Geschiedenis van bvd bemoeienis met vreemdelingen, De Vluchteling Achtervolgd
De verwevenheid van de Vreemdelingendiensten en de PID, de voelsprieten van de BVD is niet van vandaag of gisteren. De angst voor ‘het vreemde’ stamt zelfs uit de 19e eeuw. Een blik op de historische oorsprong van de intensieve samenwerking. lees meer
Het Parool, 25 januari 1999, door Karin Spaink
DE MODERNE BURGER is een gewantrouwd wezen. Overal dient hij zich bekend te maken en delen van zijn identiteit prijs te geven. Ondanks de vele sporen die een mens nu al achterlaat bij de meest alledaagse bezigheden, vinden wantrouwende overheden, slimme commerciële instanties en goedbedoelende dommeriken steeds meer manieren uit om identificatie uit alledaagse transacties af te leiden en identificeerbaarheid af te dwingen.
Vroeger kon je uit giro-afschriften – legaal of illegaal verkregen – hooguit afleiden hoe hoog iemands huur, telefoon- en electriciteitsrekening was, welke abonnementen hij of zij had, waar iemand z’n kleren kocht en waar-ie uit eten ging. Nu de pinkaart gangbaar is geworden en op steeds meer plaatsen is te gebruiken, is het plots mogelijk om te achterhalen waar, wanneer en hoe laat – tot op de seconde precies – iemand de trein of een taxi neemt, benzine tankt, boodschappen doet of video’s leent. Uiterst gedetailleerde informatie is voorhanden: Albert Heijn kan voor elke klant die een geregistreerde Air Miles-pas heeft, nagaan hoeveel flessen wijn, vers fruit, blikvoer en chocolade of rookwaar iemand koopt. De videowinkel weet welke films U geleend heeft, en wanneer. (Laatst zocht ik een pornovideo uit. “Die heeft U al eens gehad, hoor. Nog geen twee maanden geleden.” waarschuwde de bediende me vriendelijk.)
Artikelen 1990
Politie krijgt er een dwangmiddel bij ( NRC Handelsblad 29/12/1990 )
Hirsch Ballin: anonieme verdachten fouilleren ( NRC Handelsblad 28/12/1990 )
Identificatieplicht in EG ( NRC Handelsblad 18/11/1990 )
Kamer krijgt wetsontwerp voor identificatieplicht ( NRC Handelsblad 29/11/1990 )
Brinkman: snel identificatieplicht ( NRC Handelsblad 20/11/1990)
NRC Handelsblad 29/12/1990
DOOR ONZE REDACTEUR FOLKERT JENSMA
DEN HAAG, 29 dec. – Tussen Kerst en Oud en Nieuw heeft ook minister Hirsch Ballin (justitie) nog even een kleine coup gepleegd. De identificatieplicht voor verdachten is van de baan, daarvoor in de plaats is een brede fouilleerbevoegdheid voor de politie gekomen: ‘Een staande gehouden of aangehouden verdachte kan, voor zover zulks voor de vaststelling van zijn identiteit noodzakelijk is, door iedere opsporingsambtenaar aan zijn kleding worden onderzocht.’
Het nieuwe artikel 61c dat Hirsch Ballin aan het Wetboek van Strafvordering wil toevoegen, is een drastische uitbreiding van de dwangmiddelen van de politie. De kneep zit in de formulering ‘staande gehouden verdachte’: dat is iedereen tegen wie een agent een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar feit koestert en vervolgens ‘Halt’ zegt. De agent is dan op grond van artikel 52 bevoegd te vragen naar naam, voornamen en woon- of verblijfplaats. Bij aanhouden gaat het om het overbrengen van een verdachte naar het bureau. De verdachte moet dan op heterdaad zijn betrapt of verdacht worden van een feit waarvoor de wet voorarrest toelaat.
NRC Handelsblad 28/12/1990
DOOR ONZE POLITIEKE REDACTIE
DEN HAAG, 28 dec. – Een verdachte die weigert zijn naam te noemen wordt niet strafbaar, maar mag voortaan wel meteen worden gefouilleerd. Minister Hirsch Ballin (justitie) heeft vandaag het wetsvoorstel anonieme verdachten in deze zin gewijzigd. Hij handhaaft de mogelijkheid om dergelijke verdachten kort vast te zetten.
In het regeerakkoord tussen CDA en PvdA was al een beperkte identificatieplicht afgesproken, ‘bijvoorbeeld in het kader van de bestrijding van het voetbalvandalisme en de fraude’. Bij de Kamer was nog een voorstel in behandeling van de vorige minister van justitie, Korthals Altes (VVD), waarin op het weigeren van het noemen van hun naam door verdachten van een strafbaar feit een boete van maximaal 500 gulden was gesteld. De gedachte was toen dat verdachten daardoor de politie eerder hun naam zouden noemen.
NRC Handelsblad 29/11/1990
DOOR EEN ONZER REDACTEUREN
DEN HAAG, 29 nov. – Nog voor de zomer bereikt de Tweede Kamer een wetsontwerp dat regelt in welke gevallen personen zich in het binnenland dienen te legitimeren.
