida opvoeren. Aan de andere kant lijkt het heel goed te gaan met de multinationale onderneming Jihad Ltd. “Omdat de slagkracht van diverse aan kern al Qa’ida gelieerde franchises elders in de wereld blijft bestaan, en kern al Qa’ida zich in naam kan verbinden aan aanslagen die worden gepleegd door haar ‘filialen’, blijft van het totaalpakket (inspirator, instigator, uitvoerder) toch nadrukkelijk een internationale dreiging bestaan voor het Westen,” schrijft de coördinator. Vandaar de aandacht voor de inspiratie, lees branding. Akerboom schrijft dat de communicatie afdeling van de “kern al Qa’ida” gewijzigd is van oproepen tot “spectaculaire aanslagen” naar “zogeheten lonewolf-aanvallen”. De coördinator verbindt dit aan de verminderde slagkracht van de “kern”, “dit kan indiceren dat er voor zulke complexe aanslagen thans onvoldoende potentie is.” Aan de andere kant wijst de dienst naar allerlei transnationale complotten, niet echt lone-wolf aanvallen, die voorheen vanuit Afghanistan en nu uit Pakistan worden ‘geïnitieerd’. De coördinator verwijst naar een “complot om de Zweedse cartoontekenaar Lars Vilks te vermoorden (zie DTN20), ), is hiervan een goed voorbeeld”. Voor de poging tot brandstichting bij het huis van cartoonist Vilks in mei 2010 zijn twee broers, Kosovaarse Zweden, aangehouden en veroordeeld. Ook een lezing van Vilks werd verstoord en de politie moest ingrijpen, maar van een transnationale jihadistische link was geen sprake. In DTN-20 ging het trouwens niet over een Zweedse cartoonist, maar om een Deense. De ophef over een cartoon van Vilks, net als andere cartoons ging het internet over en er waren bedreigingen, maar in het onderzoek naar de twee broers kwam een link naar een al-Qaida filiaal niet terug. Propaganda komt niet alleen van de “kern al Qa’ida,” maar ook van de coördinator zelf. Akerboom toont zich als ex-politieman tevreden met “meer liquidaties van terroristen die zich in het westen van Pakistan schuilhouden.” En terwijl in Pakistan er wordt gebombardeerd lijkt dat niet van invloed op de dreiging op Time Square in hartje New York waar de Pakistaanse Amerikaan Faisal Shahzad zijn Nissan Pathfinder met draaiende motor en alarmlichten verkeerd parkeert om de auto met vooral kunstmest tot ontploffing te brengen. De coördinator is maar wat blij met deze terugkeerder want dit zou aantonen dat die trainingskampen levensgevaarlijk zijn. “De terroristische dreiging vanuit Pakistan komt deels van westerse jihadisten die in trainingskampen in Pakistan zijn getraind en vervolgens terugkeren naar het Westen,” stelt DTN-21. Opnieuw zijn er echter veel vragen bij de mislukte aanslag van Faisal Shahzad. Zelfs bij rechts Amerika leven er vele vragen. Zo formuleert Judith Miller van Fox News tien vragen over het werk van de FBI en de CIA, welke training de man dan zou hebben gehad met zo veel gestuntel, maar zelfs “when, where, why, and how was Faisal Shahzad radicalized? How did a happy-go-lucky Facebook guy, married with two kids and apparently doing OK in America, go from watching “Everyone Loves Raymond” – listed as one of his favorite TV shows – to Peshawar for terrorist training and back to Times Square to kill his fellow Americans?” Zij had een elfde vraag kunnen toevoegen aan de lijst, een vraag die verschillende senatoren stelden, namelijk waarom Tehrik-e-Taliban (TTP) niet als buitenlandse terroristische organisatie was aangemerkt door de Amerikanen. Het dreigingsbeeld is vooral een gruwelverhaal. Alles is mogelijk overal in de wereld en begrijpen willen we het vooral niet. Zo kabelt de dreigingsrivier verder, een verdere uitbreiding van de battleground. Naast de Hoorn van Afrika, het Arabisch Schiereiland en de regio Niger/Mali maakt de NCTb zich op voor een zeeslag met de “jihadistische maritieme slagkracht”. Vervolgens speculeert de coördinator samen met niet nader genoemde “veiligheidsdiensten” er een alinea lang op los wat allemaal mogelijk is, hoewel “er amper aanwijzingen zijn dat de intentie leidt tot daadwerkelijke activiteiten op dit gebied.” “Echter, individuele aanslagen tegen schepen … worden voor mogelijk gehouden. Piraten zouden … activiteiten voor al Shabaab kunnen ontplooien. Een mogelijke samenwerking zal … ingegeven zijn vanuit zakelijke in plaats van ideologische motieven.” De NCTb ziet patronen en veelvormige gevaren opdoemen omdat het een illustratie is van “het sluiten van zakelijke allianties met niet ideologisch gemotiveerde gewelddadige groepen of criminelen.” Volgens Akerboom is “dit ‘huurlingenconcept’ ook bekend van onder andere Al Qa’ida in de Islamitische Maghreb (AQIM) inzake een deal met Toearegs in Mali en Niger,” wat hij beschreven zou hebben in DTN-20, maar niet in de hier beschreven versie van DTN-20 is te vinden.
DTN-22 / 13 september 2010
DTN-22 (13 september 2010) borduurt voort op de uitbreiding van de fronten in de totale oorlog tegen terreur waar Nederland aan meedoet. “Het gist steeds meer in een breed scala aan landen, waardoor het dreigingsbeeld diffuser is geworden,” merkt de coördinator prozaïsch op. “De bewegingsvrijheid en slagkracht van kern al Qa’ida staan al langere tijd onder druk,” merkt Akerboom op alsof hij zelf aan het front staat. “Zo werd op 21 mei 2010 opnieuw een belangrijke operationele leider van kern al Qa’ida gedood” schrijft de dienst. De geëxecuteerde operationele leider van al-Qaida zal niet Fatima zijn of Nisar of hun moeder, evenmin Naeem en zijn moeder. Drie of vier kinderen werden ook vermoord door de “zogeheten «drones», onbemande vliegtuigen,” maar dat is niet te vinden in het DTN. En hoewel de ‘kern’ verzwakt is, gaat de verspreiding van de “jihadistische ideologie via het internet onverminderd voort.” Plotseling wordt er aandacht besteed aan de Youtube boodschap van de Amerikaan Adam Yahya Gadahn die zich richt tot president Obama. Waarom de coördinator nu aandacht besteedt aan een bericht van Gadahn is onduidelijk, want de Amerikaan is al sinds 2004 een al-Qaida media ster en zijn oproep rond de schietpartij op Fort Hood in maart 2010 (zie DTN-20) is veel directer. Volgens Akerboom hebben de “voorbije jaren aangetoond dat sommige personen zowel in landen met een overwegend islamitische bevolking als in seculiere westerse landen zich laten inspireren door de jihadistische propaganda,” De voorbeelden van de afgelopen jaren zijn echter veel complexer dan een één op één relatie tussen een video boodschap en een aanslag. De aanslag op een politiebureau in Bogojno in Bosnië-Herzegovina laat dat ook zien. Het NCTb schrijft: “De dader was een extremist die toegaf deel uit te maken van een grotere groep,” staat in DTN-22 en wordt vervolgd met een mogelijke relatie met oude netwerken en de jarenlange rust in het land. De dader blijkt niet een extremist te zijn, maar een lokale crimineel die de aanslag zou hebben uitgevoerd in opdracht van een radicale moslim groep. Het lijkt allemaal simpel voor de dienst, jihad in de Europese achtertuin. Probleem is dat het nooit simpel is, ook niet op de Balkan. De publicatie ‘Assessing the potential for renewed ethnic violence in Bosnia and Herzegovina’ geeft dit fijntjes aan en wijst op de grote hoeveelheden wapens en explosieven die overal in Bosnië-Herzegovina liggen, de etnische spanningen tussen Serven en Bosniërs, de haat van jongeren tegen de corrupte regering en overheidsdiensten en de waardering die de dader van de aanslag van veel jongeren krijgt. Het is eenvoudig de jihadisten de schuld te geven van alles, maar dat levert slechts een spookbeeld op, geen dreigingsbeeld. Zo ook de aanslagen op twee doelen in Kampala, Oeganda. Al snel werd al-Shabaab, de inofficiële franchise van al-Qaida in Somalië aangewezen en deze gaf ook graag toe, maar allerlei ongerijmdheden blijven ook hier onaangeroerd. Eén ervan is de vraag waarom er een aanslag werd gepleegd op the Rugby Club, een plaats waar veel critici van generaal Museveni, de leider van het land, samenkwamen. En die vraagtekens kunnen ook worden gezet bij de halleluja stemming over de arrestaties in bijvoorbeeld Marokko. “In Marokko werd eind april een cel van een transnationale groep van 24 personen gearresteerd op verdenking van rekrutering en het voorbereiden van aanslagen. Een band met al Qa’ida wordt vermoed,” schrijft de coördinator. Waarom het NCTb geen melding maakt van verdwijningen, martelingen en valse beschuldigingen die worden gemeld door mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties blijft onduidelijk. En tot slot de arrestaties van drie mannen met betrekking tot een mogelijke terroristische aanslag in Noorwegen. Omdat de arrestanten een Oeigoer, Oezbeek en een Iraakse Koerd zijn, zou er volgens de NCTb sprake zijn van een “transnationale jihadistische netwerk”, Noorwegen zou op het “jihadistische netvlies” zijn verschenen door de cartooncrisis en al in 2006 door al-Qaida zijn bedreigd. De Oezbeek nam zelf contact op nadat hij had vernomen gebrandmerkt te zijn als al-Qaida operative. Zie daar de lange arm van de terreur club die wil toeslaan. De mannen zeiden onschuldig te zijn, ze hadden wel waterstofperoxide, aceton en handleidingen verzameld, maar verschilden van mening over het doel van hun mogelijke aanslag. De drie ontkenden enige betrokkenheid bij al-Qaida of een trainingskamp in Pakistan te hebben bezocht. Nog voor het proces was begonnen waren zij door overheid en media bestempeld als een transnationale jihadistische cel.
DTN-23 / 17 december 2010
DTN-23 (17 december 2010) oordeelt dat Nederland een “hoog internationaal profiel” heeft “vanwege de vermeende discriminatie van moslims en gepercipieerde belastering van de islam en de profeet Mohammed” Er zijn twee zaken die opvallen in de opening van deze DTN. Met “vermeende discriminatie van moslims” impliceert de NCTb dat de dienst van mening is dat er geen discriminatie van moslims in Nederland plaatsvindt, ditzelfde geldt voor de “belastering van de islam” Daarnaast geeft de verwijzing naar het webmagazine ‘Inspire’ aan dat de dienst ervan uitgaat dat de propaganda van al-Qaida effectief is, per slot van rekening wordt al jaren in de DTN’s verwezen naar video- en audioboodschappen. Het is onduidelijk op basis waarvan de dienst tot deze conclusie is gekomen. Een gelimiteerd onderzoek van een Amerikaanse student aan The University of Texas komt in 2013 tot de conclusie dat de veronderstelling dat al-Qaida mensen rekruteert via online propaganda is “not based in reality and is not a threat warranting the discussion it receives” (Analyzing the effectiveness of al Qaeda’s online influence operations by means of propaganda theory). De NCTb is zelf ook onzeker over de berichten, maar schrijft dat sommige “berichten, die veelal waren gebaseerd op onbevestigde informatie, het beeld van een algemene, acute dreiging” kunnen creëren. Wie analyseert echter de dreiging, je zou toch verwachten dat de dienst dat doet, maar die lijkt zich te distantiëren door te stellen dat er “verwarrende berichten over terroristische dreiging” worden geschapen, die dienst doet daar met veel enthousiasme aan mee. Vraag blijft natuurlijk waarom keer op keer een verwijzing naar online activiteiten wordt gedaan in DTN’s. Daarnaast schrijft de coördinator dat mensen “de intentie hebben westerse doelen te treffen, maar dat zij dit voornemen ook ten uitvoer willen brengen.” Akerboom duidt op verschillende gebeurtenissen. Ten eerste twee bompakketten die met UPS en FedEx vanuit Jemen werden verzonden en werden onderschept. De beoogde doelwitten bleken niet meer in gebruik bij joodse instellingen. De Saoedische geheime dienst had de Amerikaanse gewaarschuwd over de bompaketten. De bommen zouden worden verstuurd vanuit Jemen waar natuurlijk een franchise van al-Qaida gevestigd is. Dat in de oorlog tegen terreur de Amerikanen, onze ‘bondgenoten’, Jemen op grote schaal bestoken met Hellfire raketten wordt door de coördinator niet benoemd. Ten tweede beschrijft de NCTb twee ‘mislukte’ aanslagen in Stockholm en Kopenhagen. Bij de aanslag op 11 december 2010 in een winkelstraat kwam de dader, de Iraakse Zweed Taimour Abdulwahab al-Abdaly, om het leven. Of de autoriteiten voorkennis hadden van de aanslag blijft onduidelijk, maar er zijn verschillende ongerijmdheden. Eén ervan is een bericht van een medewerker van het Zweedse leger aan een bekende enkele uren voor de aanslag die door het Zweedse persbureau TT gepubliceerd werd: “If you can, avoid Drottinggatan today. A lot could happen there … just so you know.” De Zweedse geheime dienst Sapo probeerde de berichtgeving van TT in diskrediet te brengen. Bij een andere mislukte aanslag op 10 september 2010, waarbij de dader, Lors Doukaev, zichzelf in een hotelkamer verwondde, lijken de geheime diensten en/of niet met elkaar, en/of niet met de politie gecommuniceerd te hebben, en/of de verdachte om onduidelijke redenen niet meer hebben geobserveerd en/of andere steken hebben laten vallen. De Belgische krant schrijft dat de Belgische diensten in januari 2010 zijn gewaarschuwd dat Doukaev aanwezig was geweest bij een reünie van radicale moslims in oktober 2009. Vervolgens heeft men geprobeerd Doukaev te vinden in zijn woonplaats Liège, maar toen hij daar niet was, hebben de diensten om onduidelijke redenen zijn zaak laten vallen. In tegenstelling tot de berichtgeving over de schermutselingen in de oorlog tegen terreur is de coördinator zeer nuchter als het over veertien bompakketten die door Griekse anarchisten aan “de regeringsleiders van Frankrijk,
Duitsland en Italië, aan diverse ambassades in Athene en aan enkele internationale organisaties” zijn gestuurd. De actie moet “in de nationale Griekse politieke context worden bezien” terwijl ook naar de Nederlandse ambassade een pakket zou zijn gestuurd dat niet is aangekomen. Tot slot passeren alle fronten van de totale oorlog de revue en is er enige teleurstelling over het gebrek aan media boodschappen door het duo Bin Laden en Al Zawahiri en arrestaties in diverse Europese landen. Daarover meer in DTN-24.
Regelmatig worden er mensen aangehouden en soms ook veroordeeld omdat zij haat zouden zaaien, ook wel opruiing genoemd. Het is iets anders dan bedreiging, hoewel er wel een element van bedreiging in zit. In sommige landen kunnen mensen worden vervolgd voor het verheerlijken van terrorisme, enigszins verschillend van opruiing omdat het niet per se aanzet tot haat, eerder gaat het om het juichen om een aanslag, na de daad dus. Verheerlijken van terrorisme is in letterlijke zin enthousiasme tonen voor aanslagen op onschuldige burgers. Nu lijkt de coördinator daar ook een handje van te hebben. Regelmatig komt het voor dat hij zich enthousiast toont over de standrechtelijke executie van mensen zonder vorm van eerlijk proces. Amerikanen bombarderen iemand en de coördinator staat er juichend bij. Natuurlijk zou het betoog kunnen zijn dat deze mensen gruweldaden hebben gepleegd en dat het moeilijk is ze te arresteren, hun executie is noodzakelijk om slachtoffers in de toekomst te voorkomen. Als die persoon dan alleen geëxecuteerd zou worden, is voor te stellen dat dat argument nog enige legitimiteit heeft, al is dat al twijfelachtig. Probleem is echter dat de persoon nooit alleen wordt vermoord door een Hellfire raket. Vaak zijn vrouwen, kinderen en derden ook het slachtoffer. Past dan enthousiasme voor een standrechtelijke executie? Nee dat zou verheerlijking van geweld tegen burgers zijn. Waarom doet de coördinator dat dan? De dienst stelt dat de ‘tegenstander’, lees de ‘jihadisten’ veel propaganda voeren op het internet, en dat die propaganda zou leiden tot aanslagen. Wat doet de coördinator echter zelf in zijn DTN’s? Propaganda voor geweld tegen onschuldige burgers, aanzetten van geweld tegen bevolkingsgroepen elders? Of is dat onderdeel van de strijd? Welke propaganda is dan erger? Verheerlijking van standrechtelijke executies of verheerlijking van aanslagen of zijn beide eigenlijk hetzelfde? En is het claimen van een aanslag niet hetzelfde als het toeschrijven van een aanslag aan een fictieve groep zoals bij het Zweedse en het Noorse voorbeeld? Zijn de propagandamiddelen van de dienst met haar DTN’s eigenlijk niet dezelfde propaganda als de Inspire’s van al-Qaida? Voeg enthousiasme over standrechtelijke executies toe aan het ontbreken van context, duiding en achtergrond van zowel conflicten in diverse landen als arrestaties, dan lijkt het handelen en het schrijven van de dienst veel op oorlogsmennerij, het ophitsen, aanjagen van een oorlog. Is dat eigenlijk niet opruiing, haat zaaien. Helemaal nu het al lang en breed bekend is dat drone aanvallen zeer ineffectief zijn. Ja, soms wordt een commandant van al-Qaida of een andere groep gedood, maar het aantal burgerslachtoffers is vele malen groter. De dienst doet aan oorlogspropaganda, hoewel het onze dreiging zou moeten duiden. Van die duiding komt natuurlijk niets als de dienst zelf onderdeel is van die dreiging.
2011 Spelen met bedreigingen, arrestaties en aanslagen
DTN-24 / 18 maart 2011
Dat het niet eenvoudig is elke drie maanden een origineel rijtje bedreigingen op te lepelen om de natie van voldoende spanning te voorzien laat DTN-24 (18 maart 2011) zien. Een deel van de paragraaf ‘Kern DTN24’, niet te verwarren met kern al-Qaida, lijkt gekopieerd van de dreiging uit december 2010. De “vermeende discriminatie”, de “gepercipieerde belastering”, de “intentie van de jihadistische groepen”, “verwarrende soms tegenstrijdige en onheilspellende mediaberichten”, de Griekse bompakketten en een aanslag in het winkelcentrum van Stockholm (zie hierboven). Opvallend is wel dat voor het eerst de coördinator duidelijk aangeeft dat “voor een juist beeld van die dreiging het van belang blijft te onderkennen dat er mondiaal, naast overeenkomsten, belangrijke verschillen bestaan tussen verschillende jihadistische groeperingen” en “dat er ook “tussen landen de dreiging er anders kan uitzien”. Het blijft onduidelijk op wat voor wijze de coördinator gaat bijdragen aan het “onderkennen van overeenkomsten en/of verschillen”. Het opnieuw benoemen van bedreigingen uit het buitenland uit een oude DTN lijkt verder ook niet bij te dragen aan een gebalanceerd beeld van de dreiging. Na een korte passage over de Arabische lente waarbij Hosni Mubarak en Zine el-Abidine Ben Ali respectievelijk van Egypte en Tunesië worden betiteld als president en niet als dictator en er eufemistisch gesproken wordt over “maatschappelijke onvrede met de politieke en sociaaleconomische situatie” in de landen, komt het internationale front in de oorlog tegen terreur weer aan bod. In Irak gaat het over Islamitische Staat in Irak (ISI) en niet over de toenemende zorgen over president Maliki en langzaam ontluikende protesten van achtergestelde soennieten in het land. Natuurlijk komen AQIM, al-Shabaab en AQAS ook even aan bod om vervolgens enkele regels aan een aanslag op het Moskouse vliegveld Domodedovo op 24 januari 2011 te besteden waar 35 mensen om het leven kwamen en 180 gewonden vielen. Er wordt gespeculeerd wie de daders zouden kunnen zijn, maar niet vermeld dat de Russische geheime dienst, de FSB, een week voor een aanslag op het vliegveld waren gewaarschuwd voor een aanslag op Domodedovo. De Engelsen arresteerden in december 2010 twaalf mannen, “uit voorzorg gearresteerd op verdenking van het voorbereiden van een terroristische aanslag.” Een jaar later werden vier mannen veroordeeld voor voorbereidingshandelingen voor een aanslag, vijf voor hand en spandiensten en drie waren al eerder vrijgelaten. De mannen hadden volgehouden dat ze onschuldig waren, maar gezien de hoge straffen bekenden zij schuld. Wat de werkelijke plannen waren blijft onduidelijk, het werd ze aangewreven dat ze het blad Inspire in huis hadden. De Zweedse en Deense politie arresteerden op 29 december 2010 vijf mensen. Zij werden verdacht van het beramen van een aanslag het Deense dagblad Jyllands Posten, in 2012 werden zij veroordeeld. En ook Nederland komt voor in het rijtje samen met België, Duitsland en Oostenrijk. Er worden drie mensen in Amsterdam aangehouden, de inzet was hoog, ze zouden worden verdacht van aanslagen op doelen in België en ondersteuning van de gewapende strijd in “klassieke strijdgebieden”. In eerste instantie werden de drie Nederlanders door de rechtbank in Antwerpen vrijgesproken, maar in hoger beroep werden zij toch veroordeeld. Zij worden dan plots bestempeld als de leiders van het netwerk dat mensen wilde rekruteren en geld inzamelen voor de gewapende strijd in Tsjetsjenië. In Frankrijk werden vijf mensen op 9 november 2010 aangehouden die er van werden verdacht bedreigingen te hebben geuit tegen Dalil Boubakeur, voorganger van de grote moskee in Parijs, en een trainingskamp van radicale moslims te hebben bezocht. Wat er met de arrestanten is gebeurd, is vervolgens onduidelijk. De coördinator vermeldt om onduidelijke redenen niet de aanhouding van elf verdachten in Frankrijk begin oktober 2010 waarbij allerlei wapens in beslag werden genomen. Dit beeld komt vaker voor. Op 1 december 2010 arresteerde de Spaanse politie negen verdachten, allemaal gerelateerd aan terrorisme verdenkingen. Het toverwoord terrorisme wordt vaak gebruikt voor het aanhouden en lang vastzetten van mensen. De koppen in de kranten zijn vet en op de voorpagina. Wat er werkelijk aan de hand is wordt vaak niet duidelijk. De dienst NCTb doet precies hetzelfde, maar dan driemaandelijks, van enige reflectie is geen sprake. In Spanje heeft de krant Infolibre onderzoek gedaan naar de arrestaties op grond van terrorisme sinds 11-M (11 maart 2004) tot begin 2013 in Spanje. Op 9 april 2013 publiceerden zij hun gegevens. Van de 500 arrestanten zijn er 50 veroordeeld, de rest heeft net als de veroordeelden lang, vaak maanden of jaren, in voorarrest gezeten voordat ze werden vrijgelaten in verband met gebrek aan bewijs.
