Door Frank Renout

ROTTERDAM – Haal even uw gsm-telefoon tevoorschijn. En druk de volgende toetsen in: *#06#. Op uw scherm verschijnt uw hoogst persoonlijke IMEI, oftewel: International Mobile Equipment identifier.

U kende dit cijfer niet? Uw telefoonaanbieder wel. Het is het unieke serlenurnmer van de telefoon waarmee u belt. Als u zich met uw toestel aanmeldt bij uw provider, zoals KPN of Libertel, wordt de IMEI automatisch naast drie lijsten gelegd: een zwarte, een witte en een grijze lijst. Daarop staan respectievelijk de toestellen die gestolen zijn, die toegelaten zijn, en die in de gaten worden gehouden.
De IMEI is slechts een van de gegevens die via uw mobiele telefoon bekend zijn, en die de gelegenheid bieden u altijd in de gaten te houden. De crimineel die afluisterende politie-agenten wil misleiden door verschillende gsm’s te gebruiken, vergist zich. Op de lijst met gesprekken die de politie of de BVD kan opvragen, staan ook de IMEI-cijfers genoteerd.
Het is een van de vele voorbeelden die genoemd staan in liet boek Luisterrijk. Een gids over afluisteren van bureau Jansen en Janssen, dat onderzoek doet naar activiteiten van politie en justitie.
De gsm is op afluistergebied leuk speelgoed. Nauwgezet brengen de onderzoekers alle wegen, kanalen en frequenties in kaart die de mobiele beller onbewust doorkruist, en waar hij ongemerkt zijn sporen achterlaat. Uw mobieltje heeft namelijk ook nog een IMSI-nummer, een Ki-getal een een content-key. U ziet ze niet en hoort ze niet, maar ‘ergens daarboven worden ze wel gezien, geregistreerd én doorgegeven.
Conclusie: elke ingeschakelde telefoon is door netwerkbeheerders gemakkelijk te lokaliseren, Met een nauwkeurigheid van ongeveer 100 meter. Mogelijkheden om af te luisteren zijn er volop. Aanbieders van mobiele telefonie, en trouwens ook van vaste telefoonlijnen, zijn bijvoorbeeld verplicht hun netwerken aftapbaar te maken voor politie, justitie en inlichtingendiensten. Jansen en Janssen citeren een BVD-ambtenaar die erop wijst dat momenteel 3500 telefoongesprekken tegelijkertijd kunnen worden afgeluisterd. “Deze capaciteit is zeer snel uit te breiden tot maximaal 30.000 gelijktijdige taps” aldus de BVD’er.
Maar de wereld van het afluisteren of tappen gaat vanzelfsprekend verder dan de gsm’s. George Orwells 1984 is niet meer dan Pinketje in de huidige Grote Mensen Wereld. Eelektronische apparaten, van keukenrnachines tot computers, geven elektromagnetische straling af. Zelfs die worden al opgepikt door inlichtingendiensten, op zoek naar geheime informatie
Jansen en Janssen gaan uitgebreid in op de tapmogelijkheden bij internet en e-mail. Daar is een ratrace gaande tussen mensen die hun informatie wil.len beschermen en mensen die willen kraken.
De overheid wil ook graag meer bevoegdheden om hackers, digitale kinderporno en cyber-terroristen te lijf te gaan. Nieuwe regelgeving is volop in de maak. “Deze wetsvoorstellen zijn dermate ingrijpend dat er wettelijk gezien nauwelijks veilige communicatie meer bestaat”, waarschuwt het bureau.
Vanzelfsprekend blijft aftappen niet beperkt tot de landsgrenzen. Uitgebreid wordt in het boek ingegaan op het Echelon. netwerk, dat vorig jaar uitgebreid in het nieuws kwam. Dit elektronische spionagesysteem van de Verenigde Staten, Groot- Britttannië, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland, is in staat overal ter wereld álle elektronische communicatie te onderscheppen, variërend van dataverkeer en e-mail tot telefoon en telex.
U denkt: dat zal mijn tijd wel duren? Bureau Jansen en Janssen kan zich er iets bij voorstellen: “De vraag naar de grens tussen realistische bezorgdheid en achtervolgingswaanzin is nog steeds erg moeilijk te beantwoorden.”
Tegelijkertijd wijst het er fijntjes op dat de Britse partner van het Echelon-netwerk regelmatig vacatures heeft. voor, mensen die afgetapte informatie kunnen vertalen. Ook vanuit het Nederlands.