4.3. Gedwongen overnames

Met een grote koffer vol contanten stappen ze de
horecagelegenheid binnen; de helft van het geld gaat onder de tafel
door. Voor veel ondernemers zijn de royale sommen waarmee
misdaadorganisaties horecagelegenheden opkopen te aantrekkelijk om
te laten schieten, vooral als het niet zo goed gaat met de zaak.
Het is eenvoudig om noodlijdende horecagelegenheden op te sporen;
de jaarrekeningen liggen voor iedereen ter inzage bij de Kamer van
Koophandel. Toch zeggen de meeste genterviewden uit de
horecabranche dat de tam-tam meestal het werk doet; er wordt veel
met en over elkaar gepraat en wanneer een caf-eigenaar financieel
in de knel zit, is dit in brede kring bekend. Verder worden de
speelautomatenexploitanten en portiers regelmatig genoemd als goed
genformeerde horecawatchers; zij weten doorgaans als eerste dat een
caf op ploffen staat. Soms wordt er gedreigd om een koopaanbod
kracht bij te zetten, zo vernemen we van een horeca-ondernemer die
dit aan den lijve heeft ondervonden. Soms vloeit een verkoop voort
uit eerdere geweldspleging en dreiging: nadat het bezoekersaantal
van het caf sterk is afgenomen, raakt het bedrijf dusdanig in het
slop dat de eigenaar weinig andere keus heeft dan zijn zaak te
verkopen. Volgens een genterviewde is het een bekende truc om eerst
te zorgen dat een zaak op last van de gemeente gesloten moet
worden, om de gelegenheid vervolgens voor weinig geld op te kopen.
Er zijn aanwijzingen dat de georganiseerde misdaad op grote schaal
bezig is met het opkopen van horeca-gelegenheden. Volgens het
rapport van onderzoeksbureau Hoffman, zou het landelijk gaan om
vierhonderd horecagelegenheden die min of meer gedwongen
overgenomen zijn door een relatief klein aantal BV’s.
Horeca-ondernemers klagen dat ze als gewone ondernemer geen kans
meer maken om bepaalde zaken (vooral cafs) te kopen, omdat er door
malafide ondernemers altijd meer geld geboden wordt; soms het
dubbele van de werkelijke waarde. Vooral in de steden Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag worden veel zaken opgekocht, maar uit
politiegegevens blijkt dat het ook elders vaker voorkomt. Volgens
een bestuurder van Horeca Nederland heeft n ondernemer in de stad
Rotterdam tussen de zestig en zeventig zaken in zijn bezit, hoewel
zijn naam niet bij de Kamer van Koophandel voorkomt. Landelijk zou
deze magnaat zo’n 125 zaken in handen hebben. Hij zit tevens in de
automatenhandel. In Amsterdam controleert n man achter de schermen
zo’n 250 horeca-panden, zo blijkt uit het rapport Hoffman; ook hier
is de ondernemer betrokken bij de speelautomatenhandel. In Utrecht
werd in 1994 een dergelijk imperium in opbouw opgerold met de
arrestatie van een drugshandelaar. De man had plannen op papier
gezet voor de opkoop van dertig horecabedrijven; ten minste zes
waren er inmiddels in zijn bezit. Hij werkte steevast met
stromannen. Volgens het rapport van het recherchebureau Hoffman
werden er in n maand tijd in de drie grote steden ten minste 25
horecabedrijven opgekocht. Het ging voornamelijk om kleine
horecabedrijven zoals snackbars en cafs. De koopsommen lagen ver
boven de marktwaarde van de horeca-gelegenheden.