BVD-archief over studenten online
De ASVA heeft een BVD-archief uit de jaren ’60 en ’70 over die Amsterdamse studentenbond op internet gezet. Vooral de rol van de communisten binnen de studentenwereld was reden voor de BVD om de ontwikkelingen bij de politiek zeer actieve ASVA te volgen. De bond vroeg de BVD enkele jaren geleden om het archief, dat meer dan 800 pagina’s bevat, en kreeg het van de BVD, die inmiddels AIVD heet, maar met doorgehaalde namen van infiltranten en hun doelgroep
‘Feind hört mit…
Donderdag 26 juli 2001
“Feind hort mit, het BVD-dossier van mijn vader” is een persoonlijk verslag van de speurtocht die de maakster van het programma, Yvonne Scholten, deed naar het BVD-dossier van haar vader, communist en in de jaren 30 lid van de Internationale Rode Hulp, in ’42 en ’43 geïnterneerd in de concentratiekampen Amersfoort en Vught.
Het duurde een flink aantal jaren voor ze de eerste papieren in handen kregen. De Berlijnse muur is weliswaar gevallen, de Stasi-archieven zijn opengegaan, maar in Nederland is het nog steeds een taaie strijd om inzage te krijgen in BVD-papieren. Eind ’96 was het zover: de eerste 14 pagina’s van het dossier kwamen binnen, helaas op veel punten onleesbaar gemaakt. Vlak daarvoor had de vader van de maakster een herseninfarct gehad waardoor een groot deel van zijn geheugen was aangetast.
De papieren blijken deels een hoog hilarisch karakter te hebben: ze roepen de sfeer op van de jaren 50, de Koude Oorlogsjaren waarin vrijwel alle Nederlandse communisten in de gaten werden gehouden, ook vader Scholten die bepaald geen belangrijke functies bekleedde. De stemming slaat om als tussen de papieren een onduidelijk in het Duits geschreven documentje wordt gevonden. Dan zet de speurtocht in naar de herkomst van dat papier en dat leidt uiteindelijk tot opheldering rond het verhaal van rond de 150 communistische gijzelaars die – evenals Scholten – tijdens de oorlog opgepakt en weer vrijgelaten werden. Opgepakt op grond van informatie die van de Nederlandse politie en justitie afkomstig was – en paradoxaal genoeg weer vrijgelaten door een Duitse SS’er die die informatie onbetrouwbaar vond.
Samenstelling en interviews: Yvonne Scholten
Dit programma werd eerder uitgezonden in mei 1998
J. Maas-Bovenkerk (1905-2005)
Een leven lang strijdbaar activiste
NRC-Handelsblad, 9 april 2005
Henk van Gelder
Maas-Bovenkerk, die deze week op 100-jarige leeftijd overleed, was tien jaar geleden een van de eersten die inzage kreeg in het dossier dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) over haar had aangelegd. Dat was het resultaat van vier jaar procederen, in samenwerking met de Vereniging Voorkom Vernietiging waarvan ze het oudste – en strijdbaarste – lid was. Daarvoor, in 1986, kreeg de Rotterdamse werktuigbouwkundige J. Wilman na een uitspraak van het Haagse gerechtshof inzage in zijn dossier. Het dossier van Maas-Bovenkerk bleek een fragmentarisch, maar soms gedetailleerd beeld te geven van een dappere vrouw die haar leven lang een activiste is gebleven.
‘Er is een smerig spelletje met me gespeeld’
Ronald Kennedy en Rob Janssen
Waarom hij in 1951 ten onrechte werd bestempeld als communist, begreep Johan Wilman pas vijfentwintig jaar later. Maar dat hem tot op de dag van vandaag geen recht is gedaan, daar kan de 84-jarige ingenieur nog steeds niet bij. Zijn carrière werd verwoest en zijn leven getekend. Verslag van een schokkende affaire, die begon toen het Rotterdamse RDM een grote en lucratieve order misliep…
DEN HAAG – De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) draagt de persoonsdossiers van onder anderen NSB-leider Anton Mussert en de collaborateur Chris Lindemans, alias King Kong, over aan het Algemeen Rijksarchief. Daarmee worden de dossiers openbaar.
Andere Tijden, VPRO
Het verhaal van deze aflevering van Andere Tijden is dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst jarenlang Kruisinga in de gaten heeft gehouden. In 1997 vroeg Kruisinga, die zijn memoires wil schrijven, via de wet Openbaarheid van Bestuur (WOB), inzage in zijn BVD-dossier. Hij kreeg 52 pagina’s. Kruisinga nam daar geen genoegen mee en stapte naar de rechter.
