Sinds 11 september 2001 is de samenwerking van politie en justitie binnen Europa en tussen de VS en de EU doordrenkt van terrorisme. Dataretentie, het op Europees niveau bewaren van telefonie- en internetinformatie, is het nieuwste bestrijdingsmiddel.
Hoe ver de bereidheid is om alles toe te laten als het om bestrijding van terrorisme gaat, werd duidelijk door de onthulling van The New York Times en de Wall Street Journal in de zomer van 2006. De kranten schreven dat de Amerikaanse geheime dienst, de Central Intelligence Agency (CIA) de financiële gegevens van SWIFT doorzocht.
SWIFT is gevestigd in Brussel en staat voor Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. Het bedrijf is werkzaam voor 7.863 financiële instellingen uit 202 landen. In 2005 verwerkte het 123 miljoen internationale overboekingen. Een van de servers van SWIFT, die nu in Nederland staat, stond aanvankelijk in Amerika, waardoor het betrekkelijk eenvoudig was voor de CIA om mee te kijken bij de overboekingen van geld. De Amerikaanse geheime dienst doet dit om zo terreurgeld op te sporen.
Schande
Europa sprak schande van deze Amerikaanse geniepigheid en het Europees Parlement toonde even zijn tanden. Er kwamen onderzoeken in verschillende landen, ook in Nederland. Begin dit jaar wilden de Europese Commissie en de Amerikaanse regering een akkoord sluiten over de SWIFT-kwestie, maar opnieuw toonde het parlement zijn tanden. Er moest een nieuw akkoord komen. De Amerikanen mogen wel in onze afschriften snuffelen, maar er moet dan wel een goede klachtenprocedure zijn, oordeelde het Europees Parlement.
Of het helpt tegen terrorisme en of er strijders mee worden opgepakt, blijft onduidelijk. Umar Farouk Abdulmuttalab, de Nigeriaanse onderbroekenterrorist die zich probeerde op te blazen in een vliegtuig van Amsterdam naar Detroit in de VS, heeft aangetoond dat de Amerikaanse geheime dienst niet echt de veiligheid van de passagiers in de burgerluchtvaart als eerste prioriteit heeft. De dienst had heel veel signalen gekregen dat er iets met Abdulmuttalab aan de hand was, maar greep desondanks niet in.
Terrorisme gaat tegenwoordig alleen over islamitisch georiënteerd terrorisme. Cijfers van de FBI (Federal Bureau of Investigation) uit de Verenigde Staten laten zien dat slechts 6 procent van alle terroristische aanslagen in Amerika tussen 1980 en 2005 door moslims zijn gepleegd. Joodse mensen en organisaties zijn in diezelfde periode verantwoordelijk voor 7 procent van de aanslagen in de VS.
In Europa zijn de cijfers nog duidelijker. Van 2007 tot en met 2009 werd 0,4 procent van de aanslagen gepleegd door extremistische moslims. De cijfers zijn afkomstig van de EU Terrorism Situation and Trend Report, een jaarlijks verslag van de terroristische dreiging in de EU van Europol, de Europese politiedienst.
Foute mensen
De Amerikanen willen niet alleen alle afschriften van het internationale bankverkeer inzien, ook willen ze dat de bankrekening van mensen die ‘fout’ zijn, worden geblokkeerd. Fout is iemand die door de geheime diensten als ‘slecht’ wordt bestempeld. De informatie van de inlichtingendiensten is echter geheim en wordt niet openbaar gemaakt. Zo kan het gebeuren dat je naam op een zwarte lijst terecht komt en dat je vervolgens niet meer bij je geld kan komen.
Enkele Somalische mannen uit Zweden, waarvan één parlementslid is, werden door de VS op zo’n lijst gezet. Na lang aandringen door de Zweedse overheid werd duidelijk dat de informatie op basis waarvan de mannen als ‘slecht’ bestempeld werden, bestond uit enkele kopietjes van internetpagina’s. De mannen hadden het geluk dat de Zweedse overheid zich voor hen inspande. Dit gebeurt zelden, want je weet maar nooit. Als de geheime dienst zegt dat iemand slecht is, dan zal dat wel zo zijn.
Er bestaan dus lijsten van mensen en organisaties die als zijnde terroristisch aangemerkt worden en waarvan de rekening moeten worden geblokkeerd. Allerlei politie- en justitiediensten wisselen informatie uit over burgers, het overmaken van geld moet in de gaten worden gehouden, flessen water moeten worden afgestaan bij het betreden van een vliegtuig, namen van mensen worden vergeleken met politiegegevens. Toch is dat allemaal nog niet genoeg.
Dataretentie
De Europese Unie heeft ook een zogenaamd kaderbesluit genomen over dataretentie. Een kaderbesluit is een besluit dat op Europees niveau wordt genomen en dat alle landen van de Unie moeten overnemen. Meestal kunnen landen nog wel kleine wijzigingen aanbrengen. Bij de dataretentie gaat het om het bewaren van informatie van internet en telecommunicatie van alle burgers voor een periode tussen de zes maanden en anderhalf jaar.
Nederland heeft inmiddels besloten de informatie voor een jaar vast te houden. Het gaat om informatie over telefonie en internet, waar je bent en wat het onderwerp van gesprek is. De inhoud nog niet, hoewel er wel mogelijkheden zijn om naar de inhoud van het gesprek te kijken en die te doorzoeken. De Amerikanen hadden daar een speciaal programma voor, genaamd Carnivore. Carnivoor zegt misschien genoeg over de diensten die ons zouden moeten beschermen, ze lusten ons rauw.
Ook de Europese overheid wil steeds meer informatie van ons hebben, maar helpt het. De aanslagen op 11 maart 2004 in Madrid, in juli 2005 in Londen, de moord op Theo van Gogh, de aanslagen in Mumbia, India, overal gebeurt hetzelfde. Verschillende politie- en inlichtingendiensten blijken achteraf wel allerlei signalen en informatie te hebben gehad over de aanslagen, maar hebben daar dus niets mee gedaan. Wordt het niet eens tijd om die informatie terug te vragen?