Preventief fouilleren werd in 2003 met veel tromgeroffel geïntroduceerd in Tilburg, maar de aftocht verliep in stilte, alsof de driehoek moest erkennen dat het middel volstrekt zinloos is geweest.

“Ultimum remedium, zwaar middel met verstrekkende gevolgen voor persoonlijke levenssfeer, niet lichtvaardig mee omgaan.” Grote woorden werden door bestuur en politiek gebruikt bij de introductie van preventief fouilleren in Tilburg. Een steekincident in de zomer van 2003 en een vechtpartij bleken voldoende om alle zorgvuldigheid met betrekking tot de verstrekkende gevolgen terzijde te schuiven. Een eerder schietincident op een vol terras in de stad zorgde echter niet voor een vergelijkbare reactie.

Gehele artikel

Preventief fouilleren werd in 2003 met veel tromgeroffel geïntroduceerd in Tilburg, maar de aftocht vier jaar later verliep in stilte, alsof de Driehoek moest erkennen dat het middel volstrekt zinloos is geweest.

Tilburg was niet de eerste gemeente die overging tot fouillering, maar wel een van de gemeenten die het middel lange tijd heeft ingezet. In totaal is er vier jaar gefouilleerd in drie verschillende gebieden.

Bij het onderzoek naar de maatregel is gebruik gemaakt van documenten van het college van burgemeester en wethouders van de stad, de politie Midden en West Brabant en het parket Breda. De stukken die beschikbaar zijn gesteld: aanwijzingsbesluiten, notities voor het driehoeksoverleg, evaluaties, incidentenoverzichten, uitdraaien uit het HKS, lasten tot fouilleren, losse documenten en andere overheidsstukken.

Verschillende documenten zijn niet openbaar, zoals vergaderstukken van de driehoek en een enkele notitie. Toch schetsen de geleverde documenten een redelijk volledig beeld van het fouilleren in Tilburg. Dit beeld loopt van de wijziging van de APV in 2003 tot het einde van het fouilleren eind 2007. Het resultaat van het onderzoek is onthutsend, zeker voor een door de verantwoordelijken zelf als vergaand gedefinieerde maatregel.

Hieronder volgt een chronologisch verslag van het fouilleren in Tilburg. Zo nu een dan wordt een rapport uitgebreider besproken omdat dat voor het begrip van de situatie in Tilburg van belang is, maar over het algemeen wordt er door de vele stukken gewandeld om de besluitvorming en de praktijk van het fouilleren in beeld te brengen.

Gehele artikel

Zolang wij de oorlog tegen het terrorisme niet beëindigen, zullen er types als Anders Breivik op staan. Hij toonde aan waar een bipolaire wereld toe leidt, namelijk zelfmoord van een zichzelf superieur achtende cultuur.

Fictie en werkelijkheid in de wereld der spionnen

De voormalig CIA-agent Tennent B. Bagley presenteert zich in het fascinerende boek Spy Wars als de enige die het ware verhaal achter de Russische spion Yuri Nosenko weet te vertellen, zo lijkt het.

A reflection on expanding preventive powers, ethnic profiling and a changing social and political context

Over the past decades the Netherlands has developed into a culture of control in which criminals and immigrants are mainly seen as ‘dangerous others’. Tying in with this emergence of the culture of control is the development of a more preventive criminal justice system. By means of expanding preventive powers the criminal justice system is more and more aimed at detecting risky (groups of) persons as soon as possible. This so-called actuarial justice is accompanied by a great deal of discretionary power on the hands of those who have to enforce the law, bearing the risk that such powers may be carried out (in part) on the basis of generalisations relating to race, ethnicity, religion or nationality instead of on the basis of individual behaviour and/or objective evidence. The leading assumption in this article is that recent social, political and legal developments have increased the possibility for ethnic profiling in the Netherlands.
Being a country of immigration, mostly immigrants tend to fall victim to these practices. Illustrated by the stop and search powers that have been introduced at municipal level in 2002 and in 2006 in the context of counterterrorism, the authors not only aim to provide insight into the complexity of actuarial justice in relation to ethnic profiling in the Netherlands but also aim to fuel the scientific debate on empirically researching ethnic profiling.

Policing & Society
Vol. 21, No. 4, December 2011, 444 455

Ethnic profiling in the Netherlands?

