De poster Openbaar!, zwartgemaakte documenten van een Wob verzoek, de gimmick participatiesamenleving die eigenlijk bezuinigingssamenleving en surveillancesamenleving is, het Nationale Recherche rapport ‘Criminaliteitsbeeld Analyse Ideologische Misdaad’ uit 2007/2008, demonstreren als een ideologisch vergrijp, het kapitalisme/neoliberalisme dat geen ideologie is, leggen de rode draad bloot van het vijanddenken van de overheid ten aanzien van haar burgers vanaf van Val van de Muur tot nu.
In 2015 stuurde Buro Jansen & Janssen een poster in naar de NRC Charity Awards. De inzending was volstrekt niet serieus bedoeld. Buro Jansen & Janssen afficheert zich totaal niet als charitas, de aalmoes van het neoliberalisme. De poster was een pagina van een document wat verkregen was via de Wob en een brief van Buro Jansen & Jansen aan het toenmalige Ministerie van Veiligheid en Justitie.
Buro Jansen & Janssen vraagt al bijna veertig jaar documenten op bij de overheid. Dat is al veertig jaar een drama. Zo schreef Buro Jansen & Janssen in 2011 het artikel “U wobt dus u bent extremist” om aan te geven hoe mensen die vragen om openbaarheid worden behandeld. Aan de transparantie door de Nederlandse overheid en de behandeling van informatieverzoeken ook door rechters in beroep en hoger beroep is in die vier decennia niet veel veranderd. Verzoeken om informatie voelen als de loopgravenstrijd zonder veel beweging.
De poster uit 2015 was ironisch bedoeld. De brief aan toenmalig Minister Opstelten was namelijk ook deels zwartgemaakt, waarbij passages niet leesbaar waren. Die niet leesbare passage leken willekeurig waardoor je je kon afvragen waarom de burger die niet mag lezen. Die niet leesbare passages markeerden de absurditeit van de overheidstransparantie rond weigeringsgronden als persoonlijke beleidsopvattingen en toezicht en controle. De overheidstransparantie is volstrekt een pantomime waarbij artikel 2 van de Wob: “Het bestuursorgaan draagt er zo veel mogelijk zorg voor dat de informatie die het overeenkomstig deze wet verstrekt, actueel, nauwkeurig en vergelijkbaar is” al lang ter ziele is.
Hoewel ironisch bedoeld, was de poster ook serieus bedoeld. Politiek Den Haag, maar ook de media prezen de participatiesamenleving. De burger moest de handen uit de mouwen steken, zelf aan de slag. De overheid kon niet alles alleen, de burger moest ook deelnemen, in de welzijnsstaat moesten mensen ook voor zichzelf zorgen. Dat die participatiesamenleving eigenlijk vooral een bezuinigings- en surveillancesamenleving was, werd even niet vermeld. De burger moet voor zijn naasten zorgen en de straat en wijk veilig en schoonhouden.
Op de poster, en in het werk van Buro Jansen & Janssen, werden vraagtekens gezet bij die participatiesamenleving. Prima wij willen graag iets bijdragen, maar dan willen we ook over alle informatie beschikken. Participatie vereist medezeggenschap en daarmee informatie gelijkheid, anders veranderd participatie in lijfeigenschap. Het huidige transparantie niveau van de Nederlandse overheid is dusdanig dat participatie altijd bezuinigingen faciliteert en slechts papier prikken is voor de BV Nederland zonder enig vangnet bij ziekte, ongeval, verlies van werk en andere zaken.
De participatiesamenleving maakt ook dat mensen die niet meedoen, anders zijn, kritiek hebben of op een andere wijze vraagtekens zetten bij de status quo verdacht zijn. Zie daar verregaande maatregelen tegen baanlozen, mensen die toeslagen ontvangen, mensen die hun mening geven, protesteren, andersdenkenden of zoals Buro Jansen & Janssen dat ooit eens omschreven als degene die zich niet conformeren aan het AHOLD – IKEA ideaal.
Die elementen, openbaarheid en kritiek op de participatiesamenleving, komen samen in een rapport van de Nederlandse politie uit 2007, het Criminaliteitsbeeld Analyse Ideologische Misdaad. In dit rapport van de Dienst Nationale Recherche wordt er ideologisch gerechercheerd en crimes opgesomd die als ideologische vergrijpen te boek staan bij de overheid. Een van die vergrijpen is demonstreren, je mening laten horen.
Het rapport dat aan ten tijde van de financiële, krediet, maar vooral van de bankencrisis van 2007 – 2008 wordt opgesteld, stelt dat het kapitalisme/neoliberalisme geen ideologie is. In het artikel Politieke Politie in Nederland uit 2010 schreef Buro Jansen & Janssen: “Op pagina 91 is te lezen dat het kapitalisme volgens de KLPD “op zichzelf niet voor een ideologie staat”. Misschien is dit de verklaring waarom aan financiële fraude zo weinig aandacht en capaciteit wordt besteed terwijl de razende crisis laat zien dat witte boorden criminaliteit de samenleving volledig kan ontwrichten.”