BVD-dossier geeft geen uitsluitsel over King Kong
05 december 2001
DEN HAAG (ANP)- Dubbelspion Chris Lindemans, alias King Kong, heeft vlak voor zijn dood in 1946 vanuit de gevangenis prins Berhard om vergiffenis gevraagd voor zijn verraad.
,,Dat was in een vlaag van verstandsverbijstering omdat ik op het punt stond om alles te verliezen wat ik op de wereld had en wat ik liefhad”, vergoelijkte Lindemans zijn daad in de brief.
De handgeschreven brief van Lindemans is een van de curieuze documenten in zijn persoonsdossier dat nu openbaar is geworden. Donderdag droeg minister De Vries van Binnenlandse Zaken het archief van het Bureau Nationale Veiligheid, een voorloper van de BVD, over aan het Algemeen Rijksarchief.
BVD rapport over Bosnië
29 januari 1996
Ten tijde van de burgeroorlog in Bosnië onderzocht de BVD, de voorloper van de AIVD, de betrokkenheid van Mujahidien bij het conflict. In januari 1996 bracht de dienst een rapport uit onder de titel ‘Mujahidien in Bosnië”. De BVD concludeerde dat ‘aansturing van de Mujahedien door anderen nooit zijn bewezen, dat de getalsterkte relatief laag was (200) en dat er in die periode geen terroristische dreiging uitging van de Mujahedien.
Ambtsbericht Takfir Wal Hijra
Ambtsbericht van de AIVD, verkregen door procedure WIV
23 november 2001
De Binnenlandse Veiligheidsdienst verricht in het kader van zijn wettelijke taken ondermeer onderzoek naar fenomenen en maakt op basis hiervan analyses. Als resultaat van een onderzoek naar het fenomeen Takfir Wal Hijra is een analyse vervaardigd. waarin de theoretische basis van de verschillende varianten van deze stroming binnen het radicale islamisme wordt uiteengezet. Bij de totstandkoming van de studie is gebruik gemaakt van gezaghebbende open en gesloten bronnen.
AIVD-gegevens anti-apartheid openbaar
SIP – 21.06.2005
In een uitspraak heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State onlangs de minister van Binnenlandse Zaken opnieuw aangespoord oude BVD-gegevens over anti-apartheidsactivisme vrij te geven.*
RAAD VAN STATE: GEHEIMHOUDEN ANTI-APARTHEID-GEGEVENS AIVD KAN NIET
Rechter dwingt minister voor tweede maal – in dertienjarige procedure – tot meer openheid
In een uitspraak heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State onlangs de minister van Binnenlandse Zaken opnieuw aangespoord oude BVD-gegevens over anti-apartheidsactivisme vrij te geven (uitspraak van 8 juni 2005 zaaknummer 200406122/1; LJN: AT6965).
In dezelfde zaak oordeelde de Afdeling al op 9 juli 2003 dat de betreffende gegevens niet geheim gehouden konden worden. In een nieuw besluit naar aanleiding van die eerdere uitspraak bleef de minister echter bij zijn weigering de gegevens aan een Nijmeegse voormalig activist te verstrekken.
Annie Averink; Een leven voor de partij
Door Bert Bakkenes
Voor veel mensen is politiek iets waar je op volwassen leeftijd tegen aanloopt. Voor sommigen is politiek een vorm van inspiratie, voor anderen van afschuw. Maar vrijwel niemand kan er aan ontkomen. Toch zijn er ook mensen die al vanaf hun jeugd politiek zien als een lichtend baken, een kompas in de roerige zee van het leven. Zo iemand was Annie Averink, al in haar jonge jaren overtuigd communiste, en tijdens haar volwassen leven constant te vinden in de leiding van de Communistische Partij van Nederland, de CPN.
Naast haar werk voor de NVB en de partij werd Heiltje ook raadslid voor de CPN in Rotterdam. Een positie die ze tot 1982 zou houden. “Vooral in de tijden van de Koude Oorlog was dat heel moeilijk. Je werd doodgezwegen in de raad en er waren allerlei pesterijen. Wat we allemaal in het verzet hadden gedaan, was vergeten. Natuurlijk zat ook de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) je op de hielen. Ik heb jaren later mijn BVD-dossier opgevraagd. Het was meer dan 500 pagina’s dik. Alles hebben ze nagepluisd. Ik werd er misselijk van toen ik het las. Op een zeker moment ben ik met lezen gestopt. Ik wilde niet weten wat er verder nog in stond.”
