NRC Handelsblad 03/02/1992

DOOR ALFRED VAN CLEEF

Asielzoekers mogen geen bankrekening openen, discotheken weigeren Turken de toegang, een speelgoedfabriek brengt een bruine pop in de handel onder de naam “Kannibaal’. Dagelijkse vormen van discriminatie waartegen het Landelijk Bureau Racismebestrijding (LBR) met juridische middelen actie onderneemt. LBR-directeur A. Kruyt: ‘Het sanctioneren van discrimenerend gedrag is veel effectiever dan het nastreven van een mentaliteitsverandering.’

‘Nu kopen, volgend jaar betalen’, luidde de advertentie van de hifi-zaak. Een klant zocht een stereo-installatie uit en vulde de koopovereenkomst in. ‘Ah, u bent Joegoslaaf?’, vroeg de verkoper. ‘Dan moet u nu meteen betalen want deze aanbieding geldt niet voor buitenlanders.’ De al jaren in Nederland woonachtige man diende een klacht in bij het plaatselijke Anti-discriminatie Bureau.

lees meer

Algemeen Dagblad 01/02/1992

LEO VAN ATTEN

BIJ de behandeling van het Akkoord van Schengen voelt de Tweede Kamer zich als een vis, die het net langzaam over zich voelt sluiten. Zij koestert het onbehaaglijke gevoel in een fuik te zijn gezwommen waaruit geen ontsnapping meer mogelijk is. Een vergelijking met de Eerste Kamer, die wetsvoorstellen uitsluitend kan aannemen of verwerpen, dringt zich onweerstaanbaar op.

De voelbare tweestrijd die deze week het debat in de Tweede Kamer over Schengen beheerste is bij alle partijen herkenbaar. In de kern komt het neer op de vraag of een nationaal parlement in het verenigd Europa van morgen zelf nog enige invloed kan hebben op niet onbelangrijke zaken als het asielbeleid. De roep om grotere democratische controle is toch werkelijk niet te veel gevraagd.

lees meer

Overzicht van het opsporingsonderzoek, begin 1992.

buro Jansen & Janssen, 1992.

Na de explosies bij het huis van Kosto en het ministerie van Binnenlandse Zaken op 13 november 1991 is het, ondanks de allereerste paniekreakties, volkomen stil geworden rond de bommenleggers en hun bestrijders. Dat is beleid: de ministers van justitie en binnenlandse zaken, Hirsch Ballin en Dales, hebben al hun ambtenaren een zwijgplicht opgelegd. Deze zwijgplicht geldt zelfs docenten van de Zutphense politieschool, die journalisten niet mochten uitleggen hoe een recherche-onderzoek in dit soort gevallen in zijn werk gaat. En persvoorlichter Klep van het Gerechtelijk Laboratorium in Rijswijk mocht alleen uit zijn stoel komen om te zeggen dat de berichtgeving in de Telegraaf (RaRa gebruikte Semtex!) onjuist was, dat het voor de bommen gebruikte materiaal geen kneedbare explosieven betrof. Welke grondstoffen dan wel gebruikt zijn om de aanslagen te plegen blijft vooralsnog een goed bewaard geheim. Aan de bom bij Binnenlandse Zaken is opmerkelijk weinig aandacht besteed in de pers, zeker in vergelijking met de commotie rondom Kosto en de kater August. Hoewel de verantwoordelijke functionarissen van mening waren dat de beveiliging van ministeries afdoende was, zijn daar na de BiZa-bom toch verbeteringen in aangebracht. Er zijn nieuwe pasjes ingevoerd die binnenkort vervangen worden door nog nieuwere. Ambtenaren mogen hun bezoek niet meer zoals voorheen meenemen naar hun afdeling, en bezoekers van buiten moeten nu hun paspoort tonen waar in het verleden ook kon worden volstaan met een ander identiteitsbewijs.