In 2002 is het preventief fouilleren ingevoerd omdat daar vanuit de politiek en de samenleving behoefte aan bestond. Vooral het grote aantal wapenincidenten in enkele grote-stadswijken was aanleiding om te zoeken naar een middel om het wapenbezit in die wijken terug te dringen en het preventief fouilleren werd gezien als een effectief instrument om dit doel te bereiken. De opsporingsbevoegdheden uit het Wetboek van Strafvordering en de Wet wapens en munitie boden onvoldoende mogelijkheden om preventief op te treden in gevallen waarin er geen concrete, individuele verdenking of aanwijzing bestaat van wapenbezit. Opvallend is dat sinds de invoering in sommige grote steden van de mogelijkheid tot preventief fouilleren intensief gebruik wordt gemaakt (Amsterdam, Rotterdam), terwijl in andere steden de gemeenteraad geen aanleiding heeft gezien preventief fouilleren mogelijk te maken (bv. Arnhem, Nijmegen). Ook zijn er grote steden waar besloten is, na een periode van gebruik van de mogelijkheid van preventief fouilleren, het middel niet langer in te zetten. (Den Haag, Eindhoven en Utrecht).

de elektronische nieuwsbrief van Buro Jansen & Janssen

Mocht je een interessant artikel hebben over je confrontatie met politie en justitie, een nieuwe wetgeving, onderzoek of scriptie mail het dan ons, info@burojansen.nl.

01 Inhoudsopgave
02 RID brengt protest rondom vliegveld Twente in kaart
03 ‘Mijn naam is de Hond, Thijs de Hond’
04 Den Bosch fouilleerde niet om wapenbezit maar voor opsporing
05 Ieder volk krijgt de rechtstaat die het verdient
06 Wie controleert nog de politie?
07 De Rode Oortjes
08 In de greep van de Groep IJzerman
09 Wetgeving in een Veiligheidscultuur
10 donateurs gezocht

In Argos, een radioprogramma van de VPRO, vertelde Heleen de Waal dat als agenten van de veiligheidsdienst mensen aanspreken deze bijna altijd meewerken, zo ook onder journalisten. In deze Observant twee verhalen van mensen die weigerden aan de verklik samenleving mee te werken. Welke democratie wordt er gediend als burgers die protesteren tegen de komst van een vliegveld worden benaderd om hun collega’s, vrienden en kennissen af te luisteren en te verklikken? Daarnaast: Wie controleert de politie eigenlijk? Twee boeken, twee verschillende insteken, een wetenschappelijke en een activistische. De wetenschappelijke gepresenteerd door de buitenwereld als ‘objectief’’, de activistische als gekleurd. In werkelijkheid is het andersom. Wetenschappers zijn niet kritisch ten aanzien van de politie en goede onderzoekers onthullen veel meer. En nog veel meer. Wij bedanken opnieuw onze donateurs.

Steun Jansen ook in 2012

Niet oplettende toezichthouders, gebrekkige inspecteurs, gemeenteraden die niet de tijd hebben voor hun controlerende functie, Tweede en Eerste Kamerfracties die druk bezig zijn met nieuwe repressieve wetten te maken en goed te keuren, onderzoekers aan universiteiten die in dienst van gemeenten en politie lovende rapporten schrijven over het repressiebeleid, private onderzoeksinstituten die nauwe banden hebben met politieke partijen, het veiligheidsbeleid staat bol van de hardliners. Een beetje tegengeluid is wel op zijn plek en met een aantal hits van rond de 600.000 op de verschillende websites van Buro Jansen & Janssen moet het toch mogelijk zijn ons onafhankelijke onderzoek ook in 2012 mogelijk te maken. Er is nog 10.000 euro nodig. Draag bij aan het werk van Jansen & Janssen. Wordt donateur voor 1 euro per dag, 10 euro per maand, 25 euro per kwartaal, 50 euro per half jaar en ontvang een T-shirt en boek. Girorekening 603904 ten name van Stichting Res Publica te Amsterdam.

Al 25 jaar diepgravend, kritisch en doortastend burgerrechten onderzoek. Buro Jansen & Janssen gewoon inhoud.

Wie organiseren acties tegen de doorstart van vliegveld Twente, op welke wijze en met wie? Een agent van de Regionale Inlichtingendienst benadert met dit soort vragen actievoerders, en spreekt met ze af.

lees meer

Eerder dit jaar werd activist Harold benaderd door een medewerker van de AIVD. Die wilde van hem weten of hij bereid was informant te worden, een ‘nieuwe’ strategie van de geheime dienst.
lees meer

Geen raadsdebat, geen noodzaak, geen onderbouwing en geen verantwoording voor de inzet van een ingrijpende maatregel als preventief fouilleren in de jaren 2004/2005 in Den Bosch. Het argument ‘wapenbezit’ gaat ook al niet op, zo blijkt uit de volgende analyse van de politie-acties van destijds.