Minister Hirsch Ballin (justitie) heeft dit gisteren in de Kamer gezegd bij de behandeling van de Paspoortwet. Om te kunnen voldoen aan de legitimatieplicht zal er een identiteitskaart komen die desgewenst kan worden aangeschaft. Ook het paspoort en rijbewijs kunnen dienen als identificatiedocument.
NRC Handelsblad 20/11/1990
DOOR ONZE POLITIEKE REDACTIE
ROERMOND, 20 nov. CDA-fractieleider Brinkman vindt dat het kabinet snel met een wettelijke regeling voor identificatieplicht moet komen. Zonodig zal de CDA-fractie zelf met een initiatief-wetsvoorstel komen, zei hij gisteren op een CDA-partijbijeenkomst in Roermond.
Een legitimatieplicht is volgens hem vooral nodig om het probleem van zwartrijders in het openbaar vervoer doeltreffend te kunnen aanpakken. Hij vindt het gegeven dat in bus, tram en metro in Amsterdam 80 procent van de processen-verbaal voor betrapte zwartrijders in de prullenbak verdwijnt wegens opgave van een valse naam aanleiding om zo snel mogelijk met een legitimatieplicht te komen.
Het kabinet wil een beperkte identificatieplicht op grond van bestaande documenten, zoals paspoort of rijbewijs. De identificatieplicht zou moeten gelden voor bijzondere situaties, bijvoorbeeld als er sprake is van voetbalvandalisme of bij fraudezaken. Het kabinet is geen voorstander van een algemene identificatieplicht.
In het regeerakkoord tussen CDA en PvdA in november 1989 is afgesproken dat inzake het activeren van het binnenlands vreemdelingentoezicht, noodzakelijk in het kader van het Schengen-akkoord en Europa 1992, de commissie-Zeevalking advies zal uitbrengen aan minister Hirsch Ballin van justitie. Dat advies wordt tegen de zomer van 1991 verwacht.
Brinkman zei gisteren niet te willen verhelen dat voor de oudere generaties, die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, de zaak gevoelig ligt. ‘Maar als we laten liggen dat mensen die verdacht zijn zich anoniem blijven houden, worden we toch allemaal wat ongeduldig’, aldus Brinkman.
NRC Handelsblad 18/11/1990
DOOR EEN ONZER REDACTEUREN
BRUSSEL, 18 DEC. Voor het aangaan van vaste bank- en verzekeringsrelaties zal vanaf 1 januari 1993 in de Europese Gemeenschap een identificatieplicht gelden. Een richtlijn (EG-wet) van deze strekking hebben de EG-ministers van financien gisteren aanvaard.
Uitzonderingen worden alleen gemaakt voor incidentele balietransacties bij banken van minder dan 15.000 ecu (35.000 gulden). Voor grotere bedragen die bij banken worden aangeboden, zal wel een identificatieplicht gelden.
De richtlijn is onderdeel van het EG-beleid tegen het witwassen van crimineel verworven geld. In alle gevallen waarbij verdenking bestaat dat sprake is van witwassen van crimineel geld, zijn financiele instellingen verplicht dit aan de nationale justitiele autoriteiten te melden.
Aanvankelijk lag het in de bedoeling een identificatieplicht verplicht te stellen bij bedragen vanaf 10.000 ecu (23.000 gulden). Dit stuitte op onoverkomelijke bezwaren van Duitsland. De richtlijn werd gisteren met grote meerderheid aangenomen met alleen Duitsland als tegenstemmer.
De EG-lidstaten mogen afzonderlijk besluiten om bij een lager bedrag al een identificatieplicht te eisen.
Sir Leon Brittan, de EG-commissaris belast met de financiele sector, zei dat met de integriteit van de Europese financiele markten niet valt te sollen. ‘Deze richtlijn toont aan dat de EG bij de voltooiing van de interne markt een liberaal systeem voor financiele instellingen wenst, maar misbruik niet zal toestaan.’
Bij het afsluiten van levensverzekeringen zal eveneens een identificatieplicht gelden. Op Nederlands verzoek is de identificatieplicht bij kleine verzekeringen onder 2.500 ecu (5.750 gulden) zoals reis- en vakantieverzekeringen die vaak telefonisch worden afgesloten, en bij polissen voor bedrijfspensioenen die via arbeidscontracten worden geregeld, uit de richtlijn geschrapt.
Wat vooraf ging: Uitgeverij Ravijn distribueerde in 1990 het boekje De Tragiek van een Geheime Dienst over de PID Nijmegen.
Een week na de verschijning van het boekje “De Tragiek van een Geheime Dienst” werden er eindelijk gerechtelijke stappen ondernomen. Na dagenlange vergaderingen tussen politie, justitie en vermoedelijk ook BVD waren ze er uit: geen strafrechtelijke vervolging van de makers, geen verbod van het boek, maar een civielrechtelijke procedure tegen de verspreiders, uitgeverij Ravijn uit Amsterdam.
