Uit: Opening van zaken, buro Jansen & Janssen, 1993.

door Annelies Borsboom

Uit het reorganisatieonderzoek van de BVD dat in 1990 werd gepresenteerd kwam als centrale conclusie naar voren dat de Dienst moest streven naar een betere inbedding in de samenleving (noot 1). De geïsoleerde positie van de BVD bleek een belemmering te zijn voor zowel de instroom aan informatie als het slijten van het eindprodukt.
De BVD moest de boer op. Het eindprodukt – inschattingen, analyses en direct toepasbare informatie – zou in het vervolg in nauwe samenwerking met professionele PR-medewerkers aan de maatschappij gesleten worden. Met groot elan wijdde het hoofd van de Dienst Arthur Docters van Leeuwen zich aan zijn opdracht. Hij werd de personificatie van de BVD.

De eerste wijzigingen in de policy van de BVD werden publiek waarneembaar tijdens de lange uitzendingen die KRO’s Brandpunt aan de BVD besteedde. De nieuwe openheid was een feit, en ondanks dat de buitenstaander zijn vraagtekens kon plaatsen bij de casting – het opmerkelijke voorkomen van het Hoofd BVD ontnam enigszins het zicht op zijn boodschap – kwam de strekking van die boodschap duidelijk over. Hier zat een man met een zware taak die zijn zorgen omtrent de bescherming van de Nederlandse samenleving met ons wilde delen. De onderwerpen waren goed gekozen. Wie voelde zich niet lichtelijk onbehaaglijk bij het zien van beelden van Russische spionnen, of een militaire oefening van neo-nazi’s?

lees meer

‘In het licht van de totale herstructurering van de Binnenlandse Veiligheidsdienst, zoals die in 1991 in gang is gezet, wordt 1992 beschouwd als het jaar van de kwaliteit.’

(toelichting op de BVD-begroting voor 1992)
Sinds het einde van de Koude Oorlog heeft de BVD een nieuwe legitimatie nodig. De Dienst treedt het publiek met een waar publiciteitsoffensief – de nieuwe openheid – tegemoet. De personificatie van de BVD, het hoofd van de Dienst Arthur Docters van Leeuwen is daarbij regelmatig in het openbaar te bewonderen. Hij lijkt iedereen uit te nodigen mee te denken over de moeilijkheden waarvoor zijn Dienst zich geplaatst ziet.

lees meer

De meeste fatsoenlijke mensen hebben één ding gemeen met de BVD: de afkeer van racisme en fascisme. De Dienst stelde in het jaarverslag over 1991 ‘een vinger aan de pols te houden om te zien in hoeverre ook de activiteiten en opvattingen van Nederlandse groeperingen een ongewenste polarisatie en daardoor een klimaat voor discriminatie van- en geweld tegen minderheden bevorderen’. Hoewel er geen reden is om hieraan te twijfelen, blijkt het erg moeilijk uit te vinden wat precies de bemoeienissen met extreem-rechts zijn. Soms grijpt de BVD in, maar af en toe is de Dienst ook opvallend afwezig. In een aantal rapporten en in publieke uitspraken laat de BVD merken ongerust te zijn over het mogelijke ontstaan van een onderklasse en over de kans op rassenrellen. Tegelijkertijd zijn de uitlatingen erg sussend. Extreem-rechts is niet sterk georganiseerd, het valt allemaal wel mee en, mocht dat alsnog veranderen: de BVD zit er bovenop. Is de BVD nu wel of niet een bondgenoot van anti-fascisten en anti-racisten? lees meer

In het jaarverslag over 1991 omschrijft de BVD de angst voor het overslaan van conflicten uit landen waar asielzoekers of migranten vandaan komen als belangrijkste reden om deze groepen in de gaten te houden. Moslim-fundamentalisten, Koerden, Surinamers en nu natuurlijk Joegoslaven, allen kunnen rekenen op de belangstelling van de Dienst. Nu is het vreemdelingenbeleid in Nederland al vergeven van de ondoorzichtige restrictieve maatregelen, de bemoeienis van de BVD maakt het er niet helderder op. Hoever de belangstelling van de Dienst gaat en welke invloed dat kan hebben, heeft onder meer de Palestijnse vluchteling Ibrahim Al Baz mogen ondervinden. In de periode tot eind 1991 heeft de BVD hem van verschillende kanten onder druk gezet: via z’n kennissen, via hem onbekende Palestijnen en door zijn naturalisatieverzoek te frustreren. lees meer

Gepubliceerd in het Kurdistan Informatie Bulletin, 1993

“Ook in Nederland werd de toegenomen macht van de PKK waarneembaar. Zo eiste de partij bij de jaarlijkse geldinzamelingsactie van steeds meer mensen steeds grotere bedragen. De slachtoffers behoorden voornamelijk tot de Turks- Koerdische en Turkse gemeenschap.”

