Zie speciale website rondom dossier

De bestrijding van cybercriminaliteit staat sinds enige tijd hoog op de politieke agenda. Vooral in de Verenigde Staten roert de overheid zich. De denial-of-service aanvallen die in februari plaatsvonden tegen een aantal belangrijke commerciële websites, zoals Yahoo!, Amazon.com, en CNN, waren koren op de molen van de Amerikaanse Justitie. Bij dit soort aanvallen worden grote hoeveelheden informatie tegelijkertijd verstuurd, die opstoppingen in computers veroorzaken waardoor websites niet langer bereikbaar zijn. Een soort winkelblokkade dus, maar dan in cyberspace.
De Amerikaanse minister van Justitie Janet Reno eiste onmiddellijk een verhoging van de justitiële budgetten en uitbreiding van bevoegdheden om cybercriminelen aan te kunnen pakken. De budgetten tegen cybermisdaad zijn al indrukwekkend. In januari 2000 kondigde president Bill Clinton een pakket maatregelen aan ter waarde van 2 miljard dollar. Het geld wordt gestoken in de opleiding van computerbeveiligingsspecialisten, onderzoek naar computerbeveiliging en publiek-private programma’s op dit gebied. ‘Onze diensten zullen de capaciteit krijgen om cybercriminelen over de hele wereld op te sporen en te vervolgen,’ verzekerde een strijdlustige Reno. Dat belooft wat.

Het cybercrime virus heeft inmiddels autoriteiten over de hele wereld aangestoken. In de retoriek over de bedreiging die van cybercriminaliteit, cyberterrorisme en cyberoorlogsvoering uitgaat, duiken steevast drie onderdelen op. De kwetsbaarheid van de digitale infrastructuur, het gebruik van het Internet om digitale misdaden te plegen, en het gebruik van versleuteling om ongehinderd te communiceren en bewijsmateriaal te verdonkeremanen. Harde gegevens over de werkelijke gevaren ontbreken; er wordt druk gegoocheld met cijfers en alles wat ook maar enigszins op een hack of een overtreding lijkt, wordt op de grote berg van cybercriminaliteit geworpen. De autoriteiten benadrukken de gevaren van een onveilige en ongecontroleerde cyberwereld dan ook voornamelijk om zoveel mogelijk bevoegdheden tot datasurveillance, opsporing en afluisteren te krijgen.

Dit Dossier Cryptografie belicht de pogingen van de autoriteiten om Internet aftapbaar te maken, met speciale aandacht voor de manieren waarop zij proberen het probleem van cryptografie aan te pakken. Het onder controle brengen van het Internet is een internationale aangelegenheid. Het dossier belicht de moeilijk controleerbare organen, zoals de P8, de Raad van Europa en de Europese Raad van Justitie en Binnenlandse Zaken. In deze fora overleggen de geïndustrialiseerde landen over de harmonisatie van technische standaarden die het Internet aftapbaar moeten maken, over harmonisatie van opsporingsbevoegdheden en over samenwerking bij grensoverschrijdende onderzoeken naar cybercriminaliteit. De daar overeengekomen maatregelen druppelen vervolgens rechtstreeks of via verdragen door in de nationale wetgeving.

Politie- en inlichtingendiensten beweren met de regelmaat van de klok dat ze hun tent wel kunnen sluiten als er geen oplossing wordt gevonden voor het gebruik van versleutelingsprogramma’s. Daartegenover staan de argumenten van burgerrechtengroepen, die versleuteling als een belangrijke voorwaarde zien voor het beschermen van privacy in de digitale wereld. Ook het bedrijfsleven roert zich stevig in deze discussie. Betrouwbare cryptografie is nodig om digitaal zakendoen mogelijk te maken.
In dit Dossier staan de diverse pogingen beschreven die zijn ondernomen om cryptografie te verbieden of onder strikte controle te houden en de nieuwe wegen die justitie inmiddels is ingeslagen. Nu duidelijk is dat cryptografie niet is tegen te houden, grijpen de autoriteiten naar andere opsporingsmethoden om versleuteling te omzeilen.

