De Zwitserse afdeling van Attac heeft op 20 juni 2008 de autoriteiten van het Kanton Vaud, Zwitserland, gevraagd om de infiltratie van Attac door de multinational Nestlé te onderzoeken. Nestlé is het bedrijf van onder andere KitKat, After Eight, Bros en Nespresso. Acteur en regisseur George Clooney is de belichaming van het hippe kopje koffie. Attac heeft een aanklacht ingediend tegen een onbekende persoon wegens schending van de persoonlijke levenssfeer van de auteurs van het kritische boek over Nestlé: ‘Nestlé – Anatomie eines Weltkonzerns’ (Nestlé – Anatomie van een multinational) en van de overtreding van wetgeving ter bescherming van persoonsgegevens. Volgens Attac, een wereldwijde organisatie die het economische systeem wil veranderen met onder andere de slogan ‘de wereld is niet te koop’, vond de infiltratie plaats van september 2003 tot en met juni 2004. Nestlé lijkt met de infiltratie geprobeerd te hebben op de hoogte te blijven van het onderzoek van Attac naar de betrokkenheid van Nestlé bij genetisch gemanipuleerde gewassen, de privatisering van water en de behandeling van de vakbonden door het bedrijf.

Het zal geen verbazing wekken dat in de aanloop naar en tijdens de G8 in Evian, Zwitserland, in de zomer van 2003, infiltraties in organisaties van anti globalisten door politie en bedrijfsleven plaatsvonden. Zo geeft de politie van Waadtland in een uitzending van het televisieprogramma Temps Présent toe dat zij op de hoogte waren van infiltratiepogingen door het private recherchebureau Securitas in allerlei solidariteitsgroepen. Of Nestlé ook daadwerkelijk de opdracht heeft gegeven blijft een misterie. Securitas zou ook de infiltratie in Attac hebben uitgevoerd. Deze begon echter pas na de G8 top in Evian. Securitas is overigens niet onderdeel van het internationale bedrijf Sercuritas waartoe het Nederlandse bedrijf met dezelfde naam behoort.
Securitas zou een vrouw, met de schuilnaam ‘Sara Meylan’, hebben ingehuurd om deel te nemen aan de redactievergaderingen voor het boek ‘Nestlé – Anatomie eines Weltkonzerns’ (Nestlé – Anatomie van een multinational). Het boek is uiteindelijk in 2005 verschenen. ‘Sara Meylan’ meldde zich in de lente van 2003 en deed mee aan de protesten tegen de G8 voordat ze in het schrijversteam infiltreerde. In de uitzending van Temps Présent van 12 juni 2008 willen beide bedrijven niet op de concrete beschuldigingen van het televisieprogramma ingaan. Nestlé gaf wel in een verklaring aan dat zij Securitas had ingehuurd voor de beveiliging van haar staf en faciliteiten tijdens de G8. Het bedrijf verwachtte een confrontatie met de demonstranten. Securitas baas, Reto Casutt, gaf toe dat medewerkers van het bedrijf onder valse naam aan bijeenkomsten van verschillende solidariteitsorganisaties hebben deelgenomen. Hij noemt het zelf ‘niet sympathiek’, maar ook ‘niet verboden.’ Een maand later beweerde Casutt dat de omstandigheden van de G8 top in Evian te vergelijken waren met militaire omstandigheden en dat de inzet van de agent voor hun cliënt Nestlé slechts noodweer was. Securitas moest een informatievoorsprong hebben in verband met toekomstige acties. Casutt voelde zich gedwongen om te reageren op de negatieve berichten in de media.
‘Sara Meylan’ had maandenlang aan het boek van Attac meegewerkt en was na de publicatie spoorloos verdwenen. In e-mails aan de schrijvers meldde de agente dat ze het ‘super vond wat ze deden.’ Of ze veel aan het onderzoek en het boek heeft bijgedragen valt te betwijfelen. Zij deed niet mee aan discussies en kwam op de vergaderingen vaak laat en ging eerder weg. Wel kwam ze te weten met wie Attac contact onderhield in bijvoorbeeld Colombia waar Nestlé de vakbonden niet in haar fabrieken toelaat. Toen de publicatiedatum naderde begon ze afstand te nemen en wilde niet op de foto. Plotseling was ze toen verdwenen en onbereikbaar.