In Den Bosch werd in 2004/2005 uitgebreid gefouilleerd op straat, maar het moest daarbij wel gezellig blijven. ‘Een grimmige sfeer is ongewenst. Preventief fouilleren in Rotterdam (bijv. Kruiskade) heeft vooral de uitstraling van een uiting van ‘laten zien wie er de baas is” (notitie regiopolitie Brabant-Noord district Den Bosch, 3 mei 2004). Vandaar dat in het proces-verbaal over het fouilleren van 4 juni 2004 staat vermeld dat het ‘sfeerbeeld goed was, veelal positieve reacties’.

lees meer

Niet terrorisme en maatregelen daartegen zetten de rechtsstaat onder druk, maar de burgers van Nederland zelf. Daarbij lijkt sprake te zijn van een grote eensgezindheid met betrekking tot het aanpakken van deviantie.
lees meer

Nu de gemeenteraad door de komst van de nationale politie haar controlerende taak vrijwel volledig kwijt raakt, zeker in middelgrote en kleine gemeenten, is de vraag wie de politie controleert actueler dan ooit. lees meer

publicatie uit 1993

>>lk loop nu om het object.<<
De frequentie is 449.520 MHz; …. die is in gebruik bij de BSB. De Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten, een speciale eenheid waar we eigenlijk maar heel weinig vanaf weten. We kunnen het nauwelijks verstaan, nog even jets in de trant van “kijken” en dan is het afgelopen. Twee dagen later, op 13 februari, gebeurt hetzelfde, weer nauwelijks te verstaan.
We begrijpen er eigenlijk helernaal niets van, toch komen we al snel tot de conclusie dat de BSB yvaarschijnlijk is ingezet bij de bewaking van Deelen. We moeten er wel – een beetje om grinniken want wie zou er nu, een week na de aanslag, opnieuw proberen jets op Deelen uit te voeren. Die BSB-ers lopen waarschijnlijk flink te kleumen daar op de Veluwe! De verklaring lucht op en we gaan rustig slapen.
De week daarop wordt het pas echt gek. Maandag 17 februari: uitgeslapen, gedoucht en de scanner aan. Op dezelfde frequentie is nu aan een stuk door gepraat te horen. Een vreemde mengelmoes van Nederlands, Engels en getallen.
>>Zulu is nu nine-nine bottle, ik ga foxtrot.<<
Vier, vijf verschillende stemmen.
>>MEK, ontvang je mij?<<
>>Llama, heb je hem visueel?<<
Ze praten in code, geen aanwijzingen over wat ze nu eigenlijk doen, geen straatnamen,
niets. Totdat:
>>sta bij snackbar Snoopy.<<
Eerst slaat de verbijstering toe en wordt er hevig aan het eigen verstand getwijfeld.
Waarom zou een speciale eenheid zich bij snackbar Snoopy in Wageningen
ophouden? Langzaam maf worden bij de scanner is geen keuze en dus: er opaf!
Dan gaat alles heel snel…

lees meer

De Groep IJzerman belicht geheime politieoperaties en infiltratie in de roerige jaren ’60 te Amsterdam. Het boek behelst echter geen onderzoeksverslag, het is eerder een exercitie om postuum de status van de Groep nog verder omhoog te krikken.

Guus Meershoek schreef een boek over de Groep IJzerman, zoals de agenten genoemd werden die eind jaren ’60 drie jaar lang undercover actief waren binnen linkse organisaties in Amsterdam. Nu kan iedereen natuurlijk een aantal mensen interviewen en daar een boek aan wijden. Vraag is echter of een docent aan de de faculteit Safety Governance at the department Management and Governance van de Universiteit van Twente dat ook zomaar vrijblijvend kan doen.

lees meer

Dit onderzoek beoogt inzicht te verschaffen in de wijze waarop ontwikkelingenin de maatschappelijke en de (rechts)politieke context op de totstandkomingvan nieuwe wet- en regelgeving doorwerken. Door de toegenomen nadrukop veiligheid binnen het publiek en het politiek debat heeft het straf(proces)-recht op onderdelen vanaf (grofweg) medio jaren tachtig een aantal belangrijkewijzigingen doorgemaakt. Op het terrein van veiligheid wordt hierbij nietlanger de klassiek repressieve rol vervuld, maar wordt het straf(proces)rechtingezet als een middel om een zeker kwaad – zoals crimineel of risicovolgedrag – te voorkomen. Het straf(proces)recht is door de aanzienlijke uitbouwvan deze preventieve detectiefunctie een van de belangrijkste instrumentenvan de overheid om veiligheidsrisico’s mee te beheersen. Deze tendens wordtook wel aangeduid als de ontwikkeling van risicojustitie en risicostrafrecht:het wapenen tegen mogelijke bedreigingen en risico’s op het gebied van decriminaliteitsbestrijding. Risicojustitie gaat gepaard met een beleidsmatige,instrumentele benadering van het strafrecht. Dit heeft tot gevolg dat een vande belangrijkste kritiekpunten ten aanzien van risicojustitie is dat het opgespannen voet staat met de (individuele) rechtsbescherming. Dit lijkt in hetbijzonder het geval te zijn bij de in dit onderzoek centraal staande concretiseringvan risicojustitie: de strafrechtelijke antiterrorismewetgeving.

lees meer