DTN-25 / 17 juni 2011
DTN-25 van 17 juni 2011 kabbelt rustig verder op de wereldwijde strijdgebieden. “Op dit moment zijn Afghanistan/Pakistan, Jemen, Somalië en Noord-Afrika de belangrijkste jihadistische strijdtonelen,” schrijft de dienst alsof dat de afgelopen jaren niet zo was. Het wordt niet duidelijk wat er veranderd is, de stabiliteit is nu in deze DTN vergroot terwijl dat kort geleden was verkleind, het leger moet terrein prijs geven, terwijl we enige tijd geleden door de standrechtelijke executies met drones toch aan de ‘winnende’ hand waren. Jemen, hetzelfde verhaal. AQAS had volgens de coördinator moeten reageren op de onrusten in het land dat zich al jaren in onrustig vaarwater bevindt. “Het is opvallend dat AQAS tot op heden amper formeel heeft gereageerd op de onrust in het land,” schrijft een van Akerboom’s ambtenaren. In Somalië zijn ‘wij’ aan de winnende hand, maar in Noord-Afrika weer aan de verliezende door een aanslag in Marrakesh terwijl het in Marokko toch zo goed ging. Bij de internationale context wordt ook ingegaan op de dood van Osama Bin Laden. “De dood van Osama Bin Laden … is een klap voor kern al Qa’ida,” beschrijft Akerboom de actie van Amerikaanse soldaten. Geen woord over de noodzakelijkheid van waarheidsvinding en rechtsgang. Een klap voor de kern, maar het duo Bin Laden en Al Zawahiri was allang uitgespeeld als we jarenlange sage over de twee mogen geloven. En de coördinator moet dat nu ook toegeven. “Toch is het nog maar de vraag of de dood van Bin Laden de jihadistische beweging ernstig zal verzwakken,” stelt de NCTb. En dan schiet een 21 jarige jongeman, Arid Uka, die afkomstig is uit Kosovo twee Amerikaanse militairen dood en verwondt er twee op de luchthaven van Frankfurt. En de man, die een levenslange gevangenisstraf krijgt, zegt dat hij zich wilde wreken op verkrachting van moslim meisjes in Afghanistan. In de discussie over de aanslag wordt verwezen naar lone-wolves en de propaganda van de jihadi’s maar de propaganda clip waar Uka naar verwijst als zijn reden voor zijn actie, ‘American Soldiers Rape our Sisters! Awake Oh Ummah’ is een clip uit de film Redacted van Brian De Palma, waar de scene een nagespeelde gebeurtenis is van de verkrachting en moord van het 14 jarige meisje Abeer Qasim al-Janabi en drie andere familieleden door Amerikaanse soldaten in Irak. De vijf soldaten zijn veroordeeld in de Verenigde Staten, maar in een wereldoorlog tegen terreur is dat volstrekt onzichtbaar. Ondanks de dreiging van “zogeheten ‘lone wolves’ die een reëel risico blijven vormen”, arrestaties in Noordrijn-Westfalen begin mei 2010 en een Nederlander die omkwam bij de aanslag in Marokko is er volgens Akerboom niets aan de hand, de dreiging blijft beperkt.
DTN-26 / 3 oktober 2011
De obsessie met de jihadi’s duurt voort in DTN -26 (3 oktober 2011). De kern van al-Qaida is volgens deze DTN “de laatste jaren verzwakt”. En opnieuw wordt een ode aan de drone- aanvallen bezongen: “Bij deze aanvallen zijn verschillende kopstukken van de groepering om het leven gekomen.”
En we zijn aan de winnende hand: “Ook de dood van Osama Bin Laden is een serieuze klap voor de groepering.” Geen dreiging zou je zeggen, maar eigenlijk is er niets veranderd. Want “tegenover de verzwakking van kern al Qa’ida (lees het duo) staat dat de dreiging van haar
regionale takken en van solistisch opererende jihadisten zijn toegenomen.” Zie hier de voortdurende oorlog in Jemen met hoofdrolspeler AQAS, andere delen van het Midden-Oosten, Noord-Afrika met hoofdrolspeler AQIM die ook actief is geworden in de westelijke Sahel en de Hoorn van Afrika, met hoofdrolspeler al-Shabaab die nog steeds aan de verliezende hand is. En dan is daar plots een andersoortige aanslag die door de coördinator “niet-jihadistisch terrorisme” wordt genoemd. De zin “deze aanslagen zijn te kenmerken als terroristische daden” geeft aan dat de dienst enigszins in twijfel was geraakt door het andere karakter van deze aanslag en door de vele aandacht voor de kern van al-Qaida en de jihadistische strijdgebieden. Dat een aanslag zoals gepleegd door Anders Breivik heel goed ook in Nederland kan plaatsvinden, had drie maanden eerder de schietpartij in Alphen aan de Rijn aangetoond. De NCTV, sinds 1 juli 2011 de nieuwe naam van de NCTb, is echter vooral bezig met de gebruikelijke jihadi-termen zoals “geradicaliseerde eenlingen”. Gelukkig bevestigt de Noorse veiligheidsdienst dit: “zij gaat er vooralsnog vanuit dat Breivik alleen handelde en classificeert hem als een geradicaliseerde eenling.” De NCTV betitelt deze eenlingen gemakshalve als “gefixeerde dan wel verwarde” mensen, met als gevolg dat elke vorm van waarheidsvinding bij voorbaat al geblinddoekt plaatsvindt. Profiel klaar, oordeel klaar, wachten op de volgende aanslag, we gaan door met het dreigingsspel.
DTN-27 / 12 december 2011
Het dreigingsbeeld van december 2011 laat opnieuw zien hoe weinig interesse de coördinator heeft in basaal rechtstatelijk denken. We zijn in oorlog, een totale oorlog tegen een abstractie terreur, en bij een oorlog horen blijkbaar burgerslachtoffers, en blijkbaar interesseert het de Nederlandse overheid het niet dat burgers worden gedood. Nederland hanteert niet zelf het wapen, maar we maken ook geen bezwaar als de Amerikanen dood en destructie aanrichten elders, zijn dat de ‘westerse waarden’? DTN-27 (12 december 2011) verhaalt opnieuw dat de “kern al Qa’ida” opnieuw is verzwakt, Bin Laden is dood, maar ook een nieuwe ster in de al-Qaida leiding van Attiyah Abd al-Rahman is standrechtelijk geëxecuteerd door een drone. De coördinator is tevreden, de dood van deze man verlicht “het dreigingsbeeld voor het Westen enigszins”. De tweede man van het duo Bin Laden, Al-Zawahiri wordt door de dienst onder druk gezet om eens te laten zien waar al-Qaida nog toe in staat is: “Mede vanwege zijn belofte om de dood van Bin Laden te wreken staat al-Zawahiri onder druk om de operationele slagkracht van kern al Qa’ida te bewijzen.” Ook al-Awlaki, de Jemenitische ideoloog, is doodgeschoten door de Amerikanen met een Hellfire raket en dat zou een stevige dreun zijn voor de propaganda machine van de jihadi’s. Akerboom schrijft echter niet dat ook de zestienjarige zoon van al-Awlaki bij de drone aanval om het leven is gekomen, ook niet dat al-Awlaki in principe verdachte was, dat er misschien een Jemenitische rechtszaak is geweest, maar dat het land niet bekend staat om de eerbiediging van de mensenrechten, dat al-Awlaki zowel Amerikaan als Jemeniet was en dat de Amerikaanse overheid al-Awlaki nog nooit heeft aangeklaagd voor terrorisme. Een andere Amerikaan, Samir Khan, schrijver en uitgever van het blad Inspire werd ook vermoord door de Hellfire raket. Khan is ook nog nooit veroordeeld of aangeklaagd. De coördinator is oprecht enthousiast en denkt dat de overwinning nabij is: “De verwachting is dat beide jihadisten met hun capaciteiten en uitstraling lastig te vervangen zullen zijn.” Aan de andere kant moet Akerboom toegeven dat “al-Awlaki in jihadistische kringen zal blijven voortleven als ‘martelaar’” en als inspiratiebron. De al-Qaida franchise in Jemen lijkt gewoon verder te gaan en hetzelfde geldt voor AQIM in Noord-Afrika en de Islamitische Staat in Irak in het Midden-Oosten. Steeds nadrukkelijk komt ook Libië naar voren in het rijtje jihadistische strijdgebieden al dan niet gerelateerd aan AQIM. De opsporings- en inlichtingendiensten worden opnieuw lof toegezwaaid alsof er aanslagen zijn voorkomen: “In de periode rondom de tiende gedenkdag van ‘9/11’ zijn in diverse Europese landen (Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Zweden, Duitsland en Finland) aanhoudingen verricht om jihadistische aanslagen te voorkomen of ondersteuningsactiviteiten te stoppen.” Details onthoudt de coördinator omdat de werkelijkheid altijd iets complexer is dan een terreur-bericht. In Finland ging het om twee Somalische Finnen, mensen die enkele honderden euro’s hadden overgemaakt aan al-Shabaab, een kwam al snel vrij, de andere werd vervolgens beschuldigd van het rekruteren van iemand voor de gewapende strijd, de rechtszaak loopt nog. In Zweden werden vier mensen gearresteerd voor het plegen van een aanslag op een kunsthal en kunstenaar Lars Vilks, zij werden een jaar later vrijgesproken van de beschuldigingen, een was al veel eerder vrijgelaten. In Noorwegen werd een verdachte aangehouden bij terugkomst uit Saoedi-Arabië, het Noorse openbaar ministerie wilde niet aangeven waarvan de verdachte beschuldigd werd. Zijn advocaat zei tegen het dagblad Aftenposten “that he links his client’s arrest to “nerves” tied to the September 11 memorials.” In Berlijn werden op 8 september 2011 twee mannen aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een aanslag, de twee werden een maand later vrijgelaten in verband met gebrek aan bewijs. In Birmingham, Engeland, werden zes mensen aangehouden op 27 september 2011 en anderhalf jaar later veroordeeld voor een poging om een aanslag te plegen op een demonstratie van de extreem rechtse English Defence League (EDL). Zie hier een grote diversiteit onder de arrestanten, maar gelukkig maakt de Nederlandse dienst het ons gemakkelijk, alles moeten we zien in het kader van de oorlog tegen terreur. Het jaar wordt afgesloten met een opmerkelijke alinea. De coördinator vermijdt het woord Arabische lente zorgvuldig in 2011 en hetzelfde geldt voor de Occupy beweging in vooral de VS of de Indignados in Spanje. Nu zijn dat buitenparlementaire protestbewegingen, dus die horen niet thuis in een terreur beeld, dus positief dat de coördinator geen directe lijn doortrekt tussen de kern van al-Qaida en protest bewegingen. Niet noemen betekent echter niet dat ze niet het DTN staan. “In andere Europese landen laten gebeurtenissen zien dat een verergerende economische crisis maatschappelijke instabiliteit kan veroorzaken en de kans op ideologisch geïnspireerd geweld kan doen toenemen,” schrijft de dienst met een verwijzing naar onder andere de Indignados, Occupy en andere protest bewegingen tegen het neoliberale beleid als onderdeel van het dreigingsniveau. Protest bewegingen zijn toch onderdeel van terreurdreiging.
Aan spelen met dreiging zitten verschillende facetten. Ten eerste is er het element van de kern van al-Qaida dat de afgelopen jaren centraal stond bij de toe- en afname van de bedreiging van Nederland. De dood van Osama Bin Laden en andere leiders van de groep veranderden daar niets aan. Ten tweede hoort bij het spel ook het claimen van een aanslag. Bij gewoon politiewerk, een moord, een spectaculaire overval, een mediagenieke crime staan er meestal diverse mensen in de rij om zich als dader aan te geven. Het lijkt onwaarschijnlijk maar het is een van de redenen waarom een bekentenis zonder aanvullend bewijs eigenlijk waardeloos is. Zo niet bij terroristische aanslagen, claimen is bekennen is veroordeling, meestal doodstraf die dan door een Hellfire raket wordt uitgevoerd. Dat dit voor de rechtstaat niet echt reclame is, schijnt niet door te dringen tot de dienst die bij elke standrechtelijke executie een gat in de lucht springt. Ten derde hoort bij het dreigingsspel een constante stroom arrestaties. Dit zijn natuurlijk allemaal terroristen, dat maakt het dreigingsbeeld ook eenvoudig. De overheid arresteert een terrorist, het woord verdachte van een strafbaar feit komt niet voor in vocabulaire van de dienst, en klaar is kees. Dat deze verdachten soms maanden zo niet jaren opgesloten zitten zonder vorm van proces lijkt niet interessant, maar als je dreiging serieus zou nemen, dan is dat natuurlijk de manier om haat tegen het zogenoemde ‘vrije westen’ te creëren. Het Spaanse onderzoek waarbij 10% van de arrestanten ook daadwerkelijk veroordeeld is, waarbij nog niet naar de veroordelingen zelf is gekeken, roept veel vragen op. Ten vierde spelen details, specifieke informatie, achtergronden en andere relevante zaken geen rol bij het dreigingsspel van de NCTV, we moeten het toch eenvoudig houden is het devies. Arrestanten zijn terroristen, aanslagen zijn jihadistische aanslagen of lone-wolves die natuurlijk in meerderheid jihadistisch zijn en de oorlog kan voortduren. Het einde van het spel is nooit in zicht, dreigingsspel met alleen maar hindernissen om aan waarheidsvinding te doen.
2012 armpje drukken met al-Qaida
DTN-28 / 26 maart 2012
Naar aanleiding van de aanslagen van Anders Breivik in Noorwegen voegt de coördinator sinds eind 2011 nog een lijstje allerhande bedreigingen op in het DTN. De keuze is nogal arbitrair. Akerboom stelt in DTN-28 (26 maart 2012): “Na de geweldsdaden van Breivik in Noorwegen toonden ook andere Europese incidenten aan dat deze dreiging meer dan theoretisch is.” Wat betekent “meer dan theoretisch”? Dat het plaatsvindt, ja dat hebben de slachtoffers gemerkt. Wat zegt het echter over de zin van een dreigingsanalyse of de zin van een veiligheidsapparaat. Die vraag is niet interessant voor de dienst en dat wordt nog eens duidelijk in de beschrijving van de tragedie van Alphen aan de Rijn. De schietpartij in het winkelcentrum dat past in het plaatje van de lone wolves van de NCTV. “Ook de Nederlandse gewelddadige eenling … Van der Vlis (Alphen aan de Rijn 2011) liet niets na waaruit een helder motief bleek.” Langzaam zal die eenling een bedreigingselement worden, maken de DTN’s voor de toekomst duidelijk. “Woede tegen de samenleving of de staat, een fascinatie voor wapens en psycho-sociale problemen spelen vaak een rol bij dergelijke geweldsdaden van eenlingen. Hoewel het geen extremisme of terrorisme in de traditionele zin van het woord betreft, zijn er belangrijke overeenkomsten qua geweldsvorm, doelwitten en maatschappelijke onrust,” stelt de dienst. Geen woord over het falende veiligheidsapparaat en over weggemoffelde documenten. Hoe kun je dan ooit een goede dreigingsanalyse maken? Hoe kun je überhaupt dreiging analyseren als je eigen functioneren en falen een van de grootste risico’s zijn? Aan de Döner-Morde besteedt de coördinator een zin: “In Duitsland werd bekend dat tien onopgeloste moorden op voornamelijk Turkse allochtonen uit de periode 2000–2006 waren gepleegd door de Nationalsozialistischer Untergrund, een rechts-extremistische groep.” Case closed, maar wie zowel de berichtgeving in 2012 volgde, als het langslepende onderzoek en proces moet tot de conclusie komen dat inlichtingendiensten een belangrijke rol speelden bij de aanslagen en daarmee de continue dreiging in Duitsland voor de Turkse Duitsers. En dan de schietpartij in Luik op 13 december 2011. Volgens de NCTV was het “opnieuw een voorbeeld van een «spreeshooting»,” maar had evenzeer een voorbeeld kunnen zijn van een miskleunend veiligheidsapparaat. Knack schrijft op 15 december 2011: “Nordine Amrani, de dader van de aanslag in Luik, is op 5 oktober 2010 vrijgelaten ondanks negatieve adviezen van parket en gevangenisdirectie. Ze vonden dat hij een gevaar was voor de maatschappij en achtten het risico op herhaling van criminele feiten te groot.” Nu is het makkelijk om de rechtbank als schuldige aan te wijzen, maar tijdens de zitting waren parket en gevangenisdirectie plotseling niet meer negatief over de vrijlating. Ook de relatie tussen de politiek, maatschappelijke spanningen en aanslagen vermijdt de dienst. In Florence schoot ook op 13 december 2011 Gianluca Casseri “een sympathisant van het neo-fascisme vijf Senegalezen neer en doodde daarbij twee van hen,” is de enige zin die de coördinator aan deze gebeurtenis wijdt. Geen opmerking over de politiek van Silvio Berlusconi, Lega Nord, de toegenomen spanning ten aanzien van migranten in Italië en daarmee ook moslims. Ook de zin “opnieuw zond een anarchistische groep, dit keer uit Italië, bombrieven naar doelen in Rome, Frankfurt en Parijs,” vraagt om enige uitleg aangezien het erop lijkt alsof iedereen zomaar een bombrief kan ontvangen uit Italië. Bij de bompakketten uit Griekenland stond nog vermeld dat het een interne zaak was, de Italianen lijken rond 12 december 2011 ad random mensen aan te schrijven, maar het lijkt allemaal met de Griekse crisis samen te hangen. Het laatste Europese incident is een aanslag op het kantoor van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo. “De aanslag werd niet geclaimd, waardoor niet is vast te stellen of jihadistische motieven een rol speelden,” schrijft de NCTV terwijl het tijdschrift op het punt stond een nummer uit te geven met de profeet Mohammed als hoofdredacteur. Zonder claim is het volgens de coördinator niet vast te stellen of “jihadistische motieven een rol speelden.” Alsof een claim daar honderd procent zekerheid over schept. De NCTV beweert al jaren dat “de slagkracht van kern al Qa’ida is aangetast,” maar besteedt toch steeds ruime aandacht aan ‘onze belangrijkste tegenstanders’. De al-Qaida filialen richten zich volgens de coördinator “op zowel de gewapende als de politieke strijd in delen van Afrika en Azië”. Zo komen de Taliban in Afghanistan, AQAS in Jemen en AQIM in Noord-Afrika ter sprake. Zij zouden in ‘eigen land’ bezig zijn, maar dat lijkt een breed begrip want AQIM ontvoert op 25 november 2011 een Nederlandse toerist, Sjaak Rijke, in Mali. Somalië komt niet echt ter sprake want ook al staat al-Shabaab “onder grote druk”, neemt de terreurdreiging in Kenia toe. Het terroristische waterbed is gelukkig ook in de Hoorn van Afrika geschapen. Zo ook in Egypte waar “een nieuwe jihadistische groep actief is in de Sinaï.” En voor het eerst komt Syrië aan de orde, al is het slechts een voetnoot: “Het gewapend conflict in Syrië gaat vooralsnog door.” En een nieuw front is geopend in de Filippijnen waar een Nederlandse toerist, Ewald Horn, wordt ontvoerd door Abu Sayyaf. Coördinator Akerboom sluit wel weer positief af met enkele standrechtelijke executies. Het gaat hierbij om de “uitschakeling van verschillende strijders en kaderleden, vooral door toedoen van luchtaanvallen” en “de uitschakeling van al Awlaki en Samir Khan” waardoor “het internetmagazine «Inspire»” niet meer verscheen. Ondanks de propaganda motor gaat blijkbaar de inspiratie van mensen wel door zo oordeelt de NCTV naar aanleiding van “opnieuw diverse arrestaties in Europa en Noord-Amerika.” Zo wordt Spanje genoemd waar vijf mensen werden gearresteerd op verdenking van het ondersteunen van AQIM, enkele dagen later worden zij vrijgelaten. Niet jihadi arrestaties vermeldt de coördinator niet? Onduidelijk is waarom, want de Spaanse politie arresteerde in dezelfde periode tien mensen voor het aanzetten tot aanslagen van de ETA. In Engeland werd een grote groep mensen van Pakistaanse afkomst aangehouden. Vier mannen, Shahid Khan, Khobaib Hussain, Ishaaq Hussain en Naweed Ali, werden 40 maanden later vrijgelaten. Zij waren naar Pakistan gegaan om getraind te worden in de befaamde trainingskampen op de grens met Afghanistan, maar kwamen nooit aan. Een man, Irfan Naseer, kreeg levenslang, hij zou de leider van de groep zijn die nog geen doel had. In Duitsland werden in 2011 in totaal vier mannen aangehouden die volgens de Duitse diensten op het punt stonden een aanslag te plegen. De New York Times kopte bijvoorbeeld: “Al Qaeda attack was thwarted by three arrests, Germany says.” Het proces nadert zijn einde in 2014 en de advocaten klagen in Der Spiegel dat de inlichtingendiensten grote invloed hebben op het proces en dat “dokumente massiv geschwärzt seien worden.” Die hand van inlichtingen en opsporingsdiensten in terrorisme zaken is in de Verenigde Staten nog sterker. Er worden veel mensen gearresteerd, meestal gaat het om twee of drie mensen tegelijk en meestal is er een FBI undercover agent of informant betrokken bij het verstrekken van plannen, vuurwapens of explosieven. The Guardian schrijft op 16 november 2011 “fake terror plots, paid informants: the tactics of FBI ‘entrapment’ questioned,” dat de methoden van de FBI ter discussie staan.
DTN-29 / 22 juni 2012
De obsessie met de slagkracht van de kern van al-Qaida duurt ook in DTN-29 (22 juni 2012) voort. Eigenlijk lijkt het al jaren, dat het eindelijk afgelopen is, maar als een cliffhanger in een slechte B-film duurt het eindeloos voort. “Toch is nog niet gezegd dat kern al Qa’ida er niet meer toe doet of dat de dreiging vanuit de jihadistische beweging is afgenomen,” niets veranderd dus sinds 11 september 2001. De coördinator ontwikkelt geregeld nieuwe theorieën en inzichten, zo ook in deze dreigingsanalyse. “Via bepaalde sleutelfiguren slagen sommige jihadistische groeperingen en netwerken er in onderling verbonden te zijn,” schrijft Akerboom maar noemt geen namen. De “kern al Qa’ida maakt deel uit van deze «coalitie van internationale netwerken»,” waarmee de opmerking over de slagkracht eigenlijk volstrekte onzin is. Ex-politieagent Akerboom ontpopt zich plots ook als kenner van de interne jihadi politiek: “Zo is de focus van de strijd – lokaal, regionaal of internationaal – lang niet altijd gelijkluidend en vormt die menigmaal een twistpunt tussen of binnen jihadistische groepen.” De terreur dienst heeft zich blijkbaar verdiept in “strategie, capaciteiten en vooral ook praktische mogelijkheden om westerse belangen te treffen.” En daar is de verzwakte kern van al-Qaida weer die volgens de NCTV lijkt in te spelen op “de ontwikkelingen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, waar de strijd tegen regimes mogelijk meer aandacht van al Qa’ida krijgt,” zo lijken de ambtenaren te concluderen uit de fictieve notulen van de gevaarlijke al-Qaida club. Ondertussen lijkt het gehele Midden-Oosten en Noord-Afrika in brand te staan. De dienst noemt de fronten op van Afghanistan, Pakistan, Jemen, Irak, de Maghreb-landen, Mali, Niger, Somalië, Filippijnen en nu ook Syrië waar in beperkte mate jihadisten betrokken zijn bij de burgeroorlog, maar wel Europese jihadisten. Dat het beeld van de oorlog tegen terreur complexer is dan de dienst wil geloven komt soms naar boven in de dreigingsbeelden. Akerboom schrijft bijvoorbeeld over Afghanistan dat “ondanks forse en langdurige inspanningen er nog altijd geen sprake is van wezenlijke andere krachtsverhoudingen tussen ISAF en de Afghaanse Taliban.” De vier zinnen die volgen logenstraffen een tweepolige wereldoorlog, maar van enig diepere analyse wil de coördinator niet weten. “Een koranverbranding op een ISAF-basis” en “een schietpartij door een militair uit de VS waarbij burgers zijn gedood” hebben volgens de NCTV tot grote woede onder de bevolking geleid en die is “niet alleen een religieus, maar ook een uitgesproken anti-Amerikaans karakter” en “tegen de buitenlandse aanwezigheid in het algemeen.” Zie daar wat er ook aan de hand kan zijn en alsof de Afghanen het voorbeeld gaven, valt ook Noord-Mali ten prooi aan een woedende bevolkingsgroep: “«Al Qa’ida in de Islamitische Maghreb» (AQIM) liftte mee met de strijd van opstandige Toeareg-stammen voor een eigen staat in Noord-Mali.” Hoewel de dreiging vooral elders is, wil de coördinator ook wel kwijt dat het hier, ‘de westerse wereld’, ook flink uit de hand kan lopen. Hij wordt in maart 2012 op zijn wenken bediend, Mohammed Merah schiet op klaarlichte dag drie joodse kinderen en de leraar van hun school dood. Hij had al eerder drie Franse soldaten doodgeschoten. Merah een Algerijnse Fransman, en niet een Franse Algerijn zoals Akerboom suggereert, zou in Afghanistan en Pakistan hebben gevochten en terug zijn gekeerd. Zie hier de teruggekeerde jihadist die levensgevaarlijk is. Er zijn echter veel vragen met betrekking tot de relatie tussen Merah en de DCRI, de Franse inlichtingendienst. Het lijkt erop dat de inlichtingendienst Merah al langer in de gaten hield, net als Mohammed Bouyeri en de AIVD. Daarnaast was de politie gewaarschuwd voor zijn radicalisering door de moeder van een vriend van Merah. Tijdens de anderhalve dag van de omsingeling van het appartement, waar Merah zich had opgesloten, wilde hij de lokale DCRI agent spreken die hij kende. Wat de connectie tussen Merah en de DCRI precies was zal nooit duidelijk worden, daar hebben geheime diensten geen baat bij, en gelukkig past de teruggekeerde jihadist in het dreigingsbeeld.
