De burgerlijke ongehoorzaamheid van boze Groningers die in opstand komen tegen de risicovolle gaswinning, werd zomer vorig jaar beschreven in een DTN van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV). GroenFront! kreeg een eervolle vermelding, met als doel het vreedzame verzet te terroriseren in het belang van de staat.
Stel, je maakt onderdeel uit van een actiegroep of een beweging die zich keert tegen maatregelen van de overheid. Nu ben jij een gewone werknemer in de metaalverwerkende industrie. Niet politiek actief, maar zeer ongerust over de aardbevingen in Groningen als gevolg van de gaswinning waardoor je huis elk moment kan instorten. Je bent daarom betrokken bij allerlei initiatieven waarmee de druk op de overheid moet worden opgevoerd met als doel de gaswinning in Groningen te verminderen.
Op 30 juni 2014 presenteerde een overheidsorgaan een zogenoemd dreigingsbeeld. In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) zie je jezelf terug in een passage over buitenparlementair verzet in Groningen. Er worden woorden en termen gebruikt als ‘intensivering’, ‘harde kern’, ‘verdere acties’, ‘radicaal verzet’, ‘professionalisering’ en ‘verharding van de acties’. Het is duidelijk, de overheid ziet je als een extremist en vermeldt jou specifiek in het DTN. Dat is niet zomaar een signaal.
Geen dreiging van terrorisme maar activisme
Nu beweert de overheid dat het niet zo bedoeld is. Een woordvoerder van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) wordt door RTV Noord geciteerd: ‘Het stuk wat naar buiten is gebracht door de organisatie spreekt van een mogelijke dreiging die uitgaat van de organisaties in Groningen. Van terrorisme is geen sprake, alleen activisme is een mogelijke dreiging.’
De terrorismebestrijders oordelen dat er van terrorisme geen sprake is, maar nemen het wel op in het dreigingsbeeld terrorisme. De coördinator maakt het zelfs nog bonter, want door te zeggen dat ‘activisme een mogelijke dreiging is’ suggereert deze overheidsdienst dat het verzet tegen de gaswinning een dreiging vormt en daarmee indirect een terroristische dreiging.
Terug naar de tekst uit DTN #36: ‘De afgelopen periode zijn de acties tegen de gaswinning in Groningen geïntensiveerd. De plannen van het kabinet voor aanpassing van de gaswinning en voor compensatieregelingen zorgden er niet voor dat de harde kern van het verzet afziet van verdere acties. De inmenging van de landelijk opererende, radicale milieugroepering Groenfront! in het radicale verzet tegen gaswinning zorgt vanaf januari 2014 voor een professionalisering en verharding van de acties.’ De Actiegroep Schokkend Groningen ontkent in de media dat zij samenwerkt met de milieuorganisatie Groenfront! Dit als reactie op het artikel in het DTN.
De reactie van Schokkend Groningen en andere organisaties is logisch, alleen zegt de coördinator hier meer dan alleen maar iets over Groenfront! NCTV-coördinator Schoof stelt in eerste instantie dat ‘de plannen van het kabinet voor aanpassing van de gaswinning en voor compensatieregelingen er niet voor zorgden dat de harde kern van het verzet afziet van verdere acties.’
Ook zonder Groenfront! zijn de Groningers extremistisch. Dat heeft niets met het verzet tegen de gaswinning te maken of met Groenfront!, maar met het feit dat de Groningers te hoop lopen tegen regeringsbeleid. En wie aan de overheid komt, krijgt haar waakhonden in de vorm van politie, inlichtingendiensten, justitie en sinds enkele jaren de coördinator terreurbestrijding achter zich aan.
Wie de zin ‘de plannen van het kabinet voor aanpassing van de gaswinning en voor compensatieregelingen zorgden er niet voor’ nader analyseert, kan simpelweg de conclusie trekken dat de coördinator stelt dat de overheid een redelijk voorstel heeft gedaan. Wie dat niet accepteert is onredelijk (lees: belandt in het dreigingsbeeld terrorisme). Want, zo stelt de coördinator, ‘de harde kern van het verzet ziet niet af van verdere acties.’ Ook zonder Groenfront! is het code rood, hoewel het voor veel Groningers al langer code paars is gezien de staat van hun huis en het gebrekkige beleid van de overheid.
Gevaar GroenFront!
Terug naar de milieugroepering Groenfront! De coördinator stelt dat ‘de inmenging van de landelijk opererende, radicale milieugroepering Groenfront! in het radicale verzet tegen gaswinning vanaf januari 2014 zorgt voor een professionalisering en verharding van de acties.’ Wie deze zin analyseert ziet twee verschijnselen. Ten eerste wordt de organisatie afgeschilderd als ‘landelijk opererende, radicale milieugroepering.’ Nu lijkt op het eerste gezicht aan deze constatering niet veel mis. Groenfront! is een landelijke organisatie, was onder andere actief tegen de Betuwelijn en tegen de kap van het Schinveldse bos. Geen lokale actiegroep.
Milieudefensie is ook actief in het gebied, maar wordt niet genoemd in het DTN. Zit dat in het woordje radicaal? De coördinator verklaart het woordje radicaal niet nader, maar wie het positief uitlegt komt tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Groenfront! legt zich niet neer bij een kabinetsbesluit en heeft zich samen met bewoners van allerlei dorpen in de Betuwe verzet tegen een bizarre treinverbinding en in Schinveld tegen de onzinnige kap van een bos om ruimte te scheppen voor het lawaai van Awacs.