Privacy en de rechten van verdachten lijken het stiefkindje te zijn van alle cyberontwikkelingen. Dat geldt zeker nu inlichtingendiensten zich met overgave op het digitale jachtterrein hebben gestort. Het aftapbaar maken en houden van communicatie is voor inlichtingendiensten van groot belang. De enorme aftapnetwerken die communicatie uit de lucht plukken en doorzoeken op steekwoorden, vormen een onuitputtelijke bron van politieke en economische inlichtingen. Controle op het werk van de inlichtingendiensten is nauwelijks mogelijk.
In een aantal Europese lidstaten begint serieuze kritiek door te dringen op Echelon, het wereldwijde aftapnetwerk van de Verenigde Staten, Engeland, Canada, Nieuw Zeeland en Australië. Er worden rechtszaken voorbereid, in de kranten verschijnen uitgebreide artikelen over Echelon en er vinden serieuze polemieken plaats. In Den Haag heerst vooralsnog, zoals te doen gebruikelijk bij onderwerpen van enige importantie, de stilte van het sterfhuis.

Wie het Internet opgaat, laat een makkelijk traceerbare weg van digitale sporen na. Met de toenemende digitalisering van de maatschappij wordt de handel en wandel van burgers steeds transparanter. Dat biedt ongekende mogelijkheden tot opsporing en het pro-actief in kaart brengen van ‘mogelijke’ dadergroepen. Politie en justitie knagen aan de schotten tussen de vele databases waarin gegevens van burgers liggen opgeslagen. De activiteiten van politiediensten en inlichtingendiensten overlappen elkaar steeds meer.
De klaagzang van politie en justitie dat ze lichtjaren achterlopen op high-tech criminelen, is vooral een deuntje in het koor dat om uitbreiding van bevoegdheden vraagt. De digitale wereld is eerder een vat vol virtuele verleidingen dat uitnodigt tot grensverleggend onderzoek.
INLEIDING
1. #@??KQP/X:+GT^^C;*A![]W>
2. LUISTERVINKEN OM DE TAFEL
3. AFLUISTERAARS ALLER LANDE…
4. DE SLEUTEL TOT SUCCES
5. TAPPEN IN DE POLDER
EPILOOG
Casus compleet lees meer

MI5 is building a new £25m e-mail surveillance centre that will have the power to monitor all e-mails and internet messages sent and received in Britain. The government is to require internet service providers, such as Freeserve and AOL, to have “hardwire” links to the new computer facility so that messages can be traced across the internet.
The security service and the police will still need Home Office permission to search for e-mails and internet traffic, but they can apply for general warrants that would enable them to intercept communications for a company or an organisation.

lees meer

Nicholas Rufford
MI5 is building a new £25m e-mail surveillance centre that will have the power to monitor all e-mails and internet messages sent and received in Britain. The government is to require internet service providers, such as Freeserve and AOL, to have “hardwire” links to the new computer facility so that messages can be traced across the internet.

lees meer

De bestrijding van cybercriminaliteit staat sinds enige tijd hoog op de politieke agenda. Vooral in de Verenigde Staten roert de overheid zich. De denial-of-service aanvallen die in februari plaatsvonden tegen een aantal belangrijke commerciële websites, zoals Yahoo!, Amazon.com, en CNN, waren koren op de molen van de Amerikaanse Justitie. Bij dit soort aanvallen worden grote hoeveelheden informatie tegelijkertijd verstuurd, die opstoppingen in computers veroorzaken waardoor websites niet langer bereikbaar zijn. Een soort winkelblokkade dus, maar dan in cyberspace.