lees meer

NRC Handelsblad 31/01/1992

DOOR ONZE REDACTEUR FRANK VERMEULEN

DEN HAAG, 31 JAN. Tijdens het debat over het Akkoord van Schengen gisteren in de Tweede Kamer, verklaarde CDA-afgevaardigde Gualtherie van Weezel dat het voor de CDA-fractie ‘heel moeilijk wordt te zijner tijd Schengen te accorderen’ als er niet een legitimatieplicht aan gekoppeld wordt. Daarbij doelde Van Weezel op een algemene legitimatieplicht die volgens hem nodig is om ‘het kwaad’ uit Nederland te weren. Want als straks de grenzen met de rest van Europa geslecht zijn, zal Nederland het enige land zijn zonder een dergelijke plicht. Dus, zo is de redenering van Van Weezel, zal dit land een paradijs worden van illegale arbeid en belastingfraude. Alle ‘hardwerkende en goedwillende’ Nederlanders zijn daar tegen en daarom voor een identificatieplicht.

De CDA-afgevaardigde betrad met zijn wens een uiterst gevoelig terrein dat bovendien in het regeerakkoord tussen CDA en PvdA is afgegrendeld. De coalitiepartijen zijn aan het begin van deze kabinetsperiode voor anker gegaan bij het standpunt dat ‘een algemene identificatieplicht niet wordt overwogen’.

lees meer

NRC Handelsblad 31/01/1992

DOOR EEN ONZER REDACTEUREN

DEN HAAG, 31 JAN. Het lijkt uitgesloten dat invoering van maatregelen in het kader van het Akkoord van Schengen, dat de afschaffing regelt van de grenscontroles tussen de deelnemende landen, op de geplande datum van 1 januari 1993 zal doorgaan.

Dit bleek gisteren tijdens de eerste termijn van het debat in de Tweede Kamer over de hoofdlijnen van het Akkoord van Schengen.

lees meer

De geheime totstandkoming van Europa

‘De nationale parlementen worden gechanteerd’

Gepubliceerd in Mensen Rechten Magazine, december 1992

Eind oktober lekte een ontwerp-document uit van de ad hoc groep immigration. Dit voorstel onthulde niet alleen hoe ver Europa wil gaan in het tegenhouden van vluchtelingen. Het uitlekken van dit document gaf een zeldzame blik achter de schermen van de Europese besluitvorming. De Ad Hoc groep Immigratie bereidt verdragen voor of – zoals in dit geval -politieke resoluties waar de ministers unaniem over moeten beslissen. Hoewel het om EG-Lidstaten gaat en het een harmonisatie maatregel betreft, is er geen sprake van EG-regelgeving.

In de nu bekend geworden nota gaat het om gemeenschappelijke criteria voor versnelde en versoepelde procedures voor ‘kennelijk ongegronde’ asielverzoeken. De ministers hadden dit pas bij de top in Edinburgh openbaar willen maken.
Het voorstel heeft geen enkele wettelijke basis, maar geeft wel dwingende voorschriften voor nieuw beleid. Zo worden in het diepste geheim vergaande maatregelen bedacht, zonder dat daarop enige controle is.

lees meer

Artikelen 1991

Omstreden algemene identificatieplicht in feite al ingevoerd ( NRC Handelsblad 05/11/1991 )

Ook beperkte plicht tot identificatie strijdig met burgerrechten ( NRC 03/08/1991 )

‘Mijn opmerkingen over uitzetten betroffen alleen criminele illegalen’ ( NRC 27/06/1991 )

verplicht dragen van een identiteitsbewijs ( NRC Handelsblad 27/06/1991 )

De geruisloze oorlog in Bos en Lommer; Wachten op de Nederlandse rassenrellen (NRC Handelsblad 22/06/1991)

IDENTIFICATIE ( NRC Handelsblad 27/04/1991 )

CDA, VVD: plicht tot identificatie te beperkt  ( NRC Handelsblad 05/04/1991 )

Mensbeeld ( NRC Handelsblad 05/04/1991 )

Sporen van geknutsel in voorstel Justitie ( NRC Handelsblad 05/04/1991 )

Minister scherpt regels voor identificatie aan ( NRC Handelsblad 04/04/1991 )

Ondeugdelijk ( NRC Handelsblad 22/03/1991 )