Dat schrijft de Binnenlandse Veiligheidsdienst in haar jaarverslag over 1991. Het was voor het eerst dat de BVD zo’n openbaar overzicht maakte; de dienst loopt daarmee jaren achter bij collega’s in de ons omringende landen. In Duitsland publiceert niet alleen de landelijke Verfassungsschutz veel uitgebreidere overzichten, met achtergrond verhalen over de acitiviteiten van alle mogelijke groeperingen. Ook alle deelstaten geven elkaar jaar een op glanzend papier gedrukt boekje uit, met full-collor foto’s van affiches of gebombardeerde auto’s en zelfs punk-aandoende lay-out.
De Koerden hebben in het Duitse jaarverslag van 1990 een eigen paragraaf, ze komen na de ‘Ieren’ en de ‘Arabieren’, waar de Palestijnen mee bedoeld worden, en voòr de ‘Iraniërs’ en paragraaf 5 de ‘Turken (zonder Koerden)’.
Maar ook in dit verslag staat een volstrekt suggestief zinnetje over bewapende PKK-aanhangers die in Baden-Württemberg geprobeerd hebben winkeliers dan wel hun cliëntele af te persen bij geldinzamelingsakties voor de strijd thuis.

lees meer

Kurdistan Informatie Bulletin

“Ook in Nederland werd de toegenomen macht van de PKK waarneembaar. Zo eiste de partij bij de jaarlijkse geldinzamelingsactie van steeds meer mensen steeds grotere bedragen. De slachtoffers behoorden voornamelijk tot de Turks- Koerdische en Turkse gemeenschap.” lees meer

Artikelen 1992

“Identificatieplicht wakkert rellen aan” ( NRC Handelsblad 24/04/1992 )

Kabinet bereikt overeenstemming; Identificatieplicht beperkt ingevoerd
( NRC Handelsblad 21/03/1992 )

Kabinet wil beperkte legitimatieplicht ( Algemeen Dagblad 21/03/1992 )

Bolkestein ondersteunt ongewild het kabinet ( NRC Handelsblad 17/03/1992 )

“Nederland op weg politie- staat te worden” ( Algemeen Dagblad 22/02/1992 )

‘CDA-voorzitter Van Velzen fout geinformeerd’ ( Trouw 21/02/1992 )

KORT  ( Algemeen Dagblad 06/02/1992 )

Zware voorwaarden aan goedkeuring ‘Schengen‘ ( NRC Handelsblad 06/02/1992 )

Papieren strijd tegen dagelijkse discriminatie ( NRC Handelsblad 03/02/1992 )

Kamer in de fuik van Schengen ( Algemeen Dagblad 01/02/1992 )

Mitsen en maren ( NRC Handelsblad 31/01/1992 )

Coalitie worstelt met identificatieplicht ( Trouw 31/01/1992 )

Kamer twijfelt over effecten grensakkoord ( NRC Handelsblad 31/01/1992 )

‘Schengen’ staat los van identificatieplicht ( NRC Handelsblad 31/01/1992 )

‘De nationale parlementen worden gechanteerd’

Uit: Mensen Rechten Magazine nr. 12 december 1992, buro Jansen & Janssen.

Eind oktober lekte een ontwerp-document uit van de ad hoc groep immigration. Dit voorstel onthulde niet alleen hoe ver Europa wil gaan in het tegenhouden van vluchtelingen. Het uitlekken van dit document gaf een zeldzame blik achter de schermen van de Europese besluitvorming. De Ad Hoc groep Immigratie bereidt verdragen voor of – zoals in dit geval – politieke resoluties waar de ministers unaniem over moeten beslissen. Hoewel het om EG-Lidstaten gaat en het een harmonisatie maatregel betreft, is er geen sprake van EG-regelgeving.
In de nu bekend geworden nota gaat het om gemeenschappelijke criteria voor versnelde en versoepelde procedures voor ‘kennelijk ongegronde’ asielverzoeken. De ministers hadden dit pas bij de top in Edinburgh openbaar willen maken.
Het voorstel heeft geen enkele wettelijke basis, maar geeft wel dwingende voorschriften voor nieuw beleid. Zo worden in het diepste geheim vergaande maatregelen bedacht, zonder dat daarop enige controle is.

lees meer

‘De nationale parlementen worden gechanteerd’
Uit: Mensen Rechten Magazine nr. 12

Eind oktober lekte een ontwerp-document uit van de ad hoc groep immigration. Dit voorstel onthulde niet alleen hoe ver Europa wil gaan in het tegenhouden van vluchtelingen. Het uitlekken van dit document gaf een zeldzame blik achter de schermen van de Europese besluitvorming. De Ad Hoc groep Immigratie bereidt verdragen voor of – zoals in dit geval – politieke resoluties waar de ministers unaniem over moeten beslissen. Hoewel het om EG-Lidstaten gaat en het een harmonisatie maatregel betreft, is er geen sprake van EG-regelgeving.
In de nu bekend geworden nota gaat het om gemeenschappelijke criteria voor versnelde en versoepelde procedures voor ‘kennelijk ongegronde’ asielverzoeken. De ministers hadden dit pas bij de top in Edinburgh openbaar willen maken.
Het voorstel heeft geen enkele wettelijke basis, maar geeft wel dwingende voorschriften voor nieuw beleid. Zo worden in het diepste geheim vergaande maatregelen bedacht, zonder dat daarop enige controle is. lees meer