DTN-30 / 8 oktober 2012
Zo kabbelt de dienst rustig verder. De coördinator heeft een luisterend oor gelegd bij de kern van al-Qaida en die heeft het moeilijk, zo bericht hij in DTN-30 (8 oktober 2012). “Intern wordt gesproken over vertrek” uit de het grensgebied tussen Pakistan en Afghanistan en voor het “netwerk wordt het steeds lastiger om de uitstraling als hoeder van de mondiale jihad te behouden.” Op basis van de gehanteerde netwerktheorie zou de NCTV tot de conclusie moeten komen dat niet de kern maar de filialen voor de stootkracht zorgen. Even verder in de analyse wordt dit ook erkend: “Tot slot zijn er aanwijzingen voor een groeiende samenwerking tussen de verschillende regionale jihadistische groeperingen in vooral Afrika.” Het gaat volgens de NCTV wat minder in Somalië en Jemen, maar in Kenia en Syrië lijken nieuwe fronten te ontstaan, en misschien elders in Afrika en het Midden-Oosten. Akerboom suggereert dat al-Qaida daar misschien een “nieuwe safehaven zal gaan” vinden. Het feit dat de moslimbroeders in Egypte in juni 2012 de president leveren, betekent meteen voor de dienst dat er “toegenomen ruimte is voor jihadisten” in dat land. Zonder namen te noemen verwijst de coördinator naar “de oude jihadistische netwerken in Egypte” waarmee hij waarschijnlijk de moslimbroeders bedoelt. “Safe havens” genoeg in de totale oorlog tegen terreur, als Egypte of Syrië geen opties meer zijn dan is er altijd nog Noord-Mali waar AQIM actief is die ons via Al Jazeera op de hoogte stelt van het wel en wee van de ontvoerde Sjaak Rijke. Wat de Nederlandse overheid doet blijft volstrekt onduidelijk. Het gevaar komt volgens de coördinator ook dichterbij, namelijk in Bulgarije, Duitsland en België. “Verder was er de afgelopen periode sprake van een escalatie van geweld in België en Duitsland, waar zich salafisten met geweld tegen de overheid (België) of tegen vermeende tegenstanders van de islam (Duitsland) hebben gericht.” In België wordt de Rida-moskee in Anderlecht aangevallen door Rachid El Bouckhari met mes en bijl. Hij sticht brand in het gebouw waarna de imam overlijdt aan rookvergiftiging. In Bonn, Duitsland, loopt een demonstratie tussen radicale moslims en een extreem rechtse groep Pro NRW volledig uit de hand. De politie die tussen de partijen is opgesteld wordt bekogeld met stenen en stokken. Vervolgens steekt één van de moslim demonstranten twee politieagenten neer. In het Verenigd Koninkrijk arresteerde de politie een groep mannen die een aanslag wilden plegen op een demonstratie van de extreemrechtse English Defense League. Zij kwamen te laat en werden na de demonstratie gearresteerd. De coördinator concludeert dat “ook hier het ontstaan van (gewelddadige)
tegenstellingen onder extremisten kan worden gesignaleerd.” Enige relatie met de totale oorlog tegen terreur, de internationale politiek in zowel Noord-Afrika en het Midden-Oosten, de wijze waarop de moslimgemeenschap in ‘de westerse wereld’ wordt neergezet, wordt niet getrokken. Het zijn de extremisten, eerst alleen jihadi’s, nu ook nog extreem rechts. In Amerika vallen al de eerste doden als op 5 augustus 2012 een man het vuur opent bij een Sikh-tempel en zeven mensen doodt. Voor de coördinator alle gelegenheid om met woorden als “gewelddadige eenling” en “neonazistische skinhead” een link te leggen naar Breivik, maar iets wringt. Sikhs zijn geen moslims, ook geen hindoes, het zijn misschien wel migranten in de Verenigde Staten maar waar is de jihadistische link die de dienst probeert te tekenen. Welke bijdrage aan de dreiging levert de dienst eigenlijk zelf? Het kan ook anders. Terwijl Israël en de Verenigde Staten al naar Hezbollah en Iran wezen bij de aanslag op een bus met Israëlische toeristen in Bulgarije waar zeven doden vallen, probeert de agent Akerboom zich aan de feiten te houden: “Op dit moment is nog niet duidelijk wie achter deze aanslag zit.” Twee jaar later blijkt dat de Israëlische geheime dienst een man runt die een belangrijke rol speelt bij de buitenlandse operaties van Hezbollah. Welke rol hij heeft gespeeld bij de aanslag in Bulgarije is niet duidelijk, de coördinator zal daar echter niet over rapporteren in zijn dreigingsbeelden, want zelfreflectie staat niet op het menu van de dienst.
DTN-31 / 17 december 2012
Leek het in het vorige dreigingsbeeld er nog even op dat de kern van al-Qaida toch echt in het nauw was, de dreiging in december 2012 laat een ander beeld zien. Leken ze in DTN-29 al de koffer hebben gepakt, in DTN-31 zijn “de vooruitzichten voor de thuisbasis van kern al Qa’ida zijn wisselend.” De “kern al Qa’ida zou al lang uit Afghanistan verdreven” en de tribale gebieden in Pakistan liggen continu onder luchtaanvallen en toch neemt het aantal aanslagen in Afghanistan toe. De coördinator stelt dat “de terugtrekking van ruim
dertigduizend Amerikaanse soldaten zijn tol eist” en dat “de geboekte resultaten achter lopen op de oorspronkelijke ambities.” De oorlog tegen terreur is als een bosbrand waar de ‘westerse landen’ zo nu en dan wat vuur op gooien door drone aanvallen, door bepaalde etnische groepen voor te trekken, bepaalde groepen buiten te sluiten, democratische processen te negeren zoals in Egypte en dan verbaasd te zijn dat de brand niet uitgaat. Ze, de jihadisten, zitten ook overal achter: “De reacties in de islamitische wereld op de islamfilm ‘Innocence of Muslims’ hebben laten zien hoe eenvoudig radicale moslims geloofsgenoten kunnen mobiliseren. In meer dan twintig landen gingen grote aantallen demonstranten de
straat op om hun afkeer van de VS en het westen te tonen.” Akerboom sombert: “Er zijn meer jihadgebieden dan ooit en er is meer belangstelling voor de jihadgebieden vanuit Nederland dan ooit.” Naast de gebruikelijke conflicten Afghanistan, Somalië, Jemen, Noord-Afrika, “Mali kan zich als jihadistische vrijplaats verder ontwikkelen”, dienen Egypte, Syrië en Irak zich opnieuw aan. Dat Mohamed Morsi in Egypte is gekozen interesseert de coördinator niet, in plaats van in bikini met D-reizen naar Sharm el Sheikh, lijkt de coördinator J-reizen op het spoor met Egypte als ultieme bestemming: “Ook Egypte lijkt in toenemende mate een alternatief te vormen voor de klassieke jihadistische reisbestemmingen.” Erg diep gaat de analyse van de burgeroorlog in Syrië niet: “Syrië lijkt zich tot een nieuw jihadgebied te ontwikkelen met een aanzuigende werking op jihadgangers uit de Arabische wereld maar ook uit Europa.” Alles draait om jihadisten en jihad strijd en helemaal niet om die dictator waar wij altijd zo prettig handel mee dreven. En in Irak geen interesse in de groeiende etnische burgeroorlog die aanvankelijk vooral het karakter van vreedzaam protest had. “De situatie in Irak heeft met het vertrek van de VS uit Irak eind 2011 tot een opleving van de activiteiten van al Qa’ida in Irak (AQI) geleid.” En het westen had nog wel een zo vredelievende democratische president als Maliki in het zadel geholpen. “Het aantal jihadistische strijders alsmede het aantal aanslagen zijn meer dan verdubbeld,” stelt de NCTV onheilspellend. En “de dreiging voor Nederland is namelijk in belangrijke mate een afgeleide van de internationale dreiging,” dus elke dreiging elders is een beetje een dreiging voor ‘ons’. Daarom is de “jihadistische dreiging in Europa nog steeds aanwezig”, maar kan de coördinator er eigenlijk niets over zeggen want “de jihadistische dreiging is in verschillende gedaantes aanwezig.” Vervolgens komen arrestaties in België aan bod van mensen die wilden afreizen naar Somalië en/of Syrië. En passant wordt geschreven dat de “salafisten een nieuw offensief tegen Duitsland” zijn begonnen. In Frankrijk worden op 6 oktober 2012 twaalf mensen gearresteerd naar aanleiding van een aanslag op een Joodse winkel. Een verdachte, Jeremie Louis-Sydney, komt om in vuurgevecht met de politie, vijf anderen worden na enkele dagen vrijgelaten. Er worden wapens en onderdelen van explosieven in beslag genomen. In de Franse media worden de plannen van de Cannes-Torcy cel, waartoe de arrestanten zouden behoren, vergeleken met de aanslagenreeks uit de jaren negentig. De coördinator is plotseling heel nuchter en heeft het over een “de kleinschalige aanslag op een joodse winkel”. Ook stelt hij dat er sprake zou zijn van “jihadisme van eigen bodem voeden” wat dat ook moge betekenen. De vergelijking met de jaren negentig, de Franse GIA cel (de militaire tak van de Algerijnse moslim partij FIS), kan ook opgevat worden als een vraag over de betrokkenheid en/of kennis van de Franse inlichtingendiensten bij diverse aanslagen toentertijd. Deze vraag is ook relevant voor de Döner moorden in Duitsland. De coördinator schrijft dat “de overheid er rekening mee houdt dat van het
justitiële onderzoek naar de NSU en eventuele ondersteuners een dreiging verhogende werking zou kunnen uitgaan.” Probleem is dat door betrokkenheid van Verfassungsschutz, de Duitse inlichtingendienst, het vernietigen van bewijs door de overheid, informanten, de vraag is over welke dreiging de dienst het heeft. Dreiging van de verdachten, waarvan er slechts één nog in leven is of dreiging van de staat die op allerlei manieren blijkbaar van de aanslagen op de hoogte was, maar verzuimde in te grijpen.
Je zou zeggen dat de overheid een bepaalde verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van informatievoorziening naar de burger over de dreiging die op hen afkomt. Daar past een zekere voorzichtigheid bij zoals bij een aanslag op een bus in Bulgarije: “Op dit moment is nog niet duidelijk wie achter deze aanslag zit.” Aan de andere kant is het voor het evalueren van de ernst van de dreiging noodzakelijk om zicht te hebben op de rol van de overheid bij die aanslag. Was er voorkennis, speelde informanten/infiltranten een rol etc. Als een bom is afgegaan of een persoon is vermoord, kan het antwoord niet meer zijn dat methoden van de diensten moeten worden beschermd. Blijkbaar hebben die diensten gefaald en moet de werkwijze tegen het licht worden gehouden. Neem de Döner-Morde in Duitsland. Als jaar in jaar uit mensen gedood worden van een bepaalde etnische minderheid, dan kun je spreken van een duidelijke dreiging, zeker als dit moorden zijn in een specifieke gemeenschap zoals de Turks-Duitse gemeenschap. Als vervolgens bij toeval de mogelijke daders worden gevonden dan lijkt de dreiging duidelijk afgenomen, want de mensen die moorden zijn er niet meer. Als echter blijkt dat de inlichtingendiensten een veel grotere rol speelden bij de aanslagen dan is die dreiging niet verminderd, de staat is er namelijk nog steeds. In het geval van de Döner-Morde is er bijvoorbeeld een informant die een belangrijke rol speelde en hebben de inlichtingendiensten allerlei bewijsmateriaal vernietigd. Bij terreur en dreiging zijn er altijd twee tunnels in het spel. De tunnel die bijvoorbeeld alleen maar oog heeft voor het jihadistische gevaar zodat er niet gekeken wordt naar het Oekraïense luchtruim. De andere tunnel is de tunnel waar de diensten zelf in zitten die afgesloten is van de buitenwereld en die bewust of onbewust een spel speelt met de werkelijkheid. Die tunnel zal nooit worden ontsloten, want de diensten hebben daarbij veel te veel te verliezen. De zogenoemde lone-wolf Mohammed Merah in het Toulouse drama. Hij kan zijn verhaal niet meer vertellen, maar hij blijkt wel om zijn ‘contactpersoon’ bij de DCRI te hebben gevraagd. Wat voor rol speelde die contactpersoon, welke rol speelde de DCRI, voor wie werkte Merah, het zijn allemaal vragen die niet zijn beantwoord. Voor de dienst NCTV is Merah gelukkig een teruggekeerde jihadist die mensen doodschoot, de lone-wolf die toeslaat op scooter en met geweer, de terrorist die militairen en joden doodt, het bevestigt allemaal ons schrikbeeld. De dreiging duurt voort. Wat echter pas echt gevaarlijk is, is een overheid die geen openheid biedt over zijn methoden en middelen, dan kan er namelijk van alles gebeuren, zie de dood van Theo van Gogh, maar ook het neerschieten van vlucht MH17.
2013 Terreurfabriek
DTN-32 / 13 maart 2013
Een nieuw jaar, een nieuwe ambtenaar, en een nieuw dreigingsbeeld, het is een stuk gevaarlijker in maart 2013, DTN-32 (13 maart 2013). Naast de Nederlandse situatie stelt coördinator Schoof dat de situatie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten gewijzigd zijn. Het is echter onduidelijk hoeveel meer dreiging die veronderstelde wijziging inhoudt. Schoof blijft net als zijn voorganger geobsedeerd door de kern van al-Qaida, maar nog steeds is onduidelijk wat hun kracht is en ook lijkt nog steeds ‘de kern’ “de intentie te hebben de wijk te nemen uit het grensgebied tussen Afghanistan en Pakistan.” Schoof heeft dat van onbevestigde berichten, welke bronnen de coördinator heeft is onduidelijk. Naast de kern zijn er de filialen en die zijn onverminderd actief, daar lijkt ook niets veranderd. Over Syrië schrijft de NCTV dat daar jihadistische groepen actief zijn, dat was ook al bekend in 2012. Volgens de coördinator zou het gevaar schuilen in “vereniging van diverse jihadistische strijdgroepen”, maar van enige onderbouwing van die vaststelling is geen sprake. Schoof zapt snel door naar het volgende front Noord-Afrika. De Fransen hebben geïntervenieerd in dat land en er was sprake van “militair succes”. Waar in DTN-29 nog sprake was van Toeareg-stammen die in Noord Mali in opstand kwamen en werden ondersteund door AQIM, een opstand die in DTN-30 en 31 werd gereduceerd tot de creatie van een “safe-haven” voor jihadisten. Nu hebben de Fransen, met steun van de Nederlanders het gebied weer ‘bevrijd’, maar het is onduidelijk wat de lokale bevolking daar mee opschiet en van vindt. De mening van de lokale bevolking in de jihadistische gebieden komt nergens ter sprake. Hetzelfde geldt voor de gijzeling van honderden werknemers van de Algerijnse gasinstallatie van het Britse BP, het Noorse Statoil, het Japanse JGC Corp en het Algerijnse Sonatrach. De dienstdienst lijkt te weten dat de gijzeling geen “vergelding voor de interventie” in Mali kan zijn omdat de voorbereidingen van die actie voor de interventie was begonnen. De NCTV had dan ook kunnen weten dat de gijzelnemers waarschijnlijk hulp hebben gekregen van ontevreden werknemers die in 2012 hadden gestaakt voor betere arbeidsomstandigheden, waaronder zelfs een hongerstaking. Kort voor de gijzeling waren werknemers van plan opnieuw te gaan staken. Daarnaast stelt een voormalig bestuurslid van Statoil dat het Noorse bedrijf de veiligheidssituatie in Algerije volledig heeft onderschat, om kort te gaan er waren te weinig beveiligingsmensen. En tot slot zijn er vele vragen over de wijze waarop het Algerijnse leger de bevrijdingsactie had georganiseerd, waarbij veel gegijzelden de dood vonden. En nog steeds is er nog veel onduidelijk over de gijzelactie. Misschien was AQIM betrokken, maar de werkelijkheid is toch echt complexer dan de lijn interventie, gijzeling, aanslag in Europa. Voor het gemak wordt naast Algerije ook Libië op de jihadistische hoop gegooid, al lag die daar al geruime tijd. Begin 2013 was het onrustig in Benghazi, Libië. Die onrust werd tastbaar doordat de auto van de Italiaanse consul generaal werd beschoten. Het vreemde is dat vervolgens de dienst de situatie als ernstig moet worden bestempeld terwijl in DTN-30 en DTN-31 Libië niet eens voorkwam. Terwijl de Amerikaanse ambassadeur, een diplomaat en twee CIA officieren op 11 september 2012 bij aanslagen om het leven kwamen. Waarom de coördinator deze dodelijke aanslag op een Amerikaanse ambassadeur weglaat wordt niet duidelijk. Het kan ermee te maken hebben dat de aanslagen in Benghazi duidelijk maken dat het meestal te simpel is om alles jihadistisch te noemen. Er zijn veel vragen met betrekkingen tot de Amerikaanse ambassade in Benghazi zoals waarom de beveiliging in handen was gegeven van the February 17th Martyrs Brigade, een groep die banden zou hebben met aan al-Qaida gelieerde groepen. Wat voor rol speelde de ondersteuning van de Syrische oppositie met wapens vanuit Benghazi bij de aanslag? Vragen die niet te vinden zijn in de DTN’s want daar gaat het om dreiging en angst niet om duiding en analyse. En nu Schoof toch bezig is in DTN-32, wordt Egypte ook maar aan de rij battlefields toegevoegd. We vergeten even dat er een democratische president is gekozen en dat het land net is ontwaakt van de dertig jaar durende dictatuur van Mubarak, maar de NCTV ziet vooral “de opbouw van een groot en regionaal vertakt jihadistisch netwerk.” De dienst weet dat “binnen het netwerk de wens leeft strijders op te leiden om op termijn ook doelen in West-Europa te treffen.” Volgens de coördinator zijn de Egyptische veiligheidsdiensten niet slagvaardig ondanks de miljarden steun van de Amerikanen en wil de gekozen president Morsi niet optreden, terwijl hij geen enkele controle over het leger had. Uiteindelijk krijgt ‘het westen’ weer een dictator terug, op 8 juni 2014 pleegt generaal al-Sisi een staatsgreep. Aan de overige fronten van de wereldoorlog tegen terreur, Afghanistan, Pakistan, Jemen, Somalië, Indonesië, besteedt de NCTV weinig aandacht, “de tendens is dat ze opnieuw ook westerse doelen op de korrel willen nemen,” is nog steeds de conclusie. De coördinator sluit de internationale dreigingsindicatoren af met drie losse gebeurtenissen in Europa die iets over de dreiging in Nederland zouden moeten zeggen. Schoof is echter onduidelijk over reden van de opname van de drie voorbeelden in het DTN. Ten eerste werd in november 2012 Bruno Kwiecień gearresteerd. Hij wordt aangemerkt als “een kleine terroristische cel”, terwijl hij waarschijnlijk alleen opereerde. Hij wilde het parlementsgebouw opblazen en viel bij zijn leerlingen op de school waar hij lesgaf op omdat hij vertelde dat hij de regering wilde omverwerpen. Het grote verschil met Breivik is dat het Kwiecień niet zozeer om de islam ging. Hij dacht dat Polen werd bestuurd door buitenlanders en hij hield die regering verantwoordelijk voor “de slechte economische situatie.” Het tweede voorbeeld is de aanslag op drie vrouwen van Koerdische afkomst die betrokken waren bij de PKK. Los van de vraag wat de moord op drie Koerdische vrouwen te maken heeft met een Poolse chemicus, speelt er bij de aanslag in Parijs ook de complexe relatie tussen Europa en Turkije mee, waardoor de waarheid met betrekking tot de moorden waarschijnlijk nooit boven tafel komt. De Franse justitie wees als mogelijk verdachte Omer Guney aan. Guney werd soms als chauffeur door de Koerdische beweging ingehuurd. Enkele Koerden beweerden dat Guney anti-PKK was en een Turkse nationalist en hij zou ook contact hebben gehad met twee agenten van de Turkse inlichtingendienst in de periode voor de moorden. Vervolgens wordt er op het treinstation van Bonn een tas gevonden met explosieven. Volgens de autoriteiten is de ‘bom’ niet ontploft door een haperende ontsteking. De coördinator schrijft dat “de autoriteiten nog in het duister tasten over de daders en motieven, maar vermoed wordt dat de aanslagpoging een islamistische achtergrond heeft.” De NCTV baseert dat vermoeden op de arrestatie van enkele radicale moslims, die echter weer moeten worden vrijgelaten bij gebrek aan bewijs. De mislukte aanslag van 5 februari 2013 op Lars Hedegaard was wel een aanslag van een persoon met radicale motieven, maar dat was niet duidelijk op 13 maart 2013 toen het DTN verscheen. Na de aanhouding van Basil Hassan in Turkije in april 2014 volgde een vreemd steekspel tussen de Deense en Turkse autoriteiten. Basil Hassan kwam vrij bij een gevangenenruil met ISIS en hoewel de Deense autoriteiten zich furieus toonden wisten zij al twee maanden van de vrijlating en hielden het net als de Turken stil.
DTN-33 / 1 juli 2013
Daar waar in de voorgaande DTN’s de ontwikkelingen van zogenoemde “kern al Qa’ida” door de coördinator op de voet werden gevolgd, is de kern of soms ook het duo Bin Landen en Al Zawahiri, van het toneel verdwenen in DTN-33 (1 juli 2013). De wereldoorlog tegen terreur woedt echter in volle hevigheid verder en lijkt zich als een bosbrand verder uit te breiden. “In Jemen is de dreiging die uitgaat van ‘Al Qa’ida op het Arabisch Schiereiland’ (AQAS) de afgelopen tijd niet wezenlijk veranderd,” schrijft Schoof. “In Somalië heeft al-Shabaab sinds de zomer van 2011 terrein verloren, maar is niet verslagen,” schrijft de dienst in juli 2013 toen nog niet de lange reeks aanslagen in Kenia waren begonnen. Aan de andere kant van het Afrikaanse continent ontwikkelt Nigeria zich tot een nieuw front. Boko Haram kwam slechts een keer eerder voor in het DTN in december 2010. In Nigeria is de oorlog langzaam in alle omvang losgebarsten. Natuurlijk gaat het de dienst alleen om “het gevaar voor ontvoering van westerlingen”, daardoor zal het land de komende dreigingsanalyses ook niet meer van de frontlijsten verdwijnen. Afghanistan, waar ‘Nederland’ achter de Amerikanen aan geprobeerd heeft de situatie te stabiliseren stevent volgens de NCTV af op een burgeroorlog. “Het land gaat strijdend de politieke en militaire transitie van 2014 tegemoet waardoor de kans op een burgeroorlog toeneemt.” In Mali hobbelen we achter de Fransen aan en mengt Nederland zich in een oorlog tussen het Franse, Tsjaadse, Malinese leger en niet alleen jihadisten, maar ook allerlei ontevreden bevolkingsgroepen. De coördinator veegt alles gemakshalve op de hoop van de jihadistische vrijstaat, waardoor verspreiding van het geweld naar Algerije, Niger, Libië, Mauritanië en Burkina Faso kan plaatsvinden. Algerije en Libië kunnen al langzaam definitief aan het lijstje fronten worden toegevoegd. Ook de gehele Arabische Lente ziet de coördinator als een gevaar voor Nederland.