Kamer positief over voorstel tot invoering van identificatieplicht ( NRC Handelsblad 19/03/1991 )

Commissie wil vreemdelingentoezicht niet intensiveren ( NRC Handelsblad 19/03/1991 )

Commissie pleit voor beperkte legitimatieplicht ( NRC Handelsblad 18/03/1991 )

VVD presenteert plan voor beperkte identificatieplicht ( NRC Handelsblad 14/03/1991 )

NRC Handelsblad 05/11/1991

DOOR F. KUITENBROUWER, COMMENTATOR NRC HANDELSBLAD

De anonieme verdachte kwam tot 1986 in de strafrechtelijke vakliteratuur vooral voor onder het hoofdje “curiosa’. Beroemd werd het geval van een manspersoon die in 1948 te Haarlem van een rijdende tram sprong en weigerde aan de verbalisant zijn naam te noemen. Hij werd tenslotte op signalement en vingerafdrukken gedagvaard en veroordeeld. Het recht had dus toch zijn loop, al was dat voornamelijk van theoretisch belang (de gedachte rees ook al gauw dat het een rechtenstudent was die voor de Haarlemse test-case had gezorgd). Dat kwam door het uitgangspunt, namelijk dat niemand verplicht is zijn naam te noemen tegenover de politie. Dit was een van de eerste knopen die werden doorgehakt toen het huidige wetboek van strafvordering in 1926 in werking was getreden. Dit wetboek geeft de opsporingsambtenaar het recht iedere verdachte ‘staande te houden’ en te ‘vragen’ naar de naam. Dat is iets anders dan ‘vorderen’. Een valse naam opgeven is strafbaar. Maar geldt dat ook voor zwijgen? Nee, zei de rechtbank in Rotterdam in het geval van een huisvrouw die door een agent was aangesproken op kleedjes kloppen in de voor de nachtrust bestemde uren en haar naam weigerde op te geven. De Hoge Raad ging akkoord met het zwijgrecht, al was het duidelijk dat – zoals de rechtbank opmerkte – ‘dit ongetwijfeld het onderzoek kan bemoeilijken’. 

lees meer

NRC Handelsblad 03/08/1991

DOOR F. KUITENBROUWER, COMMENTATOR VAN NRC HANDELSBLAD

In de discussie over zwartrijden in het openbaar vervoer speelt de legtimatieplicht voor OV-gebruikers een belangrijke rol. Omgekeerd duikt de bestrijding van zwartrijden telkens weer op als argument tegen de traditionele twijfels over invoering van een identificatieplicht in dit land. Principieel deugt de identificatieplicht niet en praktisch is zijn bijdrage aan wetshandhaving zeer gering. Dat verhinderde de voorlopige Raad voor het persoonsinformatiebeleid niet om in de dubbele valkuil te trappen. Dit adviesorgaan van de regering wenst een verplicht identificatiebewijs voor iedere inwoner van zestien jaar en ouder en beveelt in het bijzonder toepassing van de legitimatieplicht in het openbaar vervoer aan.

Zwartrijden is – anders dan de boeteprekers van de verloedering het voorstellen – niet sociaal geaccepteerd: vier van de vijf grootstedelingen vinden dat men voor het openbaar vervoer dient te betalen. Dit bleek uit een meningspeiling in opdracht van de interdepartementale projectgroep die eerder dit jaar het weinig verheffende gesteggel over de boetes voor zwartrijden tussen de ministeries van justitie en verkeer en waterstaat moest gladstrijken.

lees meer

‘Mijn opmerkingen over uitzetten betroffen alleen criminele illegalen’;
Hoofdcommissaris Nordholt waarschuwt voor ‘ongelukken’; Harde aanpak illegalen ongewenst
NRC Handelsblad 22/06/1991