Konfrontatie
“Wat mij ook verbaasd heeft – maar je moet daar, geloof ik, voor zijn – is dat de Rijksrechercheverslagen openbaar zijn op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. Zo hebben wij allen een rapport gekregen, waarin voluit geciteerd wordt uit verslagen van de Rijksrecherche. Het zal allemaal in juridische zin wel kloppen, maar ik vind het merkwaardig dat zoiets kan, ook met het oog op de privacy van de mensen waarvan de namen in de stukken worden genoemd.” lees meer

Uit: Konfrontatie, 11 november 1992, buro Jansen & Janssen.

door Eveline Lubbers

“Wat mij ook verbaasd heeft – maar je moet daar, geloof ik, voor zijn – is dat de Rijksrechercheverslagen openbaar zijn op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. Zo hebben wij allen een rapport gekregen, waarin voluit geciteerd wordt uit verslagen van de Rijksrecherche. Het zal allemaal in juridische zin wel kloppen, maar ik vind het merkwaardig dat zoiets kan, ook met het oog op de privacy van de mensen waarvan de namen in de stukken worden genoemd.”

lees meer

Rekonstruktie van de container-affaire

Persverklaring van buro Jansen & Janssen op 11 september 1992.

Onderzoekscommissie stopt Bosio-affaire in de doofpot. Verslag aan de Tweede Kamer verzwijgt belangrijke feiten.

Volgende week staat in de Tweede Kamer het Verslag van de speciale Onderzoekscommissie naar de Bosio-affaire op de agenda. De opdracht van de Onderzoekscommissie was kort geformuleerd:

“Het instellen van een fact-finding onderzoek naar de betrokkenheid van de Nederlandse overheid met het bedrijf van Bosio in het algemeen en de relatie Bosio – Container met marihuana – Overheid in het bijzonder.”

De Onderzoekscommissie concludeert in haar eindverslag aan de Tweede kamer dat er geen aanwijzingen zijn van een relatie tussen het inbeslagnemen van een container drugs in Antwerpen en het bedrijf Stairco van Bosio.
“De relatie tussen Bosio en de drugscontainer ligt uitsluitend in het feit dat een voormalige zakenrelatie hem heeft gevraagd het adres van Russel Inc. in Kleve te gebruiken.”

lees meer

Onderzoekscommissie stopt Bosio-affaire in de doofpot. Verslag aan de Tweede Kamer verzwijgt belangrijke feiten.
Volgende week staat in de Tweede Kamer het Verslag van de speciale Onderzoekscommissie naar de Bosio-affaire op de agenda. De opdracht van de Onderzoekscommissie was kort geformuleerd:
“Het instellen van een fact-finding onderzoek naar de betrokkenheid van de Nederlandse overheid met het bedrijf van Bosio in het algemeen en de relatie Bosio – Container met marihuana – Overheid in het bijzonder.” lees meer

Uit: MensenRechtenMagazine, juli/augustus 1992, update september 1992,
buro Jansen & Janssen.

Binnenkort bespreekt het Europees Parlement het concept voor een Europese Verordening Staatsgeheimen. De Nederlandse Vereniging voor Journalisten is zeer verontrust: “Voor de persvrijheid in Nederland kan dit zeer dramatische konsekwenties hebben. Als deze verordening er doorkomt, kan een regering alles van belang als ‘geheim’ bestempelen.”

lees meer

BVD speelt met persoonlijke gegevens van vluchtelingen

Uit: Mensen Rechten Magazine, juli/augustus 1992, buro Jansen & Janssen

Een konferentie met als thema ‘Migranten, vluchtelingen en de rechten van de mens’ was aangekondigd voor 1 juni 1992. Op het programma stonden Schengen, Trevi, en de rol van inlichtingendiensten bij de vluchtelingenproblematiek. De combinatie van sprekers was opmerkelijk: na inleidingen van een Engelse advokaat en de Filipijnse asielzoeker Nathan Quimpo zouden onder meer het hoofd van de direktie Vreemdelingenzaken Nawijn en een juriste van het ministerie van Justitie hun visie op het onderwerp geven. Dat kon nog spannend worden. Een van de doelen van de konferentie was om tot konkrete voorstellen te komen over het Nederlands beleid op dit terrein: aanpassing van diverse wets- en verdragsteksten en aanbevelingen voor de opstelling van Nederland in Europees overleg. Vier dagen vantevoren besloot de organisatie de konferentie niet door te laten gaan.

lees meer