Tunesië komt langzaam onder het juk uit van een dictatuur van decennia en dat zorgt voor enige democratie en ademruimte voor de bewoners van dat land. In plaats van een uitgestoken hand, ziet de coördinator alleen maar gevaren, vooral voor zichzelf. “De grootste salafistisch-jihadistische beweging ‘Ansar Sharia’ heeft haar koers verhard en gekozen voor een openlijke confrontatie met de autoriteiten en spelen er zorgen over de dreiging van tussen de 800 en 5.000 Tunesische Syriëgangers bij terugkeer.” Van wie die zorgen zijn, maakt Schoof niet duidelijk, maar waarschijnlijkheid van zijn dienst zelf. Egypte heeft begin 2013 nog net een democratie, geen dictatuur die de bevolking onderdrukt, maar de coördinator had al in DTN-32 Egypte onder de moslim broeders afgeschilderd als een favoriete bestemming voor jihad-reizen. “In Egypte verslechtert de politieke, economische en veiligheidssituatie zienderogen,” schrijft de NCTV over een land in transitie die twee dagen later weer een dictatuur wordt, maar dat lijkt de dienst beter uit te komen. Het grootste gevaar gaat volgens de coördinator uit van de situatie in Syrië. Eufemistisch spreekt Schoof over een patstelling tussen “het Syrische leger en de gewapende oppositie.” Over de dictatuur van Assad geen woord en de dienst is slechts gefocust op woorden als “jihadistische netwerken”, “jihadistische
uitvalsbasis”, “jihadistische strijders”. De dienst stelt vast dat “het aantal jihadistische strijders trouwens maar een fractie van de totale oppositie”, maar toch spreekt de NCTV van een “aanzuigende werking op geradicaliseerde jongeren.” Met in het achterhoofd de opkomst van IS in zowel Irak als Syrië moet de vraag gesteld worden welke inlichtingen de dienst verzamelt. Over Irak in DTN-32 van maart 2013 en DTN-33 van juli 2013 geen woord, terwijl de situatie in dat land al vanaf 2012 explosief te noemen was gezien de grote tegenstellingen tussen Soennieten en Sjiieten in dat land. Ook daar is Nederland achter de Amerikanen aan een interventie ingestapt. En dan vindt er op 15 april 2013 een aanslag plaats op de marathon van Boston. Alsof het een geschenk uit de hemel was voor de dienst want “de aanslag heeft in de afgelopen periode intensief doorgewerkt op de risicobelevenis in het Westen,” schrijft de coördinator. Gevaar voor evenementen, de NCTV legt de link naar “‘Apeldoorn’ en de ‘Damschreeuwer’ op het netvlies, met alle veiligheidsrisico’s van dien.” “De tot nu toe bekende feiten sluiten een variant van terrorisme van eigen bodem niet uit,” borduurt de dienst verder op de evenementen en eenlingen, en natuurlijk “zelfgemaakte explosieven aan de hand van instructie uit het propagandablad ‘Inspire’”. Het blad van de man die zonder vorm van proces door de Amerikanen is vermoord. De eenvoud van de analyse van Boston is stuitend, vooral ook omdat zichtbaar wordt hoever de dienst vast zit in een tunnelvisie die elke vorm van zinvol redeneren uit de weg gaat. De aanslagen van Boston zijn omringd door allerlei mysteries, uiteenlopend van het feit dat de FBI de daders al lang voor de aanslagen in de gaten hield, de rol van een informant, de dood van een goede vriend van de broers tijdens zijn verhoor door de FBI over de aanslagen in Boston, de vreemde omstandigheden van de dood van de andere broer bij zijn achtervolging en schietpartij, en nog veel meer vragen die ook door gevestigde media als The Boston Globe en The Washington Post worden gesteld. Boston gaat naadloos over in twee steekpartijen in London en Parijs. Bij een steekpartij in Woolwich vond een Britse militair de dood, maar de dader was blijkbaar bekend bij MI5 en MI6 en zelfs benaderd om voor hen als informant te werken. Wat er is gebeurd in die relatie met de inlichtingendiensten is niet duidelijk. En ook de dader van de steekpartij in het Parijse La Defense was bekend bij de Franse politie. De Franse militair overleefde de aanslag. De coördinator legt geen directe link tussen de steekpartij in La Defense en de Franse interventie in Mali, maar suggereert dit wel. Hij schrijft dat het past in “het verschijnsel waarbij jihadisten zich meer lijken te richten op het plegen van kleinschalige en simpele aanslagen” en “na de Franse interventie in Mali zijn de dreigementen van AQIM tegen Frankrijk alleen maar frequenter geworden.” De internationale dreiging voor ons land wordt op een vreemde manier afgesloten met de vredesonderhandelingen tussen Turkije en de PKK. Na ook decennia van oorlog en vele slachtoffers een positieve ontwikkeling, maar niet voor de dienst want die ziet alleen maar “een fragiel proces dat door een relatief klein incident aanzienlijk kan worden verstoord.” Een dienst die slechts chocolade koppen van bedreigingen overneemt, zonder diepgang en analyse, schets geen dreigingsbeeld, maar creëert terreur.
DTN-34 / 7 november 2013
Het is als met de woorden “de vermeende discriminatie van moslims” en “de gepercipieerde beledigingen van de islam” die de coördinator sinds enkele jaren gebruikt. De zin is niet veranderd waarmee Schoof wil aangeven dat het allemaal onzin is. Vervolgens wordt een directe link met legitiem doelwit en een aanslag tot een bizar fenomeen. “Na de arrestatie van een vrouwelijke verdachte van rekrutering voor de jihad” werd er “op internationale jihadistische websites … opgeroepen aanslagen te plegen in Nederland,” schrijft de coördinator. Verder geen uitleg. Zit hier een diepere analyse achter? Nee. Heeft er duiding plaatsgevonden van deze oproepen? Nee. Wat wil de coördinator hier mee? Laten zien dat elke reaguurder met een bericht in het DTN kan komen? Is dit een zinvolle manier om dreiging te analyseren? Hetzelfde geldt voor de kern van al-Qaida. Sinds jaar en dag is de dienst geobsedeerd door deze kern, in het verleden nog wel eens aangeduid als het duo OBL en AZ, maar het wel en wee, van zwakte tot verhuizing werd regelmatig door de NCTV uit de doeken gedaan. In DTN-34 (7 november 2013) heeft de kern een nieuwe Brand kern-AQ, alsof dat iets zegt over de dreiging, maar het gaat verder. “Kern al Qa’ida (kern-AQ) tracht vanuit die rol invloed uit te oefenen op de filialen van AQ. In het geval van ISIL is er sprake van het negeren van opdrachten van kern-AQ,” schrijft de coördinator. JaN volgt wel de instructies op van kern-AQ, gaat Schoof verder, alsof het om een analyse van een aflevering van Goede Tijden, Slechte tijden gaat. AQAS en kern-AQ zijn twee handen op een buik, maar AQAS trekt zich niets aan van AQ verhaalt de coördinator verder. In eerdere dreigingsbeelden ging het nog over het verhuizen van kern-AQ, maar nu gaat het over verschuiven, verschuiven van het zwaartepunt, verschuiven van “de jihadstrijd brengen naar het brongebied van de islam”. En plotseling is de dreiging groter omdat de wereldoorlog tegen terreur nu op onze stoep zou staan, maar wat is er veranderd sinds de afgelopen DTN’s? Over welke dreiging en angst hebben we het? De dienst schrijft: “Onbetrouwbaar bleek uiteindelijk de informatie over een vermeend AQ-plot begin augustus tegen hogesnelheidstreinen.” Waarom is dat een dreiging en komt die onbetrouwbaarheid door een slechte dienst die waarde hecht aan geruchten en roddel over AQ? De NCTV typt de dreiging over van de Amerikanen die begin augustus 2013 waarschuwen voor aanslagen op ambassades “in het Midden-Oosten en Noord-Afrika”. Schoof benadrukt nog dat “de dreiging een serieus karakter had.” Het bleek allemaal mee te vallen, “de dreiging bleek uiteindelijk gevormd te worden door AQAS en vooral voor Jemen te gelden.” De dienst is echter niets te verwijten want AQAS is een “veerkrachtige organisatie” schrijft de NCTV bij internationale context alsof een verontschuldiging is. Jemen krijgt nog meer aandacht in deze DTN door een bericht op internet, Afghanistan en Pakistan zijn geen interessante fronten meer. In Mali wordt de indruk gewekt dat ‘wij’ aan de winnende hand zijn. Libië en Algerije zijn ook afgevoerd. De coördinator heeft het over “de bredere Sahelregio, de Hoorn van Afrika en Nigeria en de verschillende landen in Noord-Afrika,” de interventies en drones blijken hun werk te doen. De terreur brand grijpt flink om zich heen. In Syrië gaat het natuurlijk alleen om de “aanwezigheid van honderden westerse jihadisten”. De opkomende burgeroorlog in Irak door de onderdrukking van Soennieten en de ontwrichting van de regio door de burgeroorlog in Syrië is geen issue voor de ambtenaar. Hij ziet slechts terugkerende jihadisten die “op termijn zouden kunnen worden ingezet voor aanslagen in het Westen.” Mogelijke dreiging op termijn wordt in een angstpsychose altijd werkelijkheid binnen korte termijn en dat laat Kenia zien. Met drones, Ethiopische en andere soldaten is de burgeroorlog verhevigd in Zuid- en Centraal-Somalië en het AQ filiaal Al-Shabaab verspreid. Het gevolg: meerdere aanslagen in de regio waaronder een op het Westgate winkelcentrum in Nairobi, Kenia met 67 burgerslachtoffers. En Egypte glijdt volgens de NCTV ook verder af tot een volwaardig front in de oorlog tegen terreur met aanslagen op “de Egyptische Minister van Binnenlandse Zaken”, “statelijke doelwitten” en “een Aziatisch vrachtschip in het Suezkanaal”. Volgens de coördinator waren de mannen die de raketwerper hanteerden “in de veronderstelling dat dit een westers schip was,” alles draait gelukkig om het ‘westen’. In dat kader wordt ook terloops gemeld dat “twee Nederlandse jihadisten werden aangehouden in verband met betrokkenheid bij financiële logistieke activiteiten van een terroristische cel in Egypte.” Op welke arrestanten de dienst duidt is niet duidelijk. In augustus werden drie Nederlanders in Egypte aangehouden. Twee journalisten, Bud Wichers en Tahir Osman Hamde, en de Nederlander Ahmed D. die later het land mag verlaten en in Turkije opnieuw wordt aangehouden op last van de Amerikanen. De Nederlandse ambassade maakte zich zorgen om de detentie van Ahmed D. die ook nog eens in zijn cel werd benaderd door de Britse geheime dienst. Dat de dienst NCTV blij is met de nieuwe machthebbers in Egypte die stevig optreden blijkt uit de weinig veroordelende woorden: “machtsovername door militairen en de afzetting van president Morsi.” Schoof spreekt niet van een militaire coup of een nieuwe dictator al-Sisi. Een weinig onderzoekende houding is ook te zien bij een herhaling van zetten rond de Boston aanslagen. In DTN-34 worden deze opnieuw aangehaald om de “de jihadistische dreiging in Europa en Noord-Amerika” te onderstrepen, om opnieuw te stellen dat “jihadisten uit het Westen zich meer richten op het plegen van kleinschalige en simpele aanslagen” en natuurlijk het concept van de “gewelddadige eenlingen of een klein aantal personen” meer krediet te geven. Bij gebrek aan jihadistische aanslagen moet de coördinator toegeven dat er “niet uitsluitend door de jihadistische dreiging” bestaat. Dat die dreiging in de verschillende DTN’s van 2013 toeneemt, daar verbaasd de dienst zich niet over. Er wordt ook niet gespeculeerd over de toename, het gaat namelijk alleen om de dreiging. De coördinator beschrijft drie arrestaties In Engeland, Duitsland en Frankrijk. In Duitsland, Zwitserland en Nederland worden zes mensen gearresteerd die een weerwolf organisatie zouden willen oprichten. De overheid moest toegeven dat er geen bewijsmaterialen en concrete plannen waren gevonden. De ambtenaar spreekt van “een aanslag die mogelijk zou worden uitgevoerd met behulp van een bom geïnstalleerd in een modelvliegtuig.” In Frankrijk werd een 23 jarige luchtmacht sergeant aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een aanslag met zijn wapen op een moskee. De NCTV schrijft dat “de verdachte «naar extreemrechts neigende denkbeelden» zou hebben”, maar vergeet te melden dat de moslim gemeenschap naar aanleiding van de arrestatie het islamofobe klimaat in Frankrijk aan de kaak stelde. Islamofobie niet alleen van een select gezelschap, maar van een grotere groep Fransen. En in Engeland wordt de 25-jarige Oekraïner Pavlo Lapshyn veroordeeld voor het doodsteken van de 82-jarige moslim Mohammed Saleem en het plegen van een aanslag op de Tipton moskee. Pavlo Lapshyn was in april 2013 net aangekomen in het Verenigd Koninkrijk na het winnen van een prijs in Oekraïne om ervaring op te doen in dat land. Hij had de prijs ontvangen in aanwezigheid van de Britse ambassadeur in Oekraïne. Wat de jongeman tot de aanslagen heeft bewogen wordt door de NCTV verklaard als een “racistische moord” en “het plaatsen van drie bommen“.
De dienst ontpopt zich in 2013 als een terreurfabriek. De nieuwe coördinator Dick Schoof heeft daar vast een rol bij gespeeld. Zonder dat de omstandigheden in het buitenland daadwerkelijk veranderden, werd het dreigingsniveau verhoogd naar substantieel, hoewel onduidelijk is welke leidende parameters daarvoor gehanteerd zijn. Wie om zich heen zou kijken en de tijd heeft om de dreiging te analyseren en dat verwacht je van een coördinator, zou een voortrekkersrol verwachten bij de duiding. Niets is minder waar. De dienst ziet het liefst overal gevaar. Egypte kiest president Morsi, misschien niet de keuze van de NCTV, maar toch een democratische keuze. In plaats van het omarmen van de democratie, ziet de dienst alleen maar gevaren. De coördinator haalt dan ook opgelucht adem als de dictatuur in ere wordt hersteld door het Egyptische leger. Eenzelfde scenario leek zich af te spelen in Tunesië, maar daar hebben de Tunesiërs het hoofd koel gehouden. De coördinator niet. Wie de gigantische bosbrand in het Midden Oosten en een groot gedeelte van Noord-Afrika ziet, zou zich de vraag moeten stellen, hoe kunnen wij dit doorbreken? Dit lijkt niet interessant voor de NCTV, hoe meer geweld, aanslagen en dreiging hoe beter is het devies. Neem Mali. Daar zijn Toearegs in het Noorden boos over achterstelling en claimen een deel van het land. Nu wordt een deel van die coup ook door AQIM geclaimd, maar de Toearegs geven aan dat er iets mis is, zij willen meer rechten. Het indelen van deze nomadische stammen in het jihadistische kamp en de jihadistische vrijplaats zorgt voor een versimpeling van de politieke werkelijkheid waardoor de Toearegs in de toekomst waarschijnlijk zullen weigeren met de regering en haar bondgenoten te praten en te onderhandelen. Het simplisme van het reduceren van een conflict tot jihadistische groeperingen zal op de langere termijn alleen maar erger worden. Zie Soennieten in Irak die als enige bondgenoot nog jihadistische strijders vonden in hun conflict met de Iraakse regering. De verdeel en heers die de dienst propageert en uitvent is dreiging verhogend en dat roept al vragen op. Oorlog, burgeroorlog en aanslagen zijn niet te reduceren tot goed en kwaad, tot zwart en wit, tot terrorist en ‘ons’. Die versimpeling hercreëert een koude oorlog met haar slagvelden overal in Afrika, Azië en Latijns-Amerika en uiteindelijk steeds meer in Europa. De dienst lijkt echter behoefte te hebben aan terreur en transformeert zich langzaam tot een terreurfabriek, zoals de FBI in de Verenigde Staten mensen via informanten en infiltranten voorziet van wapens en explosieven (The Terror Factory: Inside the FBI’s Manufactured War on Terrorism). Mensen zijn boos over wat er in de wereld gebeurt, dat is logisch, zeker in een globaliserende wereld. De meeste mensen zullen die boosheid nooit omzetten in daden, sommige wel als zij de wapens door een informant of infiltrant krijgen uitgedeeld. Zijn zij dan schuldig? Of probeert de staat tot geweld aan te zetten? En zolang het niet mis gaat, lijkt er niets aan de hand, maar wat als een dergelijk terreurplot uit de hand loopt en er wel slachtoffers vallen? Wie eindeloos dreigt en dreigt zal uiteindelijk beloond worden en dat laat 2014 zien.
2014 Duurzame dreiging
DTN-35 / 24 februari 2014
Kern AQ zoals de legerleiding van onze vijand ‘terreur’ binnen de NCTV wordt genoemd lijkt in het DTN van 24 februari 2014 aan de winnende hand. Terreur ambtenaar Schoof moet toegeven dat “ook op het gebied van propaganda de omstandigheden momenteel in het voordeel van kern al Qa’ida en gelieerde groepen werken.” Dat groepen als JaN (Jabhat al-Nusra of JN) en ISIL (IS of ISIS) wel degelijk fundamenteel van elkaar verschillen is voor de coördinator niet interessant. Hij noemt nog wel dat de “weerstand (tussen ISIL en andere groepen) begin 2014 uitmondde in een grootschalig gewapend offensief van andere rebellengroepen tegen de ISIL.” Het gaat volgens de coördinator vooral om “de buitenlandse strijders van de ISIL en hun gezinnen,” maar daarmee wordt voorbijgegaan aan de vele clans en lokale groepen die vechten in de beide landen. Het lijkt even of de NCTV over zijn eigen schaduw heenstapt en een poging doet iets dieper op de materie in te gaan: “Er zijn verschillende berichten die aangeven dat JaN aan de kant van de rebellen tegen de ISIL vecht. Dit is een opvallende ontwikkeling, omdat beide groepen (JaN en ISIL) aan al Qa’ida verwant zijn.” Als de dienst zich vervolgens waagt aan een korte analyse over Syrië dan wordt alles weer teruggebracht naar de oorlog tegen terreur want het land zou zich ontwikkelen als “een vrijhaven waar, analoog aan Afghanistan in het verleden, een internationaal gezelschap van strijders in het gedachtegoed van al Qa’ida wordt geschoold, training krijgt en concrete ervaring en contacten opdoet.” De decennia lange burgeroorlog met inmenging van het Verenigd Koninkrijk, Rusland, de Verenigde Staten, andere naties en partijen wordt even onder het tapijt geveegd. We houden het simpel, de legers van de tegenstanders staan aan de poorten van Europa: “Het feit dat Syrië dicht bij Europa ligt, is tegen deze achtergrond zorgelijk.” In de wereldoorlog tegen terreur is de tegenstander hetzelfde ook al heeft ie misschien andere namen. De internationale dreiging is verengd tot Syrië en een beetje Jemen waar AQAS weer sterker is geworden, dankzij of ondanks de drones, dat laat de NCTV in het midden. Somalië is twee zinnen waard, Al-Shabaab is aan de winnende hand. Mali ook twee zinnen, maar dat front lijkt stabiel. En Egypte zijn wij dankzij de militairen weer aan de winnende hand want volgens de ambtenaar is “de afgelopen maanden de repressie tegen de jihadisten verder opgevoerd.” Het lijkt erop alsof de coördinator blij is met een dictatuur, geen woord over de moslimbroeders als politieke partij, democratie en rechtstaat. Daar waar in alle voorgaande DTN’s er nog twijfel was over de slagkracht en vestigingsplek van de kern-AQ weet Schoof het nu zeker: “Voor kern al Qa’ida zijn deze voor haar gunstige ontwikkelingen de voornaamste reden geweest om het afgelopen jaar het zwaartepunt van de globale jihad te verleggen van Afghanistan-Pakistan naar het Midden-Oosten. De groep zet daarbij zwaar in op de strijd in Syrië.” De dienst spreekt van een ware luchtbrug tussen Afghanistan-Pakistan en Syrië omdat de kern “het afgelopen jaar de verplaatsing van honderden jihadisten vanuit Afghanistan-Pakistan naar Syrië heeft gefaciliteerd.” In zijn kantoor zal Schoof met Stratego elementen het speelveld opnieuw indelen. Het is bijna kruip in de huid van want de NCTV weet ook dat niet alleen “«gewone» strijders, maar ook om personen die een hogere functie bekleden binnen kern al Qa’ida” voor Syrië hebben gekozen. De hele aanleiding van de oorlog is verdwenen uit het dreigingsbeeld, dictator Assad komt slechts ter sprake omdat hij steun krijgt van Hezbollah waardoor de stabiliteit van Libanon weer gevaar loopt door een toenemend aantal aanslagen in dat land. En de steun van Hezbollah heeft volgens de dienst “de afgelopen tijd geleid tot het oplopen van spanningen tussen soennieten en sjiieten.” En die tegenstelling heeft volgens de NCTV “ontwrichtende werking” op Irak alsof de onrust in Irak een gevolg is van de burgeroorlog in Syrië. Geen woord over de onderdrukking van de Soennieten tijdens het Amerikaanse bewind, de groeiende spanning tussen soennieten en sjiieten door de geparachuteerde Iraakse leiders en ook geen woord over de vele vreedzame protesten die voorafgingen aan een grote opstand van soennieten. De analyse van de dienst is simpel: “Door aanslagen van de ISIL is de algehele veiligheidssituatie in dat land achteruitgegaan.” En wat Irak overkomt kan ons ook overkomen, lijkt Schoof te suggereren. Europa is dichtbij Syrië, “er wordt in toenemende mate ook heen en weer gereisd tussen Syrië en Europa” en “Franse terugkeerders, bijvoorbeeld, kunnen vanwege de open grenzen in het Schengengebied ook besluiten een aanslag te plegen in België” alsof de coördinator al wist dat dat zou gaan gebeuren. Alles staat in het teken van “risico”, “aanslagplannen”, “een radicaliserende en rekruterende rol”, “een actieve, faciliterende rol” en nog veel meer dreiging. Het is bijna zo dat de aanslag nu elk moment kan plaatsvinden en dan is er toch iemand bij de dienst die nog een beetje gezond verstand heeft: “Tot slot moet niet uit het oog worden verloren dat van een aantal van de terugkeerders geen directe dreiging uitgaat.”