DOOR ONZE REDACTEUR GEERT MAK

AMSTERDAM, 22 JUNI. Er is, in al die weken, welgeteld een politicus geweest die hem om een toelichting over zijn uitspraken vroeg: het Amsterdamse VVD-raadslid Annelize van der Stoel. De alom geciteerde Amsterdamse hoofdcommissaris E. Nordholt is nog steeds verbluft over de merkwaardige manier wa zijn uitspraken over de achterstandssituatie van buitenlandse jongeren een geheel eigen leven zijn gaan leiden. ‘Ik probeerde met mijn verhaal een integraal beeld te geven van de problemen waarmee ik als hoofdcommissaris van Amsterdam wordt geconfronteerd. Zo’n verhaal is uit een aantal elementen opgebouwd. En wat je dan ziet is dat iedereen met een element uit zo’n verhaal op de loop gaat, hetzij omdat in hgen redenatie past, hetzij omdat het allerlei angsten bevestigt, hetzij omdat het op een bepaalde manier politiek bruikbaar is.’

lees meer

De geruisloze oorlog in Bos en Lommer; Wachten op de Nederlandse rassenrellen
NRC 22/06/1991

GEERT MAK EN TOM-JAN MEEUS

Terwijl in Parijs en Brussel dagenlang strijd wordt geleverd tussen immigranten en politie, blijft het in Nedland voorlopig bij voorspellingen over het uitbreken van rassenrellen. Want Bos en Lommer is geen Brixton, en de Spoorwijk mag dan een roerig verleden hebben, Vorst is toch nog iets anders. Frontberichten uit een gematigd land.

Als het licht wordt boven Bos en Lommer regent het zacht. De straten zijn, in de eerste uren van die dinsdag, nog voor de mussen en de duiven. Op de Hoofdweg klinkt zo nu en dan het geluid van een vroege auto. De gaanderijen vde Elegaststraat en de Blanchefloorstraat hangen vol was, nog steeds halfnat van regen: roze en turkooise jurken, witte en lichtpaarse doeken, zoetgebloemde spreien. Op de binnenterreinen geuren de bladeren van de oude, uitgegroeide populieren, geplant toen de wijk nog jong was. Soms gaat een deur open: een man zet de vuilniszak buiten, dan naar de tram. Om zeven uur lopen vier mannen jwel synchroon door de Elckerlyckstraat: drie jonge en een oude, de ledematen nog scheef van de slaap, de oudste met een stok en een soort witte muts. Alles is nog dicht: de islamitische slagerij van Yunus Emre, de coffeeshop Alexandrie, het reisbureautje van Guven. Alleen bij Yorem’s supermarkt in de Sara Burgerhartstraat staat de baas al voor de deur de stoep te vegen. Op de hoek is een steen ingemetseld, verweerd door de tijd: ‘1948 Protestantse woningbouwverening 1950’, ‘…en wij, Zijn knechten zullen ons gereedmaken en bouwen. Nehemia 2, 20’.

lees meer

Kleine voorgeschiedenis van het gebruik van Art.140

Gepubliceerd in NN en Lekker Fris, 1991

De inval bij Radio 100 gaat iedereen aan. Wat nu dààr is gebeurd kan morgen jou overkomen. Denk niet dat jij niet beschuldigd kan worden van ‘lidmaatschap van een criminele vereniging’ omdat je niet tot de mafia behoord of tot de zware criminelen. Artikel 140 Wetboek van Strafrecht kan iedere verzameling mensen bombarderen tot een groep met een misdadig doel. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld is voor de strijd tegen misdaadsyndicaten, blijkt Artikel 140 zeer aantrekkelijk voor het criminaliseren van mensen die zich op de een of andere manier (af & toe) buiten de bestaande orde bewegen en van zich laten horen.

lees meer

Benadering van buitenlanders: het geval Quimpo

Uit: Utrechts Nieuwsblad, buro Jansen & Janssen, 1991.