Namens Pakistan, Noord-Korea, Libië en Iran:
‘Bedankt voor die bommen… uit Nederland’
De Pakistaanse kerngeleerde Abdul Qadir Khan steelt in de jaren ’70 atoomgeheimen bij Nederlandse bedrijven. De kennis gebruikt hij om de eerste Pakistaanse atoombom te maken, en vervolgens informatie te verkopen aan Noord-Korea, Libië en Iran. Geheime diensten spelen een dubieuze rol en Nederlandse bedrijven vinden in het spoor van Kahn de weg naar Pakistan waar ze miljoenen verdienen aan schimmige leveranties. ‘Nederland moet zich diep, diep schamen.’Veerman – die zijn dossier bij de AIVD, de opvolger van de BVD, nog steeds niet mag inzien –
Het zijn gouden tijden voor de geheime diensten, ook in Nederland. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst AIVD (de vroegere Binnenlandse Veiligheidsdienst BVD) kreeg vorig jaar veel ruimere bevoegdheden en kreeg onlangs ook de toezegging van veel meer personeel. De angst voor toenemend internationaal terrorisme vormde de aanleiding.
Maar vergis je niet: het gaat niet om de allerergste voorbeelden daarvan, die van Bush in Irak en Afghanistan met meer dan 100.000 dodelijke slachtoffers. Trouwens, Nederland was daarover niet alleen positief gestemd, het is er zelfs steeds meer bij betrokken. Neen, het gaat om een heel ander soort terrorisme: het eveneens gevaarlijke islamitische, dat van de 11 september aanslagen in Amerika. Aan de óórzaken daarvan wordt overigens niets gedaan.
Hoe dit ook zij, het is van belang om de werkwijze van de AIVD te kunnen beoordelen. Doordat ik enkele jaren geleden, toen het politieke klimaat in Nederland nog vrij kritisch was, een deel van mijn BVD-dossier wist los te peuteren beschik ik over materiaal voor die beoordeling.
Eerste voorbeeld: “Van contact van Van der Spek met de Russische ambassade is nooit iets gemerkt. Kennelijk wordt dit contact angstvallig geheim gehouden.” Een puur verzinsel dus.
Tweede voorbeeld: “Hij heeft als jood in de tweede wereldoorlog moeten onderduiken. Hij beschikt nu dus over mogelijke uitwijkadressen.” Misselijkmakende antisemitische leugens.
Toen ik vorig jaar merkte dat er een commissie zou komen die de AIVD kritisch zou beoordelen heb ik me aangemeld om gehoord te worden. Dat is inderdaad gebeurd, door twee onderzoeksters. Daarbij zijn vooral deze twee voorbeelden ter sprake gekomen. Edoch, het eindverslag van de commissie /De AIVD in verandering/ vermeldt niets hiervan. Het zal duidelijk zijn dat mijn absolute afwijzing van de BVD (en van geheime diensten in het algemeen) door deze ervaring niet bepaald verzwakt is. Men verzint er, volkomen ongecontroleerd, leugens over mensen die men in een kwaad daglicht wil stellen, vooral dus over heel linkse mensen.
Kent de BVD de redactie van VI?
Onze redactie is groot geworden in de jaren zestig en zeventig. De tijd van het langharig tuig en links radicalisme. Wij vroegen ons af of de Binnenlandse Veiligheids Dienst (BVD) misschien een dossier van onze redactieleden had.
Sinds een aantal jaren is het mogelijk navraag te doen bij de AIVD, de Algemene Informatie en Veiligheidsdienst, de opvolger van de BVD. Dat hebben we dus maar eens gedaan. We kregen per kerende post een ontvangsbevestiging van onze brief. De AIVD is verplicht binnen drie maanden uitsluitsel te geven, zo leerden wij uit deze brief. En inderdaad, vlak voor het verstrijken van de termijn van drie maanden kregen we een antwoord. De AIVD had ‘grondig archiefonderzoek’ gepleegd en ze had enige ‘niet-actuele informatie’ gevonden. Wat er verder dan in de brief volgt, geven we hieronder letterlijk weer.
‘Bij het archiefonderzoek is een niet-actueel gegeven over u aangetroffen.
Dit gegeven is verzameld in het kader van de vroegere taak van de AIVD met betrekking tot de dreiging, zoals die in de tijd van de Koude Oorlog werd gevoeld. Ten aanzien van dit gegeven moet thans worden geconcludeerd dat het voor het huidige functioneren van de AIVD niet meer actueel is. Het belang van de nationale veiligheid verzet zich er in beginsel niet tegen u hiervan mededeling te doen.
