De transportdocumenten worden tegen betaling opgemaakt door douane-expediteurs, meestal in opdracht van een verlader, soms rechtstreeks van fabrikanten. Sommige verladers of transportondernemers maken zelf hun documenten op, maar dit komt niet vaak voor. De expediteur regelt het vervoer van A naar B, van vliegtuig tot schip tot vrachtwagen. Voor het vervoer over de weg schakelt de expediteur n of meer transportbedrijven in. Per douane-document moet een borgsom gestort worden, maar expeditie-bedrijven hebben een doorlopende borg uitstaan. Wanneer de papieren niet aangezuiverd worden, is de expediteur verantwoordelijk tegenover de fiscus voor de misgelopen belastinggelden of ten onrechte betaalde subsidies. Wanneer er geen bewijs komt dat de goederen de EU hebben verlaten, klopt de Nederlandse belastingdienst bij de expediteur aan met een naheffing voor de misgelopen gelden. In 1994 kregen twintig expediteurs een dergelijke rekening in de bus; zo moesten twee grote bedrijven samen meer dan honderd miljoen ophoesten. De branche-organisatie van expediteurs Fenex schat dat de fiscus op deze manier jaarlijks zo'n 1,5 miljard aan belastinginkomsten misloopt. Sommige expediteurs huren een bewakingsbedrijf in voor gevoelige transporten; een bewakingsagent rijdt dan in zijn personenwagen achter de vracht aan en houdt het douane-document gescheiden van de wagen. Het komt ook voor dat werknemers van het expeditie-bedrijf met hun neus op het laden en lossen staan. Verder schijnen sommige expeditie-bedrijven camera's in hun kantoor hebben hangen, waarop het moment dat de chauffeur de papieren inklaart op film wordt vastgelegd. Volgens Fenex, die deelneemt aan de pas opgerichte werkgroep Fraudepreventie, is het de georganiseerde misdaad die slim inspringt op de onoverzichtelijkheid van de open grenzen en zo de expediteurs een loer draait. Maar zijn alle expediteurs wel zo onschuldig? En welke rol spelen de plaatselijk overheden? We bespreken nu verschillende varianten in subsidie-, belasting- en accijnsfraude.