De Filipijnse asielzoeker Nathan Quimpo kreeg onlangs van twee heren – agenten van de BVD en de CIA – duizend dollar aangeboden, als voorschot op het salaris dat hij als informant zou gaan verdienen. Quimpo is niet de eerste vluchteling die een baan als verklikker aangeboden krijgt. Een onderzoek van Buro Jansen & Janssen dat eerder dit jaar onder de titel De Vluchteling Achtervolgd werd gepubliceerd, toont aan dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst stelselmatig vluchtelingen en asielzoekers benadert.
Dat is overigens niet verboden; de BVD màg vluchtelingen aanspreken, de dienst mag elke burger om informatie vragen. Daartegenover heeft ieder het recht te weigeren de geheime dienst ter wille te zijn. Ook asielzoekers zijn vrij in hun beslissing al dan niet met de BVD in zee te gaan. Gewoonlijk maken ambtenaren van de BVD zich echter niet als zodanig bekend: ze presenteren zichzelf onder andere als functionarissen van de sociale dienst, medewerkers van Justitie, of als journalisten. De man die Quimpo op straat aansprak identificeerde zich slechts met een pasje van Binnenlandse Zaken. Blijkbaar is het de bedoeling dat de feitelijke professie van een BVD-agent zo lang mogelijk onbekend blijft. Daarbij komt dat sommige functionarissen van de BVD ook werkelijk een andere werkkring hebben: het zijn politieagenten die bij de PID’s, de Plaatselijke of Politieke Inlichtingendiensten werken. Deze PID-ers verrichten hun inlichtingenwerk binnen een politiekorps, in opdracht van de BVD. Vaak werken deze agenten part-time voor de geheime dienst, en maken zij hun werkweek vol bij, bijvoorbeeld, de Vreemdelingendienst. In veel korpsen staan trouwens zowel de Vreemdelingendienst als de PID onder bevel van een en dezelfde chef. Zo voorziet de asielzoeker die zijn relaas doet tegenover de agent van de Vreemdelingendienst tegelijkertijd, zonder het te weten, de BVD van informatie.

lees meer

Uit: AMOK, buro Jansen & Janssen, 1991.

“Medewerkers willen maar al te graag uit het isolement van de Dienst en zouden een grotere openheid naar de maatschappij toejuichen.”
Concrete stappen in de richting van meer openbaarheid worden in het Reorganisatieplan van de BVD echter niet gedaan, het blijft bij wensen en verlangens. De veranderingen die moeten leiden tot ‘De Nieuwe BVD’ concentreren zich op de organisatiestructuur en het management. “Versteviging van de marktpositie vergroot de kans om te overleven, zeker in een tijd van malaise” zo vatte voormalig hoofdcommissaris Blaauw de plannen samen (NRC 20 oktober 1990). Dat krijg je ervan als een organisatiebureau als Andersson Elffers Felix de BVD doorlicht. De Dienst blijkt vanuit die hoek bezien een bedrijf dat in feite niet meer levensvatbaar is, maar toch koste wat kost moet blijven draaien. De conclusies van het onderzoek zijn vernietigend, maar beperken zich voor het grootste deel tot het organisatorische vlak. Het zoeken naar enige kritische zelfbespiegeling over activiteiten of werkterrein is tevergeefs. Wie iets meer te weten wil komen over de manier waarop de BVD werkt en waar ze zich mee bezighoudt of zou willen houden, moet tussen de regels doorlezen of pogen de ‘op cruciale punten strategisch-abstract geformuleerde’ tekst (Blaauw) op de juiste manier te interpreteren. Interessant is bovendien dat wat er niet staat. Jansen & Janssen aan de tekstverklaring.

lees meer

Kleine voorgeschiedenis van het gebruik van Art.140
Gepubliceerd in NN en Lekker Fris, 1991

De inval bij Radio 100 gaat iedereen aan. Wat nu dààr is gebeurd kan morgen jou overkomen. Denk niet dat jij niet beschuldigd kan worden van ‘lidmaatschap van een criminele vereniging’ omdat je niet tot de mafia behoord of tot de zware criminelen. Artikel 140 Wetboek van Strafrecht kan iedere verzameling mensen bombarderen tot een groep met een misdadig doel. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld is voor de strijd tegen misdaadsyndicaten, blijkt Artikel 140 zeer aantrekkelijk voor het criminaliseren van mensen die zich op de een of andere manier (af & toe) buiten de bestaande orde bewegen en van zich laten horen. lees meer