DTN-36 / 30 juni 2014
Hoewel er nog veel onduidelijkheid is over de achtergrond van de terroristische aanslag in Brussel in het Joods Museum op 24 mei, wijst alle informatie erop dat die werd uitgevoerd door een jihadistische terugkeerder die gevochten had in Syrië. Deze aanslag illustreert de dreiging die uitgaat van de terugkeer naar Europa van jihadisten die in Syrië hebben deelgenomen aan de strijd. Deze dreiging was voor de NCTV de belangrijkste reden om in maart 2013 het dreigingsniveau te verhogen van ‘beperkt’ naar ‘substantieel’. De door een Fransman uitgevoerde aanslag in Brussel toont aan dat de dreiging die uitgaat van teruggekeerde jihadisten voor heel Europa geldt. Verder blijkt dat terugkeerders ook in een ander land dan hun land van herkomst aanslagen kunnen plegen. Dat betekent dat in potentie alle in Europa teruggekeerde Syriëgangers ook voor Nederland een dreiging kunnen vormen. En het land of ondertussen landen waar die terugkeerders vandaan komen zijn vooral Irak en Syrië en in mindere mate Libanon. Door de jihad bril van de dienst wordt alles ‘evil’ wat daar gebeurt. Fundamentele vragen gaat de NCTV zoals gewoonlijk uit de weg. IS (ISIL of ISIS) is het kwaad en “de militaire opmars van deze terroristische organisatie in Irak in juni 2014 is een gevaarlijke ontwikkeling, mede omdat het een aanzuigende werking kan hebben op westerse jihadisten.” Nieuwe jihadi’s komen er aan schrijft coördinator Schoof. Twee alinea’s verhaalt de ambtenaar nog over de strijd tussen Jabhat al Nusra (JaN, JN) en ISIL, de “kritiek op de voorman van kern al Qa’ida, Ayman al-Zawahiri,” op jihadistische Geenstijl- achtige websites en de mogelijke “tweedeling binnen de mondiale jihadistische beweging”. De coördinator insinueert dat de kans op aanslagen zal toenemen door die tweedeling al zegt hij dat niet hardop. Enerzijds zegt hij namelijk dat “uit profileringsdrang de groeperingen zelfs meer ijver aan de dag zouden kunnen leggen bij het uitvoeren van aanslagen in het Westen,” en anderzijds “zal de dreiging tegen het Westen hierdoor hoogstwaarschijnlijk niet veranderen.” Nu had een zinvolle analyse kunnen zijn als de coördinator had bedacht dat het misschien waardevol was de hand uit te steken naar een van de partijen, maar in een zwart-wit wereld is praten met gelabelde terroristen uitgesloten. Enkele maanden later strijden ISIL en JN gezamenlijk tegen de Verenigde Staten en zijn bondgenoten. Eigenlijk is ambtenaar blij met zoveel dreiging, de aandacht in de media wordt alleen maar groter. Het gebrek aan analyse is ook zichtbaar in de beschrijving van het conflict tussen soennieten en sjiieten. Over Irak schrijft de NCTV dat “de ontwikkelingen kunnen leiden tot een burgeroorlog tussen de soennieten en sjiieten in Irak.” De burgeroorlog was allang aan de gang, eigenlijk sinds 2004 toen de Amerikanen huishielden in Fallujah. Na het vertrek van de Amerikanen in december 2011 escaleerde de oorlog opnieuw. De discriminatie van soennieten, begonnen onder het Amerikaanse regime, nam grote vormen aan en uiteindelijk explodeerde de situatie. Vervolgens schrijft de terreur functionaris dat de “beelden van gewelddadigheden begaan door de ISIL wereldwijd hebben geleid tot een golf van verontwaardiging,” en is het beeld bevestigd dat er maar een partij het kwaad is, IS of eigenlijk de jihadistische beweging. Dat de eindeloze burgeroorlog in Syrië ook tot een tweestrijd leidt tussen de soennieten en de sjiieten en daarbij destabiliserend werkt voor de rest van de regio, dringt langzaam door tot de dienst. “De activiteiten van JaN en de ISIL richten zich ook op Libanon, een buurland van Syrië.” Het gaat hierbij om aanslagen op Hezbollahdoelwitten, een politieke partij waarvan de militaire tak wordt aangemerkt als terroristische organisatie. Hezbollah steunt het regime van Assad, net als Iran. Volgens de NCTV profiteert “het Assad-regime van de grote verdeeldheid onder de gewapende oppositie en de strijd van verschillende groepen tegen de ISIL,” maar weerhoudt het de dienst niet om vooral ISIL als het gevaar te zien, vooral omdat zij een “groot gebied in het Midden-Oosten” controleren, volgens de coördinator een “safe haven”. Een zogenaamd “safe haven” was een van de redenen om in te grijpen in Mali. En terwijl Nederland de Fransen ondersteunt, lijkt de veiligheidssituatie er niet veel beter op te worden: “Rebellengroepen alsmede jihadistische groepen blijven de veiligheidssituatie in Noord-Mali negatief beïnvloeden.” De ambtenaar pruttelt nog even dat het “de Afghaanse Taliban niet gelukt was om de presidentverkiezingen in Afghanistan van april en juni 2014 met grote aanslagen te verstoren,” maar voor de rest is er weinig positiefs aan dat front te melden: “Wel voerde de Taliban in de aanloop naar de verkiezingen terroristische aanslagen uit.” En in Jemen blijkt een drone oorlog ook niet echt een oplossing voor vrede: “De dreiging tegen de veiligheidsautoriteiten en westerse belangen in Jemen blijft onverminderd hoog.” Een minder eurocentristische houding zou de conclusie hebben getrokken dat de drone aanvallen voor de lokale bevolking ook ontwrichtend werken. Het zelfde geldt voor de Hoorn van Afrika inclusief Kenia. Ook daar is door de ‘internationale gemeenschap’ ingegrepen maar blijft “de positie van al-Shabaab in Somalië en Kenia sterk.” En de regio destabiliseert verder met Djibouti misschien als nog een dominosteen. Hoewel Boko Haram al enkele keren was genoemd leek de groep nog niet toegetreden tot de jihadistische cirkel van de NCTV, maar in mei ontvoert Boko Haram honderden leerlingen van een meisjesschool en dat “heeft geleid tot internationale ophef en bemoeienis.” Boko Haram is echter niet uit het niets ontstaan en heeft alles te maken met politieke leiders, legerleiding en een economisch beleid dat het westen door de jaren heeft gesteund. Het bestempelen van de groep tot het ultieme kwaad is niet de oplossing voor het conflict, maar eerder de oorzaak zoals AQAS, al-Shabaab, al-Qaida en de vele andere groepen laten zien. Ondertussen is Libië als volwaardig lid aan de lijst fronten van de wereldoorlog tegen terreur toegevoegd, evenals Egypte dat in 2014 door de coördinator wordt verrijkt met een nieuwe afkorting, ABaM of Ansar Bayt al-Maqdis. Geen woord over de militaire dictatuur, de slachting onder vreedzame betogers, de vele arrestaties, ook van journalisten, en de staatsterreur. Het is wachten op een opstand zoals IS, de coördinator is echter vooral bezig met de mogelijke westerse doelen. De dienst wijst ook naar het gevaar voor de burgerluchtvaart, maar kijkt zoals later blijkt al tijden de verkeerde kant op: “De aanwezigheid van manpads (Man-portable air-defense systems) bij ABaM en de capaciteit om deze te gebruiken, vormen een blijvend risico voor de burgerluchtvaart boven de regio.”
En dat die mogelijke doelen boven en in Europa kunnen liggen maakte de 29 jarige Fransman Medhi Nemmouche duidelijk. “Hij wordt verdacht van het neerschieten van enkele bezoekers bij het Joods Museum in Brussel op zaterdag 24 mei 2014.” De coördinator lijkt blij met deze aanslag van een terugkeerder: “De belangrijkste component van deze dreiging is de jihadgang vanuit nagenoeg alle westerse landen naar Syrië en de daaraan verbonden risico’s van terugkeerders.” Hij gaat echter nog verder want had hij niet gewaarschuwd voor grensoverschrijdende jihadisten in Europa. “De aanslag in Brussel bevestigt het grensoverschrijdende karakter en de ernst van de huidige jihadistische dreiging.” Die ernst is echter een probleem. Medhi Nemmouche was bekend bij inlichtingendiensten, niet alleen in Frankrijk, maar ook zijn rol bij IS in Syrië. Zijn ‘nom de guerre’ was Abou Omar en hij was de beul van IS, herinnert de Franse journalist Nicolas Hénin zich, die bijna een jaar gegijzeld was door IS. Voor de coördinator is het alleen “nog onduidelijk waarom de verdachte specifiek het Joodse museum in Brussel als doelwit uitkoos.” Vervolgens beschrijft de coördinator hoe slim Nemmouche heen en weer kon reizen tussen Syrië en Europa en in Europa, maar zegt daar niet bij dat de DCRI of DGSE de man in de gaten hield en dat die observatie net voor de aanslag in Brussel stopte. Vervolgens duurde het nog enige tijd voordat de douane en niet de inlichtingen- en opsporingsdiensten de man in het zuiden van Frankrijk arresteerde wat op zich ook opmerkelijk is. Wat er precies is gebeurd en wat er allemaal misging zal waarschijnlijk nooit duidelijk worden, probleem is dat dat de mythe vorming van de ‘evil jihad’ zal vergroten. De NCTV voert nog wel de arrestatie van Ibrahim Boudina op 11 februari 2014 op om te laten zien dat de Europese opsporings- en inlichtingendiensten wel degelijk effectief kunnen zijn. Ook in Engeland werd een man, Ian Forman, gearresteerd en veroordeeld voor het maken van explosieven en het plannen van aanslagen op moskeeën in de Merseyside area. Hij had extreemrechtse denkbeelden en haat tegen moslims op sociale media geuit en was opgevallen door zijn zoektocht naar handleidingen voor explosieven op het internet. Spanningen in de wereld zijn echter niet in te delen in twee kampen zoals de oorlog in Syrië, Irak of elders laten zien. De coördinator veegt Ian Forman op een hoop met Frazier Glenn Cross die in twee joodse gemeenschapshuizen in de Amerikaanse stad Kansas City drie mensen doodschoot. Misschien zijn beide extreem rechts, maar hun achtergronden zijn zeer verschillend en om ze beide te bestempelen als “gewelddadige eenlingen” is ook te eenvoudig want Frazier Glenn Cross was een voormalig leider van de Ku Klux Klan.
DTN-37 / 12 november 2014
Gelukkig gaat de laatste DTN van 2014 weer helemaal over het jihadisme. De dienst kan het bijna niet meer bijbenen: “De ontwikkelingen in het Midden-Oosten gaan zo snel dat verschillende andere regionale conflicten, en veel daarmee samenhangend of opkomend jihadistisch geweld enigszins uit beeld dreigen te raken.” In DTN-36 schreef de NCTV vooral over Syrië en Irak en leek de rest van de fronten van de wereldoorlog tegen terreur te zijn vergeten. Volgens de coördinator ligt dat aan de “versnelling in de dynamiek tussen de conflicten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, de daar opererende jihadistische groepen en jihadistische bewegingen in het Westen.” De beperkte analyse die de dienst besteedt aan de situatie is simpel: “regionale conflicten en hernieuwd zelfvertrouwen” jagen de boel aan. Ook gebruiken jihadisten sociale media, al is daar al tien jaar sprake van in de DTN’s en is het “jihadistische wereldbeeld nog steeds levensvatbaar binnen Westerse democratieën.” Er is na tien jaar wel enig inzicht gekomen in het functioneren van de dienst zelf: “Westers overheidsoptreden tegen het jihadisme en de recente geweldescalatie tussen het Westen en jihadistische groepen in Syrië en Irak lijken deze dynamiek eerder te versnellen dan te temperen.” De dienst blijft het gelukkig allemaal jihadistische strijdgebieden noemen zodat het zwart-wit denken in stand blijft. Het oude rijtje Jemen, Afghanistan, Irak, Mali, Somalië was al uitgebreid met Libië, Egypte en Nigeria, maar de coördinator voegt daar in deze DTN ook Algerije, Tunesië, Kenia, Libanon, Jordanië, delen van Zuid-Azië en zelfs Turkije en Saoedi-Arabië aan toe. De coördinator spreekt over een “spill-over effecten van de daar voortwoedende conflicten naar buurlanden zoals Turkije, Jordanië en Libanon. ” Bij de conflicten gaat het om Irak en Syrië, Jemen en Egypte wordt daarbij niet genoemd, maar de coördinator erkent dat de instabiliteit ook gemakkelijk kan overslaan zoals in Irak gebeurde. Bij de passages over Irak gaat het alleen over het feit dat “de deelname van Nederland aan de militaire coalitie die in Irak tegen ISIS vecht, Nederland nadrukkelijker in beeld heeft gebracht bij jihadisten.” Het gevaar schuilt natuurlijk onder de “uitreizigers en terugkeerders”, maar nu ook onder de “niet-uitgereisde jihadisten” of mogelijk nog niet uitgereisde jihadisten. Wel spreekt de ambtenaar over “het Amerikaanse offensief”, geen woord over de mensenrechten schendingen door de groepen die Nederland steunt wel over de mensenrechten schendingen door IS. De dienst meldt wel dat “ISIS gebruik maakt van extreem geweld tegen burgers en tegenstanders, hetgeen een grote vluchtelingenstroom heeft veroorzaakt.” Opnieuw vermeldt de coördinator niet dat er al miljoenen vluchtelingen waren voor de opkomst van IS. De NCTV vermeldt de onthoofdingen en de opgevoerde militaire campagne van de Amerikanen. Terwijl Nederland meedoet aan de bombardementen van door de Amerikanen gekozen doelen stelt de dienst dat het “niet duidelijk is welke effecten dit op de slagkracht van ISIS en het ‘kalifaat’ gaat hebben”. Dat kalifaat versterkt volgens de coördinator “de verdeeldheid binnen de wereldwijde jihadistische beweging.” Volgens de dienst kan de “onenigheid binnen de jihadistische beweging tussen kern al Qa’ida en ISIS een dreigingsverhogende factor zijn”. Daarbij gaat het natuurlijk alleen om de dreiging voor het Westen en “daarmee mogelijk ook Nederland.” De onenigheid tussen kern-AQ en IS (Islamitische Staat) is sinds maanden een favoriet thema van de coördinator, maar het is onduidelijk waarom. De jihadistische veenbrand lijkt zich razendsnel te verspreiden, de coördinator moet dat ook onderkennen. De ruzie tussen kern-AQ en IS lijkt door de bombardementen van de Amerikanen en hun Nederlandse vriendjes niet echt aangewakkerd, maar eerder verminderd. Grote groepen strijders van andere groepen ondersteunen IS nu in hun strijd tegen de Amerikanen en hun bondgenoten. De situatie wordt nog complexer als bedacht wordt dat diezelfde Amerikanen met hulp van de Israëli strijders van Jabhat al Nusra (JaN) steunen met wapens en munitie, waarbij de vraag zich oproept waar die wapens uiteindelijk belanden. Heel langzaam ontstaat er een palet zoals dat tijdens de oorlog tegen de Russen in de jaren tachtig te zien was met de door de Amerikanen gesteunde Moedjahedien en een door de Russen gesteunde regering. Alleen is de situatie in Syrië nog complexer en explosiever dan de situatie in Afghanistan toen er al veel strijdgroepen waren die door diverse landen waaronder ook Iran en Saoedi-Arabië werden gesteund. Nederland doet nu mee aan een totale burgeroorlog in twee landen die vermengd is met de wereldoorlog tegen terreur en diverse proxy oorlogen. Om aan te geven dat die wereldoorlog nog steeds op onze stoep kan komen te staan, onderstreept de ambtenaar nogmaals het gevaar van terugkeerders, uitreizigers en niet-uitgereisden. Om met de terugkeerders te beginnen refereert de dienst aan Noorwegen: “In Noorwegen was er eind juli 2014 tijdelijk sprake van een ISIS-gerelateerde terroristische dreiging.” Waarom het tijdelijk was, wat er aan de hand was en hoe ernstig mag de lezer niet weten. Blijkbaar had een buitenlandse inlichtingendienst gemeld dat er ‘terugkeerders’ op reis waren richting Noorwegen en dat zij van plan waren om een aanslag te plegen. Waarom dit tot een verhoogde staat van paraatheid met duizenden politiefunctionarissen en militairen heeft geleid wordt niet duidelijk. Of het met de missers ten aanzien van de aanslagen van 2011 te maken heeft wordt ook niet duidelijk. Of er überhaupt een dreiging was blijft in het midden. En dan zapt coördinator Schoof naar Australië en zegt dat “de Australische autoriteiten twee separate terroristische plots voorkomen die beide aan ISIS of ISIS-aanhangers gerelateerd kunnen worden.” Daar werden 800 overheidsfunctionarissen ingezet om 15 personen aan te houden waarvan er een in isolatie is geplaatst. Volgens de advocaten van de verdachte Omarjan Azari is het enige bewijs van de overheid een verkeerd vertaald telefoongesprek. Of dit waar is of niet maakt eigenlijk niet uit, maar de vraag is of de dreiging reëel is en op zijn minst zou de overheid daarover kunnen communiceren. Communicatie en informatie ontbreken vaak bij aanslagen. Ook bij de nieuwe categorie ‘jihadisten’ de niet-uitgereisden zoals de coördinator een nieuwe dreiging identificeert naar aanleiding van “twee gevallen van aanslagen door vermoedelijke jihadisten op militairen” in Canada. De niet-uitgereisde Canadezen die de aanslagen pleegden waren volgens de NCTV “jihadisten, die in eigen land geradicaliseerd waren”, “vermoedelijke jihadisten” en “niet-uitgereisde jihadisten”. Zoals altijd bij terroristische aanslagen zijn er veel onbeantwoorde vragen, zoals hoe Michael Zehaf-Bibeau, de schutter bij het oorlogsmonument en in het parlement, in het bezit is gekomen van een jachtgeweer en auto terwijl hij in de daklozen opvang verbleef en een flink strafblad had. Ook is er opnieuw de vraag wat voor kennis opsporings- en inlichtingendiensten hadden met betrekking tot Michael Zehaf-Bibeau en de andere verdachte van een aanslag met een auto, Martin Couture Rouleau. Beide mannen waren bekend bij de overheid. En dan zijn we weer terug bij de aanslag in Brussel door Mehdi Nemmouche die volgens de coördinator duidelijk maakt dat “teruggekeerde jihadisten min of meer eigenstandig besluiten een aanslag te plegen in eigen land of daarbuiten.” Op basis waarvan de ambtenaar tot deze conclusie is gekomen wordt niet duidelijk, het is gewoon waar en de dreiging is echt want “dat komt tot uitdrukking door allerlei aanhoudingen.” De coördinator stelt dat “begin oktober een ISIS-gerelateerd plot in het Verenigd Koninkrijk door de politie werd opgerold.” Nu werden er vier mannen in Engeland gearresteerd. Een werd al snel vrijgelaten en de drie verdachten van een mogelijke terroristische aanslag zullen tot april 2015 in voorarrest zitten. Veel duidelijk is er niet en het is nogal voorbarig deze verdachte
n al af te schilderen als terroristen, al is een voorarrest van zes maanden al een straf van formaat. En die aanhoudingen vinden niet alleen in België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk plaats maar ook in Nederland Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland en Spanje. Welke dreiging er van de verdachten is uitgegaan wordt niet duidelijk, want “in algemene zin betroffen de aanhoudingen personen die in Syrië waren geweest, van plan waren om naar Syrië af te reizen of financiële steun zouden hebben verleend aan terroristische organisaties.” Met de arrestaties van de families in Huizen in gedachten, die uit elkaar werden gerukt, kinderen in pleeggezinnen geplaatst, is de vraag van wie de dreiging eigenlijk komt, van deze mogelijke uitreizigers of van de staat.
Laten we bij de laatste arrestaties beginnen. Twee echtparen met kinderen zouden volgens de overheid op het punt staan naar Syrië te vertrekken. Er vindt een terreuroperatie plaats. Deze arrestaties vloeien voort uit tien jaar dreigingsbeeld. Na de netwerken waren het de jihadisten, de uitreizigers, de terugkeerders, de niet-uitgereisde jihadisten en de mogelijk nog niet uitgereisde jihadisten. Het klinkt allemaal als de woorden van Donald Rumsfeld die hier al eerder bij de dreiging in 2006 werden aangehaald: “There are known knowns. These are things we know that we know. There are known unknowns. That is to say, there are things that we know we don’t know. But there are also unknown unknowns. There are things we don’t know we don’t know”. In potentie is iedereen een gevaar, zelfs de kinderen, hoe jong ook. Een overheid die op deze wijze zegt ‘terreur’ te bestrijden is niet alleen de weg kwijt, maar is zelf terreur. Er was geen directe dreiging in de zin van een mogelijke aanslag op wandelaar, fietser, auto, bus, trein, vliegtuig of een ander mens of object. Er was ook geen informatie ten aanzien van een directe aanslag op een al dan niet mogelijk doel. Er was alleen het gerucht dat de families Nederland zouden willen verlaten. Dat lijkt na deze staatsterreur meer dan logisch, zou je in een land willen leven waar de wens om naar elders te verhuizen al genoeg is om als terrorist te worden bestempeld?
De dienst is bezig met families die willen verhuizen naar een regio die in oorlog is. Nu kun je daar bezwaar tegen hebben, maar om hen meteen lidmaatschap van een terroristische organisatie aan te wrijven lijkt gebaseerd op een zwart-wit denken dat Syrië in twee kampen deelt, als je niet met ons bent dan ben je een terrorist ( “if you are not with us you are with the terrorists”). Nu is dat allemaal erg lastig in Syrië maar waar ook ter wereld eigenlijk. De partijen zijn legio. Er is dictator Assad met zijn aanhang, vaak ook lid geweest van de as van het Kwaad, zoals de Amerikanen het versimpelen. Dan zijn er de Koerden, vaak ook gelabeld als terroristen zoals de PKK. En diverse andere groepen al dan niet gesteund door het ‘westen’, Iran, Saoedi-Arabië of een ander land. Dan zijn er de Amerikaanse en ‘onze’ bombardementen met hun vele burgerslachtoffers. Allemaal partijen met bloed aan hun handen, dus misschien is afreizen naar een streek in oorlog niet de beste optie voor kinderen, maar is dat terroristisch en past daar een operatie bij die mensen alleen maar vervreemdt van enige rechtsorde?
In die dreigingsdenktrant is de dienst bezig met die families terwijl een van haar taken ook is de bescherming van de burgerluchtvaart. Stel nu dat er een bericht was binnengekomen dat vliegtuigen bij bosjes uit de lucht zijn geschoten in Oost Oekraïne, wat zou dan een gepaste reactie zijn geweest? Waarschijnlijk het tot nader order vermijden van het gebied, want je weet nooit. En zou die houding eigenlijk ook niet een logische analyse zijn geweest van een gemiddelde krantenlezer ten aanzien van de situatie in Oost Oekraïne? Die had dat misschien al eerder geconcludeerd, aangezien de raketten daar al langer door de lucht vlogen. Was een verschil van enkele kilometers een oplossing? In theorie wel, maar aangezien het gebied zich ontwikkelde tot een volwaardige burgeroorlog en tevens dreigde te worden opgeschaald tot een oorlog tussen grootmachten, had een verstandig nuchter denkende ambtenaar voorgesteld om tot nader order het gebied te mijden, je weet immers maar nooit.
Een ambtenaar die angst en terreur zaait zal dat niet bedenken, die is bezig met legergroen op straat, met het toeschrijven van elk incident aan een steeds groter wordend jihadistische leger en het achtervolgen van kinderen die naar Syrië willen vertrekken. Daarom is het ook interessant dat de ambtenaar geen woord vuil maakt aan Oekraïne in zijn dreigingsbeelden van 2014 want dat past niet in het denken van islamitische terreur die de wereld verovert. Nee, Syrië en Irak staan in brand en dat heeft een aanzuigende werking, uitstralende werking, dat slaat op ons terug. Wensdenken van een paranoïde terreur ambtenaar. Helaas voor de dienst stonden die landen al langer in brand en mede door toedoen van het westen is het niet meer een brand, maar is de boel geëxplodeerd. Natuurlijk alleen maar goed voor de dienst die daarom namens Schoof stelt dat we niet paranoia moeten zijn, maar wel alert. Wat dat inhoudt blijft duister? Is iedereen plots inlichtingen- en opsporingsambtenaar in dienst van de dienst. Het lijkt erop alsof de coördinator al tien jaar in een waan van zwart-wit denken leeft. Een Amerikaanse wereld die democratie zou brengen in landen als Afghanistan en Irak. Landen die in tien jaar dreiging niet meer weg te denken zijn uit de DTN’s. De dienst is allang niet meer alert, maar uitermate paranoia, levend in een waan die de veiligheid in gevaar brengt. MH17 is daar het voorbeeld van.