Vrijdag laat in de middag kregen wij en een aantal Nijmeegse panden en groepen een dagvaarding om maandagochtend om 10 uur te verschijnen voor de Rechtbank in Arnhem. (Zegt de deurwaarder: “Prettig weekend, verder!”). Zes van de PID-ers hadden een kort geding aangespannen om verdere aantasting van hun privacy te voorkomen en eisten onmiddellijke stopzetting van de verspreiding en het terughalen van de boeken op straffe van een dwangsom van 5000,- per dag.
Maandagochtend al heel vroeg begon de losse verkoop van de Tragiek van een geheime dienst in de hal van het gerechtsgebouw en na aanvang van het proces ging dat binnen gewoon door. De enorme zaal was maar net groot genoeg om al het publiek te kunnen bergen, de stemming was vrolijk en gezellig, ondanks of juist dankzij de 4 gleufhoeden met regenjassen en zonnebrillen die vanuit een hoek alles nauwlettend in de gaten hielden.
“Ik vermoed dat er lijsten zijn van mensen die iets met kraken te maken hebben, of te maken hebben gehad. Waarschijnlijk wist de politie na de bomaanslag op het Auroragebouw niet waar ze het zoeken moest en dacht: ‘laten we maar eens op die kraaklijsten kijken.’
De signalementen waren ‘een kale kop’, ik denk dat ze in dat krakersbestand zijn gaan zoeken, dat ze daar de kale koppen uitgehaald hebben en aan die getuigen hebben gevraagd: ‘is het soms een van deze kale mannen geweest?’ En dat die getuige toch wel erg zijn best heeft willen doen en heeft gezegd: ‘Ja dat is hem’ of ‘die lijkt erop’.”
“Ik vermoed dat er lijsten zijn van mensen die iets met kraken te maken hebben, of te maken hebben gehad. Waarschijnlijk wist de politie na de bomaanslag op het Auroragebouw niet waar ze het zoeken moest en dacht: ‘laten we maar eens op die kraaklijsten kijken.’
De signalementen waren ‘een kale kop’, ik denk dat ze in dat krakersbestand zijn gaan zoeken, dat ze daar de kale koppen uitgehaald hebben en aan die getuigen hebben gevraagd: ‘is het soms een van deze kale mannen geweest?’ En dat die getuige toch wel erg zijn best heeft willen doen en heeft gezegd: ‘Ja dat is hem’ of ‘die lijkt erop’.” lees meer
“Ik vermoed dat er lijsten zijn van mensen die iets met kraken te maken hebben, of te maken hebben gehad. Waarschijnlijk wist de politie na de bomaanslag op het Auroragebouw niet waar ze het zoeken moest en dacht: ‘laten we maar eens op die kraaklijsten kijken.’
De signalementen waren ‘een kale kop’, ik denk dat ze in dat krakersbestand zijn gaan zoeken, dat ze daar de kale koppen uitgehaald hebben en aan die getuigen hebben gevraagd: ‘is het soms een van deze kale mannen geweest?’ En dat die getuige toch wel erg zijn best heeft willen doen en heeft gezegd: ‘Ja dat is hem’ of ‘die lijkt erop’.” lees meer
“Iedereen die ooit op één of andere manier in de ogen van het gezag aanleiding heeft gegeven geregistreerd te worden, loopt de kans net als Jan-Karel bij het verlaten van het postkantoor een zwarte zak over zijn hoofd te krijgen.”
De beste manier om je te verweren tegen de bedreiging door de geheime dienst is hun doelen en werkwijzen bekend te maken. Deze ‘Schreibtischtäter’ zijn alleen zo machtig omdat ze onder bescherming van geheimhouding en anonimiteit werken. Worden ze uit de schemering getrokken, dan zijn het ineens middelmatige ambtenaren, die helemaal niet zo geweldig en vreesaanjagend zijn. Ze zijn slechts machtig, als iedereen zwijgt. En dat zal zo blijven, zolang de slachtoffers zich laten afschrikken en diegenen die in vertrouwen genomen zijn niets zeggen. Alleen wanneer de geheime diensten moeten vrezen dat elke bespieding, benadering en provocatie bekend kan worden, zullen ze voorzichtiger worden en hun aktiviteiten inperken. Daarom moeten alle voorvallen aangekaart worden.
“Het komt maar heel zelden voor dat mensen ons medewerking weigeren
en nòg minder vaak dat mensen daarmee in de openbaarheid treden.”
dat zei BVD-topman P. Keller juli 1990 in Wageningen
op triomfantelijke toon tegen NOS-Pauline Broekema. lees meer
Bijlage bij Regenjassendemokratie
Het beste advies: zeg meteen dat je niets met de BVD te maken wilt hebben.
Helaas blijkt dat de meeste benaderde mensen uit een mengeling van tijdelijke beduusdheid en nieuwsgierigheid de BVD-er niet onmiddellijk de deur uitzetten. Daarom toch een aantal tips.
lees meer