De agente van Nestlé werkte een jaar mee aan het boek. Ze kwam bij de zeven onderzoekers over de vloer, las de verschillende proefdrukken en hoorde de namen van de mensen die Attac van munitie voorzagen tegen het Zwitserse bedrijf. Volgens Jean-Philipp Ceppi van het televisieprogramma Temps Présent dat het nieuws in juni 2008 bracht, vond er een ontmoeting plaats tussen de agente ‘Sara Meylan’ en haar ‘runner’ (coach/begeleider) van Securitas en het hoofd beveiliging en het hoofd van de communicatie afdeling van Nestlé in maart 2004. Volgens Ceppi duidt dit erop dat het voor Nestlé een zaak was van veiligheid en van beeldvorming. Volgens hem zou dit verklaren waarom de infiltratie van Attac pas na de G8 top in Evian begon, want enige relatie tussen de redactievergaderingen van Attac voor het boek en de protesten tegen de G8 in Evian was er niet.
Nestlé heeft al een imago van een brute Zwitserse chocoladebeer, maar het bespioneren van een onderzoeksgroep die een boek over het concern schreef, lijkt iedereen te ver gaan. Naar aanleiding van de televisie uitzending schreef de privacy waakhond van Zwitserland Schweizer Datenschutz Securitas aan over de activiteiten van het beveiligingsbedrijf voor en tijdens de G8. “Nestlé geeft aan maatregelen te hebben getroffen voor de veiligheid van personen en faciliteiten met het oog op een eventuele terroristische aanslag tijdens de G8. De strijd tegen het terrorisme is echter een staatsaangelegenheid en niet een zaak van een privéonderneming,” vertelde woordvoerder Kosmas Tsiraktsopulos de SDA nieuwsdienst. Over de spionage van de schrijversgroep van Attac merkt hij op dat het om een “problematisch geval” gaat.
Niet alleen de privacy waakhond is verbolgen over het optreden van Securitas en Nestlé. Ook de VSPB, de vakbond van Zwitsers politiepersoneel, haalde hard uit naar Securitas. De vakbond vraagt zich in een schrijven af of Securitas wel een acceptabele partner voor de politie kan zijn. De politie heeft echter zelf ook geen schone handen. Terwijl in de uitzending van Temps Présent de politie aangeeft op de hoogte te zijn geweest van de activiteiten van Securitas in de aanloop en tijdens de G8 top, verklaarde een week later de veiligheidscoördinator van het kanton Waadt, Jacqueline de Quattro, dat de politie op de hoogte was van de infiltratie van een vrouwelijke medewerker van Securitas in Attac. Enkele maanden later wordt duidelijk dat de Dienst für Analyse und Prävention (DAP), de dienst voor analyse en preventie, in 2003 rond de G8 top bij toeval op de infiltratiepoging was gestoten. De baas van de DAP heeft toen aan de directie van Securitas gemeld dat de infiltratie problematisch was.
Op 23 juli 2008 zag Nestlé zich genoodzaakt na een hoorzitting een verklaring af te leggen over haar samenwerking met Securitas rond de G8 en Attac. Hans Peter Frick stelde dat Nestlé in de toekomst zulke maatregelen niet uitsluit. Aanleiding voor het opereren van Nestlé en Securitas rond de G8 top was een manifestatie op 28 maart 2003 bij het hoofdkantoor van Nestlé. Bij die manifestatie was ook José Bové aanwezig, de Franse boer die tegen de globalisering ten strijde trekt. Attac nam ook deel aan de manifestatie. Tussen de honder en vier honderd boeren uit verschillende landen wilden het hoofdkantoor van Nestlé binnendringen. Het liep enigszins uit de hand volgens Nestlé. Er sneuvelde een ruit van een voordeur en er werden leuzen op de ramen geschilderd. De politie verhinderde dat de demonstranten het hoofdkantoor betraden en de actie duurde niet lang. Frick vond dat deze manifestatie genoeg reden was om hardere maatregelen rond de G8 top te nemen. Blijkbaar was het bedrijf bang dat de media de verkeerde conclusie zou trekken uit de opmerking dat het bedrijf ook in de toekomst zulke maatregelen zou treffen. Het concern liet enkele uren later een woordvoerder duidelijk maken dat Frick niet de infiltraties voor ogen had bij zijn opmerking. Volgens hem behoort infiltratie niet tot de standaardoperaties van het bedrijf, maar het bedrijf sluit infiltratiepogingen echter ook niet uit.