Zowel op de Betuwe als in Schinveld, als op andere plaatsen waar Groenfront! neerstreek, zijn mensen meestal al jaren actief tegen overheidsbeleid dat burgers vermorzelt. Groenfront! steunt hun verzet op een andere wijze, geeft vorm aan de woorden burgerlijke ongehoorzaamheid.
De crux zou dus zitten in het woordje ‘radicale’ dat de coördinator gebruikt. Groenfront! stelt zelf dat de NCTV de organisatie graag als eco-terroristen zou willen afschilderen. Nu zou dat kunnen want de coördinator is een groot fan van de extremistische rechtervleugel van het CDA in de vorm van Europarlementariër Wim van der Camp, maar er is hier iets anders aan de hand.
De boodschap die de coördinator wilde uitzenden, ligt opgesloten in het tweede deel van de zin: ‘het radicale verzet tegen gaswinning zorgt vanaf januari 2014 voor een professionalisering en verharding van de acties.’ De NCTV oordeelt dat er al radicaal verzet in Groningen is (de inmenging […] in het radicale verzet tegen gaswinning), mensen zijn ook heel boos, want hun huis stort in, krijgen geen compensatie en de overheid lijkt geen interesse te tonen. Hoeveel kan een burger van een overheid verdragen?
Extremisme
Wat radicaal verzet inhoudt, maakt Schoof duidelijk in een e-mail aan Schokkend Groningen, waarin de terrorismecoördinator zelfs een stapje verder gaat. De Noorderkrant citeert uit deze brief: ‘Van extremisme is sprake bij buitenwettelijke activiteiten zoals bekladdingen en vernielingen. Maar ook geweldloze vormen van verzet kunnen buitenwettelijk zijn. Bijvoorbeeld het zonder toestemming betreden van een (afgesloten) bedrijfsterrein.’
Dhr. Schoof slaat het woord radicaal over en verwijst naar ‘buitenwettelijke’ acties die ‘extremistisch’ zouden zijn. Die zijn niet langer radicaal, maar extreem. Expliciet benoemt de NCTV geweldloos verzet, zoals het ophangen van een spandoek aan een gebouw, een bezetting, een fietsdemonstratie op de openbare weg. Extremisme schurkt tegen terrorisme aan en heeft niets meer met activisme te maken. De coördinator verwijst bewust naar geweldloos en buitenwettelijk. Hij wil aangeven dat mensen heel snel in het vakje terrorist terecht kunnen komen, want acties zijn al snel buitenwettelijk.
Deze duidelijke criminalisering van buiten parlementair protest – stakingen zijn bijvoorbeeld ook buitenwettelijk als werknemers de poort van het bedrijf waar zij werken blokkeren – verklaart het tweede deel van de verwijzing naar Groenfront! Niet de milieuorganisatie wordt zwartgemaakt, maar het protest in Groningen.
Schoof schrijft: ‘De inmenging van de landelijk opererende, radicale milieugroepering Groenfront! in het radicale verzet tegen gaswinning zorgt vanaf januari 2014 voor een professionalisering en verharding van de acties.’ Het eerste deel van de zin heeft enkel betrekking op Groenfront!, het laatste deel ‘professionalisering en verharding van de acties’ is vooral bedoeld als waarschuwing aan het verzet in Groningen.
Schoof wil aangeven dat extremisme reeds plaatsvindt in Groningen. Dit ‘extremisme’ kan volgens de coördinator zelfs doorgroeien, wat hij verwoordt als ‘professionalisering en verharding’. Met andere woorden ‘terrorisme’. De NCTV bestempelt het protest in Groningen niet direct als terrorisme, maar neemt de Groningse beweging niet voor niets op in het DTN, zijn oordeel is duidelijk.
Gevestigde belangen
Voor de coördinator van de NCTV is het simpel: Degene de gevestigde belangen van zowel de staat (de centrale overheid) als het bedrijfsleven (Shell en ExxonMobil) in gevaar brengt, vormt een gevaar. Het protest tegen de gaswinning in Groningen wordt daarom opgenomen in het DTN. De NAM vormt geen gevaar, al zou ieder weldenkend mens dit wel zo beoordelen want die instantie brengt mensen in onzekerheid door aardbevingen en gebrek aan preventie en compensatie.
Hetzelfde patroon was zichtbaar bij protestbewegingen als bijvoorbeeld Occupy. Instellingen als banken die welbewust mensen in gevaar brengen door woekerpolissen en andere obscure constructies zijn niet de terroristen, maar de mensen die tegen deze financiële instellingen te hoop lopen.
Groenfront! wordt door de coördinator als bijkomstigheid opgevoerd. Dat de milieugroepering in de noordelijke provincie actief is, komt de NCTV goed uit. Een radicale groep wegzetten als terroristen, dáár ligt niemand wakker van. Het maakt het echter gemakkelijker om het protest van anderen ook zwart te maken. Voor de NCTV is elk politiek protest namelijk extremistisch, daarvoor is Groenfront! niet nodig. Het Gronings verzet is in de ogen van de Haagse ambtenaren van ‘veiligheid en justitie’ op zichzelf al gevaarlijk, vandaar de vermelding in het terrorismebeeld.
artikel als pdf
DTN-36