Buro Jansen & Janssen, 25 maart 2015
artikel
artikel als pdf

De Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) is allang niet meer alert, maar uitermate paranoia, levend in een waan die de veiligheid in gevaar brengt. MH-17 is daar het voorbeeld van.
Dreigingsbeelden Terrorisme Nederland (DTN) worden gekenmerkt door een hitserigheid van een blogtekst of tweet zonder duidelijke bronvermelding en achtergrond. Het lijkt veel weg te hebben van een mening over de toestand in de wereld, een soort G.B.J. Hiltermann. Een mening die niet bedoeld is om angst weg te nemen, want een aanslag is immer voorstelbaar, reëel en wij zijn eigenlijk altijd voorkeursdoelwit en soms gelegenheidsdoelwit.
Wie tien jaar DTN doorspit, weet niet meer dan wat internationale kranten over mondiale zaken hebben gepubliceerd, enkel nog meer gestript van elke vorm van verdieping, duiding, analyse. De internationale context van het dreigingsbeeld wordt gepresenteerd zonder achtergrond, zonder duidelijke beredenering van verbanden, zonder bronnen, zonder concrete aanwijzingen. Maar met veel geruchten, berichten, voorstelbaarheden, aannemelijkheden en andere vage veronderstellingen over mogelijke gevaren zonder enige aanwijzing.
Aanslagen, brandstichtingen, mislukte aanslagen en complotten worden gepresenteerd als strijdmomenten op het wereldwijde battlefield. De rol van opsporings- en inlichtingendiensten wordt nooit nader benoemd, geanalyseerd, doorgrond. Ook discrepanties in de officiële versies van de incidenten komen niet aan de orde. We zijn steeds door het oog van de naald gekropen. Ook wordt er nergens rekenschap gegeven van de ‘collateral damage’, de vele burgerslachtoffers bij standrechtelijke executies in de zogeheten jihadistische strijdgebieden. We zijn in oorlog en bang en alles lijkt geoorloofd. De internationale terreur van het dreigingsbeeld.
Us against them
Waarom wordt het internationale nieuws in de NDT’s doorgenomen? Het antwoord van de NCTV is dat er een directe link is tussen groepen als al-Qaida, IS en radicale moslims in Nederland. Radicalisering via het internet, middels aanzuigende werking, terugkeerders, jihadgangers, wereldnieuws in het teken van radicalisering in Nederland, gekoppeld aan aanslagen.
Is er meer dan wereldnieuws in de vorm van vette koppen dat in de DTN’s wordt vastgelegd? Nee, wat er ter plaatste aan de hand is, is niet meer interessant. Het perspectief zijn de jihadistische strijdgebieden die de slagvelden van de mondiale oorlog tegen de terreur voorstellen. Lokale historie, omstandigheden en ontwikkelingen zijn niet van belang. Er wordt een bipolaire wereld geschapen, ‘us against them’, ‘you are with us or with the terrorists.’
Wordt duidelijk of inlichtingenbronnen of inlichtingen analyses een extra dimensie geven aan het dreigingsbeeld? In tien jaar dreiging wordt niet gepoogd grip te krijgen op de groeiende veenbrand die in het Midden-Oosten en noordelijk Afrika woedt. Er wordt gesproken over de-radicalisering, het tegen gaan van extremisme en polarisatie alsof het ziekten zijn, maar de eigen radicalisering van de dienst en van de Nederlandse overheid in relatie tot de war on terror en ten aanzien van de battlefields wordt niet onderzocht.
Overstijgt het internationale deel van de dreiging het niveau van een tweet over Poetin, Russisch materieel in Oost-Oekraïne, militaire vliegtuigen die uit de lucht zijn geschoten, protesten in Irak, de slag om Raqqa of ontwikkelingen in Noord-Mali? Nee, sommige aanslagen worden afgedaan met één regel, enkele incidenten krijgen meer aandacht, meestal om het eigen gelijk van de dienst aan te tonen. Zoals ‘terugkeerders’ die iets gedaan hebben en daarom het grote gevaar vormen.
De indruk ontstaat dat Europa onder vuur ligt, maar dat heeft vooral te maken met de voorkeur bij de NCTV. Alles buiten Europa, Canada, de VS en Australië wordt slechts zeer beperkt aangestipt, tenzij er een westerling slachtoffer van een aanslag of ontvoering is geweest. Wat voor indruk laat de terreurdienst achter ten aanzien van de ‘eigen’ inlichtingen verzameling, het uitwisselen van data tussen diensten onderling en de aanwezigheid van goede analisten die in staat zijn het diverse materiaal te duiden? Zou het bijvoorbeeld hebben uitgemaakt als de diensten die de NCTV coördineert een afgevaardigde in Kiev (MH-17) zouden hebben gehad?
Politiek document
De inlichtingen die de dienst presenteert, hebben het karakter van korte nieuwsberichten met zwaar aangezette koppen. Natuurlijk stelt de dienst dat in het kader van de ‘veiligheid van de staat’ het niet mogelijk is om bronnen te vermelden, alle inlichtingen prijs te geven en specifieker te zijn over gebeurtenissen. De terreurdienst krijgt haar informatie uit handen van politie- en inlichtingendiensten die hun informatie weer betrekken van buurtagenten, regionale en criminele inlichtingendienst medewerkers, geheime diensten van landen en andere bronnen. Ongeveer 70 tot 80 procent van de informatie is afkomstig uit openbare bronnen zoals kranten, lokale bladen, Facebook, Twitter, internet.
Het bipolaire wereldbeeld van de NCTV beïnvloedt het dreigingsbeeld zodanig dat twijfel, nuance en perspectief volledig ontbreken, vandaar de blinde vlek voor Oekraïne, de blinde vlek ten aanzien van de controle op wapenvergunningen, de blinde vlek voor de economische crisis. Alles is jihad en dreiging is synoniem aan radicaal jihadistisch extremisme. Hebben DTN’s daarom het karakter van een jaarverslag van een inlichtingendienst? Ja, misschien iets specifieker, maar verwacht geen nauwgezette informatie, duidelijke analyse, duiding of verdieping.
Een DTN is een dreigingsbeeld, een soort jaarverslag van de geheime dienst over de gevaren voor de staat, een soort weerbericht, waarbij een regenbui voorspelbaarder is dan de mogelijke gevaren of een aanslag. Iedere trouwe krantenlezer kan het zelf schrijven, en met een beetje politiek gevoel ook nog diverse politiek groepen, bewegingen of etnische gemeenschappen aanwijzen als zijnde ‘staatsgevaarlijk’.
Jaarverslagen van inlichtingendiensten zijn over het algemeen zeer vaag. Ze wekken de indruk dat de diensten veel weten, maar geven geen enkel inzicht in de werkelijke aard van die kennis. Het DTN lijkt daarop, al ontbeert het de typisch cryptische geheime dienst taal. Uiteindelijk zijn jaarverslagen van inlichtingendiensten en dreigingsbeelden politieke documenten, want de term staatsgevaarlijk is een rekbaar begrip in verschillende politieke contexten.
Potentieel jihadisme
Er vanuit gaande dat inlichtingendiensten een groot deel van hun informatie uit openbare bronnen putten, moet geconcludeerd worden dat eigenlijk steeds weer dezelfde set aan bronnen wordt geraadpleegd. Bronnen die het gevaar, de dreiging en de potentie van het jihadisme onderstrepen. Analyses die trachten anders aan te kijken tegen de ‘oorlog tegen de terreur’ zijn niet terug te vinden in dreigingsbeelden.
Daarnaast valt op dat de internationale component in het dreigingsbeeld van het ministerie van Veiligheid en Justitie groot is in verhouding tot de nationale component. Al-Qaida, al Nusra of een andere club zet in een online magazine (Inspire bijvoorbeeld), op sociale media of een live podcast dat Geert Wilders opnieuw de islam beledigd heeft en daarom onthoofd moet worden of dat Nederland gestraft moet worden. Deze tweet, fatwa, artikel of opmerking vindt zijn weg naar het eerst volgende DTN.
Probleem bij deze internationale context is dat de vraag in hoeverre er een relatie is met een dreiging voor Nederland onduidelijk is. In DTN-4 wordt bijvoorbeeld een fatwa van Abu Musab al-Suri aangehaald. Deze Syrische Spanjaard, geboren onder de naam Mustafa bin Abd al-Qadir Setmariam Nasar, zou in Pakistan zijn gearresteerd en door de Amerikanen aan Syrië zijn uitgeleverd waar hij nog gevangen zit. De coördinator schrijft dat ‘de authenticiteit van deze op internet geciteerde fatwa vooralsnog niet bevestigd kan worden’, maar is alvast in het DTN opgenomen, want de fatwa wordt door ‘veiligheidsautoriteiten serieus genomen.’
Dat is helder, deze fatwa wordt vermeld in het dreigingsbeeld, maar als de authenticiteit niet is gecheckt, wat zegt dit dan over de dreiging? Wat is het nut de fatwa op te nemen in het dreigingsbeeld? Bericht de coördinator ook in het volgende DTN dat de authenticiteit van de fatwa al dan niet is vastgesteld? Nee, de terreurdienst bericht niet langer over deze fatwa en ook niet over de heer Abu Musab al-Suri die blijkbaar zijn dreigingsdoel voor de terreurdienst heeft vervuld. Abu Musab al-Suri komt nooit meer in de dreigingsbeelden terug, zelfs zijn arrestatie en de uitlevering aan dictator Assad niet.
Voorstelbaar
Maak uzelf gek, lijkt het devies van de opstellers van het DTN. Dat de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan, Irak of Mali een directe bedreiging is voor de militairen aldaar (‘Nederlandse belangen’) is volstrekt logisch. ‘Wij’ doen namelijk mee aan een oorlog, een oorlog tegen de terreur, een burgeroorlog. In een oorlog vallen slachtoffers, vooral burgers, maar soms ook militairen. In Afghanistan en Irak woedt vooral een Amerikaanse oorlog, in Mali een Franse.
Dat burgerslachtoffers onder de Afghaanse bevolking door toedoen van Nederlandse militairen direct zullen leiden tot een massaslachting in het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catharijne, is minder voorstelbaar, hoewel niet onaannemelijk. De broer van een slachtoffer zal heel boos zijn en de Nederlanders wat aan willen doen, maar pakt hij ook meteen een Kalasjnikov in de hand en de bus naar Nederland?
Het woord voorstelbaar komt regelmatig voor en ja, als Nederland blijft meedoen aan de ‘war on terror’ dan is alles heel voorstelbaar aangezien deze oorlog geen grenzen kent, want voor ‘ons’ heeft het geen grenzen dus voor de ander, de tegenpartij, ook niet. Nederland neemt deel aan een wereldwijde oorlog. Ook ambassades, bedrijven, toeristen die werken of verblijven in landen als Jemen en Libië zullen een groter gevaar lopen betrokken te raken bij schietincidenten of aanslagen. Allemaal heel voorstelbaar aangezien er in die landen sprake is van een burgeroorlog.
Betekent dat ook dat het gevaar direct op Nederland is te betrekken? Syrië ligt op ruim 3.000 kilometer afstand van ons land, Libië op ruim 2.000 kilometer. Grote afstanden die misschien wel overbrugt worden door zogenoemde terugkeerders, maar zijn dat dan ook meteen aanslagplegers die de burgeroorlog willen verplaatsen? Voegt het opschrijven van de mogelijkheid, de voorstelbaarheid of reële kans op een aanslag iets toe aan het idee van de dreiging?
Gebeurtenissen elders hebben niet meteen hun weerslag in Nederland, meestal niet. Ebola in West-Afrika betekent niet meteen dat hier de epidemie om zich heen slaat, zelfs niet als iemand ziek wordt. Ditzelfde geldt voor bedreigingen. Bij ebola wordt geprobeerd de angst in te dammen, bij de vermeende dreiging wordt alles uitvergroot, de diensten en de industrie zijn daarbij gebaat. Hoe meer angst hoe beter.
Krachtmeting
De NCTV begon haar werkzaamheden in 2004, het jaar waarin Theo van Gogh werd vermoord en ondertussen Madrid hard werd geraakt als gevolg van aanslagen op treinen. In het eerste DTN komen deze aanslagen nog even terug in de vorm van een overzicht van de mogelijke targets (onder het kopje doelwitten), hard targets (diplomatieke en militaire objecten), soft targets (zoals het WTC in New York) en ‘doelwitkeuze zonder precedent’ (Theo van Gogh).
Bij de omschrijving van doelwitten wordt opnieuw niet vermeld dat we in principe in oorlog zijn, ‘in oorlog met terreur’, als dat al mogelijk zou zijn. Nederland heeft nooit afstand genomen van het Amerikaanse beleid. Na de invasie van Irak was Nederland er als de kippen bij om naast de Amerikanen actief mee te doen, ook al speelden we geen rol bij de directe invasie.
De oorlog tegen de terreur is een eindeloze oorlog, want terreur kan in wezen alles zijn. Wilders noemde in 2005 Marokkaanse Nederlandse jongeren al straatterroristen. We lopen daarom dagelijks door een oorlogsgebied, de wereld. De NCTV presenteert die dreiging alsof het westen geen rol speelt bij het creëren van het gevaar, alsof wij slechts slachtoffers zijn.
Aan de andere kant probeert de terreurdienst een soort strijd aan te gaan met een andere partij. De dreigingsbeelden schetsen het beeld alsof Nederland aan het armpje drukken is met al-Qaida, vaak kern al Qa’ida of kern-AQ genoemd. Het gaat dan om het duo Bin Laden al Zawahiri alsof het om een nieuw cabaretduo gaat, maar de coördinator is bloedserieus. Wat deze krachtmeting met de veiligheid in Nederland te maken heeft, is onduidelijk. Het lijkt er vooral op dat de NCTV de krachtmeting tussen de Amerikanen en al-Qaida probeert na te bootsen.
Bij die krachtmeting heeft de VS laten zien dat zij internationaal recht en mensenrechten aan de laars lapt. Dat die krachtmeting misschien tot gevolg heeft gehad dat Saddam Hoessein na tientallen jaren van Amerikaanse steun is opgehangen, en dat de Taliban is verdreven na tientallen jaren van Amerikaanse steun in de oorlog tegen de Russen, lijkt schril af te tekenen tegen de totale chaos die zich nu ontvouwt in Afghanistan, Irak en andere delen van het Midden-Oosten en noordelijk Afrika.
De unknown unknowns
Vanuit het standpunt van de ‘Rule of Law’, iets dat de laatste jaren in de dreigingsbeelden regelmatig ter sprake komt, is de samenwerking van Nederland met mensen, groepen en staten met een twijfelachtige status opvallend. In de Afghaanse oorlog van 2001 ondersteunden de Amerikanen met Nederlandse steun mensen als Abdul Rashid Dostum, Haji Muhammad Muhaqqiq, Abdul Rasul Sayyaf en Abdul Malik Pahlawan. Personen die bekend staan om hun terreur tegen de burgerbevolking in de gebieden die zij controleerden, en de vele mensenrechtenschendingen.
Eenzelfde cyclus van terreur lijkt zich in de afgelopen jaren opnieuw te herhalen door de nauwe samenwerking met dictaturen als Algerije, Saoedi-Arabië, Egypte en staten met een erbarmelijke mensenrechtenstatus, denk aan Jordanië, Turkije en Marokko. De NCTV-coördinator heeft het over bekende en onbekende dreigingen in de oorlog tegen de terreur van de kant van de terroristen, maar diezelfde Rumsfeld’s unknown unknowns doen zich voor bij de partners van contraterrorisme, namelijk de voorstelbare martelingen, standrechtelijke executies, doodseskaders, oneerlijke processen. Uiteindelijk zullen de unknown unknowns diep in het Nederlandse beleid sluipen.
Die unknown unknowns doen zich bij elke aanslag voor, maar niet in de vorm van de plegers, maar van de grote onbekende, de rol van opsporings- en inlichtingendiensten. In Madrid 2004 vielen 191 doden en naast veel meer ongerijmdheden bleek het dynamiet dat bij die aanslagen is gebruikt afkomstig van een politie-informant. Dit soort onbekende maar voorstelbare ongerijmdheden komen meestal niet aan het licht, in Spanje wel omdat daar een parlementair onderzoek naar de aanslagen heeft plaatsgevonden.
In Mumbia vielen bij diverse aanslagen in 2008 in totaal 164 doden. Daarbij zijn vragen gerezen ten aanzien van de rol van een Amerikaanse DEA-agent David Headley, die later weer in een ander terreurcomplot zal opduiken. Was hij een dubbelagent, bespeelde hij de Amerikanen, vertelde hij hen niet de volledige waarheid, of werd hij zelf bespeeld? De waarheid betreffende deze unknown unknows zal waarschijnlijk pas over vele jaren bekend worden, als overheidsorganen die waarheid al willen prijs geven.
Relatief weinig veroordelingen
Die grote onbekende is ook de melder van een terroristisch plot, waar de inlichtingendiensten en de politie massaal op los gaan. In de afgelopen tien jaar zijn hiervan in eigen land veel voorbeelden te vinden, van het Rotterdamse havenplot (juli 2005) tot aan het Ikea plot (2009) en het Somalische belhuis plot (2010).
In het buitenland vinden dit soort arrestaties ook regelmatig plaats. De Spaanse krant Infolibre becijferde dat slechts 10 procent van alle arrestaties op grond van terrorisme sinds 11-M (11 maart 2004) tot begin 2013 in Spanje hebben geleid tot een veroordeling. Veel van de mensen die niet worden veroordeeld, zitten net als de veroordeelden vaak maanden of jaren in voorarrest vast, zonder vorm van proces. En als ze dan veroordeeld worden, hangt er een zweem van ‘in de val gelokt’ rondom de zaak.
In Amerika is de rol van de FBI via informanten en infiltranten die mensen voorzien van plannen, wapens en explosieven bij terreurcomplotten gedocumenteerd in het boek The Terror Factory: Inside the FBI’s Manufactured War on Terrorism. In Spanje oordeelde de Spaanse Hoge Raad dat verdachten weinig motivatie hadden voor het plegen van een aanslag. Zij werden wel veroordeeld, maar kregen lagere straffen dan verwacht voor het vermeende transnationale netwerk. En vanwaar besteedde de Spaanse Hoge Raad aandacht aan het ‘gebrek aan motivatie’, wat betekent dat voor de werkelijke waarde van het terreur plot?
Bij een dreigingsanalyse past niet het vermelden van het bestaan van een transnationaal terrorismenetwerk met tentakels vanuit Marokko, Algerije en Pakistan tot in de diepste uithoeken van ons land, gelet op de opmerkingen van de NCTb over Algerijnse, Marokkaanse of Pakistaanse netwerken. Het zet aan tot polarisatie en het bejegenen van andere Nederlanders met achterdocht en haat. Het is des te kwalijker als die netwerken ook nog niet eens echt blijken te bestaan, maar slechts gebaseerd op geruchten of hersenspinsels van de terreurdienst zelf.
Context
Context is het woord dat als een rode draad ontbreekt in de dreigingsbeelden. Context is duiding, inzicht in de personen die als verdachten zijn gearresteerd, een beeld van de ‘mogelijke tegenstanders van het westen.’ Zonder context bestaat er slechts een spookbeeld van een ongedefinieerde ander, een duivel, een kwade genius, de as van het kwaad met gevaar, dreiging, angst en oorlog tot gevolg. Zonder analyse wordt de wereld plat, tweedimensionaal, verworden alle Jemenieten tot al-Qaida strijders en is er geen interesse meer voor wat er in die zogenoemde jihadistische strijdgebieden gebeurt.
Analyse en duiding van terroristische aanslagen is van essentieel belang. Het is daarbij vaak schimmig wat er is gebeurd en wie ervoor verantwoordelijk is. Bij een aanslag op een bus met Israëlische toeristen in Bulgarije schrijft de coördinator dan ook: ‘Op dit moment is nog niet duidelijk wie achter deze aanslag zit.’ Een dergelijke zin komt zelden voor in de dreigingsbeelden van de afgelopen tien jaar, terwijl het meestal niet kraakhelder is.
Neem de Döner-Morde, oftewel NSU-Morde in Duitsland. Acht Turkse Duitsers, een Griekse Duitser en een Duitse agent worden tussen 2001 en 2006 vermoord, naar later zou blijken door een rechts-extremistische groepering. Bij toeval werden de verdachten in 2011 aangetroffen, twee dood en een in leven. Het lijkt zo eenvoudig, dit waren rechts-extremistische terroristen, maar dan blijkt dat een informant een belangrijke rol heeft gespeeld bij de moorden en dat inlichtingendiensten allerlei bewijsmateriaal hebben vernietigd. Plotseling wordt het allemaal veel complexer.
Publicaties van agenten van de Duitse inlichtingendiensten, zoals Geheime Informanten van Rolf Grössner, over de daden van de rechts-extremisten maken de situatie nog onheilspellender. Want waren nu die drie extreem-rechtse personen de terroristen of kwam het gevaar van een andere kant, van de inlichtingendiensten zelf die toekijken en niets doen zodra er strafbare feiten werden gepleegd?
De Döner-Morde maken duidelijk dat de wereld niet zwart-wit is, bij elk terreurplot is dit te zien. Want waarom wilde de zogenoemde lone-wolf Mohammed Merah van het Toulouse drama op het laatste moment bij de belegering van het appartement waar hij zich verschanst had, zijn DCRI (Franse AIVD) contactman spreken? Merah kan zijn verhaal niet meer navertellen, als hij dat al zou willen, de staat houdt de kaken stijf op elkaar. Wat rest is het beeld van een teruggekeerde jihadist die mensen doodschoot, de lone-wolf die toeslaat op scooter en met geweer, de terrorist die militairen en joden dood. Het bevestigt ons schrikbeeld, het dreigingsbeeld van de terreurdienst NCTV, maar is dat het verhaal?
Vernauwd bewustzijn
Verhalen die een vernauwd bewustzijn creëren van de wereld, een tunnel, waarin de vijftig grijs tinten niet meer zijn te ontwaren. Wat alleen zichtbaar wordt zijn de jihadistische kampen en vrijplaatsen, niet de achtergestelde Toearegs die strijden voor hun rechten. Wat alleen maar zichtbaar is, zijn de raketwerpers of man-portable air defense systemen (manpads) en niet de misschien moeizaam ontluikende democratie met Moslimbroeders in Egypte. Wat alleen maar wordt gezien is ISIL, ISIS of IS en niet de jarenlange onvrede onder de soennieten, hun vreedzame protest en de bloedige onderdrukking van demonstraties door de Iraakse regering met steun van het westen.
Het Westen, waaronder met name de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, heeft decennialang een belangrijke rol gespeeld bij het in stand houden van dictaturen in het Midden-Oosten. Nederland heeft ook gebruik gemaakt van die onderdrukkende regimes, en doet dat nog steeds. Er werd lange tijd met het regime van Assad handel gedreven, er werden zelfs producten geleverd die gebruikt kunnen worden voor de productie van chemische wapens. Er wordt handel gedreven met Saoedi-Arabië. De dictatuur van Algerije is als verlicht despoot toegetreden tot de partners bij het contraterrorisme-beleid en de ‘Rule of Law.’
Dat dit woede opwekt, is niet langer een vraag maar een logisch gevolg van het gevoerde economisch en geopolitiek beleid. De meeste mensen zullen die boosheid nooit omzetten in daden. Sommigen misschien wel als zij het plan, de wapens en de explosieven door een informant of infiltrant krijgen aangeleverd, maar zelfs dan, zo laten de Amerikaanse voorbeelden zien, twijfelen veel mensen bij het plegen van geweld.