In dezelfde verklaring legde Frick de verantwoordelijkheid voor het optreden van ‘Sara Meylan’ bij Securitas. Het beveiligingsbedrijf was met het idee gekomen en Frick had slechts zijn fiat gegeven. Tijdens de hoorzitting van 23 juli 2008 speelden beide partijen een slim spel. Nestlé bezat een dossier van 77 pagina’s over de opdracht aan Securitas. Securitas zelf had geen enkele documentatie met betrekking tot de zaak aangezien zij alle stukken aan het levensmiddelenbedrijf hadden overlegd. De advocaat van Nestlé stelde dat het dossier bestond uit alle stukken die de beveiligingsafdeling van het bedrijf van Securitas medewerkster ‘Sara Meylan’ heeft gekregen van september 2003 tot en met mei 2004. Attac liet het daarbij niet zitten en vorderde alle documenten. Volgens de organisatie zaten in het dossier van Nestlé niet de belangrijke stukken. Vooral het eindrapport van ‘Sara Meylan’ ontbreekt volgens Attac. Dit rapport moet volgens Attac aantonen dat de persoonlijke levenssfeer van de schrijvers van ‘Nestlé – Anatomie eines Weltkonzerns’ is geschonden. Op 15 augustus 2008 wees de rechtbank van Lausanne deze vordering af, daarmee ook een schadevergoeding. De rechtbank oordeelde dat de documenten die beide bedrijven op tafel hadden gelegd voldoende waren.
Op de dag van de uitspraak van de rechtbank in Lausanne zag Peter Brabeck, voorzitter van de raad van commissarissen van Nestlé, zich genoodzaakt te reageren op alle beschuldigingen aan zijn bedrijf. Hij onderstreepte nogmaals dat het initiatief voor de infiltratie niet van Nestlé was gekomen, maar van Securitas. ‘Als iemand mij vertelt dat wij een infiltratiepoging gaan uitvoeren, dan zal ik de nodige maatregelen nemen, want dit is niet in overeenstemming met ons beleid,’ vertelde Brabeck Radio RSR. Wat het beleid van Nestlé precies is wordt door de afgewezen vordering niet duidelijk, maar dat Nestlé de laatste jaren flink onder vuur ligt is wel duidelijk.
Vooral de activiteiten van het bedrijf in Colombia zijn een punt van kritiek. En in 2003 startte de Verein Multiwatch de voorbereidingen voor een hoorzitting van de Colombiaanse vakbonden over Nestlé. De hoorzitting vond op 29 oktober 2005 plaats, maar voordien vond er een inbraak in het kantoor van Multiwatch plaats waarbij geen waardevolle artikelen werden ontvreemd. Ook werd een van de vakbondsmensen vlak voor vertrek naar Zwitserland om deel te nemen aan de hoorzitting, vermoord. Beide gebeurtenissen kunnen toeval zijn en niets met Nestlé te maken hebben. Een inbraak kan altijd plaatsvinden en in Colombia zijn moordaanslagen eerder regel dan uitzondering.
De hypothese van Jean-Philipp Ceppi van Temps Présent dat Nestlé aan contra spionage doet om imagoschade af te wenden, is echter niet geheel onlogisch. Bij de voorbereidingen voor de hoorzitting over Nestlé in Colombia door Multiwatch zag het bedrijf zich genoodzaakt geregeld te reageren op de mogelijke beschuldigingen. Nestlé vond de beschuldigingen of uit de duim gezogen of getuigen van een gebrek aan kennis over de Colombiaanse situatie.
De kou lijkt echter niet uit de lucht voor Nestlé. Mensenrechtenactiviste Marianne Aeberhard nam deel aan twee conferentie in Freiburg en Vevey waar ook Colombiaanse vakbondsleden spraken. Aeberhard was niet een van de auteurs van het boek van Attac. Op grond van de Zwitserse wet op de bescherming van persoonsgegevens eiste zij van Nestlé de documenten die op haar betrekking hebben. De agente ‘Sara Meylan’ had namelijk over beide bijeenkomsten gerapporteerd. Nestlé weigerde Aeberhard de informatie zonder opgaaf van reden, wat er op zou kunnen duiden dat Attac toch gelijk heeft dat het dossier dat bij Nestlé ligt dikker is dan 77 pagina’s. Ook van Franklin Frederick, een activist in Brazilië, zijn e-mails door ‘Sara Meylan’ onderschept ten behoeve van het snuffelen voor Securitas. Frederick is vooral interessant gezien zijn rol in de strijd tegen de privatisering van water in Brazilië. Hij is erg succesvol en onderhoudt contacten met zowel kerkelijke als niet kerkelijke organisaties in Zwitserland en Brazilië in de strijd tegen de privatisering.