Het document waarin genoemde gegeven is geregistreerd, mag ik evenwel niet, of gedeeltelijk niet, ter inzage geven, omdat daardoor een nog actuele werkwijze dan wel bronnen openbaar zouden kunnen worden, waardoor het goed functioneren van de AIVD en daardoor de nationale veiligheid ten behoeve waarvan deze dienst werkzaam is, zou kunnen worden geschaad. Verder staat artikel 45 van de WIV 2002 het openbaar maken van persoonsgegevens van derden in het kader van kennisnemingsverzoeken niet toe. Teneinde te voorkomen dat over u vastgelegde informatie in het geheel niet kan worden vrijgegeven, wordt het gegeven aan u verstrekt in de vorm van een bewerkte fotokopie, die u als bijlage bij deze brief aantreft.’
Wel, dat was het dan. En waar ging het nu eigenlijk over? Het dossier bevat twee (2) regels. Maar toch blijft er aan het eind nog twijfel over want ‘Met betrekking tot aangelegenheden die voor de taakuitvoering van de AIVD nog wel actueel zijn, doe ik uitdrukkelijk geen enkele mededeling, ook niet ten aanzien van de vraag of dergelijke gegevens wel of niet aanwezig zijn.’
Rosa Zaanstad
http://www.rosa-zaanstad.nl/week2706.htm
Toen een actiegroep waarbij ik destijds betrokken was een brochure zou publiceren, zwaaide de toenmalige burgemeester Ouwerkerk met een BVD-rapport waarin volgens hem precies stond waarom mijn clubje staatsgevaarlijk was. Helaas correspondeerden de door hem uit het rapport gehaalde ‘feiten’ niet met de werkelijkheid. Jammer dat niemand het kon controleren. Eind vorige eeuw kreeg ik een deel van mijn eigen BVD-dossier in handen (de BVD was de voorloper van de AIVD). Er zaten nogal wat fouten in. En die waren zelden in mijn voordeel.
Journalist vecht voor zijn BVD-dossier
De Groningse journalist De Haan heeft opnieuw om zijn hele BVD-dossier gevraagd. De Haan vecht al meer dan 10 jaar om inzage in het dossier dat de voormalige BVD over hem heeft opgebouwd. De journalist heeft een aantal documenten gekregen, maar weet dat er nog veel meer zijn. De Haan werd als “staatsgevaarlijke” gevolgd door de BVD, nadat hij als 17-jarige illegaal affiches plakte en op de middelbare school voor leerlingeninspraak pleitte. Hij kwam er achter dat hij in de gaten werd gehouden toen een oud-inlichtingenman daarover uit de school klapte in een interview. Bron: RTV-Noord
De Groene Amsterdammer van 14 juni 1995
Tegen alle voorschriften en beloften in blijkt het archief van de Nederlandse CIA, de IDB, grotendeels door de papierversnipperaar te zijn gehaald. Eerder gebeurde hetzelfde met het BVD-archief. Wat mogen wij toch absoluut niet weten?
door Mark van Dongen en René Zwaap
DE MODERNE geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden kent een schaduwzijde waarover maar zeer mondjesmaat wordt gerapporteerd. Het is de geschiedenis van geheime diensten, /old boys networks, /spionage, ondergrondse politieke verbanden en intriges, te zamen het mysterie vormend dat als het uiterst gevoelige centrale zenuwstelsel van deze geheimzinnige natie kan worden beschouwd. Het is een beerput die in schrille tegenstelling staat met het imago van een verlichte democratie zoals dat intern en extern nog altijd van Nederland wordt gekoesterd.
De Groene Amsterdammer | 15 maart 2003
door Peter Vermaas en Hubert Smeets
….
De persconferentie pakt rampzalig uit. Diezelfde avond nog blijkt dat de ministers Korthals van Justitie, waaronder de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging ressorteert, en De Vries van Binnenlandse Zaken vorig voorjaar het paar in Auch juist hebben verzekerd dat er géén onderzoek door de BVD is verricht. Als Margarita en Edwin op 9 april 2002 in een brief aan Korthals en De Vries op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur inzage vragen in het BVD-dossier, antwoorden beide bewindslieden dat er in het geheel geen veiligheidsonderzoeken zijn verricht. Namens De Vries schrijft secretaris-generaal Holtslag zelfs: «De omstandigheden zijn van zodanige aard dat niet gesteld kan worden dat de BVD, gelet op de wettelijke taak van deze dienst, daarin enige taak heeft. Dientengevolge is de BVD ook niet bevoegd bijzondere middelen in te zetten. […] Dit zo zijnde is het voor mij dan ook niet mogelijk de door u gevraagde gegevens, die er immers niet zijn, te verstrekken».