Wie de ‘Rule of Law’ écht serieus neemt, zal afstand moeten nemen van in ieder geval de VS. Om diverse redenen, zoals de drone bombardementen/standrechtelijke executies, Guantanamo Bay, martelingen, rendition, gebrekkig rechtssysteem gebaseerd op plea bargain en vele andere zaken. Maar internationaal gezien vooral om het ontbreken van de erkenning van het Internationale Strafhof. Misschien niet het meest effectieve deel van de Verenigde Naties, maar als je ‘Rule of Law’ serieus neemt, zou je kunnen stellen dat erkenning van het Strafhof een ‘must’ is.
Verwrongen wereldbeeld
Wie het internationale beleid van de VS volgt, dat ook nog samenwerkt met landen als Algerije en Saoedi-Arabië, krijgt een verwrongen beeld van de rechtsorde, een rechtsorde die gebaseerd is op een ‘wij-zij’ denken en niet op rechtsstatelijk denken, waarbij een onafhankelijke partij ingebracht bewijs beoordeelt voordat iemand geëxecuteerd wordt.
Wie ‘terreurbestrijding als mensenrechten bescherming’ definieert, zoals de NCTV doet, en tegelijkertijd met dubieuze partners die bestrijding uitvoert, legt eerder de nadruk op de strijd in plaats van mensenrechten. De rechtsorde is er dan niet meer, wat rest is een bipolaire wereld waar geëist wordt dat er gekozen wordt: ‘Either you are with us or you are with the terrorists.’
Neem een van de laatste arrestaties van 2014 in Nederland. Twee echtparen met kinderen zouden volgens de overheid op het punt staan naar Syrië te vertrekken. Er vindt een terreuroperatie plaats. Deze arrestaties vloeien voort uit tien jaar dreigingsbeeld. Na de netwerken waren het de jihadisten, de uitreizigers, de terugkeerders, de niet-uitgereisde jihadisten en de mogelijk nog niet uitgereisde jihadisten.
Het klinkt allemaal als de woorden van Donald Rumsfeld: ‘There are known knowns. These are things we know that we know. There are known unknowns. That is to say, there are things that we know we don’t know. But there are also unknown unknowns. There are things we don’t know we don’t know.’ In potentie is iedereen een gevaar, zelfs kinderen, hoe jong ook. Een overheid die op deze wijze zegt ‘terreur’ te bestrijden is niet alleen de weg kwijt, maar creëert zelf terreur.
Er was in het geval van de aangehouden gezinnen geen directe dreiging in de zin van een mogelijke aanslag op wandelaar, fietser, auto, bus, trein, vliegtuig of een ander mens of object. Er was ook geen informatie ten aanzien van een directe aanslag op een al dan niet mogelijk doelwit. Er was alleen het gerucht dat de families Nederland zouden willen verlaten. Dat lijkt na deze staatsterreur meer dan logisch. Zou je in een land willen leven waarbij de wens om naar elders te verhuizen al genoeg is om als terrorist te worden bestempeld?
MH-17
Het gekke is dat het contrast met het neergeschoten lijnvliegtuig MH-17 niet groter kan zijn. De NCTV is bezig met families die willen verhuizen naar een regio die in oorlog is. Nu kun je daar bezwaar tegen hebben, maar om hen meteen lidmaatschap van een terroristische organisatie aan te wrijven, lijkt gebaseerd op een zwart-wit denken dat Syrië in twee kampen deelt: als je niet met ons bent, dan ben je een terrorist (‘if you are not with us you are with the terrorists’).
Nu is dat allemaal erg lastig in Syrië. Je hebt dictator Assad met zijn aanhang, vaak ook lid geweest van de As van het Kwaad zoals de Amerikanen het versimpelen. Dan zijn er de Koerden, vaak gelabeld als zijnde terroristen zoals de PKK. En diverse andere groepen, al dan niet gesteund door het ‘westen’, Iran, Saoedi-Arabië of een ander land. Dan heb je ook nog de Amerikaanse en ‘onze’ bombardementen met hun vele burgerslachtoffers. Allemaal partijen met bloed aan hun handen, dus misschien is afreizen naar een streek in oorlog niet de beste optie voor je kinderen, maar is dat terroristisch en past daar een operatie bij die mensen alleen maar vervreemd van enige rechtsorde?
In die dreiging denktrant is de NCTV bezig met deze families, terwijl een van haar taken is de bescherming van de burgerluchtvaart. Stel nu dat er een bericht was binnengekomen dat vliegtuigen bij bosjes uit de lucht werden geschoten in Oekraïne, wat zou dan een gepaste reactie zijn geweest? Waarschijnlijk het tot nader order vermijden van het luchtruim boven dat gebied, want je weet maar nooit. De doorsnee krantenlezer zal dit vorige zomer al eerder hebben geconcludeerd, aangezien de raketten daar al langer door de lucht vlogen.
Zou een verschil van enkele kilometers in vliegroute voor MH-17 een oplossing zijn geweest? In theorie wel, maar aangezien het strijdtoneel in het gebied zich ontwikkelde tot een volwaardige burgeroorlog en tevens dreigde te worden opgeschaald tot een oorlog tussen grootmachten, had een verstandig en nuchter nadenkende ambtenaar gesteld om tot nader order het gebied te mijden.
Niet paranoïa maar alert
Een NCTV-coördinator die angst en terreur zaait, zal zoiets niet bedenken. Die is bezig met legergroen op straat, met het toeschrijven van elk incident aan een steeds groter wordend jihadistisch leger en het achtervolgen van kinderen die naar Syrië willen vertrekken. Daarom is het ook interessant dat de coördinator geen woord vuil maakt aan Oekraïne in zijn dreigingsbeelden van 2014 want dat past niet in het denken van islamitische terreur die de wereld verovert.
Om dezelfde reden maakte zijn voorganger geen woord vuil aan de slachting in het winkelcentrum in Alphen aan de Rijn in 2011 of 30 april 2009 in Apeldoorn. Nee, Syrië en Irak staan in brand en dat heeft een aanzuigende werking, uitstralende werking, dat slaat op ons terug. Wensdenken van een paranoïde terreurambtenaar. Helaas voor de NCTV stonden die landen al langer in brand en mede door toedoen van het westen is het niet meer een brand, maar is de boel inmiddels geëxplodeerd.
Natuurlijk alleen maar goed voor de NCTV, die dan ook namens terreurambtenaar Schoof stelt dat we in 2015 niet paranoia moeten zijn, maar wel alert. Wat dat inhoudt blijft duister. Is iedereen plots inlichtingen- en opsporingsambtenaar in dienst van de terreurdienst? Het lijkt erop alsof de coördinator al tien jaar in een waan van zwart-wit denken leeft. Een Amerikaanse wereld die democratie zou brengen in landen als Afghanistan en Irak. Landen die in tien jaar dreiging niet meer weg te denken zijn uit de DTN’s.
Buro Jansen & Janssen
Find this story at 25 March 2015
The article as pdf

Van nieuwsblog.burojansen.nl

Imam Elhadji Sekou Ba was one of the few people in his village of Barkerou who dared to speak out against the rise of Islamist militants in central Mali, denouncing in his sermons the young men taking up arms in the name of religion. Last Thursday, shortly after dinner, he was gunned down on his doorstep. Locals suspect the killing was carried out by the Massina Liberation Front (MLF), a new group blamed for a wave of attacks that is shifting Mali’s three-year-old Islamist conflict from the remote desert north ever closer to its populous south. The emergence of the new group, recruiting among central Mali’s marginalised Fulani ethnic minority, has sown panic among residents, forced some officials to flee, and undermined the efforts of a 10 000-strong UN peacekeeping mission to stabilise the West African state. Inspired by veteran jihadist Amadou Koufa, a radical preacher from the central Malian town of Mopti, the MLF has introduced a volatile new ethnic element to the Islamist conflict in a nation riddled with tribal tensions. Security experts fear that the rise of a jihadist group among the Fulani, whose 20-million members are spread across West and Central Africa, could regionalise the violence. “The risk is that links develop between Fulanis throughout the region and it could be the next major regional conflict,” said Aurelien Tobie, a conflict adviser formerly based in the Malian capital Bamako. “Everywhere Fulanis are marginalised, they have a strong identity and there are connections between them.” The assassination was the latest in a wave of killings in the Mopti region targetting those opposed to Mali’s array of Islamist groups. Many of the militants come from the ranks of jihadist fighters that seized the northern two-thirds of Mali in 2012 alongside Tuareg rebels. A French-led military intervention in early 2013 scattered the insurgents, after Paris said the Islamist enclave could become a launchpad for terror attacks on Europe. Some militants have since gone to Mali’s centre belt to regroup and recruit, using it as a staging post to strike at areas in the south once considered safe During the Islamist occupation of northern Mali, Mopti was the last bastion of government power before the lawless desert. That image was destroyed this month when armed men attacked a hotel in nearby Sevare and killed at least 12 people, including five United Nations contractors. One of the attackers wore an explosive belt that did not detonate, in the first suicide attempt outside the north. The army blames the MLF for the siege and at least two other attacks in Mali’s centre and south which are hindering attempts by the government and the UN peacekeeping force to restore order. The Sevare attack has also been claimed by a group led by veteran Algerian jihadist Mokhtar Belmokhtar, which has rebranded itself as Al Qaeda in West Africa. Experts say the claims are not mutually exclusive and there are fluid relations between Mali’s Islamist cells. “The strategy of those loyal to Koufa appears to be to empty the region of administrative leaders, government officials and others collaborating with the army to both establish their authority and, perhaps, recruit more easily,” said Corinne Dufka, West Africa Director at Human Rights Watch. ISLAMIC EMPIRE To achieve this, Dufka said, the Islamists are employing tactics of intimidation and targeted killings. She documented five summary executions of people accused of collaborating with the army this year. A resident said several other village leaders had fled to Bamako, fearing reprisals. Military sources say MLF is formed partly from local fighters who went north to fight three years ago but then returned to Mopti as French military pressure increased. Its leaders have been able to exploit local grievances among the locally dominant, semi-nomadic Fulani population to swell their ranks. Some Fulani, who represent 9% of Mali’s population, have obtained weapons from long-established militias set up to protect grazing lands. Similar Fulani militia exist across much of the arid Sahel belt stretching across west to east across Africa, from Senegal to Sudan. The MLF is believed to be closely allied with Malian Islamist rebel group Ansar Dine, whose leader Iyad Ag Ghali fought alongside Koufa during the northern occupation. Ansar Dine also has a group of fighters called the Massina brigade – a reference to the 19th century Fulani empire of Massina – and has claimed a series of attacks against UN peacekeepers and Malian army targets in Bamako and the border areas near Ivory Coast and Mauritania. Andrew Lebovich, visiting fellow with the European Council on Foreign Relations, says Mopti is an appealing area for radical groups’ expansion because of its historical importance as a centre for Islamic governance. Koufa’s speeches evoke the jihad led by Fulanis against the rival Bambara ethnic group to create the vast Massina Empire which spread across Mali, Senegal and Nigeria. Its capital Hamdallaye, near present day Mopti, now lies in ruins. Residents say there are few outwards signs of support for Koufa, whose whereabouts are unknown, although one local said cassettes of his sermons sell well in the market. Dufka says support for radical groups has been stirred by the army’s summary executions army of Fulanis accused of being jihadists. A UN human rights report documented signs of dried blood on the side of wells in Sevare in 2013. Mali never investigated the killings. FULANI REBELLION? Mali’s former defence minister, Soumeylou Boubeye Maiga, said the army was struggling to contain the rapid emergence of the militants. The government needed to improve intelligence gathering in the region and check on mosques. Aba Ibrahim Ba, a Fulani mayor from the commune where the imam was assasinated, said the government had done little to respond to the recent assassinations and the local population was in panic. He said he had been forced into hiding. “Besides reaching people by word of mouth, I cannot do anything else to stop this as it would be too risky,” he said. Reprisals seen to be targeting the Fulani community could play into the hands of extremists. Guillaume Ngefa, director of human rights in the UN mission MINUSMA, said at least 50 people had been arrested with alleged ties to MLF since December. This prompted complaints from a Fulani organisation that they were being targeted indiscriminately, he added. Alghabass Ag Intalla, a senior member of the Tuareg-led rebel coalition Coordination of Azawad Movements (CMA) and a former leader of Ansar Dine, said there was reason to fear the radicalisation of some Fulanis. “We see Fulanis as very marginalised in Mali, even from their own leaders,” he told Reuters. “They are forming a rebellion.”
Edited by Reuters
Find this story at 19 August 2015
Copyright http://www.polity.org.za/

Van nieuwsblog.burojansen.nl

Despite treaty, Tuareg and Arab rebels say that while they are denied territorial separation, the war will continue.
Mali, Foyta – Hammy Ag Ehya was a veteran soldier in the Malian army. But now he’s a rebel fighter who says he regrets only the 20 years he wasted defending Mali.
Around a campfire in the wilderness and while a lamb is being prepared for roasting, Ag Ehya and a few dozen of his comrades make sure they display their readiness for war in front of our camera.
Their leaders have just agreed on a new deal with the government, which is supposed to end the conflict.
But Ag Ehya and his co-fighters don’t seem to care about that process.
“Whoever talks of guarantees for ending the conflict only talks nonsense,” Ag Ehya says.
“That’s a big lie. This war cannot be ended with a stroke of a pen. As long as we’re denied territorial separation there will be no end to the war.”
In a few minutes, nearly two dozen army Toyota lorries drive into the makeshift base in northern Mali near the border with Mauritania.
They are fully loaded with fighters with light and heavy guns and rocket launchers.
‘Fight for independence’
Ag Ehya’s elder brother Himmety, who served even longer in the Malian army, stands beside him with a khaki turban around his neck toting an old Kalashnikov.
Tuareg and Arab rebels are in control of the major town of Kidal as well as large areas of northern Mali, also known as Azawad [Al Jazeera]
I ask if he thinks the agreement marks the end of the conflict.
It’s not Mali that gave us the weapons. We paid for them with our own blood. Now Mali wants to take them from us a second time. But its behavior during the previous experience is the cause of our rejection now.
“In fact this is the real beginning!” he says.
“Now we can start to take security matters in Azawad into our own hands. Then we will start the next phase, the fight for independence.”
Tuareg and Arab rebels are in control of the major town of Kidal as well as large areas of northern Mali, also known as Azawad.
Recently, they made new territorial gains, pushing the army further south.
The rebels announced an independent state in northern Mali in 2012. But under the present agreement, they get only a type of decentralised local administration.
The positive point Himmety referred to was that the agreement has given the rebels a share in the keeping of security in the north.
But on the other hand it implies an eventual integration into the official state apparatus and an eventual disarmament.
This is a prospect that provokes anger and uncertainty among the rebels.
“As long as there’s no separation there will be no disarmament,” the younger brother vehemently declares.
“It’s not Mali that gave us the weapons. We paid for them with our own blood. Now Mali wants to take them from us a second time. But its behaviour during the previous experience is the cause of our rejection now.”
The rebels say they agreed to disarm in the past after the peace treaty of 1993 and 1994, but instead of gaining their rights the army began to kill them.
Several peace agreements in the past have failed. This is why the people of the north are lukewarm about the prospects of success for the new agreement.
On June 15, several movement leaders held a rally at the Mbera camp for Malian refugees in south east Mauritania. But their efforts to sell the agreement to the people were rejected.
These are the same leaders who announced what they called the Independent Republic of Azawad three years ago.
Several months later in Burkina Faso, they signed a deal waiving their claim of independence in favour of limited self-rule.
Climate change, food shortages, and conflict in Mali
However, Mali’s government has failed to even discuss the self-rule demand.
The new treaty will allow only:
• The right to form local institutions in the north.
• More parliamentary representation for the north in Bamako.
• A role in the region’s security for armed movements.
• More economic and social development in the area.
The rebels’ demands that the government spend 40 percent of the national budget on development in the north has been rejected.
Painful concessions
In the face of such perceivably painful concessions, the rebel leaders have resorted to a rhetoric based on realpolitik.
“We think this is the most we can get at the moment in view of the current context and of the world community level of readiness to accept our demands as we put them” Redhwan Mohamed Ali, the deputy president of the rebel coalition Supreme Council for Azawad tells me.
Mali violence driving refugees into Mauritania
“So I think this is what’s available for us now.”But grass-root northern Malians have a different opinion.
“This document does not respond to our demands and those of our leaders,” says a young refugee.
“If they want a final solution they should separate us from Mali. Let us remain here in our drought-stricken Azawad and let them enjoy their green Mali. We don’t want Mali and we don’t want any reconciliation with it.”
A leading female social activist in the camp says: “It’s clear that we have been forced to sign this agreement. Indeed, we don’t see any single point in it that serves our interests.”
At the refugee camp which was first created a quarter of a century ago, there was a general feeling of deja vu.
How many agreements like this have been made in the past and how many of them have no sooner been signed than violated?
The people here tell me they have all lost count. But they know that the present agreement is not going to be different.
Source: Al Jazeera
17 Jun 2015 14:04 GMT | War & Conflict, Africa, Mali, Mauritania
Mohamed Vall
Find this story at 17 June 2015
Copyright http://www.aljazeera.com

Van nieuwsblog.burojansen.nl

The Iranian-Saudi Proxy Wars Come to Mali
In schools, mosques, and cultural centers, Shiites and Sunnis are battling for African hearts and minds.
BAMAKO, Mali — In a country where two-thirds of the adults are illiterate, it is a privileged few who have the chance to study at the Mustafa International School.
Located in the western suburbs of Bamako, a few blocks from the U.S. Embassy, the college-level seminary has just 180 students — 150 men and 30 women. They engage in an intensive curriculum that encompasses theology, history, philosophy, Arabic, Farsi, and world religions. They work in the school’s computer suite, equipped with 12 desktop computers, and get three meals a day at the seminary’s expense. And they do it all under the watchful eyes of the late Ayatollah Ruhollah Khomeini, former supreme leader of the Islamic Republic of Iran, whose likeness gazes down on them from his portrait, which hangs above the bookshelves of the school’s library.
These young students are part of Mali’s tiny Shiite community: a group of about 10,000 families nationally, in a country where the Sunni majority makes up an estimated 95 percent of the population of 15 million.
They’re also the stuff of Saudi nightmares.
Historically, West Africa has had a tolerant approach to religious differences, shunning — at least until recently — the sort of Sunni-Shiite sectarian rivalries that have plagued the Middle East in favor of a patchwork of beliefs that incorporate Sufism, Maliki Islam, and traditional animist practices. But Mali — home to seminaries with ties to Iran, like the Mustafa International School, and where diplomatic cables released by WikiLeaks this summer reveal that Saudi Arabia is scrambling to fund its own competing schools, mosques, and cultural projects — provides a case study in how the enmity between Sunni Islam and Shiite Islam may be being spread, via Iranian and Saudi proxies, to places thousands of miles from the Middle East.
Unlike most of Mali’s private schools and universities, which charge hefty fees, the Mustafa International School selects students from outside the capital and gives them free room and board. Few of the students hail from Mali’s elite families; rather, they are selected via tests administered to Shiite youth across the country. The highest achievers are offered the chance to continue their study in Iran.
The school is able to afford such generous support for its students because it is backed by an Iranian university in Qom, a city considered holy by Shiite Muslims and famed for its Islamic learning. The state-run University of Qom provides funding and sets the school’s curriculum, which covers various schools of Islamic thought, as well as Shiite jurisprudence.
“The teaching is very good,” said Adam N’Diaye, a 22-year-old student at the facility who recently converted from Sunnism. He aims to become a teacher when he graduates. A quick survey of his classmates revealed that most of his colleagues are aiming to become imams and missionaries.
It’s unclear how many schools and seminaries in Mali have ties to the Islamic Republic or just how close these ties are. There’s also no direct evidence to indicate that schools like the Mustafa International School are necessarily part of a larger effort by the Iranian government to make Shiite converts. Officials at the Iranian Cultural Center in Bamako declined to give any details about the number of educational institutions to which they have ties; the Saudi-based paper Al Yaum has previously reported that the cultural center runs 10 schools in Mali. Other sources place the number around 13.
Iran and Mali have a warm, if limited, relationship. When Iran’s then-president, Mahmoud Ahmadinejad, visited Bamako and Timbuktu in 2010, he spoke in glowing terms about solidarity between the two countries and signed a raft of agreements on development aid and Iranian investment in agriculture and extractive industries. The Mustafa International School’s director, Mohamed Diabaté, who studied in Iran and maintains links with clerics there, makes appearances on Malian television to talk about his understanding of Islam. (He argues that the Tidjaniya school of Sufism common across West Africa has roots in Shiite, rather than Sunni, teaching.)
The presence of Shiism here isn’t something Saudi Arabia is taking lightly. Among the nearly 60,000 diplomatic cables released by WikiLeaks on June 19 are a slew of documents detailing the kingdom’s fear of a “rising tide of Shiism” resulting from proselytization on the part of Saudi Arabia’s rival in the Middle East, Iran. Cables detailing specific Iranian charities, schools, and media outlets from Kazakhstan to Spain — as well as vague fears of “Shiite activities” elsewhere — show that Saudi diplomats see Shiism not only to be a vile heresy, but a movement inseparably tied to Iranian political clout. And even the smallest Shiite community is considered a threat.
“Despite the Iranian Embassy’s efforts [in Mali], there hasn’t been a lot of uptake, but it is possible that their thinking could spread in the future in a broader way and their Shiite activities could gain a base,” reads a cable from the Saudi Embassy in Bamako to the Foreign Ministry in Riyadh in early 2009. It recommends funding rival projects — mosques, schools, cultural programs, proselytization, and summer courses — to “strengthen the growing position of the [Saudi] kingdom” in Mali and promote Saudi Arabia’s image as “the protector of the noble Islamic faith.” It adds that this should be done “in a way that promotes peaceful coexistence between different ideologies and counters the Shiite spread.”
Mali offers a potentially rich source of converts to Shiism. “People in Mali love the family of the Prophet,” Diabaté said. The Tidjaniya Sufi order, which has a long history throughout West Africa, honors members of the Prophet Mohammed’s family as pure, devout individuals. It’s a small leap from that to the belief, fundamental to Shiism, that members of the Prophet’s family should have taken over leadership of the Islamic community upon his death. It’s a link that has not gone unnoticed in Riyadh.
“Iran is exploiting the Sufis’ love for the family of the Prophet in order to show Iran as a great Islamic nation that is an enemy of the infidels and supports all the Muslims,” reads the cable.
“Many Malians don’t realize the truth of Shiite thinking: fanatical, racist, and the enemy of other Islamic doctrines.”
But though the cables ring of paranoia, the notion that Mali’s tiny Shiite community has outsized political significance and links to Tehran seems to have found traction among some Sunni locals.
“There are not even 1 percent of the population who are Shiite in Mali. But there is a political presence, run by the Iranians,” said Mahmoud Dicko, the president of the High Islamic Council of Mali and one of the country’s most powerful clerics.
Dicko was among 30 senior Malian clerics who signed a 2008 open letter in support of influential Egyptian Sheikh Yusuf al-Qaradawi’s outspoken stance against Shiite evangelism. The letter warned of “the dangers of the rising tide of Shiism,” which aims to “turn Sunni societies Shiite, undermine their states, and impose Persian hegemony over them.”
Mali has raw memories of religious conflict. In 2012, an alliance of Tuareg separatists and Islamists linked to al Qaeda invaded the country’s northern half and imposed sharia law before being ousted by French forces. But a low-level insurgency has been rumbling on ever since. Militants have targeted the Malian army, U.N. peacekeepers, and foreign aid workers with drive-by shootings and roadside bombs. The extremist group Ansar Dine claimed responsibility for a deadly attack on a popular restaurant in Bamako in March and the killing of three soldiers in a village near the border with Mauritania in June.
Despite this, for most Malians the phenomenon of religious extremism is a foreign imposition. The fighters involved in the events of 2012 were from outside Mali, and the violence was an exception in a long history of religious tolerance here. Across West Africa, Sunni Islam, Sufism, and traditional animist practices have rubbed shoulders in relative peace for centuries.