De rol die Securitas speelt is er een van informatiemakelaar. Het bedrijf zegt de volledige verantwoordelijkheid voor de infiltratiepoging te dragen. De agente was echter niet alleen geïnteresseerd in de schrijversgroep, maar bezocht ook bijeenkomsten van andere Attacleden en fora van andere organisaties over de activiteiten van Nestlé in Latijns Amerika.
En niet alleen Attac had last van een agente, ook de Gruppe Anti-Repression (GAR) uit Lausanne maakte gewag van een informante. GAR komt op voor het demonstratierecht en is een politieklachtenbureau. Op 8 september 2008 rapporteerde het programma ‘Mise au Point’ over de infiltratie van GAR. Ook GAR diende een klacht in tegen een onbekende persoon in verband met schending van de persoonlijke levenssfeer. Het zou gaan om de agente met de schuilnaam ‘Shanti Muller’. Zij was werkzaam voor Securitas en zij was tussen 2003 en 2005 actief binnen de anti-repressiegroep en andere alternatieve groepen zoals organisaties die zich verzetten tegen het Wereld Economisch Forum in Davos. Ook de dierenrechtenorganisatie LausAnimaliste stond op het lijstje van Muller. Ze zou tot in 2008 betrokken zijn geweest bij de organisatie. Het bedrijf zou informatie aan de politie hebben doorgespeeld. In wiens opdracht ‘Shanti Muller’ infiltreerde is nog niet bekend. ‘Muller’ had haar identiteit wel verder uitgebouwd. Ze zou de dochter van een Franse ontwikkelingswerker in Djibouti zijn en zelf 20 jaar in India met straatkinderen en Lepra slachtoffers hebben gewerkt. In de zomer van 2005 verdween ze plotseling, net als ‘Sara Maylan’ Attac plotseling Attac de rug toekeerde. ‘Muller’ gaf wel een reden aan voor haar vertrek. Ze zou haar ernstig zieke moeder in Frankrijk moeten verzorgen.
Om aan alle speculaties over de betrokkenheid van de politie bij de infiltratie pogingen te ontzenuwen was een oud rechter, François Jomini, aangesteld om de rol van de politie te onderzoeken. Zijn conclusie was simpel. De politie heeft geen privébedrijf ingehuurd om te spioneren en de informatie is ook niet bij de politie terechtgekomen. Het onderzoek van Jomini maakte in ieder geval duidelijk dat de politie wel degelijk op de hoogte was van de infiltratie. Tijdens de G8 top was er een speciale politie-eenheid die de informatiestromen coördineerde. Tijdens een bijeenkomst met het hoofd beveiliging van Nestlé is de politie ingelicht over de infiltratie van groepen die zich tegen de globalisering te weer stellen door Securitas. Volgens Jomini is de politie niet verteld over welke organisaties het precies gaat en over de infiltratie na de G8 wist de politie in het geheel niets. Of toch wel, want de DAP, dienst voor analyse en preventie van de politie, was op ‘Shanti’ gestoten en had Securitas op de vingers getikt. Of niet? Jomini schrijft in zijn rapport dat de politie de informatie over de infiltraties via de media moest vernemen. Dan blijft het wel vreemd dat Securitas na 2003 informatie over organisaties die kritisch staan tegenover globalisering aan de politie probeerde te verkopen. De politie ontkent dit weer niet. Volgens Securitas heeft zij in de herfst van 2005 de eenheid die verantwoordelijk is voor de infiltraties opgeheven. Deze beëindiging zou samenhangen met opmerkingen van de politie dat deze activiteiten niet behoren tot de taken van particuliere beveiligingsbedrijven.
En dan duikt plotseling in november 2008 de naam van een derde agente van Securitas op. ‘Le Matin Blue’, zoals haar schuilnaam luidt, zou ook in opdracht van Nestlé in Attac zijn geïnfiltreerd. Zij schreef rond de tien rapporten voor Securitas en Nestlé over Attac. Securitas weerspreekt het verhaal niet, maar verweert zich door te stellen dat de vrouw onder haar eigen naam aan openbare bijeenkomsten van de organisatie heeft deelgenomen. De derde infiltrant lijkt de publieke verontwaardiging te hebben aangewakkerd. Op 28 november 2008 ondertekenden 76 prominenten een manifest dat Nestlé en Securitas oproepen op te houden met het besnuffelen van mensen die gebruik maken van het recht op vrijheid van meningsuiting. De autoriteiten worden opgeroepen het Nestlé Securitas schandaal grondig te onderzoeken.