Demonstreren als terreurdaad, informatie opvragen als extremisme gevaar, zie hier de wijze waarop de burger die vraagtekens zet en vragen stelt door de BV Nederland tegemoet wordt getreden. Alles is leuk en aardig in dit land zolang je maar niet aan de status quo, lees het kapitalisme/neoliberalisme komt, dat zijn vaststaande feiten alsof de wereld is bevroren na de Val van de Muur. Het laatste boek dat door de Nederlandse politie en overheid is gelezen, is ‘The End of History and the last Man’ van Francis Fukuyama uit 1992. Alles wat daarna komt en kritiek heeft op die bevroren geschiedenis wordt desnoods in het gareel geslagen of gespoten. Fukuyama was en is ongeloofwaardig dat kon ieder weldenkend mens weten, maar de gevolgen zijn tot op heden voelbaar ook aan lijf en leden.
Er is niets veranderd door de coronacrisis. Demonstreren is een ideologische misdaad en dat is eens te meer onderstreept door het brute ingrijpen van de politie. De participatiesamenleving bestaat niet, maar de overheid propageert toch nog steeds dat u voor uw buren moet zorgen, maar zal zelf niet voor de kwetsbaren zorgen. De bezuinigingssamenleving die het ware karakter van de participatie is laat zien waar dat toe geleid heeft. Het is te hopen dat uw naasten zich niet in de zorgcentra verbleven die vorig jaar bezweken aan het virus. En als u vraagtekens zette bij kennis, beleid, optreden en ander overheidsfunctioneren zult u te maken hebben gehad met de surveillancesamenleving.
Als in een land dat zichzelf bestempeld als democratische rechtstaat en daar vaak grote woorden over bezigt de basisgrondrechten van vrijheid van meningsuiting en manifestatie niet met extreem grote zorgen worden beschermd, maar die grondrechten met voeten treedt en bestempeld als ideologische vergrijpen, dan is dat land het woord rechtstaat niet waardig. U kunt het oneens zijn met de mening van de mensen die zich manifesteren, maar zodra deze mensen de mond wordt gesnoerd, en in een hoek worden gezet, moet u niet vreemd opkijken als zij met hun rug naar de democratie en samenleving gaan staan. Zij willen niet eens in de vier jaar een hokje aankruisen, zij willen niet participeren in een samenleving waar de overheid niet participeert. Dat was zo voor corona en is zo tijdens corona, crisis of niet de burger die vragen stelt is staatsgevaarlijk, dus blijf vragen stellen!
Ideologische orde: Gaan we protesteren? (2013)
U wobt dus u bent extremist (2011)
Politieke politie in Nederland (2010)
Ideologische recherche (2008)
Poster staat op pagina 65 van Observant 67, augustus 2015, Manipulatie, verlies en bedrog van data
De tekst van de poster Openbaar! Uit 2015
De doorgestreepte passages waren op de poster zwart gemaakt.
Amsterdam, 27 april 2014
Aan: Ministerie van Veiligheid en Justitie
Minister Opstelten
Postbus 20301
2500EH Den Haag
Geachte Meneer Opstelten,
We leven in een tijdperk waarin de overheid intensieve aandacht heeft voor alle data en zelfredzaamheid van burgers. Burgers zijn zowel verdacht van een mogelijke misstap in de wereld van Big Data, als potentiele werknemer van de BV Nederland.
De pijlers van de welzijnsstaat (huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg, arbeid, cultuur) worden getroffen door privatisering, schandalen, disfunctioneren en falen van instanties en het ontspoorde toezicht. Er wordt steeds meer geëist van burgers. Wij moeten meewerken om de bezuinigingen op allerlei fundamentele voorzieningen mogelijk te maken. Tegelijkertijd wordt geprobeerd die voorzieningen om te vormen tot winstgevende bedrijven.
Als bewoners van Nederland moeten participeren, zal de staat haar informatie en zeggenschap moeten delen. Openbaarheid, medezeggenschap in beleid en transparantie zijn dan logische zaken. Voor goede controle op de democratische besluitvorming en overheidshandelen is openbaarheid van essentieel belang.
Hoe de overheid denkt over mensen die protesteren en hun mening laten horen, komt aan het licht door openbaarheid. In een rapport van de politie staat: “Het aantal radicale ideologieën waar mensen achteraan hebben gelopen is vrijwel onbegrensd en niet iedere ideologie of beweging is even relevant voor de CBA.” De rechercheurs hebben een lijst van ideologische incidenten (pagina 134) toegevoegd aan het rapport waarvan demonstraties er een is. “Deze demonstraties uiteraard zodanig uit de hand kunnen lopen dat er strafbare feiten worden gepleegd” staat in een voetnoot op pagina 132 in het rapport met de titel “Criminaliteitsbeeld Analyse Ideologische Misdaad” geschreven door het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), Dienst Nationale Recherche, Hoofdstraat 54, 3972LB Driebergen. Het kapitalisme wordt door de Nederlandse politie niet gezien als ideologie.
Zonder deze openbaarheid is controle door de burger niet uitvoerbaar. De transparantie in het huidige Nederland faalt. Burgers mogen hun buren verzorgen, maar niet toezichthouden van de overheid zijn en kunnen het beleid niet mede vormgeven. Na privatisering van een voorziening staat de burger helemaal met lege handen. Buro Jansen & Janssen vecht al dertig jaar voor een meer transparante overheid die rekenschap aflegt niet alleen aan de politieke arena, maar vooral direct aan haar burgers. Dat doet zij vooral op het terrein van het veiligheidsbeleid, maar meer en meer ook op andere beleidsterreinen. Openbaarheid als uitgangspunt voor een interactieve samenleving, pas dan kan echte participatie plaats vinden.
Buro Jansen & Janssen
Postbus 10591
1001 EN Amsterdam
www.hetnationaalveiligheidsarchief.nl