One of Mali’s most prominent Baptists, Pastor Mohammed Yattara, is open about his apostasy, something that would be unthinkable across the Middle East and North Africa. Yattara converted from Islam to Christianity when he was 16. When he told his family he had become a Christian, his father disowned him and threw him out of the house. Yet the two stayed in touch until his father’s death, and Yattara’s act of leaving his faith has had few consequences for his personal security.
Among the Muslim majority, Sufi traditions and animist rituals remain important elements of religious practice. In poorer communities, few imams speak Arabic or are educated in the finer points of Islamic philosophy. Some fear that by funding schools, mosques, and much-needed infrastructure, foreign powers are creating divisions that once did not exist in this country, on the periphery of the Arab world.
Many in Dicko’s camp see institutions such as the Mustafa International School and the Iranian Cultural Center as a vehicle for Iranian political influence — an accusation Diabaté refuted, despite pictures of Khomeini in the school office, in the library, and on the back of his car.
“We will not accept the politicization of Islam,” he said. But he admitted that Shiites in Mali look to Iran for support in the face of Salafism. “Every state that represents a sect needs to protect its flock.”
Diabaté, sitting in a small office adjacent to the prayer hall and wearing the long brown robe and white turban of a Shiite scholar, explained how he “used to hate Shiites.” But in the late 1980s, he became part of a group of young scholars who participated in debates with Hassan Hambraze, then Iran’s chargé d’affaires in Bamako and son of a prominent Iranian cleric. In 1988, Hambraze was also responsible for sending a group of Malian students to the first Shiite school in West Africa. Diabaté converted and went on to study in Iran. On his return he became a prominent leader within Mali’s nascent Shiite community.
Today, he speaks of the country’s more hard-line Sunni leaders in conspiratorial terms: “The Salafi thinking is well known. They want to get into power and are planning for that. They plan to take control of the Islamic community.” After a pause, he added: “But we are not staying still. Everyone has their methods.”
Those methods seem clear: to proselytize and offer converts access to a good education and opportunities to travel and work in Iran. The Saudi strategy in Mali is more opaque (widespread rumors among Malians include tales of enormous checks coming from the Gulf to fund prominent Salafists). The diplomatic cables have thrown some light on Saudi activities in the country, which include funding for schools and preacher-training courses run by the Islamic University in Madinah and Imam Muhammad ibn Saud Islamic University in Riyadh.
Mali’s minister for religious affairs, Thierno Diallo, says he recognizes that Malian governments have long turned a blind eye to foreign-backed religious projects. Despite the country’s deeply religious population, Mali’s secular constitution means that the state has kept mosques at arm’s length. And while the government is aware of large sums of money entering Mali from unknown sources, it has few resources to reliably track them.
“It’s not documented,” he said, “and there’s no transparency. That’s a serious problem.”
Neither Iran nor Saudi Arabia has explicitly promoted violence in Mali. Diabaté, along with his Sunni counterparts, makes it clear that “Shiites, like everyone else, know that extremist groups in the north show no mercy.” Yet the creation of previously nonexistent sectarian identities for political ends leads to divisions that become associated with political agendas.
Imam Baba Diallo, another member of the High Islamic Council of Mali, said he wants to organize interfaith dialogue between the different sects but has yet to find funding. He looks grave as he talks about the potential consequences of inaction.
“If we fail [to heal the divide], the next war will be between Sunni and Shiite,” he said.
(This reporting was supported by funding from the International Reporting Project.)
BY PAUL RAYMOND, JACK WATLINGAUGUST 19, 2015
Find this story at 19 August 2015
Copyright http://foreignpolicy.com

Van nieuwsblog.burojansen.nl

France, Mali’s former colonial ruler, is going back to its old colonial ways, writes Kane.
As representatives of the Malian government and various rebel groups meet in Algiers for peace talks, violence in northern Mali continues and so does the French military presence.France launched its military intervention in Mali in January 2013 with the mandate to stop an uprising of various militant groups in the north, threatening the stability and sovereignty of the country. The goal was then to free the northern part of the country from jihadist occupation, bring back peace, and restore Malian sovereignty on the whole territory. Although France’s defence minister announced that the so-called “Operation Serval” had “fulfilled its mission”, Mali is hardly a peaceful place today. As Mali fell into a media blackout, France announced it was reorganising its military presence into “Operation Barkhane”. No
As representatives of the Malian government and various rebel groups meet in Algiers for peace talks, violence in northern Mali continues and so does the French military presence.
France launched its military intervention in Mali in January 2013 with the mandate to stop an uprising of various militant groups in the north, threatening the stability and sovereignty of the country. The goal was then to free the northern part of the country from jihadist occupation, bring back peace, and restore Malian sovereignty on the whole territory. Although France’s defence minister announced that the so-called “Operation Serval” had “fulfilled its mission”, Mali is hardly a peaceful place today.
As Mali fell into a media blackout, France announced it was reorganising its military presence into “Operation Barkhane”. No one seems to be asking why the French are still there, how long they will stay and more importantly – doesn’t their intervention constitute a form of neo-imperialism?
France in Mali
Back in early 2013 many Malians gave an enthusiastic welcome to French soldiers, when they came to “rescue” this crisis-torn West African country. Much has changed since then. In their January 2014 book, La Gloire des Imposteurs, Malian activist Aminata Dramane Traore and Senegalese novelist Boubacar Boris Diop explain this initial enthusiasm for the war with the Malians’ shock and panic in the face of the invaders from the north who were destroying historic monuments, killing and mutilating people.
But as the authors pointed out, Mali might be facing an even bigger threat: the former colonial ruler going back to its old colonial ways on Malian territory. After all, it is just hard to believe that France selflessly sent its soldiers to face danger in a faraway African country for the sake of “saving it”. The question that Malians have to ask themselves is: Do they prefer having to fight against jihadists for a long time, or having their sovereignty challenged, and their territory occupied by an ancient colonialist state or partitioned to satisfy a group allied with the colonial power?
This is not the first time France has gotten involved in its former “colonial territories”. And it is always the same scenario: Some excuse is found in order to deploy on the ground to protect economic interest, occupy strategic points or defend an ally among the local politicians. The story is well known from Djibouti all the way to the Ivory Coast!
In July, France signed a new defence agreement with Mali, which would allow it to maintain a considerable military presence in the country. The agreement’s eleven pages of mostly general statements say that French military troops and civil servants will be allowed to stay in Mali, build military bases, operate, if needed, with Malian troops, etc., for the next five years. The five years term, as written in the document, is renewable.
With this agreement Mali has started to reverse the decolonialisation project of its first president Modibo Keïta, who made sure the last French soldier departed his country in 1961. Keita was a firm nationalist and while almost all the newly independent West African countries at that time signed defence pacts with their former “master”, he only consented to an agreement on economic and cultural cooperation with France. Keita didn’t allow French military bases or troops on Malian soil.
The Malian presidents that followed him also resisted French pressure for a defence agreement. Although Paris demanded repeatedly, three different presidents of Mali – Moussa Traore, Alpha Oumar Konare and Amadou Toumany Toure – refused, despite huge diplomatic and economic pressure. The most France could get in Mali was a 1985 military cooperation accord which allowed France to give military training and technical assistance to Malian troops.
These presidents seemed to be following a doctrine that gave a boost to the Malian people’s self-esteem. However, now it is clear that the “Operation Serval” against the jihadist has given France an unexpected opportunity to achieve an old regional military scheme.
As Senegalese commentator, Babacar Justin Ndiaye – known as one of the most influential analysts on military questions in West Africa – has pointed out: Mali was intentionally weakened to prepare the French military operation “Serval”. “Serval”, which, in turn, has prepared the ground for operation “Barkhane”, announced by the French just as they were wrapping up the previous one in July. This new operation is based from Chad and will cover Mali, Burkina Faso, Mauritania and Niger.
Peace negotiations?
After having defeated the invaders, and chasing them out of Timbuktu and other northern cities, and disarming factions of the rebellions, the French military surprisingly (or not) banned the Malian army from Kidal, the central city of the northern Azawad region. The territory is claimed by different rebel groups, but it is under the de facto control of the MNLA (National Movement for Liberation of the Azawad).
France allowed the rebels to occupy the area, reorganise and later gain a place at the post-war negotiations table. The first round of peace talks supervised by France took place in mid-July in Algiers between Malian authorities and various rebel groups. The Malian government has always rejected negotiating with rebels who call for cessation, yet this time it had to accept the talks.
As is well known, France has openly supported the MNLA for a long time and the MNLA is profusely covered by French media, which presents a sympathetic romanticised image of the rebels. The leaders of the MNLA are frequent visitors to the French capital and quite welcome on French TV, which likes to show people in MNLA-controlled territories amicably accepting French troops.
Although France enjoys considerable sway with the different groups in the peace talks, it is finding it increasingly harder to mediate, as disagreements between the rebel groups continue to arise. During the first round of talks, for example, various groups had to be separated and accommodated in different five star hotels in Algiers to avoid hostility.
The purpose of this latest round of talks is to find a peaceful solution to the crisis in northern Mali. But whether such a solution will be for the best interests of all Malians, is unclear, given that France has not excluded partition – as the Malian government had demanded.
French interests in Sahel
French support for the MNLA is not surprising, at least not geopolitically. France wants Niger protected from the insurgencies sweeping across the Sahel region, and it is ready to support the MNLA, which in return would prevent the expansion of jihadist groups towards the borders of Niger, the world’s fourth largest producer of uranium. Coincidentally or not, France generates more than 75 percent of its electricity through nuclear plants.
Unsurprisingly, Niger is host to France’s biggest economic interest of in the region and therefore its security is a foreign policy priority for the French government. The French corporation Areva mines uranium in Niger and it is currently investing 1.9bn Euros in the development of the large uranium deposits in Imouraren. Protecting the eastern borders of Niger was indeed among the major reasons behind French President François Hollande’s decision to get involved in the conflict in Mali. The May 2013 car bomb attack on one of Areva’s operations must have further convinced him that it was the right thing to do.
Thus it only made sense to wrap up the Mali-focused “Operation Serval” in order to unroll “Operation Barkhane” with a wider geographic scope. The provisions of the new defence agreement forced on the Malian government naturally allow for whatever the French need in order to sustain their new operation in the region.
It should not come as a surprise that France decided on Chad as the centre for the new operation. After all, Chad has a history of hosting French military operations. French military presence in Chad began in 1968, when former president Francois Tombalbaye asked Charles de Gaulle, in the name of the defence pact between his country and France, to intervene with “Operation Bison” against a rebellion in the northern regions of the country. In 1986, the French military intervened again with “Operation Epervier”, this time against Muammar Qaddafi who was invading from the north. The French have never left ever since.
Nowadays, a small number of French soldiers are based at Niamey airport, where a small American military crew launches drones to survey the region, tracking jihadist groups.
Just after “mission accomplished” was announced on “Operation Serval”, Holland took a trip into the region, getting reassuring support from heads of state for his anti-terrorism campaign. The “terrorist threat” is a great opportunity for France to put its hands on West Africa again militarily, politically and, even economically. The US, of course, is in with the French, supporting them and even lending another friendly drone operation from Niger’s capital.
As France is expanding its military control of the region, there are few who are objecting or ringing an alarm bell warning that the colonial “master” has come back.
06 Sep 2014 12:26 GMT | War & Conflict, Politics, US & Canada, Burkina Faso, Chad
Pape Samba Kane is a Senegalese journalist and political analyst.
Find this story at 6 September 2014
Source: Al Jazeera

Van nieuwsblog.burojansen.nl

The USA, Germany, and other European Union countries’ continuing ‘blind-spot’ to endemic torture in Uzbekistan ensures that appalling abuses will continue unabated, said Amnesty International in a new report published today.
The report, Secrets and Lies: Forced confessions under torture in Uzbekistan, reveals how rampant torture and other ill-treatment plays a “central role” in the country’s justice system and the government’s clampdown on any group perceived as a threat to national security. It warns that police and security forces frequently use torture to extract confessions, to intimidate entire families or as a threat to extract bribes.
“It’s an open secret that anyone who falls out of favour with the authorities can be detained and tortured in Uzbekistan. No one can escape the tendrils of the state,” said John Dalhuisen, Amnesty International’s Europe and Central Asia Director, launching the report in Berlin.
“What is shameful is that many governments, including the USA, are turning a blind eye to appalling torture, seemingly for fear of upsetting an ally in the ‘war on terror’. Other governments, like Germany, appear to be more concerned with business opportunities and not rocking the boat.”
“Strategic Patience” a shameful strategy in the face of human rights violations
As the 10th anniversary of the May 2005 Andizhan mass killings of hundreds of protestors approaches, Amnesty International’s report highlights how the USA and EU governments, including Germany, have put security, political, military and economic interests ahead of any meaningful action to pressure the Uzbekistani authorities to fully respect human rights and stop torture by its authorities.
EUROPE
European sanctions imposed on Uzbekistan after the 2005 mass killings in Andizhan were lifted in 2008 and 2009, revoking travel bans and allowing arms sales to resume despite no one being held to account for the killings. The last time EU foreign ministers even put Uzbekistan’s human rights record on the agenda was in October 2010.
Germany in particular has close military ties with Uzbekistan. In November 2014 it renewed a lease for an airbase in Termez to provide support to German troops in Afghanistan. On 2 March 2015, Germany and Uzbekistan agreed a €2.8 billion investment and trade package.
The attitude of Uzbekistan’s international partners to the routine use of torture appears at best ambivalent, and at worst silent to the point of complicity. The USA describes its engagement with Uzbekistan as a policy of “strategic patience”, but it is perhaps better described as strategic indulgence. The USA, Germany, and the EU should immediately demand that Uzbekistan clean up its act and stop torture.
John Dalhuisen, Europe and Central Asia Director, Amnesty International
USA
In January 2012, the US government waived restrictions on military aid to Uzbekistan originally imposed in 2004, due in part to the country’s human rights record. This year the military relationship between the two countries strengthened significantly with the implementation of a new five-year plan for military cooperation.
In December 2014, the US Assistant Secretary of State for Central Asia, Nisha Biswal, said Washington exercised “strategic patience” in relations with Uzbekistan.
“The attitude of Uzbekistan’s international partners to the routine use of torture appears at best ambivalent, and at worst silent to the point of complicity. The USA describes its engagement with Uzbekistan as a policy of “strategic patience”, but it is perhaps better described as strategic indulgence. The USA, Germany, and the EU should immediately demand that Uzbekistan clean up its act and stop torture,” said John Dalhuisen.
“The international ban on torture is absolute and immediate. Yet while Germany and the USA foster closer ties with Uzbekistan, people are being snatched up by police, tortured into confessing to trumped-up charges, and subjected to unfair trials. As long as Uzbekistan uses torture-tainted evidence in court, it will remain a torture-tainted ally.”
Torture endemic in Uzbekistan’s criminal justice system
Amnesty International’s report is compiled from more than 60 interviews conducted between 2013-2015 and evidence gathered over 23 years. It lifts the lid on the use of sound-proof torture cells with padded walls used by the secret police, the Uzbekistani National Security Service (SNB), and documents the continued use of underground torture cells in police stations.
The police and secret police use horrific techniques, including asphyxiation, rape, electric shocks, exposure to extreme heat and cold, and deprivation of sleep, food and water. The report also documents elaborate, prolonged beatings delivered by groups of people, including other prisoners.
One man, who was never told the reason for his arrest, described what happened after he was taken to the basement of a police station in the early hours of the morning:
“I was in handcuffs with my hands behind my back … There were two police officers beating me, kicking me, using batons, I lost consciousness. They beat me everywhere, on my head, kidneys… When I lost consciousness they would throw water on me to wake me up and beat me again.”
Security forces targeting entire families
The report documents widespread use of torture and other ill-treatment, with victims including government critics, religious groups, migrant workers and business people. The authorities sometimes also target victims’ extended families.
Zuhra, a former detainee, told Amnesty International how security forces targeted her entire family, most of whom remain in detention today. She was regularly called to report to the local police station, where she was detained and beaten to punish her for being a member of an “extremist family” and force her to reveal the whereabouts of male relatives, or to incriminate them. She said:
“There is no peace in our house. We wake up in the morning and if there is a car in front of our door, our hearts beat faster… There are no men left in our house. There are not even any grandchildren left.”
Arbitrary brutality in an unaccountable justice system
New testimony received by Amnesty International exposes the institutionalized use of torture and other ill-treatment to elicit confessions and incriminating evidence about other suspects.
People are often tried using evidence extracted from torture. Judges extort bribes for lenient sentencing and the police and secret police use the threat of torture to demand huge bribes from detainees and prisoners.
Turkish businessman, Vahit Güneş, was accused of economic crimes including tax evasion and connection to a banned Islamic movement, charges which he denies. He was held for 10 months in secret police detention, where he says he was tortured until he signed a false confession. He was tortured again when the secret police wanted to extort several million US dollars from his family in exchange for his release.
The response he received when he asked for a lawyer illustrates the unfair and arbitrary nature of Uzbekistan’s justice system:
“One of the prosecutors said: ‘Vahit Güneş pull yourself together. In the whole history of the SNB no one has been brought here and found innocent and released. Everyone who is brought here is found guilty. They have to plead guilty.’”
Vahit Güneş described the dehumanizing conditions, psychological intimidation, beatings and sexual humiliation of detention:
“You are not a human being anymore. They give you a number there. Your name is not valid there anymore. For instance my number was 79. I was not Vahit Güneş there anymore, I was 79. You are not a human being. You have become a number.”
“You are not a human being anymore. They give you a number there. Your name is not valid there anymore. For instance my number was 79. I was not Vahit Güneş there anymore, I was 79. You are not a human being. You have become a number.”
Vahit Güneş, torture survivor
Torture continues unabated and unpunished since 1992
Although torture is against the law in Uzbekistan, it is rarely punished. Even the government’s own figures show the scale of impunity for torture, with only 11 police officers convicted under Uzbekistani law from 2010-2013.
During this time 336 complaints of torture were officially registered, of which just 23 cases were prosecuted and six taken to trial. To make matters worse, the authorities charged with investigating those complaints are often the same ones accused of torture, severely limiting the likelihood that victims will ever receive justice and reparations.
Amnesty International is calling on President Islam Karimov to publically condemn the use of torture. The authorities should also establish an independent system for inspections of all detention centres and ensure that confessions and other evidence obtained by torture or other ill-treatment are never used in court.
Background
This report is the fourth in a series of five different country reports, after Mexico, Nigeria and the Philippines, to be released as part of Amnesty International’s global Stop Torture campaign, launched by Amnesty International in May 2014. In the past five years alone, Amnesty International has reported on torture and other ill-treatment in 141 countries.
15 April 2015, 11:00 UTC
Find this story at 15 April 2015
Find the report here
Copyright Amnesty International

Van nieuwsblog.burojansen.nl

Four men broke into Yusuf’s apartment in the Uzbek capital of Tashkent in July 2009 and started beating him, before putting him in handcuffs and taking him to the local police station. Yusuf says this was not the first time he was attacked and detained, but on this occasion he was questioned by officers for three days, who took a long baton to his head and used a plastic bag to suffocate him.
He refused to sign a confession saying that he’d plotted to overthrow Uzbekistan’s constitutional order, but was ultimately convicted in court on drug charges and slapped with a fine.
Yusuf’s story of torture and abuse at the hands of Uzbek authorities is just one of 60 testimonies compiled in a damning report out on Wednesday from Amnesty International alleging that “rampant torture” is an integral part of the justice system in the Central Asian country.
The organization slammed the US and European Union (EU), claiming they are turning a blind eye to “endemic torture” in Uzbekistan — pinning this ambivalence on the country’s role as an ally in the War on Terror.
“Uzbekistani people are routinely and systematically tortured there, it’s a regime that uses torture flat out, straight up, with no nuance,” Julia Hall, Amnesty’s expert on counter-terrorism and human rights, who led the two year investigation, told VICE News.
Related: The toxic Uzbek town and its museum of banned Soviet art. Read more here.
Beatings, asphyxiation, needles inserted under finger or toenails, electric shocks, and rape are some of the torture techniques allegedly employed by President Islam Karimov’s regime that were highlighted by the human rights organization. The head of state has been in power since 1990, months before the country — which shares its southern border with Afghanistan — declared its independence from the Soviet Union.
Authorities also reportedly use various psychological approaches, including intimidating detainees awaiting charges in detention centers with dogs. A letter given to Amnesty last year describes one inmate’s torture experience after being beaten in his kidneys, legs, and face.
“I was in such pain, I was cold and naked, I thought I would not survive. On the third day, when I asked one of the officers to give me something to drink, he marched me from the basement [to the courtyard], tied me to a dog kennel, pointed to the dog’s feeding bowl and said: ‘If you want to eat and drink, help yourself,'” the letter reads. “He left me tied to the kennel. I stand, next to me sits a hound and every time I move it starts barking, so that I don’t dare move.”
Uzbekistan has long been criticized for its human rights abuses, with Human Rights Watch calling the country’s record “atrocious.” Hall told VICE News that anyone who criticizes the government becomes a target. Free speech is heavily curtailed, with activists and journalists often caught in up in the mix. Muhammad Bekzhanov, the editor-in-chief of an opposition party newspaper, has been in prison since 1999, making him one of the longest-imprisoned journalists globally.
While accusations against Karimov’s regime are nothing new, Hall said that the boost to global anti-terrorism efforts has given it a new feel. According to her, human rights abuses and the crackdown on people in Uzbekistan has been severe in the past few years, as Muslims and others have been labeled terrorists and subsequently targeted.
Related: Reporters without borders unblocks censored news sites. Read more here.
“It was kind of under a new frame after 9/11, governments like Uzbekistan in Central Asia, and governments all over the world could invoke national security at rogue under the veil of terrorism,” Hall added. “Other governments saw Uzbekistan as an ally in the War on Terror, and were less inclined to criticize the Uzbek government for human rights violations.”
In the last decade, a series of countries around the world have lifted a series of sanctions against the regime. After the 2005 Andijan Massacre — during which authorities killed hundreds of protesters — the EU imposed sanctions on Uzbekistan, including bans on arms sales and travel. These measures, however, were pulled in 2008 and 2009.
A 2004 US ban on military aid was revoked in 2012. Up until 2005 the US maintained a base near the country’s border with Afghanistan. The Tashkent regime pulled the plug in 2005, but allows the government to move goods for humanitarian purposes through Uzbekistan.
The US State Department qualifies Uzbekistan as an authoritarian state, outlining human rights problems in a 2013 report, listing issues including torture, harassment of religious minorities, and denial of due process or a fair trial. The report also highlights violence against women, prolonged detentions, and life-threatening prison conditions.
According to Hall, foreign governments have been cautious in their approach to Uzbekistan, in what she said is an attempt to keep the country on their side, especially as it will be a key ally as the war in Afghanistan appears to come to a close.
At the same time, Uzbekistan has cracked down in the face of the Islamic State’s violent campaign in Iraq and Syria. While no official estimates exist for the number of Uzbek fighters in the group’s self-declared caliphate, the government — along with others in Central Asia — recently raised concerns about the threat of the group entering the country. Plus, as Hall notes, the country’s citizens have a history of traveling to foreign wars, like in the case of Bosnia and Chechnya.
“It’s not a new phenomenon, but the rise of the Islamic State is a new threat,” she explained. “[But] we weren’t really looking at armed groups trying to establish a caliph, so you’re looking at something quite different in ISIS. The threat is real but there is no threat that can ever justify torture.”
Moving forward, Amnesty is asking Karimov to condemn the use of torture. The rights group is also asking the US and EU member countries to bring human rights and torture into discussions with officials. Hill noted that the United Nations is also in the country.
“We have asked them to make sure in every meeting they have with Uzbek authorities that human rights are on the table, we’re not even sure human rights are on the agenda,” She said. “They cannot go into total isolation, they are part of international community, but the reality is there is no pressure to clean up.”
By Kayla Ruble
April 16, 2015 | 2:05 pm
Find this story at 16 April 2015
Copyright https://news.vice.com/