lees meer

de casus

Teamleider Drost van het Interregionaal rechercheteam Noord-Holland schudt nog eens mistroostig zijn hoofd. Voor hem liggen de rapporten van het observatieteam dat nu al drie weken lang 24 uur per dag een verdachte in de gaten houdt. De observatie heeft tot nu alleen opgeleverd dat de verdachte een hardnekkige voorkeur heeft voor de Albert Heijn. Uit de vuilnissnuffel blijkt bovendien een licht alcoholische aanleg.
Meer zorgen nog maakt Drost zich over de verontrustende geluiden uit de tapkamer. Het enige wat de politie opvangt bij het aftappen is een ‘vreemd geruis’. ‘Een vreemd geruis?’ vraagt Drost nog eens ten overvloede. De rechercheur van de tapkamer knikt. ‘Een vreemd geruis.’

lees meer

de casus

‘Ik vraag me af,’ herhaalt Yuri Devi van Vecai, ‘of Justitie wel precies weet wat ze wil. De aftapeisen die gesteld worden, zoals het aantal tegelijk af te tappen lijnen, liggen boven de huidige praktijk. Volgens ons zijn het onmogelijke eisen, alleen al gelet de kosten.’
De sfeer in het Deelorgaan Aftappen van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is gespannen. Maandenlang al onderhandelen de overheid en de telecombedrijven over de nieuwe aftapeisen die de gewijzigde Telecommunicatiewet met zich meebrengt. De gesprekken verlopen moeizaam.
Anton Knijpp van Verkeer en Waterstaat vraagt het woord. ‘Deze eisen zijn vastgelegd in de u bekende Raadsresolutie van de Europese Unie. De inhoud is afgestemd met mondiale marktpartijen en ambtelijke vertegenwoordigers van de VS, Canada en Australië. Dit is gebeurd in het kader van de International Law Enforcement on Telecommunications-
conferentie. Dit zijn de eisen die ook de Nederlandse regering hanteert. Volgens de Telecommunicatiewet bent u verplicht aan deze eisen te voldoen.’

lees meer

de casus

‘Het duurt te lang,’ legt Sabine Diepeveen, topambtenaar op het Ministerie van Justitie, uit. ‘Je weet hoe dat gaat met rechtshulpverzoeken. Voordat het precies op papier staat en op het goede bureau is terechtgekomen, zijn er weken voorbij. Dan is het te meestal te laat om nog verkeersgegevens te achterhalen. Als het al op het goede bureau terechtkomt en de officier van justitie niet voor onbepaalde tijd afwezig is. Laatst gebeurde me dat weer met Italië.’
‘En kijk naar eens naar wat wij binnenkrijgen,’ vult haar collega aan. ‘Die Spanjaarden sturen ons nog steeds in abominabel slecht Engels gestelde verzoeken toe, waar we nooit wijs uit worden.’

lees meer

de casus

‘Hoelang kunnen jullie het nog rekken?’ vraagt BVD-ambtenaar Van Kerkeycke. ‘Niet lang meer,’ zegt special agent Madison. ‘De druk van de industrie is nu echt te groot. Binnenkort wordt het exportbeleid voor cryptografie geliberaliseerd. Maar ik geloof dat we een aardig eind gekomen zijn met tijdrekken.’ Van Kerkeycke knikt. ‘Australië ligt ook goed op schema, hoorde ik gisteren, dankzij de Olympische Spelen. In de EU is het zaakje ook vrijwel rond. Inbreken, taps op de computer, de hele rataplan.’

lees meer

de casus

‘Kijk eens,’ zegt rechercheur Veenstra van de Divisie Ondersteuning van het Korps Landelijke Politiediensten. Rechercheur Kortedoen kijkt geïnteresseerd naar het minuscule apparaatje in de handen van Veenstra. ‘Een bug,’ vraagt hij. ‘Een computerbug,’ zegt Veenstra. ‘Net binnen uit Amerika.’
Hij laat Kortedoen zien hoe het kleine microfoontje aan het toetsenbord van een computer wordt bevestigd. ‘Gewoon voor het snoer aanbrengen. Het registreert alle toetsaanslagen, die wij dan weer kunnen herleiden tot de gebruikte letters.’ ‘Weg versleuteling,’ knikt Kortedoen peinzend. ‘Werkt het echt?’

