Buro Jansen & Janssen heeft een 32 pagina tellend magazine gemaakt in het kader van het referendum over de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017). Het magazine verschijnt in een papieren oplage van 100.000.
Volledige Referendum WIV 2017 magazine (pdf)
0. Inhoudsopgave Referendum WIV 2017 magazine
1. Referendum WIV 2017 voorwoord
2. De WIV in historisch perspectief
3. WIV: Uitbreiding of paal en perk
4. Hacken door de inlichtingendiensten. Veilig?
6. Regering stelt verkeerde prioriteiten
7. Waar is bulkinterceptie goed voor?
8. Resultaat inzet inlichtingendiensten onbekend
9. CTIVD: Toezicht zonder gevolgen?
11. TIB: Onafhankelijkheid in het geding?
12. BVD: Lessen uit het verleden
13. Nederland koploper bulkinterceptie?
14. Schade burger door WIV 2017 is irrelevant
16. Wetsvoorstel WIV 2017 documenten
Papieren magazines zijn te vinden bij bibliotheken, horeca gelegenheden, onderwijs instellingen, uitgaans- en debat centra en andere publieke locatie en zijn te bestellen bij Buro Jansen & Janssen.
Drie artikelen uit Observant #71, februari 2018 over inlichtingendiensten
– When the Dutch secret service came knocking on my door
– Interesse AIVD voor Marokkaanse solidariteitsnetwerken
Korte introductie
Buro Jansen & Janssen doet al ruim dertig jaar onderzoek naar inlichtingendiensten en heeft het nodige over het onderwerp gepubliceerd. Dit magazine bevat dan ook geen gedetailleerde analyse van alle wetsartikelen die opgenomen zijn in de WIV 2017. Een dergelijke exercitie kan nuttig zijn, maar levert slechts een beperkte bijdrage aan beantwoording van de vraag hoe de wet na invoering uiteindelijk zal uitpakken. We hebben gekozen voor een bredere benadering.
We proberen inzicht te geven in het functioneren van de Nederlandse inlichtingendiensten in zowel het heden als verleden. Hierbij komt een uiteenlopend aantal thema’s aan bod, zoals de effectiviteit en toegevoegde waarde van de inlichtingendiensten, het toezicht en de controle erop, misstanden uit het verleden en lessen voor de toekomst, de risico’s van in de wet opgenomen bevoegdheden (zoals hacken via derden en bulkinterceptie) en een vergelijking van de WIV 2017 met bestaande wetgeving in het buitenland.
Inleidingen van de artikelen
Op 21 maart 2018 kunt u in het kader van een raadgevend referendum uw mening geven over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017). Deze wordt ook wel aangeduid als Sleepwet, hetgeen verwijst naar de uitbreiding van mogelijkheden om communicatieverkeer af te luisteren (door middel van bulkinterceptie) door de inlichtingendiensten (AIVD en MIVD). Dit is echter slechts één aspect van de WIV 2017.
Met invoering van de WIV 2017 worden de bevoegdheden van de inlichtingendiensten verder uitgebreid terwijl controlemogelijkheden en het toezicht op de werkwijze beperkt blijven.
De vraag is of de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten moet blijven groeien naar de behoeften van de inlichtingendiensten, of juist een kader moet stellen.
De WIV 2017 beoogt de veiligheid te vergroten, maar het hacken door de inlichtingendiensten leidt tot nieuwe veiligheidsrisico’s voor de burger.
De AIVD heeft een zeer ruime opvatting over personen en organisaties die een bedreiging zouden vormen voor de nationale veiligheid en democratische rechtsorde.
‘Om het werk goed en effectief te kunnen blijven doen, moeten de diensten dan ook daar ‘zijn’ waar de informatie is.’ Dit stelt de AIVD op haar website. De WIV 2017 richt zich derhalve vooral op de mogelijkheden van inlichtingendiensten om meer informatie te vergaren. De vraag echter is of dáár nu wel het probleem ligt. ‘Zijn’ de diensten dan niet daar waar de informatie zich bevindt?
Volgens de overheid is bulkinterceptie noodzakelijk om aanslagen te voorkomen. Maar het middel kan het zicht van de inlichtingendiensten dusdanig vertroebelen waardoor potentiële aanslagplegers door de mazen van het sleepnet glippen.
Het gebrek aan transparantie van de AIVD en MIVD maakt een analyse van de effectiviteit en toegevoegde waarde van hun bijdragen aan de nationale veiligheid onmogelijk.
Toezicht en controle op de AIVD en MIVD is in de loop der jaren mondjesmaat toegenomen. Tot 2002 waren de verantwoordelijke ministers, soms aangevuld met andere ministers of de Rechtbank Den Haag, hiervoor verantwoordelijk. Daarna veranderde dit met de invoering van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).
De Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), in de volksmond ook wel de commissie Stiekem genoemd, bestaat sinds 1952. In de commissie hebben de fractievoorzitters van de grootste partijen zitting. Op dit moment bestaat de CIVD uit vijf fractievoorzitters, drie van de coalitiepartijen (VVD, CDA, D66) en twee van oppositiepartijen (PVV en GL). De commissie vergadert onder strikte geheimhouding, maar brengt summier verslag uit aan de Kamer.
In de WIV 2017 heeft de wetgever een nieuwe commissie in het leven geroepen: de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). De TIB toetst of de besluiten van de minister over de inzet van bevoegdheden rechtmatig zijn, bijvoorbeeld een besluit om over te gaan tot bulkinterceptie of hacken. Anders dan de reeds bestaande Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) toetst de TIB de inzet van bevoegdheden vooraf.
Kunnen we er op vertrouwen dat een geheime dienst die geen afstand heeft gedaan van een dubieus verleden in de huidige praktijk wél de nodige zorgvuldigheid zal betrachten?
In de WIV 2017 worden vergaande bevoegdheden aan de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten toegekend. In vergelijking met Britse en Duitse wetgeving levert dat een aantal overeenkomsten en verschillen op.
De nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017) zou volgens velen nodig zijn in de strijd tegen terrorisme. Vaak wordt er daarbij op gewezen dat bij bulkinterceptie van metadata de privacy van burgers niet wezenlijk wordt aangetast. Juist grootschalige gegevensverzamelingsprocessen zijn er immers niet op gericht om zaken te weten te komen over concrete individuen.
De in opdracht van politiediensten uitgevoerde social media surveillance staat op gespannen voet met de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering en betoging.
De WIV 2017 volgt de WIV 2002 op, die een wijziging is van de eerste Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten uit 1987. Voordien was het werk van de inlichtingendiensten geregeld via een Koninklijk Besluit.
Artikelen uit Observant #71
– When the Dutch secret service came knocking on my door is the account of how the Dutch secret service (AIVD) approached Jurre van Bergen in 2013, and how he understands the events that took place. He was a student until summer 2013, and after OHM2013 was hired at an internet service provider. He also did some technical consulting and digital security trainings for Publeaks during that time. This is all prior to my involvement in Tails.
– Interesse AIVD voor Marokkaanse solidariteitsnetwerken vertelt het verhaal van ‘Daan’ die vanwege zijn betrokkenheid bij netwerken die in Nederland protestacties organiseren uit steun voor onderdrukte Marokkanen in het land van herkomst. ‘Daan’ werd divere keren door de AIVD benaderd. Op een manier die door hem als intimiderend werd ervaren.
– Bulk gegevens verzamelen is van alle tijden, hield de BVD in de jaren tachtig mensen die op de Centrum Partij stemden in de gaten?, beschrijft informatie uit BVD-documenten waaruit blijkt dat de geheime dienst in de vorige eeuw zeer uitvoerig de extreem-rechtse partij CP in de gaten hield. Hier was sprake van analoge bulkinterceptie waarbij ook niet aan de partij gelieerde personen het doelwit waren.
Maak het werk van Buro Jansen & Janssen mogelijk, word donateur. Wilt u dat Buro Jansen & Janssen de komende jaren onderzoek blijft doen naar politie, justitie en inlichtingendiensten, overheidsoptreden in het algemeen, bedrijven die meewerken aan repressief overheidsbeleid en/of zelf ook repressief of diep ingrijpen in het leven van burgers in Nederland en Europa steun ons dan.
Word donateur of vraag familie, vrienden en bekenden donateur te worden. Bankrekening NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.