lees meer

Sinds de opkomst van de nieuwe communicatietechnologieën waarschuwen politie en justitie voor het gevaar van versleuteling. De belangen van politie en justitie, alle vormen van datacommunicatie af kunnen tappen, stonden lange tijd lijnrecht tegenover de privacy- en commerciële belangen van burgers, organisaties en bedrijfsleven. Deze principiële politieke discussie werd in grote mate beïnvloed door technologische ontwikkelingen. De wens van justitie en politie om communicatie verstaanbaar ofwel leesbaar te houden werd ingehaald door de verspreiding van kwalitatief relatief goede encryptie via Internet. Toen de pogingen om het gebruik van versleutelingtechnieken te beperken waren stukgelopen op technische en juridische onhaalbaarheid, was men gedwongen andere wegen te zoeken. Inmiddels is een breed pakket van mogelijkheden gecreëerd die de autoriteiten voldoende armslag geven om eventuele problemen met versleuteling tot een minimum te beperken.

lees meer

Het Openbaar Ministerie schakelt de computerspecialisten van de Centrale Recherche Informatiedienst in. De computerspecialisten willen toegang tot alle logfiles van de bank, om te achterhalen hoe, en waarvandaan, de elektronische betalingsopdrachten zijn verricht. De bank weigert dat om de privacy van haar klanten te beschermen. Na uitgebreid overleg op hoog niveau tussen de bank en het Ministerie van Justitie komt men tot een vergelijk. In bijzijn van computerdeskundigen van de bank zelf mogen de CRI-specialisten de computerbestanden bekijken. Alleen bestanden waarin gegevens over de illegale betalingstransacties zijn vastgelegd mogen de rechercheurs kopiëren en meenemen.

lees meer

Regelgeving: aftappen versus privacy

Dossier cryptografie

april 2000

Buro Jansen & Janssen
Stichting Eurowatch
————————————————————–

Colofon

Dit dossier Cryptografie is gemaakt op initiatief van Bits of Freedom, een privacy en burgerrechten organisatie voor de informatie samenleving. Bits of Freedom wil met dit dossier van buro Jansen & Janssen meer duidelijkheid verschaffen over de ontwikkelingen rond cryptografie regelgeving en het aftappen van telecommunicatie.

lees meer

Regelgeving: aftappen versus privacy
Dossier Cryptografie

€ 8,20 incl. porto (f20,-)

overmaken op:
Giro 603904
Stichting Res Publica
Amsterdam
o.v.v. cryptografie
(met girotel: niet vergeten je eigen adres te vermelden!)

Zodra het geld bij ons binnen is, sturen wij het dossier op.

Voor boekhandels geldt de boekhandelskorting,
neem voor bestellingen even contact met ons op:

buro Jansen & Janssen
Postbus 10591
1001 EN Amsterdam
tel: 020-612 3202
fax: 084-873 8209

INTRODUCTION

1. #@??KQP/X:+GT^^C;*A![]W>
The keyboard as weapon

2. EAVESDROPPERS AT THE TABLE
The harmonisation of international requirements for interception

3. EAVESDROPPERS INTERNATIONAL
Cross-border operational cooperation

4. THE KEY TO SUCCESS
Combating encryption

5. INTERCEPTING THE LOW LANDS
Cybercops in the Netherlands

EPILOGUE

College Berscherming Persoonsgegevens

Bij identificatieplicht voor prostituees niet zomaar gegevens vastleggen

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de Registratiekamer om advies gevraagd over een wetsvoorstel tot wijziging van de Gemeentewet waardoor een identificatieplicht voor prostituees wordt ingevoerd. De Registratiekamer is positief over het voorstel, maar wijst erop dat er geen gegevens mogen worden vastgelegd als dat niet noodzakelijk is.

lees meer